Η πρώτη διοργάνωση των GRAIL AWARDS ολοκληρώθηκε, την Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2024, σε μια λυρική τελετή απονομής στο Ωδείο Αθηνών. Ο νεοσύστατος θεσμός Βραβείων Αρχιτεκτονικής, Εσωτερικών Χώρων και Φωτισμού, σε παραγωγή Βασίλη Μπαρτζώκα και Δημήτρη Φακίνου, απέδειξε πως αποσκοπεί να καθιερωθεί στην εγχώρια δημιουργική σκηνή προάγοντας, σταθερά και σθεναρά, την εξωστρέφεια της ελληνικής αρχιτεκτονικής εντός και εκτός συνόρων.
Η εννεαμελής επιτροπή των GRAIL AWARDS 2024, αποτελούμενη από τους Δημήτρη Αντωνακάκη, Ελευθερία Ντεκώ, Λυδία Καλλιπολίτη, Tom Lindblom, Ivan Blasi, Μαριάνθη Τατάρη, Άρη Καφαντάρη, Πάνο Δραγώνα και Florencia Vetcher, εξέτασε, συνολικά, 200 έργα από 134 δημιουργικά γραφεία για να καταλήξει στη βραχεία λίστα των 56 επιλεγμένων έργων και από εκεί σε 14 Βραβεία και 25 Επαίνους που παρουσιάστηκαν, διεξοδικά, στο αμφιθέατρο του Ωδείου Αθηνών. Οικοδεσπότης της τελετής απονομής ο δημοσιογράφος Αντώνης Φουρλής.
Ακολουθώντας την έμπνευση κι επιβραβεύοντας την καινοτομία και την δημιουργικότητα, σε όλες τους τις μορφές, τα βραβεία GRAIL ήρθαν για να ρίξουν φως στην ελληνική αρχιτεκτονική σκέψη και παραγωγή και να συνδέσουν την δημιουργική κοινότητα. Ήρθαν να δώσουν χώρο σε αυτούς που φτιάχνουν χώρο: στους τολμηρούς, ονειροπόλους, ποιητές.
Η τελετή απονομής ξεκίνησε με την ανακοίνωση των διακρίσεων στην κατηγορία Αρχιτεκτονική και συγκεκριμένα στην ενότητα Κατοικία. Έπαινο απέσπασε το έργο La Bergerie από το γραφείο Mykonos Architects. Μια υπάρχουσα θερινή κατοικία στη Μύκονο αποκτά «χειμερινούς χώρους διημέρευσης», μια φάρμα και ένα περιβόλι στα πλαίσια ενός αρχιτεκτονικού σχεδιασμού όπου το ξύλο γερνάει με χάρη, το σίδερο σκουριάζει φυσικά και η φυτεμένη βλάστηση ενσωματώνεται ομαλά στο φυσικό περιβάλλον.
Ο δεύτερος έπαινος της επιτροπής απονεμήθηκε στο The Monastery House από το γραφείο Etsi Architects. Αντλώντας αναφορές από τους μανιάτικους πύργους, την μοναστηριακή αρχιτεκτονική και την βουδιστική κοσμοθεωρία, 3 γενιές της ίδια οικογένειας συστεγάζονται σε μια κατοικία-σύμβολο: καταφύγιο και φάρο.
Στην ίδια ενότητα, το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής απέσπασε η κατοικία The Inside Out House in Gonatsa από τους Etsi Architects. Στο άνυδρο τοπίο της Δυτικής Μάνης, στα όρια ελαιώνα, η κατοικία οργανώνεται με λιτές σχεδιαστικές γραμμές και διάθεση συγχώνευσης με αυτό που λέμε φύση. Εργαλείο του αρχιτέκτονα: η εξαιρετικά αυστηρή, συγκροτημένη σταυροειδής κάτοψη που δίνει μέτρο στην καθημερινότητα και εκτόνωση μέσω της θέας σε βουνό και θάλασσα. Το μέσα και το έξω του κατοικείν συγχέονται, αποφασιστικά, μέσω μιας επίμονης οπτικότητας που συμπληρώνεται από εκλεκτικές συγγένειες στα υλικά του τεχνητού και φυσικού εδάφους.
