Το πρωινό του Σαββάτου συνάντησα την σπουδαία Καρίν Βιάρ, μια ηθοποιό με τρομερές κωμικές και δραματικές δυνατότητες, που πρωτογνωρίσαμε στο Delicatessen των Ζενέ και Καρό και το Tatie Danielle του Ετιέν Σατιγιέζ, δύο φορές βραβευμένη με Σεζάρ, αν και όχι και τόσο γνωστή όσο η συνομήλικη της Ζυλιέτ Μπινός ή νεότερη Μαριόν Κοτιγιάρ, ελλείψει συμμετοχών της σε ταινίες εκτός Γαλλίας. Η Βιάρ πρωταγωνιστεί στην Οικογένεια Μπελιέ (που θα βγει στις ελληνικές αίθουσες στις αρχές του Ιουνίου), μια εξίσου αστεία και συγκινητική διαδρομή μιας νεαρής κοπέλας που προέρχεται από οικογένεια κωφάλαλων, από την πεζή αγροτική καθημερινότητα στην παριζιάνικη καταξίωση, καθώς ανακαλύπτει πως στο ζεστό οικογενειακό περιβάλλον της αναγκαστικής σιωπής, διαθέτει εντυπωσιακή φωνή και ερμηνευτικό πάθος στο τραγούδι που της υπόσχεται έναν επώδυνο αλλά γόνιμο απογαλακτισμό.
Ρώτησα, ανάμεσα σε άλλα, την Βιάρ που υποδύεται τη μάνα, πώς βλέπει το γαλλικό σινεμά σήμερα: "Μια ομάδα από αξιόλογους ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σεναριογράφους και τεχνικούς αντιστέκονται", απάντησε χωρίς δεύτερη σκέψη, για να εξηγήσει: "Η αντίσταση εντοπίζεται σε ένα σινεμά μεγάλου κοινού".
Η Γαλλία βρίσκεται παντού, προσκαλώντας σκηνοθέτες να δουλέψουν στη χώρα, κάνοντας συμπαραγωγές και επενδύσεις σε άλλες χώρες και επιλεγμένους κινηματογραφιστές.
Η Βιάρ εννοεί αυτό που οι Γάλλοι λένε cinema grand public, τον στυλοβάτη της βιομηχανίας που αναδιπλώθηκε πριν από μερικά χρόνια, απεμπόλισε την φαυλότητα, την επανάληψη και την εσωστρέφεια και αναπτύσσεται με νούμερα που εντυπωσιάζουν. Είχα την ευκαιρία να μάθω λεπτομέρειες κατά τη διάρκεια των προβολών και συνεντεύξεων που διοργανώνει κάθε χρόνο η Unifrance, ο οργανισμός που προωθεί τον γαλλικό κινηματογράφο στο εξωτερικό. Το 2014, στις γαλλικές αίθουσες παρατηρήθηκε αύξηση κατά 7% στα εισιτήρια, τα οποία έφτασαν τα 208 εκατομμύρια, πλησιάζοντας το ρεκόρ των 217 εκατομμυρίων εισιτηρίων του 2011. Πριν από αυτό το ξεπέταγμα (όχι ξαφνικό, αλλά κλιμακούμενο την τελευταία δεκαετία), το προηγούμενο ταβάνι ήταν το 1967, με 211 εκατομμύρια, σε εντελώς διαφορετικές εποχές και συνθήκες, κοινωνικές και οικονομικές. Κάτι που σημαίνει, πως στη Γαλλία, ο κάθε πολίτης βλέπει κατά μέσον όρο περίπου 4 ταινίες μέσα στη χρονιά- ενώ, για παράδειγμα, στην Ελλάδα που παλεύει με το παράνομο downloading και την εμμονή πως το εισιτήριο είναι ακριβό, ακόμη και με τις προσφορές, υπολείπεται της μίας ταινίας τον χρόνο. Από τα 208 εκατομμύρια εισιτήρια της περασμένης χρονιάς, το 45% αποδίδονται στις αμερικανικές ταινίες, και το εκπληκτικό 44% στις γαλλικές. Δηλαδή, πάνω από 90 εκατομμύρια εισιτήρια για γαλλόφωνες ή γαλλικές συμπαραγωγές!
