Πρέπει να πιάνουν τα χέρια σου σίγουρα για να φτιάξεις κάτι. Πρέπει να πιάνουν πολύ όμως για να δώσεις ζωή σε ένα αντικείμενο που έχει πεθάνει. Στη λογική της βιωσιμότητας έχουμε μπει αν όχι όλοι, οι περισσότεροι, σκεφτόμαστε «τίποτα δεν πάει χαμένο».
Ψάχνουμε τρόπους να αναστήσουμε φθαρμένα ρούχα, παιχνίδια και παπούτσια, και πάνω σε αυτή την έρευνα προέκυψαν μερικές σούπερ κουλ ανακαλύψεις στο Instagram, δηλαδή άνθρωποι που είναι στην πραγματικότητα τεχνίτες, που ξέρουν πώς να δώσουν νέα πνοή σε πράγματα που κάποιος άλλος τα θεωρεί τελειωμένη υπόθεση.
Η δική μου λίστα περιλαμβάνει τον Μάριο, έναν μηχανικό αυτοκινήτων, μηχανών και τα συναφή, την Kάσσυ, που παίρνει παλιά σακάκια εποχής ΠΑΣΟΚ και πίσω και τα κάνει ιδιαίτερα ταγέρ, τους Ω Να Shoe!, που παίρνουν παπούτσια αρχαία και τα κάνουν σαν καινούργια, και τη Μάρα, μια κοπέλα που τα χέρια της πιάνουν παλιά υφάσματα και κάνουν μικροσκοπικά Y2K τσαντάκια. Πάμε να τους γνωρίσουμε.
Στη λογική της βιωσιμότητας έχουμε μπει αν όχι όλοι, οι περισσότεροι, σκεφτόμαστε «τίποτα δεν πάει χαμένο». Ψάχνουμε τρόπους να αναστήσουμε φθαρμένα ρούχα, παιχνίδια και παπούτσια, και πάνω σε αυτή την έρευνα προέκυψαν μερικές σούπερ κουλ ανακαλύψεις στο Instagram.
Mario Volante
Τεχνίτης τροχών αυτοκίνητων/μοτοσικλετών, αναπαλαιωτής κλασικών ποδήλατων
Από το δημοτικό έφτιαχνα μόνος μου το ποδήλατο μου, στην Α’ Γυμνασίου αποφάσισα να λύσω τον bobo του αδερφού μου και να τον κάνω σαν καινούργιο, μόλις πήγα Α’ Λυκείου, τον δεύτερο μήνα, σταμάτησα και πήγα για δουλειά στο βουλκανιζατέρ του πατέρα μου. Στα 15 μου, με τα πρώτα μου χρήματα πήρα μια Kawasaki kx80. Στη συνέχεια τελείωσα μηχανικός αυτοκίνητων και δούλευα μόνο το Σάββατο και όταν ήταν κλειστό το σχολείο. Σε ηλικία 19 χρονών κράταγα το βουλκανιζατέρ γιατί ο πατέρας μου είχε ένα πρόβλημα υγείας και συνταξιοδοτήθηκε.
Αυτό που κάνω θα σου το εξηγήσω με ένα παράδειγμα: μπορεί να μου φέρουν ένα ποδήλατο της δεκαετίας του ’80 και θα το φτιάξω να είναι όπως όταν βγήκε από το εργοστάσιο, με απίστευτες λεπτομέρειες· σε ένα ποδήλατο του ’40 δεν θα βάλω βίδα για σταυρωτό κατσαβίδι γιατί δεν υπήρχε τότε. Με λίγα λόγια, ταξιδεύω στο παρελθόν. Συνήθως τα ποδήλατα που μου φέρνουν πρέπει να έχεις κάνει αντιτετανικό πριν τα ακουμπήσεις. Υπάρχουν περιπτώσεις που είναι τόσο σκουριασμένα που έχουν ανοίξει μεγάλες τρύπες.
Αυτό που με μάγεψε σε αυτήν την δουλειά είναι η ιστορία που κρύβεται πίσω από κάθε ποδήλατο, η ποιότητα κατασκευής, η αισθητική που έχει ο συνδυασμός του minimal με τη στιβαρότητα και τη λεπτομέρεια. Κάποιες φορές που πριν ξεκινήσω ένα project το μελετάω με τον πελάτη και βρισκόμαστε σε αδιέξοδο για το τι χρώμα ήταν ή τι ανταλλακτικό μπορεί να έχει βάλει, λέω το εξής: «Μην ανησυχείς, θα μου μιλήσει το ποδήλατο». Νιώθω ότι επικοινωνώ με τα παλιά ποδήλατα, αυτό μου δίνει ικανοποίηση.