Συνεχίζοντας στην κατηγορία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ και στην ενότητα ΚΤΗΡΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ οι διακρίσεις απονεμήθηκαν ως εξής:
Ο πρώτος ΕΠΑΙΝΟΣ αποδόθηκε στην Ομάδα Μελέτης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για το Νέο κτήριο του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο. Ένα κτήριο-καράβι, όπως ανέφερε η ομάδα μελετητών, θέλει να ταξιδέψει αλλά μένει αγκυρωμένο στη θεσσαλική γη. Αντλώντας από το λεξιλόγιο του μπρουταλισμού, το κτήριο ενσωματώνει αδρές υφές και ανεπεξέργαστα υλικά που συντίθενται, διαλεκτικά, με φωτεινές χρωματικές αποχρώσεις και μια φορμαλιστική πρόσοψη, που προσκολλάται στην επιδερμίδα του κτηρίου σαν ξενιστής, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό υβρίδιο.
Ο δεύτερος ΕΠΑΙΝΟΣ της κατηγορίας απονεμήθηκε στο γραφείο Flux office για τα Demountable Pavilions. Ένας γαλαξίας εφήμερων, προκατασκευασμένων εγκαταστάσεων – περιπτέρων προσγειώνεται, τους θερινούς μήνες, στις παρυφές του βράχου της Ακροπόλης, μπροστά από το Ηρώδειο για να φιλοξενήσει τις ανάγκες του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Περσίδες από ξύλο ακτινοβολούν λευκό φως κάνοντας τα περίπτερα, οριακά, να επιπλέουν στην υπόλευκη πλακόστρωση του εδάφους με φόντο τις χαρακτηριστικές αψίδες της πρόσοψης του Ωδείου και, λίγο πιο ψηλά, τον Παρθενώνα.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της κατηγορίας απέσπασε το γραφείο K-studio για το έργο Liknon-Metaxa στη Σάμο. Τοποθετημένο σε εκατονταετή αμπελώνα στους Βουρλιώτες Σάμου, το Liknon σχεδιάστηκε ως μια χωρική εμπειρία που θα αποτελέσει τοπόσημο για το νησί συνδέοντας την εταιρεία METAXA με τις ρίζες της: τον τόπο που φύεται το γλυκό σταφύλι μοσχάτο που δίνει την ιδιαίτερη, χαρακτηριστική ταυτότητα στο δημοφιλές ελληνικό κρασί. Στο Liknon, η μουσειακή εμπειρία εγκαταλείπει την συμπαγή, κλειστή κτηριακή δομή και ενσωματώνεται σε μια εξερευνητική περιήγηση στο φυσικό σαμιώτικο τοπίο. Οι επισκέπτες περιπλανώνται στον αμπελώνα, πάνω και κάτω από τη στάθμη του εδάφους, γνωρίζοντας, βιωματικά, την ιστορία της Μεταξά μέσα από μια σωματική, διαδραστική εμπειρία που ενεργοποιεί το πνεύμα και τις αισθήσεις. Το αρχιτεκτονικό έργο γίνεται συνέχεια της φυσικής πλαγιάς, αναπαράγοντας το παραδοσιακό σύστημα οργάνωσης του νησιωτικού τοπίου σε πεζούλες, και αποδομώντας την έννοια του μουσείου σε έναν χωροταξικό λαβύρινθο που επανεφευρίσκει τη σημασία του κατωφλιού και επιχειρεί μια σύγχρονη ερμηνεία του φυσικού και παραδοσιακού στοιχείου.
Προχωρώντας στην υποκατηγορία ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ KAI EMΠΟΡΙΟΥ, το ΒΡΑΒΕΙΟ της κριτικής επιτροπής απέσπασαν οι Divercity Architects για το συγκρότημα γραφείων Syngrou Avenue Office Complex. Συνδυάζοντας την τεχνολογική καινοτομία με τη γοητεία του κλασικού, οι αρχιτέκτονες παρέδωσαν ένα βιοκλιματικό κτήριο, με πιστοποιήσεις LEED, που συνομιλεί με τον αθηναϊκό μοντερνισμό. Σήμα κατατεθέν του κτηρίου η μνημειακή πρόσοψη, από μαρμάρινες κινητές περσίδες, που λειτουργεί ως μαρμάρινη κουρτίνα φιλτράροντας τις ποιότητες του φυσικού φωτός, επιτρέποντας θεάσεις και προσφέροντας πλαστικότητα στην ογκοπλασία του οκταώροφου κτηρίου.
Πάντα στην κατηγορία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, συνεχίζοντας στην υποκατηγορία ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ, οι διακρίσεις είναι:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το γραφείο inDetail Architecture για το boutique ξενοδοχείο Hidden Ladies. Μορφές σε στρέψη και συστροφή οργανώνονται από καμπύλες και τεθλασμένες γραμμές που μοιάζουν βγαλμένες από πίνακα του Βασίλι Καντίνσκι. Τα κτίσματα εγκιβωτίζονται στο άνυδρο τοπίο ως φυσική συνέχεια ενός ανάγλυφου εδάφους που τείνει να εκτονωθεί στη θάλασσα.
