Πριν από την ανάπτυξη και την ευρεία χρήση της φωτογραφίας σε μαζικές εκδόσεις, οι εικονογραφήσεις ήταν το μόνο οπτικό συμπλήρωμα σε θρησκευτικά κείμενα, μυθιστορήματα, βιβλία ποίησης, επιστημονικές μελέτες, λογοτεχνικά και άλλα περιοδικά. Η ανάπτυξη τεχνικών όπως η χαλκογραφία, η ξυλογραφία και η λιθογραφία, επέτρεψε σε καλλιτέχνες και τυπογράφους να συνεργαστούν καλύτερα και να δημιουργήσουν πιο λεπτομερείς και πολύχρωμες εικόνες. Άσχετα, όμως, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πίσω από κάθε ένα από τα εκατομμύρια των εικονογραφήσεων που εμφανίζονται σε χειρόγραφα και έντυπα, πριν και μετά τον Γουτεμβέργιο, βρισκόταν ένας καλλιτέχνης. Πολλά από τα ονόματα αυτών των καλλιτεχνών είναι πλέον γνωστά σε μας ως υποδείγματα στυλ για τις γραφικές τέχνες.
Ο 19ος αιώνας ήταν η χρυσή εποχή για την εικονογράφηση βιβλίων και περιοδικών. Σκίτσα από καλλιτέχνες όπως ο George Cruikshank ήταν τόσο ξεχωριστά που έκαναν διάσημους τους δημιουργούς τους. Ο καλλιτέχνης στράφηκε στην εικονογράφηση βιβλίων και περιοδικών μετά το 1820, αφού δωροδοκήθηκε μαζί με τον αδελφό του από τον βασιλιά Γεώργιο Δ’, ώστε να σταματήσει τη δημιουργία υβριστικών και σατιρικών εικόνων για την ιδιωτική ζωή του μονάρχη. Μεταξύ άλλων, εικονογράφησε τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ και μια εικονογραφημένη έκδοση σε συνέχειες του μυθιστορήματος του Τσαρλς Ντίκενς «Οι Περιπέτειες του Όλιβερ Τουίστ».
Το αγγλικό περιοδικό Punch, το οποίο ιδρύθηκε το 1841 και είχε τεράστια επιρροή, ήταν το πρώτο που χρησιμοποίησε τον όρο «καρτούν», αναφερόμενο σε μια χιουμοριστική εικόνα, που συνήθως συνοδεύεται από μια χιουμοριστική λεζάντα. Τα σχέδια στις γελοιογραφίες του Punch ήταν γενικά πιο εξελιγμένα οπτικά από αυτά του New Yorker, αλλά και το χιούμορ τους ήταν συχνά μεστό και πλάγιο. Μερικές φορές ήταν και αφηγηματικό, όπως στις γελοιογραφίες του Γάλλου καλλιτέχνη George Du Maurier, παππού της διάσημης συγγραφέα Δάφνης Ντι Μωριέ.
Η σχοινοτενής λεζάντα κάτω από την εικονογράφηση του Du Maurier, με τίτλο «Η κατά Punch φυσιολογία της ερωτοτροπίας» μας συστήνει τον Έντγουιν, ζωγράφο τοπίων, ο οποίος «πείθει τώρα την Αντζελίνα να μοιραστεί μαζί του τις τιμές και τα κέρδη της ένδοξης καριέρας του, προτείνοντας ότι πρέπει να παντρευτούν με τα έσοδα του πρώτου του πίνακα, που βρίσκεται σε εξέλιξη (και τον οποίο έχουμε πιστά αναπαραστήσει παραπάνω).» Το χιούμορ είναι αντιπροσωπευτικό του περιοδικού Punch, όπως είναι το έργο του Du Maurier, που ήταν συχνός συνεργάτης μέχρι το θάνατό του.
Μπορεί κανείς να βρει πολλά περισσότερα, τόσο για τη ζωή όσο και για το έργο του George Cruikshank και του George Du Maurier στο www.oldbookillustrations.com, ένα δημόσιο αρχείο με εικονογραφήσεις από διάσημους αλλά και λιγότερο διάσημους καλλιτέχνες, τις οποίες μπορεί κανείς να "κατεβάσει" ελεύθερα. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνεται και ο σπουδαίος Gustave Doré, ο οποίος, σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν κυρίως με περιοδικά, διέπρεψε στις εικονογραφήσεις βιβλίων. Ξεχωρίζει, επίσης, η εικονογραφημένη έκδοση του 19ου αιώνα της συλλογής ποιημάτων "Σύμβολα", του Francis Quarles, ποιητή που έζησε τον 17ο αιώνα. Επιπλέον, θα βρείτε πολλές άλλες πηγές, όπως βιογραφικά δοκίμια και μία ακόμα διευρυνόμενη online έκδοση της επιτομής της ορολογίας της εκτύπωσης του William Savage, το Λεξικό της Τέχνης της Εκτύπωσης, που γράφτηκε το 1832.
Δεν είναι όλες οι εικόνες στο Old Book Illustrations από την Βικτωριανή εποχή. Ανάμεσα στις εξαιρέσεις βρίσκεται ο Arthur Rackham, γνωστός για τις εικονογραφήσεις παραμυθιών και λαϊκών ιστοριών στις αρχές του 20ου αιώνα. Η περιήγηση στο site ανοίγει έναν μαγικό εικονογραφημένο κόσμο και κάνει εύκολα προσιτό έναν τεράστιο καλλιτεχνικό πλούτο, στον οποίο μέχρι τώρα δεν ήταν εύκολη η πρόσβαση. Ακόμα και ο πλέον αδιάφορος επισκέπτης, σίγουρα θα εντυπωσιαστεί.
MIA EΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΑΪΤ
σχόλια