Δαίμονες, στοιχειά και κακά πνεύματα κυριαρχούν στις αρχαίες απόκρυφες παραδόσεις του Ιράν και των γειτονικών χώρών. Ένα περσικό χειρόγραφο από τις αρχές του 20ου αιώνα για τη μαγεία και την αστρολογία που βρίσκεται στο Τμήμα Σπάνιων Βιβλίων και Ειδικών Συλλογών του Princeton μας ανοίγει μια πόρτα σε αυτόν τον μυστικιστικό κόσμο με δεκάδες απεικονίσεις με ακουαρέλα από δαιμονικά, αλλόκοτα πλάσματα.
Το Kitāb-i ʻAjāʾib-i makhlūqāt (Θαύματα της Δημιουργίας) που εκδόθηκε το 1921 περιλαμβάνει ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο με θέμα τη μαγεία και την αστρολογία, ένα βιβλίο με ξόρκια και 56 ζωγραφισμένες απεικονίσεις δαιμόνων και αγγέλων. Αρκετά κείμενα που συνοδεύουν τις εικονογραφήσεις στα αραβικά και τα φαρσί χρονολογούνται από το 1911 έως το 1921.
Οι ζωδιακοί δαίμονες συστήνονται ως μια σειρά απειλητικών (αν και κάπως προσφιλών) θηρίων, μερικά από τα οποία με πολλά κεφάλια. Όλοι απεικονίζονται με χειροπέδες στα άκρα τους, υποδηλώνοντας ότι αυτά τα πλάσματα είναι υπό κράτηση ή περιορισμό.
Μια πρόταση στο τέλος του βιβλίου υποδηλώνει ότι αποτελείται από δύο βασικά κείμενα. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Το βιβλίο "Θαύματα της Δημιουργίας" και "Οι Εβδομήντα δυο δαίμονες" ολοκληρώθηκαν». Δεν είναι απολύτως σαφές ποιο κείμενο είναι ποιο, αλλά ο Ali Karjoo-Ravary, βοηθός καθηγητής στο Τμήμα Θρησκευτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Bucknell στην Πενσιλβάνια, λέει ότι το εικονογραφημένο βιβλίο των δαιμόνων είναι κατά πάσα πιθανότητα το δεύτερο.
«Αυτό το κείμενο περιγράφει τους διάφορους δαίμονες που σχετίζονται με κάθε ζώδιο και τις ασθένειες που συνδέονται με το καθένα και κάποιες θεραπείες», λέει ο Karjoo-Ravary, που δημοσίευσε ένα κείμενο σχετικά με το χειρόγραφο το 2017.
Οι ζωδιακοί δαίμονες συστήνονται ως μια σειρά απειλητικών (αν και κάπως προσφιλών) θηρίων, μερικά από τα οποία με πολλά κεφάλια. Όλοι απεικονίζονται με χειροπέδες στα άκρα τους, υποδηλώνοντας ότι αυτά τα πλάσματα είναι υπό κράτηση ή περιορισμό.
Κάποιες εικονογραφήσεις δείχνουν τους τερατώδεις δαίμονες εν δράσει, να προσπαθούν να βλάψουν ανθρώπους με ξόρκια και μάγια γραμμένα στα φαρσί. Τα τελευταία αυτά σχέδια, σύμφωνα με τον Karjoo-Ravary, περιγράφουν αρρώστιες και τους δαίμονες που σχετίζονται με αυτές, μαζί με οδηγίες για το πως να τους εξορκίσεις. Για παράδειγμα, μια επιγραφή δίνει εντολή στους μάγους να πάρουν μια χούφτα χώμα κάτω από τα πόδια του δαιμονισμένου και να επαναλάβουν την ακόλουθη πρόταση επτά φορές: «Θεός των ουρανών και της γης, τρέξε, τρέξε, φέρε πίσω, φέρε πίσω, φέρε πίσω την αγάπη για την αρετή».
Σε αντίθεση με όλα αυτά, το χειρόγραφο περιλαμβάνει επίσης απεικονίσεις φτερωτών αγγέλων όπως ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ, οι οποίοι καλούνται να εκδιώξουν τους δαίμονες και τα κακοήθη πνεύματα.
Ο συγγραφέας του βιβλίου δαιμονολογίας αποδίδει τις γνώσεις του στον βιβλικό βασιλιά Σολομώντα, ο οποίος πιστεύεται ότι εξουσίαζε τους δαίμονες και τα πνεύματα. Ωστόσο, η ταυτότητα του συγγραφέα παραμένει ένα μυστήριο. «Δεν γνωρίζουμε πολλά για αυτόν τον άνθρωπο εκτός από το γεγονός ότι έγραψε αυτό το βιβλίο και ότι είχε κάποια καλλιτεχνική ικανότητα», λέει ο Karjoo-Ravary.
Ο συγγραφέας υπογράφει ως Rammālbāshī, γιος του Ja'far. Όμως το Rammālbāshī δεν είναι όνομα αλλά ιδιότητα που προκύπτει από τη λέξη rammāl στα φαρσί που σημαίνει θεραπευτής μάγος.
Η περσική δαιμονολογία έχει μακρά παράδοση πολύ πριν το Ισλάμ. Το Shahnameh ("Βιβλίο των Βασιλιάδων"), ένα ποίημα 50,000 στροφών του Πέρση ποιητή Ferdowsi, περιλαμβάνει περιγραφές μαχών μεταξύ ανθρώπων, διαβόλων και δαιμόνων.
Θεραπευτές μάγοι υπάρχουν ακόμα στο Ιράν που κυρίως διαβάζουν τη μοίρα στο χέρι και κάνουν εξορκισμούς αλλά η κοινωνία τους έχει περιθωριοποιήσει.
Με πληροφορίες από το Hyperallergic.com
σχόλια