Με το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής διακρίθηκε το έργο floating cubes από το γραφείο umbral architecture. Αποτελώντας το πρώτο υλοποιημένο έργο του γραφείου, οι πέντε εξοχικές κατοικίες στη Κάρπαθο ακροβατούν ανάμεσα στο όραμα και την πραγματικότητα, τη φαντασία και την πράξη. Τέλειοι γεωμετρικοί όγκοι επενδύονται από αδρές υλικότητες και ματ αποχρώσεις του καφέ και της ώχρας σε ένα ποιητικό αρχιτεκτονικό σύνολο που αντλεί σαφείς αναφορές από το λεξιλόγιο του Λουίς Μπαραγάν και τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη.
Προχωρώντας στην υποκατηγορία ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ / ΕΠΕΚΤΑΣΗ τα έργα που ξεχώρισαν είναι:
Ο πρώτος ΕΠΑΙΝΟΣ της επιτροπής απονεμήθηκε στο γραφείο Barespace για το έργο Sapfous co-living micro-apartments building. Το εσωτερικό προϋπάρχοντος κτηρίου στη Καλλιθέα, μετατρέπεται σε μικροδιαμερίσματα αντλώντας αναφορές από την εμπειρία του ταξιδιώτη: καμπίνες σκαφών και τρένων. Τρεις διακριτές «μονάδες κατοίκησης» σχεδιάζονται για να φιλοξενήσουν καθημερινές ανάγκες, θρέψη – ξεκούραση – υγιεινή, και, έπειτα, προσαρμόζονται, με ακρίβεια και μαεστρία, σε διαφορετικά χωρικά κελύφη. Πως ορίζεται η έννοια «σπίτι» στη ραγδαία μεταβαλλόμενη αστική συνθήκη της μητροπολιτικής ζωής;
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε, επίσης, η ομάδα του γραφείου Α&Μ architects για το έργο Amalias 40 Office Building. Εντοπισμένο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης των Αθηνών, σε άμεση συσχέτιση με σημαντικά μνημεία της κλασικής αρχαιότητας όπως οι στύλες του Ολυμπίου Διός, το κτήριο, με αρχική χρονολογία κατασκευής το 1977, ανασχεδιάζεται, ως χώρος γραφείων, με έμφαση στην αρμονία. Η συνθετική δομή του κτηρίου αναμορφώνεται από τα έξω προς τα μέσα, από την πρόσοψη μέχρι τις αναλογίες των εσωτερικών χώρων, κάνοντας χρήση των αναλογιών της χρυσής τομής και της ακολουθίας Φιμπονάτσι.
Ο τρίτος ΕΠΑΙΝΟΣ της επιτροπής αποδόθηκε στο γραφείο Tsolakis architects για το Esperia Hotel. Στον άξονα της λεωφόρου Σταδίου, λίγα μέτρα μακριά από την πλατεία Κλαυθμώνος, το ξενοδοχείο Εσπερία, με περισσότερες από 100 κλίνες, ανακαινίζεται για να ενταχθεί, δυναμικά, στον αστικό ιστό του αθηναϊκού κέντρου. Σήμα κατατεθέν του νέου σχεδιασμού, ο επαναπροσδιορισμός της πτυχωτής μνημειακής πρόσοψης η επένδυση της οποίας στο απόλυτο λευκό την μετατρέπει σε μια αιθέρια κουρτίνα που ανεμίζει, με χάρη, αποκαλύπτοντας, επιλεκτικά, στον επισκέπτη θεάσεις της αθηναϊκής καθημερινότητας.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής παρέλαβαν, για μια ακόμη φορά, οι Etsi architects για την αποκατάσταση του Τελωνείου στο λιμάνι της Καρδαμύλης. Ακολουθώντας μακρά σχεδιαστική πορεία, διάρκειας 8 ετών, οι αρχιτέκτονες ανέλαβαν ένα απαιτητικό πρόγραμμα μετατροπής ενός διατηρητέου μνημείου, του 18ου αιώνα, σε σύγχρονη κατοικία. Παραδοσιακές τεχνικές αποκατάστασης και χρήση τοπικών, φυσικών υλικών όπως μάρμαρο, από τα λατομεία της Οιτύλου, βότσαλα και ξύλο ελιάς και καστανιάς συμπληρώνουν το μωσαϊκό αυτής της μοναδικής εμπειρίας παραθαλάσσιας κατοίκησης.