Η δουλειά μου χωρίζεται σε μέρη: το πρώτο είναι όταν ξεκινάω το λύσιμο και αρχίζουμε να επικοινωνούμε με το ποδήλατο, μου λέει ποια ανταλλακτικά δεν είναι δικά του και ποια πρέπει να του τα βρω. Τα σημάδια και η φθορά του χρόνου μού διηγούνται ιστορίες από μια άλλη εποχή κι εγώ θέλω να κάνω τα πάντα για να του δώσω ζωή και να το δω όπως ήταν, καινούργιο. Το δεύτερο μέρος είναι η έκφραση του πελάτη όταν βλέπει το ποδήλατό του ολοκληρωμένο, αρχίζει να μου διηγείται ιστορίες από το παρελθόν και τα μάτια του αστράφτουν από νοσταλγία. Είναι δύσκολο να τα βγάλεις πέρα κάνοντας σωστές αναπαλαιώσεις γιατί απαιτεί αρκετές εργατοώρες και η κουλτούρα αυτή έχει έρθει απέξω. Ακόμα στην Ελλάδα δεν μπορούν να δεχτούν ότι μια αναπαλαίωση μπορεί να κοστίσει όσο κάνουν δυο ποδήλατα καινούργια.
Φυσικά και αποφέρει κέρδη αυτή η ασχολία, όμως στην Ελλάδα σήμερα, κάνοντας τη δουλειά αυτή νόμιμα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πάγια που έχει ένα μαγαζί, είναι αρκετά δύσκολη. Η δυσκολία που έχω αντιμετωπίσει είναι ότι δεν υπάρχει κάποια σχολή για να το μάθεις αυτό, οπότε άρχισα να παραγγέλνω κάποια βιβλία στα αγγλικά και να διαβάζω σε forum σχετικά. Λόγω της δυσλεξίας που έχω έγινε ακόμα πιο δύσκολο, αλλά το πάθος και το όραμά μου με κρατούσαν. Δεν είχα καθόλου χρήματα, οπότε κάποια εργαλεία τα έφτιαχνα εγώ, με πατέντες. Μέχρι και ο πάγκος εργασίας όπου δούλευα ήταν ένα γραφείο που είχα βρει στα σκουπίδια.
Το ίντερνετ με βοηθάει αρκετά στην έρευνα και στο να φέρνω ανταλλακτικά απέξω, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με βοηθάνε στην προβολή της δουλειάς μου και στο να ανταλλάζω καθημερινά απόψεις σχετικά με τα ποδήλατα με ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο. Το όνειρό μου είναι να αναπαλαιώσω μαζί με την κόρη μου δύο ποδήλατα touring από την εποχή των ’70s, να κάνουμε μια μακρινή απόσταση εκτός Αττικής και να κατασκηνώσουμε σε μια παραλία.
Thoughts reworked
Ρούχα δουλεμένα και ζωγραφισμένα στο χέρι
Το Thoughts ξεκίνησε με κομμάτια second hand τα οποία είχα ήδη, αλλά έμεναν αφόρετα στην ντουλάπα μου και ήθελα να βρω τρόπους να τα ξαναφορέσω. Στην αρχή δοκίμασα να ζωγραφίσω κάποια ρούχα τα οποία πρώτα φόρεσα εγώ, έπειτα από καλά σχόλια που έλαβα. Σιγά-σιγά, από βίντεο έμαθα τα βασικά της ραπτικής και κάπως έτσι ασχολήθηκα και με το κομμάτι της μεταποίησης, μέχρι που άνοιξε η σελίδα στο Instagram και έγινε ένα side project. Στην ουσία, χρησιμοποιώ ρούχα, υφάσματα και αντικείμενα από δεύτερο χέρι ή τα λεγόμενα dead stock (τα όποια έχουν μείνει σε ράφια μαγαζιών πολύ καιρό και πωλούνται μαζικά) για να δημιουργήσω ένα νέο ρούχο, φορέσιμο, χωρίς να καταναλώνω σχεδόν καθόλου καινούργιους πόρους – εξαιρώ τις κλωστές.