Οι Γάλλοι έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν για τα αποτελέσματα. Όχι μόνο για την επίδοση των ταινιών τους μέσα στη χώρα τους, αλλά και για τα κατορθώματα τους εκτός αυτής. Ο πρόεδρος της Unifrance, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ζαν Πολ Σαλομέ (διευκρινίζω πως, όπως και ο Κώστας Γαβράς που ηγείται της Γαλλικής Ταινιοθήκης, ο Σαλομέ προεδρεύει αμισθί), τόνισε την αναλογική επιτυχία των γαλλικών ταινιών στην Κίνα, που θεωρείται το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή. Το πρόβλημα με τους Κινέζους, που σε μερικά θα έχουν ξεπεράσει την Αμερική σε αριθμό αιθουσών, είναι πως δεν επιτρέπουν πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσοστό εισαγωγής ταινιών. Τη μερίδα του λέοντος κατέχουν οι Αμερικανοί, με 40 δικά τους φιλμ, στο σύνολο των 60 μη κινεζικών που παίρνουν την άδεια για να προβληθούν στην Κίνα- φανταστείτε τι σφαγή γίνεται με τα στούντιο, για το ποιος θα πρωτοχωρέσει την πραμάτεια του, ειδικά στα blockbuster, χώρια που μια πηγή αναφέρει πως, αν μια ξένη ταινία παραπάει καλά, κατεβαίνει από τις αίθουσες, προφανώς για να μην απειλήσει την επιθυμητή κινεζική κυριαρχία. Από τις 20 που απομένουν λοιπόν, οι μισές ήταν γαλλικές, κατόρθωμα διόλου ευκαταφρόνητο, αν αναλογιστούμε το συναγωνισμό από όλον τον πλανήτη, για την πιό διψασμένη από τις αχανείς αγορές, ίσως και τη μοναδική που έχει απομείνει.
Για να φτάσουν εκεί, οι Γάλλοι σταμάτησαν να σνομπάρουν το σινεμά του είδους (genre), καθώς και την τεχνολογία. Έτσι, για κάθε Ξαβιέ Μποβουά και Ζακ Οντιάρ, υπάρχει η φάμπρικα του Λυκ Μπεσόν και τα υπολογίσιμα κινούμενα σχέδια, ο Αστερίξ με τις συνέχειες του, η λαμπερή εξαίρεση του The Artist, οι περιπέτειες που αγγίζουν την δράση και οι κωμωδίες, που ρίχνουν άλλο βλέμμα στην κοινωνία και τα ήθη- και συχνά ξαναγυρίζονται σε αγγλόφωνες εκδοχές, όποτε το σενάριο ταξιδεύει και μεταφράζεται εκτός συνόρων. Όπως τονίζει ο Σαλομέ, το γαλλικό σινεμά έχει απόλυτη ανάγκη από τις ταινίες-φάρους, τις μεγάλες επιτυχίες που θα βάλουν πολύ κόσμο στα σινεμά και πολύ συχνά, προσελκύουν ένα διεθνές κοινό. Τα πεσμένα εισιτήρια του 2013 προφανώς οφείλονται στην έλλειψη ενός τέτοιου φιλμ, όπως οι "Άθικτοι", που ευθύνονται για τα τεράστια νούμερα του 2011. Τις μεγαλύτερες περυσινές εισπράξεις έκαναν η απρόσμενα, και ως ένα βαθμό, ανέλπιστα γιγαντιαία επιτυχία της ταπεινής κωμωδίας, "Θεέ μου, τι σου Κάναμε" του Φιλίπ νετ Σοβερόν, που συγκέντρωσε πάνω από 12 εκατομμύρια θεατές στη Γαλλία, με τον πιό τοπικού ενδιαφέροντος "Υπερχόνδριο" του Ντανί Μπουν στη δεύτερη και το "Λούσι" του Λυκ Μπεσόν στην τρίτη, αμφότερες ξεπερνώντας κατά τι τα 5 εκατομμύρια. Όσο κι αν φαίνεται πως αυτές οι τρεις ήταν οι φωτοβολίδες, εντούτοις δεν ήταν παρά οι μπροστάρηδες μιας πλατιάς γαλλικής κινηματογραφικής μαγιάς, που κατάφερε να βάλει τους υπόλοιπους 77 εκατομμύρια σινεφίλ στις αίθουσες. Κι εκεί που το γαλλικό σινεμά έχει την πρωτοκαθεδρία (και τη ρετσινιά, για όσους το αντιπαθούν χωρίς να το πολυβλέπουν), δηλαδή το σινεμά του δημιουργού, η προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων και ανάπτυξης του ιδιώματος σε πιο μοντέρνες εκδοχές, δεν έχει κοπάσει.
Η Καρίν Βιάρ, σπεύδει να διευκρινίσει πως και η ίδια λαμβάνει μέρος σε ταινίες όπως η Οικογένεια Μπελιέ (έχει φτάσει ήδη τα 7 εκατομμύρια εισιτήρια στη Γαλλία), την οποία θεωρεί ωραίο δείγμα "εμπορικότερου" σινεμά και μια ταυτόχρονα μια εμπειρία εποικοδομητική.
