Τα «Μουσικά Καρέ» είναι κάτι παραπάνω από ένα μουσικό κόμικ. Μέσα στις σελίδες τους οι Οasis συναντούν το ρεμπέτικο τραγούδι, οι Jets τα Υπόγεια Ρεύματα και άλλους πολλούς. Εννέα δημιουργοί εικονογραφούν το αγαπημένο τους τραγούδι κι εμείς τους ρωτάμε πότε το άκουσαν για πρώτη φορά και τι σημαίνει γι’ αυτούς.
Το εξώφυλλο έχει φιλοτεχνηθεί από τον Νικόλαο Κούτση, ενώ τις εννέα ιστορίες έχουν σχεδιάσει οι Θανάσης Καραμπαλίος, Αρινέλα Κοτσίκο, Περικλής Κουλιφέτης, Νικόλας Κούρτης, Σταύρος Κιουτσιούκης, Αγγελική Σαλαμαλική, Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης, Νικόλας Στεφαδούρος και Κώστας Φραγκιαδάκης. Το editorial έχει γράψει ο Θοδωρής Μανίκας. Τέλος, ο γνωστός τραγουδοποιός Νίκος Πορτοκάλογλου παραχώρησε συνέντευξη στον Λεωκράτη Ανεμοδουρά και τον Γαβριήλ Τομπαλίδη.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΤΣΙΟΥΚΗΣ
Are you gonna be my girl (Jets)
Καθότι μεγάλο παιδί, το άκουσα ως 25χρονος νέος σε κάποιο μπαρ. Ήταν και δύσκολο να το αποφύγεις, αφού έπαιζε σχεδόν παντού. Παραδόξως, με συγκινεί πάντα, χωρίς να υπάρχει κάποιος προσωπικός λόγος. Είναι η έντασή του και αυτή η διαρκής, εναγώνια ερώτηση καθενός μας. Θα γίνεις το κορίτσι μου; Οπωσδήποτε θα κινιόμουν κάπου ανάμεσα σε πανκ και γρήγορο ροκ. Προτίμησα το συγκεκριμένο, επηρεασμένος και από την αναγνωρισιμότητά του. Το μόνο σίγουρο είναι πως κάθε φορά που το ακούω δεν μπορώ παρά να ακολουθώ την έντασή του. Το κόμικ μου είναι μια τυπική αφήγηση «boy meets girl», που διαδραματίζεται στο live μιας τοπικής φανταστικής μπάντας υπό τους ήχους του συγκεκριμένου τραγουδιού. Ουσιαστικά, οι στίχοι θέτουν το ερώτημα που δεν προφταίνει να θέσει ο ήρωας της ιστορίας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ
«Σαν έρημα καράβια» (Υπόγεια Ρεύματα)
Είναι ένα τραγούδι που το έχω συνδυάσει με την εφηβεία μου, με τις πρώτες συναυλίες και τις βραδιές που ακούγαμε ελληνικό ροκ στο ράδιο με την παρέα μου, εκεί προς το τέλος της δεκαετίας του ’90. Ακούγοντάς το και πάλι σήμερα μοιάζει να γυρνάω στο τότε, σε εποχές πιο αθώες και ανέμελες, που γράφαμε κασέτες και διαβάζαμε ό,τι κόμικ κυκλοφορούσε. Διάλεξα να το εικονογραφήσω γιατί έχει αυτό το ταξιδιάρικο στοιχείο που μου αρέσει, παίζει με τα συναισθήματα και τη μουσική. Ένιωσα ότι ταιριάζει στο ύφος των κόμικ που κάνω και ελπίζω να το νιώσει και ο αναγνώστης αυτό. Προσπάθησα να υπάρχει το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού στα σχέδια, όπως υπάρχει και στη μουσική. Να φτιάξω μια μικρή ιστορία για τις παλιές αναμνήσεις, για τα καινούργια όνειρα, γι’ αυτά που περιμένουν. Για έρημα καράβια που πλέουν στη θάλασσα ή στη φαντασία, ή ίσως στις σελίδες ενός κόμικ.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΤΕΦΑΔΟΥΡΟΣ
Wonderwall (Oasis)