Περνώντας στην υποκατηγορία ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΠΙΟΥ - ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ οι διακρίσεις είναι:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το γραφείο Athens creative για τον επανασχεδιασμό της κεντρικής πλατείας Βουλιαγμένης γνωστής ως πλατείας Νυμφών. Ακολουθώντας τη μεθοδολογία του συμμετοχικού σχεδιασμού και εμπλέκοντας την τοπική κοινότητα, στόχος της νέας παρέμβασης είναι η δημιουργία ενός ενεργού δημόσιου χώρου με συμπεριληπτικό χαρακτήρα και πλούσια βλάστηση.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της κριτικής επιτροπής απέσπασε το γραφείο Makridis Associates για την αστική ανάπλαση του κεντρικού μνημειακού άξονα της Θεσσαλονίκης. Το αστικό πεδίο, γύρω από τα Ρωμαϊκά μνημεία, ενοποιείται και αναβαθμίζεται, αισθητικά, μέσα από πράσινα παρτέρια και υδάτινα στοιχεία που οδηγούν τον περιπατητή από τη Ροτόντα στην αγκαλιά του Θερμαϊκού με θέα τον Όλυμπο.
Την κατηγορία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ έκλεισε η ενότητα ΜΗ ΥΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ όπου αποδόθηκε ΕΠΑΙΝΟΣ στο γραφείο Aristides Dallas Architects για το έργο Villa V. Σε απόκρημνη, βραχώδη πλαγιά της βορειοδυτικής Κέρκυρας ένα αλλόκοτο «ζώο της γης» ξεπροβάλλει. Μισοθαμμένο, μέσα από πέτρες, χώμα και θάμνους σκίζει τη γη, δημιουργώντας τριγωνικές προβλήτες θέασης και στάσης. Μια υπερσύγχρονη σπηλιά με άπλετη θέα προς το Ιόνιο πέλαγος και την βραχονησίδα της Κυραδικαίας.
Ολοκληρώνοντας τις αρχιτεκτονικές βραβεύσεις, στην κατηγορία ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ (INTERIOR DESIGN), τα γραφεία που διακρίθηκαν στην πρώτη υποκατηγορία με τίτλο ΚΑΤΟΙΚΙΑ είναι:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε η αρχιτέκτονας Μυρτώ Κιούρτη για το έργο A Jonathan Leaman Kitchen, μια ιδιαίτερη ανακαίνιση διαμερίσματος στην Πάτρα. Ακολουθώντας την σχεδιαστική προσέγγιση του Συγκινησιακού Λειτουργισμού, που έχει εισάγει και μελετάει θεωρητικά και πρακτικά η ίδια η αρχιτέκτονας, το διαμέρισμα αναδιαμορφώνεται, ριζικά, με οδηγό ανθρωπολογικά, κοινωνιολογικά και ψυχαναλυτικά εργαλεία. Εκκινώντας από ένα ζωγραφικό έργο, η Κιούρτη προτείνει «μια αρχιτεκτονική ως τρισδιάστατη ζωγραφική» για να καταλήξει σε μια δυναμική εμπειρία κατοίκησης που επιτελείται, καθημερινά και αδιάκοπα, με γενναιοδωρία και ελευθεριακότητα όπως μια παράσταση γεννιέται και πεθαίνει σε μια θεατρική σκηνή. Φιλοσοφώντας πάνω στην οντολογία του κατοικείν, η αρχιτέκτονας γίνεται σκηνοθέτης ιστοριών καθημερινής τρέλας, τόλμης και τρυφερότητας σε ένα σπίτι συλλογικό, απρόβλεπτο, διαφορετικό βγαλμένο από την φιλμογραφία του Πέδρο Αλμοδόβαρ.
Συνεχίζοντας, τον δεύτερο ΕΠΑΙΝΟ της υποκατηγορίας ΚΑΤΟΙΚΙΑ παρέλαβε η ομάδα του γραφείου en-route-architecture--- για το έργο 5-shelves-3-baths-1-railing. Μια συλλογή ειδικά σχεδιασμένων επίπλων γίνεται οδηγός ανακαίνισης του διαμερίσματος 150τ.μ. στην Αθήνα. Αντλώντας αναφορές από το κίνημα του De Stijl, γεωμετρικοί κάναβοι, καθαρά γεωμετρικά σχήματα κι έντονα χρώματα ξετυλίγονται στον τρισδιάστατο χώρο δημιουργώντας μια εκλεπτυσμένη και, ταυτόχρονα, παιγνιώδη οικιακή ατμόσφαιρα.