Για παράδειγμα, τα τζιν είναι φτιαγμένα από άλλα παντελόνια, οι τσέπες τους από το ύφασμα που περισσεύει και δεν θέλουμε να πεταχτεί. Τα σετ φτιάχνονται από μεταχειρισμένα ανδρικά σακάκια που σε άλλη περίπτωση θα κατέληγαν στα σκουπίδια. Δεύτερες ευκαιρίες μπορούν να έχουν όλα τα αντικείμενα, τα ρούχα, τα έπιπλα και, πλην εξαιρέσεων, οι άνθρωποι. Όλα στο σύμπαν εξελίσσονται και αλλάζουν μορφή, αυτή είναι η φιλοσοφία μου και ο λόγος που το ξεκίνησα. Τα αντικείμενα που θεωρούνται «νεκρά» είναι αυτά που χρησιμοποιώ περισσότερο, καθώς είναι αυτά που πρέπει να μεταποιηθούν και να γίνουν κάτι καινούργιο.
Τα χαμηλοκάβαλα skinny jeans των ’00s, τα οποία σιχαινόμαστε, γίνονται baggy cargo pants με τσέπες και denim κορσέδες. Τα πουκάμισα που μπορεί να έχουν κάποιο λεκέ ο οποίος δεν βγαίνει, εφόσον δεν υπάρχει θέμα υγιεινής, ζωγραφίζονται και, τέλος, ρούχα τα οποία είναι φθαρμένα και σκισμένα θα γίνουν ύφασμα για patchwork ή ετικέτες. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι που έχω φτιάξει και τυχαίνει μαζικής αποδοχής είναι ένα cargo τζιν. Η βάση του Thoughts είναι το zero waste, δηλαδή η τεχνική της αξιοποίησης των ήδη υπαρχόντων πόρων. Αυτό για μένα είναι και η μεγαλύτερη αξία του sustainability, η χρήση μεταχειρισμένων υφασμάτων και αντικειμένων, το ότι δεν πετιέται τίποτα.
Ακόμη και τα ρέλια αποθηκεύονται μέχρι να σκεφτώ έναν τρόπο να δημιουργήσω κάτι με αυτά ή να προστεθούν κάπου. Μάλιστα, αυτό πολλές φορές δίνει την έμπνευση για νέα projects. Αυτήν τη στιγμή το Thoughts είναι ένα side project που στόχο έχω να γίνει η κύρια πηγή εισοδήματός μου. Οι δυσκολίες αφορούν κυρίως τις ώρες που απαιτούνται για να δημιουργηθεί ένα ρούχο και την τιμή του, η οποία μπορεί πολλές φορές να φαίνεται υπερβολική στον μέσο καταναλωτή ο οποίος έχει συνηθίσει τις τιμές των fast fashion εταιρειών.
Τα social media είναι απαραίτητα στη δουλειά αυτή. Αν δεν υπήρχαν, δεν θα μπορούσαμε να αναδείξουμε τη δουλειά μας. Ως μικρότεροι δημιουργοί δεν έχουμε το budget ούτε τη δυνατότητα να διαφημιστούμε στα παραδοσιακά μέσα. Επίσης, ο καλύτερος τρόπος διαφήμισης στις μικρότερες ηλικίες, στις οποίες απευθύνομαι, είναι το Instagram και το TikTok. Το όνειρό μου για το μέλλον; Θα ήθελα πολύ να μεγαλώσει η ομάδα του Thoughts και να έχει μια οριζόντια και μη ιεραρχική δομή, χωρίς αφεντικά και υπαλλήλους. Ένα συνεργατικό πρότζεκτ με περισσότερα δημιουργικά άτομα με κοινή ιδεολογία και όρους πραγματικού sustainability όχι μόνο ως προς το περιβάλλον αλλά και ως προς τους ανθρώπους που συμμετέχουν.