Παρότι το τραγούδι βγήκε το 1995, αν δεν κάνω λάθος, εγώ το άκουσα πρώτη φορά το 1999. Ήμουν φοιτητής, δεκαεννιά χρονών, και το άκουσα σε ένα μπαράκι όπου είχαμε πάει με παρέα συμφοιτητών. Είχα μεγάλο κόλλημα με μια κοπέλα από τη σχολή και προσπαθούσα να βρω τρόπο να της μιλήσω. Spoiler alert: δεν το έκανα ποτέ. Αλλά μου έμεινε το τραγούδι και το αγαπώ από τότε. Για μένα σημαίνει αγάπη, και μάλιστα λυτρωτική. Το άτομο αυτό που μπαίνει στη ζωή σου για να σε τραβήξει από τον βούρκο, είτε αυτό είναι σύντροφος, φίλος, συγγενής ή, γιατί όχι, μια γάτα. Νομίζω ότι ο Noel Gallagher είχε αναφέρει σε συνέντευξή του, όταν το ρώτησαν σχετικά, πως εσφαλμένα πιστεύει ο κόσμος ότι μιλάει για τη γυναίκα του. Εκείνος μιλούσε για κάποιον/-α φίλο/-η που μπορεί να έρθει κάποια στιγμή και να σε σώσει από τον εαυτό σου. Όταν αποφάσισα να κάνω κόμικ το Wonderwall, σκέφτηκα να τιμήσω αυτό που είχε πει ο Noel και είπα να απομακρυνθώ από τα τετριμμένα του έρωτα. Σκέφτηκα έναν άνθρωπο σε άσχημη κατάσταση, να βιώνει την απώλεια και τη μοναξιά και τελικά να βρίσκει διέξοδο, υιοθετώντας ένα πλασματάκι, μια γάτα. Πράγμα που λειτουργεί αμφίδρομα, αν το καλοσκεφτείς, αφού κι εκείνος σώζει το γατάκι, δίνοντάς του ένα σπίτι.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΥΡΤΗΣ
I am the fire (Halestorm)
Πάνε τρία-τέσσερα χρόνια από τότε που το πρωτοάκουσα, στο γραφείο μου, ενώ το YouTube έτρεχε στον αυτόματο. Δεν υπάρχει καμία ρομαντική ή λυρική ιστορία από πίσω. Γενικά, δεν συνδέω τη μουσική με προσωπικές στιγμές. Απολαμβάνω το παιχνίδι των ήχων με τον χρόνο και αν υπάρχουν καλογραμμένοι στίχοι, θα εκτιμήσω το τραγούδι διπλά.Το τραγούδι έχει δυναμισμό, θεατρικότητα, δράμα. Και η λέξη «φωτιά» είναι από μόνη της μια δυνατή εικόνα. Οι στίχοι, κατά τη γνώμη μου, μιλούν για προσωπική ανάταση. Την οποία, με δεδομένα τον δυναμισμό της μουσικής και τη φωτιά, προσπάθησα να αποδώσω εκρηκτικά.
ΚΩΣΤΑΣ ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗΣ
Camouflage (Stan Ridgway)
Πρέπει να ήμουν περίπου δεκαπέντε-δεκαέξι χρονών όταν το άκουσα. Ήταν από τα πρώτα τραγούδια στα αγγλικά που έψαξα μανιωδώς να μάθω τι ακριβώς έλεγαν οι στίχοι του και από τα πρώτα που άκουγα και έλεγε μια ολοκληρωμένη ιστορία, με αρχή, μέση και τέλος. Θυμάμαι ξεκάθαρα ότι όσες φορές κι αν το έπαιξα, στο μυαλό μου έφτιαχνα τις αντίστοιχες εικόνες. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση να το διαλέξω. Έχω, τουλάχιστον, άλλα πέντε-έξι ιδιαιτέρως αγαπημένα που θέλω να «οπτικοποιήσω» με τον δικό μου τρόπο. Για όλα αυτά, την πρώτη φορά που τα άκουσα, στο μυαλό μου σχηματίστηκε μια εικονογραφημένη ιστορία. Κάθε φορά που ακούω ένα τραγούδι του οποίου οι στίχοι περιγράφουν μια ιστορία, αμέσως δημιουργώ νοερά τις αντίστοιχες εικόνες.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΑΛΑΜΑΛΙΚΗ
Τράβα, ρε μάγκα και αλάνι (Ρόζα Εσκενάζυ)
Το συγκεκριμένο τραγούδι το άκουσα σε μεγαλύτερη ηλικία, όταν είχα μια ιδέα για ένα κόμικ (που δεν έγινε ποτέ!), το οποίο θα διαδραματιζόταν στην Αθήνα του 1920-30 και στο οποίο ήθελα να συμπεριλάβω τα απαγορευμένα ρεμπέτικα της εποχής. Δεν θα έλεγα ότι σημαίνει κάτι ιδιαίτερο, αλλά μπορώ να πω ότι με έκανε να αποκτήσω μια εκτίμηση για τη ρεμπέτικη μουσική, κυρίως την απαγορευμένη, καθώς μετά από αυτό κατέληξα να ακούσω και πολλά άλλα της εποχής. Το τραγούδι αναφέρεται σε μια απατημένη γυναίκα. Δεν διευκρινίζει αν είναι η σύζυγος ή όχι, αλλά ήθελα να δώσω έναν τόνο πιο δραματικό στην οπτικοποίησή του. Γι’ αυτό και η κατάληξη είναι ο φόνος. Επίσης, στυλιστικά ήθελα να μοιάζει με παλιά ελληνική ταινία, γι’ αυτό επέλεξα να μην έχει χρώμα (πέρα από το κόκκινο, που στην ουσία προοικονομεί ότι η ιστορία θα καταλήξει με αίμα!).