Ο τρίτος ΕΠΑΙΝΟΣ για την υποκατηγορία ΚΑΤΟΙΚΙΑ δόθηκε στο γραφείο Fluo architecture and design studio για το έργο ARI ▪ Historic apartment redesign. Στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, ένα μεταπολεμικό διαμέρισμα, σε διατηρητέο νεοκλασικό κτήριο, ανακαινίζεται αντλώντας έμπνευση από το σύνολο των διατεταγμένων κτηριακών όψεων της οδού Αριστοτέλους. Στοιχεία της πολυπολιτισμικής ταυτότητας της πόλης ενσωματώνονται στο νέο σχεδιασμό που αποτελεί ένα δημιουργικό υβρίδιο αναφορών Δύσης και Ανατολής.
Το πρώτο ΒΡΑΒΕΙΟ της υποκατηγορίας ΚΑΤΟΙΚΙΑ στους ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ απονεμήθηκε στο γραφείο Oblique για το Example#1. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έργα της φετινής απονομής, το αρχιτεκτονικό ντεμπούτο του γραφείου αφορά τον ριζοσπαστικό ανασχεδιασμό διαμερίσματος 36 τ.μ., σε πολυκατοικία της δεκαετίας του 70, στην περιοχή της Βουλιαγμένης. Οραματιζόμενοι έναν αυτόνομο μικρόκοσμο, οι αρχιτέκτονες υιοθέτησαν την σχεδιαστική προσέγγιση του «αρχιτεκτονημένου επίπλου», που οργανώνει τον χώρο, σε συνδυασμό με μια παστέλ χρωματική παλέτα κι ένα μονοχρωματικό μπάνιο, που κάνει τη διαφορά, προσφέροντας εικαστικές ποιότητες και κινηματογραφική διάθεση στο χώρο.
Το δεύτερο ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής στην ίδια υποκατηγορία απέσπασε το γραφείο Fluo architecture and design studio για το έργο HAP ▪ Athenian Mosaic. Διαμέρισμα της δεκαετίας του ’80 στην Αγία Παρασκευή επανασχεδιάζεται με στόχο την διατήρηση της μαξιμαλιστικής, μεταμοντέρνας φιλοσοφίας του. Σήμα κατατεθέν: το ροζ μωσαϊκό δάπεδο που μπλέκεται, αρμονικά, με θερμούς τόνους καστανού ξύλου, καμπύλες γραμμές και παστέλ μπορντό και ροζ αποχρώσεις.
Συνεχίζοντας στην υποκατηγορία ΓΡΑΦΕΙΑ - ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ η κριτική επιτροπή έδωσε δύο επαίνους και ένα βραβείο θέτοντας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, στην μεταπανδημική εποχή, την δημιουργία ευέλικτων, υβριδικών χώρων εργασίας που δύνανται να φιλοξενήσουν μεταβαλλόμενο πρόγραμμα διαφορετικών αναγκών. Η ανακύκλωση και επανάχρηση υλικών προτεραιοποιείται σε βιοκλιματικά εσωτερικά περιβάλλοντα που ακροβατούν ανάμεσα στο γραφείο και το σπίτι. Συγκεκριμένα:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το έργο TH 147 office space από τους KN Group. Επανάχρηση πρώτων υλών, προσοχή στη λεπτομέρεια, φιλικά προς το περιβάλλον υλικά και έντονα χρώματα συνθέτουν ένα εργασιακό περιβάλλον που εμπνέει.
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε, επίσης, το γραφείο URBAN SOUL PROJECT για το κτήριο γραφείων Kaizen Campus. Ενσωμάτωση των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, καμπύλες σχεδιαστικές χαράξεις, ποικιλία και συνδυασμός κλειστών γραφείων και χώρων εκτόνωσης συνθέτουν ένα συμπεριληπτικό εργασιακό περιβάλλον.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής απέσπασε το γραφείο Akida Studio για την δημιουργία των γραφείων της εταιρείας Moro Tech στον 6ο όροφο κτηρίου στην πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της Αθήνας. Ο σχεδιασμός χώρων συνεργασίας και συνεύρεσης, με άπλετο φυσικό φως, που αναπαράγουν την οικειότητα και την ηρεμία της οικιακής ατμόσφαιρας, αποτελεί το βασικό εργαλείο των αρχιτεκτόνων για την ευημερία των εργαζομένων και την αύξηση της παραγωγικότητας.
