Ο σκηνοθέτης αυτός έχει μια σπάνια ικανότητα: Είναι καλός στο να γυρίζει ταινίες κάθε είδους, και εμπορικές και art-house. Και το κάνει εδώ και πολλά χρόνια. Με αφορμή το νέο του φιλμ AMORE MIO που παίζεται τώρα στους κινηματογράφους, μου μίλησε για όλα.
Και αφού μιλήσαμε, διάβασα τη μεγάλη είδηση - για την τρισδιάστατη ταινία, την πρώτη στην Ελλάδα, και του ζήτησα να ξαναμιλήσουμε...
Τι είναι ο Μαγικός Καθρέφτης, που διαβάζω ότι θα παιχτεί στις αρχές του 2016; Και πώς προέκυψε το 3D;
Είναι μια ξέφρενη κωμωδία όπου μια πλειάδα απο εξαιρετικούς ηθοποιούς μπαινοβγαίνουν στον χώρο και στον χρόνο κυνηγώντας τις ευχές που μπορούν να ζητήσουν απο έναν μαγικό καθρέφτη, κάτι σαν τζίνι... Ένα παραμύθι σχεδόν...
[Το 3D] είναι μια πρόκληση την οποία αγκαλιάσαμε όλοι - και οι παραγωγοί και οι χρηματοδότες και οι συνεργάτες μου. Και αφού δεν μπορούμε σε τέτοιους καιρούς να υποστηρίξουμε απαιτήσεις του στυλ τρελές καταδιώξεις με αυτοκίνητα ή αυτές που βλέπουμε στις ταινίες με τις χολυγουντιανές προδιαγραφές, επενδύουμε όλη την ενέργειά μας σε αυτό που είμαστε καλοί ως Έλληνες, δηλαδή στην κωμωδία.
Τι διαφορά έχει για έναν σκηνοθέτη να γυρίζει 3D απ' ό,τι μια 'κανονική';
Μεγάλη διαφορά και ως προς την διαχείριση του χρόνου και ως προς τον σχεδιασμό του πλαναρίσματος. Όταν για την αλλαγή του φακού σε μια ταινία χρειάζεσαι 4 λεπτά στην 3d ταινία απαιτούνται τουλάχιστον 20... Και πρέπει να συνδυάζεις και να συγχρονίζεις τα φόκους και τις ευκρίνειες των φακών και την κίνηση και όλα αυτά τα τεχνικά που μόνο τρόμο μπορούν να προκαλούν σε όλους εμάς του συνεργείου, αλλά που κανείς θεατής δεν μπορεί να καταλάβει το ζόρι και την πιλάλα που θα έχουμε τραβήξει. Κάνουμε το γύρισμα φορώντας τα ειδικά γυαλιά και τα μονιτόρ μας είναι τρισδιάστατες τηλεοράσεις. Κάτι σε αγχωμένη παιδική χαρά...
Ποια είναι η πρώτη ταινία που είδες σε 3D και τι θυμάσαι απ' την εμπειρία;
Το Άβαταρ! Μια χαρά, παιζόταν και τον ίδιο καιρό με τη ΝΗΣΟ...
Μεγάλωσα στην Ελευσίνα. Μια εργατούπολη. Θα γινόμουν εργάτης στην Χαλυβουργική. Έγινα σκηνοθέτης. Έκανα την μικρή ή μεγάλη μου υπέρβαση. Μέσα μου τα έχω βρει.
Έχω την αίσθηση πως όλες οι πρόσφατες κινηματογραφικές σου δουλειές, -ως λαϊκές που είναι- αν είχαν σκηνοθετηθεί από άλλο άνθρωπο, θα διέτρεχαν τον κίνδυνο να γίνουν «τηλεοπτικές». Πώς κατόρθωσες και το απέφυγες αυτό;
Σέβομαι το σενάριο και αγαπώ τους ηθοποιούς μου. Με προστατεύουν οι συνεργάτες μου και προσπαθώ να είμαι, κατά το δυνατόν, επαγγελματίας αλλά και επαρκής στις απαιτήσεις των γυρισμάτων. Έχω δει πολύ σινεμά. Διαβάζω αρκετά, πηγαίνω θέατρο και παρακολουθώ εκθέσεις ζωγραφικής. Ξυπνώ στις 5 το πρωί και η εργασιακή ημέρα τελειώνει τα μεσάνυχτα. Δεν βαρυγκωμώ, δεν θεωρώ δεδομένο ότι θα εξακολουθεί να χτυπάει το τηλέφωνο, ούτε θεωρώ ότι με κάποιο τρόπο έχω κάποια συνταγή επιτυχίας. Δεν χαϊδεύω τα αφτιά μου και δεν κρύβομαι πίσω από «αυλές» με τους άμεσους συνεργάτες μου δεν κάνουμε καν παρέα. Αλλά αγαπώ να αφήνομαι να με γοητεύσει ένας ηθοποιός, ένα ωραία φωτισμένο κάδρο, ένα όμορφο κοστούμι. Είναι υπέροχη η δουλειά μου ακριβώς γιατί από το τίποτε στήνουμε ένα όμορφο ψέμα. Και ίσως αυτή η αγάπη με κάποιο τρόπο να μπαίνει στην οθόνη και ο θεατής να την αντιλαμβάνεται με κάποιο τρόπο.