ΑΡΙΝΕΛΑ ΚΟΤΣΙΚΟ
Don’t stop me now (Queen)
Η αλήθεια είναι πως δεν θυμάμαι ακριβώς σε ποια ηλικία άκουσα για πρώτη φορά το «Don’t stop me know», αλλά σίγουρα θυμάμαι να είμαι περίπου δεκαεφτά χρονών, Β’ Λυκείου, και να παίζει συνέχεια για μια περίοδο από το παλιό walkman κινητό μου, μαζί με αλλά τραγούδια των Queen, όπως το «I want to break free» και το «Radio Ga Ga». Για μένα, προσωπικά, σημαίνει απελευθέρωση και αποφασιστικότητα, πως η ευτυχία είναι επιλογή και το κλειδί είναι ο τρόπος που θα αποφασίσουμε να αντιμετωπίσουμε κάποιες καταστάσεις. Όταν μου ζητήθηκε να εικονογραφήσω ένα τραγούδι της επιλογής μου, ήταν από τα πρώτα που μου πέρασαν από το μυαλό. Γενικότερα, η αγάπη μου για τους Queen και τα τραγούδια τους είναι δεδομένη, όμως, πέραν αυτού, το «Don’t stop me know» έχει μια έντονη διάθεση και αισθητική που με βοήθησε στον σχεδιασμό και έκανε την επιλογή του συγκεκριμένου κομματιού ευκολότερη. Μόλις αποφάσισα να σχεδιάσω αυτό το κομμάτι, προσπάθησα να βρω πώς μπορώ να αποδώσω την αισθητική των Queen σε εικόνες. Τότε διάβασα την ιστορία της λαίδης Γκοντάιβα, που περιέχει αυτό το κομμάτι, και αυτό με καθοδήγησε ώστε να βρω τη δική μου ιστορία. Ήθελα να μπορεί να σταθεί επάξια απέναντι στους στίχους και στον δυναμισμό του κομματιού, να μεταδώσει στον αναγνώστη το συναίσθημα που μου βγάζει εμένα, πως τίποτα δεν είναι αξεπέραστο, με δύναμη και αποφασιστικότητα μπορεί κάποιος να υπερβεί τα πάντα. Έμπνευση για την ιστορία μου πήρα από την αναφορά που κάνει το τραγούδι στη λαίδη Γκοντάιβα. Σύμφωνα με την ιστορία, η λαίδη Γκοντάιβα είχε ζητήσει από τον σύζυγό της Λεοφρίκ, κόμη της Μερκίας, να μειώσει τη φορολογία των πολίτων του Κόβεντριου. Εκείνος δέχτηκε, αλλά με τον όρο να βγει η ίδια γυμνή πάνω στο άλογο και να περιφερθεί στην πόλη, πράγμα που έκανε. Αναφορές δείχνουν πως είχε συμφωνήσει με τους πολίτες να κλειστούν στα σπίτια τους για να μην τη δει κανείς. Η ηρωίδα μου, λοιπόν, είναι μια σύγχρονη λαίδη Γκοντάιβα, παγιδευμένη σε έναν άλλον κόσμο, και αναζητά τη λύτρωση.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΟΥΛΙΦΕΤΗΣ
Δημοσθένους Λέξες (Διονύσης Σαββόπουλος)
Ήμουν δεκαεφτά χρόνων και διάβαζα για τις Πανελλήνιες. Όταν έλυνα ασκήσεις, άκουγα παράλληλα μουσική – εκείνη την περίοδο εξερευνούσα παλιούς ελληνικούς δίσκους. Έτσι, βρέθηκα στο «Βρώμικο Ψωμί» του Διονύση Σαββόπουλου και στο «Δημοσθένους Λέξις». Σημαίνει «πάλη για ελευθερία», πέρα από το context της χούντας, του Πολυτεχνείου και της Ελλάδας. Μια πάλη που, σύμφωνα με το τραγούδι, δείχνει να είναι μοναχική, αγχώδης, τρομακτική και εκ πρώτης όψεως χαμένη, μα που εν τέλει μπορεί να κερδηθεί. Ήθελα εξαρχής