Συνεχίζοντας στην υποκατηγορία ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το γραφείο Post Spectacular Office για το κατάστημα οπτικών The life of glass. Συνθέσεις διαλεκτικών αντιθέσεων, σε πρακτικό και εννοιολογικό επίπεδο, οργανώνουν τον χώρο που κυριαρχείται από την χαρακτηριστική ανοιχτή πράσινη απόχρωση που δίνει το οξείδιο του σιδήρου στα γυαλιά. Η στατική δομή του χώρου από εμφανές σκυρόδεμα, εκτεθειμένη, αποτελεί τον κεντρικό πόλο έλξης γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται, οργανικά, οι νέες κατασκευές.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής απονεμήθηκε, δικαίως, στο Kora Bakery στο Κολωνάκι, από την ομάδα του γραφείου en-route-architecture---, ένα νεωτερικό έργο που από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του έχει καταφέρει να μετατραπεί σε τοπόσημο της περιοχής αλλάζοντας τον καθημερινό ρυθμό της ριζικά. Χωρισμένο, κατακόρυφα, σε τρεις διακριτές χρωματικές ζώνες – μια γήινη οροφή, στο κίτρινο του ηλιοτρόπιου, μια λευκή ενδιάμεση ζώνη και ένα υδάτινο πάτωμα, στο γαλάζιο του ουρανού – το Kora είναι κάτι παραπάνω από ένας σύγχρονος φούρνος: είναι προορισμός. Οι αρχιτέκτονες μετατρέπονται σε σκηνοθέτες που χωροθετούν την παραγωγή του ψωμιού ως θέαμα με πρωταγωνιστή τον εργαζόμενο σε έναν σκηνικό χώρο ελκυστικό, πρωτότυπο και ευφάνταστο.
Προχωρώντας στην υποκατηγορία ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ στην κατηγορία ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ (INTERIOR DESIGN):
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το γραφείο Babatchas για το The Storyteller, Boutique Hotel στο μοναδικό ορεινό τοπίο των Μετεώρων. Αντλώντας αναφορές από την μοναστηριακή αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την γήινη χρωματική παλέτα του τόπου, οι αρχιτέκτονες δημιούργησαν μια μυσταγωγική εμπειρία φιλοξενίας βασισμένη στην κοινοτική ζωή και συνύπαρξη.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της κριτικής επιτροπής απονεμήθηκε στο γραφείο agarch+ architects για το έργο Ekies All Senses Resort. Στον γαλαξία του ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Χαλκιδική η Herbs Suite ενσωματώνεται, οργανικά, αποσκοπώντας να εμβυθίσει τον επισκέπτη στον βοτανικό κήπο και στο περιβάλλον δίκτυο υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων. Ο μονολιθικός όγκος του κτηρίου διαμορφώνεται εσωτερικά σαν μια σύγχρονη σπηλιά με αδρά και φυσικά υλικά που προωθούν την απτική σύνδεση του χρήστη με τον χώρο.
Περνώντας στην υποκατηγορία ΧΩΡΟΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ οι διακρίσεις απονεμήθηκαν ως εξής:
ΕΠΑΙΝΟ απέσπασε το γραφείο Stones & Walls για το εστιατόριο Freud Oriental στην Κηφισιά. Wabi-sabi σχεδιαστικές αναφορές και φυσικά υλικά σε σκούρες αποχρώσεις συνθέτουν την αυθεντική ατμόσφαιρα ιαπωνικής αισθητικής του Freud Oriental που αναγνωρίζει την ομορφιά στο ατελές, το πρωτόλειο, το σκοτεινό.
Ο δεύτερος ΕΠΑΙΝΟΣ της ενότητας απονεμήθηκε στην ομάδα του studiomateriality για το έργο Uncle tan's drinking house. Βγαλμένο από ταινία του Γουόνγκ Καρ Γουάι, το μπαρ της Μαρίνας Ζέας θα μπορούσε να είναι στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ. Γέννημα θρέμμα της αστικής κουλτούρας, το Uncle tan's ανθίζει τη νύχτα στις εκκεντρικές κόκκινες, μπλε, πράσινες, μωβ και κίτρινες αποχρώσεις του νέον φωτισμού.
Ο τρίτος ΕΠΑΙΝΟΣ της επιτροπής αποδόθηκε στο γραφείο Taka + Partners για το εστιατόριο Moldee. Ένας γαστρονομικός προορισμός, υψηλών απαιτήσεων, αποδίδεται, σχεδιαστικά, ως το καλούπι που αναπλάθει τους γευστικούς κάλυκες του επισκέπτη. Ένα έργο πρόκληση και πρόσκληση που υλοποιήθηκε ως αποτέλεσμα συνεργασίας αρχιτέκτονα – ιδιοκτήτη.