Στην αρχή, η σκηνοθετική σου καριέρα ήταν εντελώς διαφορετική. Art-house ταινίες, βραβεία, δύσκολα θέματα, λιγότεροι θεατές. Πότε έγινε, πιστεύεις, το κλικ που άλλαξε την ρότα της καριέρας σου, και γιατί;
Δεν είχα ούτε έχω ατζέντα για το ποια είναι ή θα έπρεπε να είναι η καριέρα μου. Προς το παρόν είμαι τυχερός που δουλεύω, που χτυπάει το τηλέφωνο και άνθρωποι βάζουν τα ζεστά τους χρήματα, ρισκάρουν σε μένα και στην ομάδα μου και ζητούν να συνεργαστούμε. Ευτυχώς με το πού επέστρεψα Ελλάδα, κατάφερα να αποδεσμευτώ από το βάρος του νέου ταλέντου και το επόμενου Γιάνναρη. Είμαι ένα μέτριο ταλέντο και εργασιομανής. Ο Γιάνναρης, ο Οικονομίδης, ο Κούτρας, ο Νεριτάν Ζιντζιρία (ο μικρομηκάς που έκανε το “Χαμομήλι”) είναι κάποιοι από τους πολλούς που σίγουρα έχουν πιο πολύ ταλέντο από μένα. Αλλά είμαστε σε μια δουλειά που δεν μπαίνω σε τέτοιου είδους ανταγωνισμό. Το αντίθετο, είμαι δίπλα σε φίλους κινηματογραφιστές που κάνουν εντελώς διαφορετικό σινεμά από μένα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Φέτος σαν ηθοποιός-κομπάρσος έπαιξα σε τρεις ταινίες φίλων (“Νορβηγία”, “Για Πάντα”, “Αισθηματίες”) απλά για το χαμόγελο και το σεβασμό προς την ταινία τους και του τι αντιπροσωπεύουν. Ο κήπος του σινεμά λοιπόν έχει χώρο για όλους μας. Για να επιστρέψω όμως με την ερώτησή σας, σίγουρα η “Νήσος” του 2009 με έβαλε στον χάρτη του εμπορικού σινεμά.
Ξέρω βέβαια πως παρά την κινηματογραφική σου σιωπή στη δεκαετία του '00 έκανες εξαιρετικές δουλειές στο θέατρο και την τηλεόραση. Ποιες ξεχωρίζεις εσύ απ' αυτές;
Σε αυτή τη δεκαετία προσπάθησα να κάνω δύο ταινίες που δεν έγιναν τελικά, ένα μιούζικαλ και μια ταινία στην Αυστραλία. Δεν είναι εύκολο να ξεκινάς ένα ταξίδι και τελικά να μην πιάνεις λιμάνι. Η εκκρεμότητα αυτή σε ακολουθεί. Όμως κάτι η συνεργασία μου με τον κ.Κοκκινόπουλο, στον “Κόκκινο Κύκλο” και τη “10η Εντολή”, κάτι τα βιντεοκλίπ για τον κο Τερζή, τον κο Νταλάρα και τον κο Πλούταρχο, κάτι με την συνεργασία με τον κο Μαυρίκο ή τον κο Λιβαθηνό στο θέατρο, δεν σταμάτησα να εργάζομαι και σε άλλους χώρους πέρα από τον κινηματογράφο. Είναι χαρά να τσαλαβουτώ σε άλλες φόρμες, να γνωρίζω ταλαντούχους καλλιτέχνες και να μαθαίνω από αυτούς. Φέτος στο θέατρο, για παράδειγμα, δούλεψα στη Μεγάλη Χίμαιρα με τον κο Τάρλοου και ξανά με τον κο Μαυρίκιο, με το “Ξαφνικά Πέρσι το Καλοκαίρι” και είμαι χαρούμενος για αυτές τις συναντήσεις.