Αντιθέτως, η Γαλλία βρίσκεται παντού, προσκαλώντας σκηνοθέτες να δουλέψουν στη χώρα, κάνοντας συμπαραγωγές και επενδύσεις σε άλλες χώρες και επιλεγμένους κινηματογραφιστές. Το "Λούσι" του Μπεσόν είναι ένα παράδειγμα επέκτασης σε ένα χωράφι που θα μπερδέψει όσους έχουν μείνει στις στενές εποχές των στεγανοποιημένων εθνικών σινεμά και των συγκεκριμένων συμπαραγωγών του παρελθόντος, των μάλλον αποτυχημένων europuddings, καθώς μιλάει αγγλικά, έχει την Σκάρλετ Τζοχάνσον στον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά έγινε με Γάλλο σκηνοθέτη, γαλλικό συνεργείο, γαλλικά κεφάλαια, και έσκισε! Ο Μπεσόν δοκίμασε τη συναγή αρκετές φορές στο παρελθόν και πιό πρόσφατα στην χλιαρή "Επικίνδυνη Οικογένεια" με Ντε Νίρο και Φάϊφερ, και θα το ξανακάνει στα σίγουρα, γιατί όπως εύστοχα και αλληγορικά είπε στη γιορτή της Unifrance, με μαγνητοσκοπημένο χαιρετισμό, επειδή του αρέσει να τρώει σούσι με συνοδεία ρέγκε μουσικής, δεν σημαίνει πως είναι λιγότερο Γάλλος!
Προφανώς, σε αυτό το σινεμά εννοεί πως χρειάζεται αντίσταση η Καρίν Βιάρ, σπεύδοντας βέβαια να διευκρινίσει πως και η ίδια λαμβάνει μέρος σε ταινίες όπως η Οικογένεια Μπελιέ (έχει φτάσει ήδη τα 7 εκατομμύρια εισιτήρια στη Γαλλία), την οποία θεωρεί ωραίο δείγμα "εμπορικότερου" σινεμά και μια ταυτόχρονα μια εμπειρία εποικοδομητική, καθώς έμαθε την, εξαιρετικά χρήσιμη για τα εκφραστικά της μέσα και τα συναισθήματα, νοηματική γλώσσα, με απώτερο σκοπό να ενισχύσει τη θέση της στη συνείδηση του κοινού και να είναι ικανή να εξαργυρώσει την αποδοχή μέσω ταινιών πιο απαιτητικών και ρόλων πιο βασανισμένων. Αυτό ισχύει για τους ανήσυχους και έξυπνους ηθοποιούς όλου του κόσμου, δηλαδή η δυαδική τοποθέτηση τους στην μικρή ή μεγάλη βιομηχανία του θεάματος της χώρας τους, αλλά στο μεταξύ, το τρένο του γαλλικού σινεμά κατακτάει όσους περισσότερους σταθμούς μπορεί και βρίσκεται στα πιο απροσδόκητα σημεία της κινηματογραφικής χλωρίδας, από το Μικρό Νικόλα, τη Πεντάμορφη και το Τέρας και ντοκιμαντέρ όπως το Αλάτι της Γης του Βιμ Βέντερς που παίζεται αυτή την εβδομάδα και στη χώρα μας, μέχρι το "Τιμπουκτού" που τιμήθηκε δεόντως στα Σεζάρ και το πολωνικό "Ίντα" του Πάβελ Παβλικόφσκι, που κέρδισε έξοχους αντιπάλους στα ξενόγλωσσα Όσκαρ.
Το Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου, που φέτος έφτασε αισίως στις 16 διοργανώσεις, ξεκίνησε με την Οικογένεια Μπελιέ και ολοκληρώνεται επίσημα με το "Une Nouvelle Amie" του Φρανσουά Οζόν την Τρίτη που μας έρχεται (αν και οι προβολές θα συνεχιστούν μέχρι την Τετάρτη στις 25 του μηνός, σε Γαλλικό Ινστιτούτο, Δαναό και Οντεόν Έμπασσυ), εκθέτει ακριβώς αυτήν την πολυσχιδή παρουσία, με μια δειγματοληπτική ποικιλία ταινιών για όλα τα γούστα, από όλα τα είδη.
16ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου
Δείτε εδώ όλο το πρόγραμμα του φεστιβάλ ή ξεχωριστά τις προβολές στονΔαναό και στο Embassy Nova Odeon.
σχόλια