Το ΒΡΑΒΕΙΟ της ενότητας αποδόθηκε στο γραφείο Post Spectacular Office για το έργο Pelosof στη Θεσσαλονίκη. Εντός εκλεκτικιστικού κτηριακού κελύφους, των αρχών του 20ου αιώνα, το σχεδιαστικό λεξιλόγιο του Pelosof εκκινεί από την αβανγκάρντ πρωτοπορία με προορισμό τον προσδιορισμό του άγνωστου. Εκεί που ο Ρεμ Κούλχαας συναντάει τον Χουάν Μιρό γεννιέται ένας χώρος συνάντησης και εστίασης που λειτουργεί ως «ιδιότυπο υπερμέγεθες cabinet de curiosités» μίνιμαλ υλικοτήτων και εξεζητημένων μορφών.
Συνεχίζοντας στην κατηγορία ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ (INTERIOR DESIGN) και στην ενότητα ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ οι διακρίσεις είναι:
ΕΠΑΙΝΟΣ απονεμήθηκε στο γραφείο FORMrelated για το έργο Project Space. Τμήμα διατηρητέου κτηρίου, στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, μετατρέπεται σε ανοιχτό χώρο δημιουργικής έκφρασης και επικοινωνίας για τις τέχνες. Λευκές επιφάνειες και έπιπλα-κουτιά επενδυμένα με καθρέφτες και κόντρα πλακέ θαλάσσης συνθέτουν μια πολυδιάστατη χωρική πραγματικότητα που μοιάζει να εκτείνεται στο άπειρο των δυνατοτήτων της.
Με ΕΠΑΙΝΟ διακρίθηκε η ομάδα του γραφείου PILA studio για το πρώτο υλοποιημένο έργο του γραφείου, το Metaphor Cultural Hub. Έχοντας την πολυμορφικότητα και την ευελιξία στον σχεδιαστικό πυρήνα του, ο πολυχώρος Metaphor προωθεί τον πειραματισμό και την επικοινωνία μεταξύ των τεχνών, της μόδας και του σχεδιασμού. Έξι τυπολογίες μεταλλικών κινητών κατασκευών τοποθετούνται ελεύθερα στον χώρο ενεργοποιώντας ποικίλα και διαφορετικά σενάρια εφήμερης κατοίκησης.
Δύο ΕΠΑΙΝΟΥΣ παρέλαβαν στην υποκατηγορία ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ οι Post Spectacular Office για τα έργα K22 και FF Pavilion SKG αντίστοιχα.
Στην πρώτη περίπτωση, η περιοδική έκθεση Καισαριανή 1922 παρουσιάζει τα αποτελέσματα του τριετούς πρότυπου μοντέλου έρευνας και σχεδιασμού που αναπτύχθηκε ως συνεργασία του μεταπτυχιακού προγράμματος Projective Cities της Αρχιτεκτονικής Σχολής Architectural Association του Λονδίνου, με το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η γειτονιά της Καισαριανής στην Αθήνα μπαίνει στο μικροσκόπιο ως προς τα αστικά της χαρακτηριστικά και τις τυπολογίες κατοίκησης. Το λεξιλόγιο της έκθεσης καθαρά εξεγερσιακό αντλεί αναφορές από το κίνημα του κονστρουκτιβισμού και τον αιχμηρό δυναμισμό του.
Στην δεύτερη περίπτωση, η επιμέλεια του περιπτέρου της Future Format στα πλαίσια εμπορικής έκθεσης πραγματοποιείται με κεντρική ιδέα την συναρμολόγηση ενός κουτιού έκτακτης ανάγκης που μεταφέρει βιβλία. Η λευκή επιφάνεια έρχεται σε αντίστιξη με μαύρα στοιχεία – κουκκίδες, γραμμές, αριθμούς και γράμματα – αναπαράγοντας ένα κλινικό περιβάλλον θεραπευτικής αποστείρωσης μέσω της γνώσης.
Με το ΒΡΑΒΕΙΟ της επιτροπής διακρίθηκε το γραφείο Flux office για την περιοδική έκθεση Iannis Xenakis: Sonic Odysseys στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Ενσωματώνοντας αναφορές από το εργαστηριακό περιβάλλον ενός αρχιτεκτονικού γραφείου, ενός στούντιο ηχογράφησης ή μια μουσικής αίθουσας, ο σχεδιασμός της έκθεσης προσφέρει εναλλακτικές οπτικές θέασης της πολυδιάστατης προσωπικότητας του πολυσχιδή δημιουργού Ιωάννη Ξενάκη.