Νιώθεις ποτέ πως χρειάζεται να απολογείσαι σε όσους εκτιμούσαν τις πρώτες σου κινηματογραφικές δουλειές, είχαν "υψηλές προσδοκίες" για τη συνέχεια, και απογοητεύτηκαν με τις mainstream φιλμικές σου επιλογές;
Μεγάλωσα στην Ελευσίνα. Μια εργατούπολη. Θα γινόμουν εργάτης στην Χαλυβουργική. Έγινα σκηνοθέτης. Έκανα την μικρή ή μεγάλη μου υπέρβαση. Μέσα μου τα έχω βρει. Πληρώνω τους λογαριασμούς μου κάνοντας αυτό το συγκεκριμένο επάγγελμα. Δεν απολογούμαι, ούτε δικαιολογούμαι. Ο καθένας κάνει μια δουλειά. Ο κριτικός την κριτική του, ο σκηνοθέτης την ταινία του, ο θεατής τη θέαση του. Σεβαστές οι απόψεις και οι κρίσεις. Αν όμως ξέρω κάτι είναι πως δεν έχω δώσει καμία υπόσχεση σε κανέναν παρά μόνο στον εαυτό μου.
Πώς ήταν η ζωή, μεγαλώνοντας στην Ελευσίνα;
Μαγικά. Έζησα στο σπίτι της οδού Παγκάλου, έκανα τις πρώτες βουτιές μου στην παραλία στον Φονιά, είδα Γκοτζίλα στο θερινό σινεμά ΑΥΡΑ, έμαθα ποδήλατο στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, έπαιξα μπάσκετ στην ομάδα του Πανελευσινιακού, έδωσα το πρώτο μου φιλί πίσω από το γήπεδο των Αμερικάνων. Είναι η ασπίδα, η φαρέτρα και όλο μου το οπλοστάσιο...
Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στην τέχνη;
Η υποψία ότι θα μπορούσα να φτιάξω μια τέτοια μαγική εικόνα σαν αυτή που είχα δει για πρώτη φορά στην πρώτη θέαση του “WEST SIDE STORY” σε βιντεοκασέτα. Οι SHARKS να χορεύουν στους δρόμους και να απλώνουν τα χέρια και τα πόδια τους σε μια μαγική χορογραφία. Αυτό. Και αυτή η εικόνα εξακολουθεί να με στοιχειώνει...
***
Τι είναι αυτό που σε ιντριγκάρει πιο πολύ στην υπόθεση του AMORE MIO;
Με συγκινούν οι ιστορίες μωσαϊκών: μιας πόλης, ενός νησιού, μιας γειτονιάς. Ιστορίες απλών καθημερινών ανθρώπων που μέσα από μια ειδική συνθήκη (στο “Amore Mio” είναι ένας αγώνας βόλεϊ, στο “Poker Face” ένα τουρνουά πόκερ, στη “Νήσος” η ανάγνωση μιας διαθήκης) που συναντιούνται. Αυτό συμβαίνει, ίσως, γιατί αγαπώ ταινίες σαν το “Μανόλια”, ή τα άπαντα του Ρόμπερτ Άλτμαν. Ίσως γιατί με τέτοιες ταινίες συναντώ πολλούς και διαφορετικούς ηθοποιούς. Το “Amore Mio” μιλά για σχέσεις ανδρών-γυναικών και το κάνει με έναν διακριτικό, αστείο έως και συγκινητικό, τρόπο… Μιλά για το πως μπορούμε να πούμε το “Σ’ αγαπώ” αλλά και το “Συγνώμη”.
Το τραγούδι του φιλμ, απ' τον Κωστή Μαραβέγια
Ξανασυνεργάστηκες σ' αυτήν την ταινία με τους σεναριογράφους της ταινίας Νήσος...
Με τον Κωστή και την Έλενα ταιριάζουμε. Γράφουν με αμεσότητα και έχουν εξαιρετικούς διαλόγους. Δίνουν χώρο στους ηθοποιούς να βρουν την αλήθεια τους και έχουμε βρει έναν μη ανταγωνιστικό κώδικα. Τους εμπιστεύομαι και τους ακούω. Είναι οι πρώτοι που ακούν τη φωνή των ηρώων τους οπότε είναι απολύτως παρόντες σε όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων, αλλά με τον διακριτικό τρόπο που απαιτεί η διαδικασία της περάτωσης της ταινίας. Και η ταινία που έχω ξεκινήσει ήδη γυρίσματα, ο 3D «Μαγικός Καθρέφτης», είναι πάλι σε δικό τους σενάριο.