ένα τραγούδι με ελληνικό στίχο, πλούσιο σε μεταφορές και εικόνες. Λόγω συναισθηματικού δεσίματος, αναμνήσεων αλλά και πρόκλησης των ικανοτήτων μου κατέληξα στο συγκεκριμένο. Ανήκε στα τραγούδια που τότε, στα δεκαεφτά μου, με ταξίδευαν, με έκαναν να δημιουργώ εικόνες στο μυαλό και στο χαρτί και δεν με άφηναν να διαβάσω! Έμπνευση μου έδωσε κυρίως ο μαγικός συνδυασμός των μεταφορικών του στίχων με τη μελαγχολική, ροκ μουσική του – γιατί και η μουσική παίζει μεγάλο ρόλο στο τραγούδι και προσπάθησα να αποτυπώσω στο έργο μου την ατμόσφαιρα που δημιουργεί. Για να εικονογραφήσω ένα τέτοιο κόμικ (με αναφορές τόσο στην περίοδο της χούντας όσο και της κλασικής αρχαιότητας), έπρεπε να κάνω μια κάποια έρευνα ώστε να αποτυπώσω με αληθοφάνεια και τον φρουρό στην πύλη της φυλακής της χούντας αλλά και τα ερείπια της γκρεμισμένης αρχαίας πόλης της Ολύνθου (εκεί βασίστηκα κυρίως, στον πλούσιο αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Κορίνθου και όχι στης ίδιας της αρχαίας Ολύνθου). Δεν βασίστηκα σε κάποια συγκεκριμένα κόμικ αλλά σε πολλά και ετερόκλητα, που αφηρημένα και υποσυνείδητα χρησιμοποίησα για να φτιάξω το δικό μου.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΜΠΑΛΙΟΣ
Μαύρος Γάτος (Βασίλης Παπακωνσταντίνου)
Το άκουσα όταν ήμουν στο γυμνάσιο. Εκείνη την εποχή ακούγαμε πολύ ραδιόφωνο και το άκουσα σε έναν τοπικό σταθμό της Ελασσόνας. Είναι ένα τραγούδι που μου άρεσε γιατί δείχνει την υποκρισία της ελληνικής κοινωνίας: ο εθνικός κορμός τα βάζει με έναν γάτο, που το μόνο που ζητάει είναι ο ελευθεριακός έρωτας. Δεν κάνει κάτι κακό κι όμως φοβούνται τον τρόπο που θα αλλάξει την κοινωνία ο έρωτας. Είναι ένα από τα αγαπημένα νανουρίσματα του γιου μου. Επειδή μιλάμε για ζωομορφία, βασίστηκα πολύ στο «Blacksad» και στην εικονογράφηση του Guarnido.
ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΤΣΗΣ
ΕΞΩΦΥΛΛΟ
Το αγαπημένο μου κομμάτι είναι το «I will survive»! Είμαστε μια γενιά ανθρώπων που δεν έχει ζήσει μεγάλες καταστροφές, πολέμους ή δεινά σαν εκείνα που έχει επιβάλει η ανθρωπότητα στον εαυτό της στο παρελθόν! Είμαστε πολύ τυχεροί τόσο ως προς την εποχή όσο και ως προς τον τόπο όπου ζούμε, ένα σταυροδρόμι διαχρονικών συμφερόντων που είναι ταυτόχρονα ευχή και κατάρα για εμάς. Πιστεύω πως οι συνθήκες που βιώνουμε δεν είναι παρά μια ταλαιπωρία με το γάντι, και ελπίζω να μείνει εκεί! Ελπίζω τα «αντισώματα» που έχει αναπτύξει το ανθρώπινο γένος κατά τη διάρκεια της ιστορίας του να το έχουν εξοπλίσει αρκετά, ώστε να αποφύγει το ενδεχόμενο ενός οργουελικού μέλλοντος, το οποίο, φοβάμαι, είναι προ των πυλών!
Τα «Μουσικά Καρέ» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως.