Στην τελευταία υποκατηγορία της ενότητας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ, με τίτλο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΠΛΟΥ & ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ, ο οργανισμός BLUECYCLE κέρδισε ΕΠΑΙΝΟ για το βοηθητικό τραπέζι Kavos. Η νέα σειρά βιώσιμων επίπλων της εταιρείας, σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική ομάδα The New Raw, αντλεί πρώτη ύλη από ανακυκλωμένο αλιευτικό υλικό που μορφοποιείται με τη βοήθεια τρισδιάστατης ρομποτικής εκτύπωσης. Όλα τα αντικείμενα της σειράς μπορούν να ανακυκλωθούν και να χρησιμοποιηθούν ξανά.
Στην τρίτη και τελευταία βασική κατηγορία των φετινών βραβεύσεων, υπό τον τίτλο ΦΩΤΙΣΜΟΣ, το ΒΡΑΒΕΙΟ της κριτικής επιτροπής αποδόθηκε, από την Ελευθερία Ντεκώ, στο Atelier AME για το έργο Ι1-45. Ο φωτιστικός σχεδιασμός υπογραμμίζει, διακριτικά και διακριτά, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και μετατρέπει ένα μικροσκοπικό ημιυπόγειο διαμέρισμα σε μια σύγχρονη μικροκατοικία με φυσικό φως. Καθρέφτες και αμμοβολισμένα υαλότουβλα συνθέτουν τον χώρο διημέρευσης από σκοτάδι και φως.
Η ολοκλήρωση της τελετής απονομής των GRAIL AWARDS 2024 πραγματοποιήθηκε με την απονομή των τριών μεγάλων βραβείων της φετινής διοργάνωσης: το Χρυσό Αρχιτεκτονικής, το Χρυσό Εσωτερικών Χώρων και το Αρχιτεκτονικό Γραφείο της Χρονιάς 2024. Οι K-studio κέρδισαν το Χρυσό Βραβείο Αρχιτεκτονικής για το έργο Liknon-Metaxa στη Σάμο που συγκαταλέχθηκε, πρόσφατα, στη βραχεία λίστα με τα 40 επιλεχθέντα έργα των Ευρωπαϊκών Βραβείων Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής – Mies van der Rohe Awards 2024. Το νεοσύστατο γραφείο Oblique απέσπασε το Χρυσό Βραβείο Εσωτερικών Χώρων για το Example#1 , το πρώτο του υλοποιημένο έργο, θέτοντας ψηλά τον πήχη των προσδοκιών για το μέλλον. Τέλος, Αρχιτεκτονικό Γραφείο της Χρονιάς 2024 ανακηρύχθηκαν οι Etsi Architects. Με έδρα την Καρδαμύλη Μεσσηνίας και ιδρύτρια την αρχιτέκτονα Ελένη Τσιγαρίδα η ομάδα κατάφερε να συγκεντρώσει και να δημιουργήσει, στη Νότια Πελοπόννησο, μια αρχιτεκτονική οικογένεια με μέλη από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και της Ευρώπης.
30 ομάδες αρχιτεκτόνων, μηχανικών, δημιουργών διακρίθηκαν στην πρώτη διοργάνωση των GRAIL AWARDS, στο αμφιθέατρο Ιωάννης Δεσποτόπουλος του Ωδείου Αθηνών, αποδεικνύοντας πως η ελληνική αρχιτεκτονική δημιουργία και παραγωγή καρποφορεί και ανθίζει, κοπιαστικά μα επίμονα, στην πόλη και στην ύπαιθρο, στην μικρή και στην μεγάλη κλίμακα, στο σκοτάδι και στο φως.
Grail Awards 2024
Βραβεία Αρχιτεκτονικής, Εσωτερικών Χώρων & Φωτισμού
Οργάνωση παραγωγής: Βασίλης Μπαρτζώκας (Archisearch, Design Ambassador), Δημήτρης Φακίνος ( ΕΒΓΕ , European Design Awards , European Design Festival)
Κριτική Επιτροπή: Δημήτρης Αντωνακάκης, Ελευθερία Ντεκώ, Λυδία Καλλιπολίτη, Tom Lindblom, Ivan Blasi, Μαριάνθη Τατάρη, Άρης Καφαντάρης, Πάνος Δραγώνας, Florencia Vetcher
Φωτογραφίες (τελετή απονομής): Αφροδίτη Χουλάκη
Χορηγοί
Platinum Sponsor: Europa Profil Aluminium SA
Lighting Exclusive Sponsor: Site Specific
Grand Sponsors: AREA DOMUS, EVIN INTZOGLOU, GROHE, KALOTARANIS, KARTELL, MOCK UP SPACES, MULTIPLO, SCHNEIDER ELECTRIC, URBI ET ORBI