Το σινεμά έχει κόστος. Για να γίνει μια ταινία δεν αρκεί μόνο η ευκολία της τεχνολογίας και η όποια συνδρομή των φίλων. Χρειάζεται το κάτι παραπάνω.
Πώς είναι η εμπειρία των γυρισμάτων μιας εμπορικής ελληνικής ταινίας; Πόσο διαρκούν συνήθως, πώς νιώθεις κατά τα γυρίσματα;
Τα γυρίσματα των ταινιών μου διαρκούν 6 εβδομάδες. Χρειάζεται πολύ καλή οργάνωση σε όλα τα τμήματα, σωστός προγραμματισμός ώστε να μπορούν να ταιριάξουν οι ημερομηνίες των χώρων και οι θεατρικές ή άλλες υποχρεώσεις των ηθοποιών, και να είμαστε σε επιφυλακή για να προλάβουμε τις ήδη προκαθορισμένες ημερομηνίες προβολής. Μα πάνω απ ‘όλα χρειάζεται να δημιουργηθεί η συνθήκη ώστε όλοι, μα όλοι, να ξέρουμε ότι βρισκόμαστε στην ίδια ταινία. Είμαι πραγματικά τυχερός που οι συνεργάτες μου και οι ηθοποιοί γινόμαστε ένα στη διάρκεια των γυρισμάτων. Είναι σημαντικό να μην χάνουμε το χαμόγελό μας αλλά και την συγκέντρωσή μας σε αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε. Και είναι σημαντικό, φυσικά, αυτό το χαμόγελο να περάσει και στο κοινό.
Σου λείπει το να σκηνοθετείς, ως auteur ξανά, κάτι ολόδικό σου;
Το σινεμά έχει κόστος. Για να γίνει μια ταινία δεν αρκεί μόνο η ευκολία της τεχνολογίας και η όποια συνδρομή των φίλων. Χρειάζεται το κάτι παραπάνω. Το κάτι ολοδικό μου θέλω να μην είναι απλά μια άσκηση ύφους αλλά να μπορεί να πείσει και τον όποιο διστακτικό θεατή να μοιραστεί την εμπειρία της συγκεκριμένης ταινίας μαζί μου. Είναι η υπόσχεση που έχω δώσει στον εαυτό μου που ανέφερα. Για να γίνει όμως χρειάζονται οι σωστές συνθήκες. Έχω υπομονή. Θα γίνει όταν πρέπει και όπως πρέπει.
Θυμάμαι πως προσπαθούσες να γυρίσεις μια ολόδική σου ταινία στην Αυστραλία; Τι συνέβη με αυτήν; Το παλεύεις ακόμα;
Ναι το παλεύω ακόμα. Όταν ήταν έτοιμη να γίνει, το 2007 στη Μελβούρνη, το οικοδόμημα της ταινίας κατέρρευσε μια εβδομάδα πριν την έναρξη των γυρισμάτων. Μεγάλο μάθημα. Όμως η ταινία είναι εκεί, μέσα μου. Είναι το όνειρο που ανέφερα, η δική μου “Αμοργός”.
Πόσο επηρεάζει το βιοποριστικό ζήτημα έναν σκηνοθέτη στην Ελλάδα του σήμερα;
Ο χώρος μας περνάει τεράστια κρίση. Είναι πολύ δύσκολο να μη χτυπά το τηλέφωνο, να μην ξέρεις αν θα έχεις να πληρώσεις το ενοίκιο, ή πως θα εξηγήσεις στο παιδί σου ότι δεν έχεις δουλειά. Δεν ξέρω συναδέλφους που ζουν γκλαμουράτα και ευνοημένοι από το «χώρο». Ξέρω μόνο μεροκαματιάρηδες στην καλύτερη περίπτωση που προσπαθούν να κλείσουν τρύπες ή ακόμα και να πληρώσουν το ενοίκιο του άνεργου συναδέλφου τους. Το χειρότερο είναι για τη νέα γενιά που δεν βρίσκει ευκαιρίες. Μακάρι όλο αυτό κάποια στιγμή να αλλάξει...
σχόλια