Ω Να Shoe
Κατάστημα επιδιόρθωσης & καθαρισμού παπουτσιών
Με λένε Πάνο και ανήκω κι εγώ στη γενιά των millennials που, μεγαλώνοντας, άκουγε το κλασικό «αφού δεν έχουν χαλάσει τα παπούτσια σου, γιατί να πάρεις άλλα;». Έτσι, δύο χρόνια πριν, μου ήρθε η ιδέα για το Ω Να Shoe, ένα brand μέσω του οποίου παρέχουμε υπηρεσίες καθαρισμού και επιδιόρθωσης παπουτσιών. Ξεκινήσαμε δειλά-δειλά, μαζί με την Τόνια, την κοπέλα μου, από το σαλόνι του σπιτιού μας, και τον τελευταίο χρόνο μετακομίσαμε στον επάνω όροφο του Flower Kickz στο κέντρο της Αθήνας, με το οποίο και συνεργαζόμαστε.
Ουσιαστικά, παρέχουμε υπηρεσίες καθαρισμού και επισκευής παπουτσιών. Εξειδικευόμαστε στα sneakers, αλλά αναλαμβάνουμε οποιοδήποτε άλλο παπούτσι, όσο βρόμικο, παλιό και φθαρμένο κι αν είναι. Εννοείται, όλα στο χέρι.
Πιστεύω και στις δεύτερες και στις τρίτες αλλά και στις τέταρτες ευκαιρίες, αυτό προσφέρουμε κιόλας μέσω του Ω Να Shoe, μια δεύτερη ευκαιρία στο παπούτσι που έχει χάσει τη λάμψη του και θα πήγαινε για τρίποντο… σε πράσινο (δυστυχώς) κάδο.
Στόχος μου είναι να ξαναδίνω ζωή σε αντικείμενα που κάποιοι τα θεωρούν «πεθαμένα». Να μη χρειαστεί, δηλαδή, να πεταχτεί κάποιο παπούτσι επειδή μπορεί να είναι πολύ βρόμικο, πολύ κιτρινισμένο ή πολύ γδαρμένο. Προσπαθούμε πάντα να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας κυριολεκτικά, ώστε να επαναφέρουμε αγαπημένα ζευγάρια στη ζωή. Βασικά, προέκυψε από μια δική μου, καθημερινή ανάγκη. Δουλεύοντας στην εστίαση, η μόνη παρέα που είχα, γυρνώντας σπίτι στις 4 και στις 5 το πρωί, μέχρι να φάω και να κοιμηθώ, ήταν το ατέρμονο scroll στο YouTube.
Έτσι, ένα βράδυ, επιστρέφοντας από τη δουλειά, κομμάτια, και για μία ακόμα φορά με πενταβρόμικα παπούτσια, πέτυχα ένα βίντεο με έναν κύριο να καθαρίζει κάτι παλιά λευκά Air Force 1. Η όλη διαδικασία, πέρα από το ότι μου φάνηκε πολύ ευχάριστη και soothing, κάπως μου έκανε το κλικ. Την επόμενη μέρα είχα ήδη παραγγείλει υλικά για να καθαρίσω τα sneakers μου, and the rest is history, που λένε και στο χωριό μου. Καθάρισμα στο καθάρισμα, έχοντας ως πειραματόζωα γονείς και φίλους, μου μπήκε η ιδέα να ξεκινήσω να καθαρίζω παπούτσια λίγο πιο σοβαρά. Είπα την ιδέα μου στην Τόνια, ξετρελάθηκε και μέσα σε 5 λεπτά την είχε απογειώσει. Έμενε να βρούμε πώς θα μας λένε. Και εγένετο Ω Να Shoe, λογοπαίγνιο που θέλαμε να εκφράζει ακριβώς το πώς θα νιώσεις και τι θα αναφωνήσεις όταν παραλάβεις και δεις τα ολόφρεσκα παπούτσια σου από εμάς.
Δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα από το να βλέπουμε την ικανοποίηση και τη χαρά στα μάτια των πελατών μας όταν αντικρίζουν τα παπούτσια τους μετά από έναν καθαρισμό. Είναι σαν να συναντάς έναν παλιό καλό σου φίλο έπειτα από πάρα πολύ καιρό. Όσο για το πιο ενδιαφέρον κομμάτι, νομίζω ότι έχει να κάνει με όλα αυτά τα διαφορετικά είδη και υλικά παπουτσιών που αποτελούν μια πρόκληση, αφού «απαιτούν» ειδική μεταχείριση. Εννοείται πως η όλη ιδέα κινείται στο πλαίσιο της βιωσιμότητας.
Καθαρίζοντας τα sneakers συχνά, καταφέρνουμε να διατηρούμε την εμφάνιση και τη λειτουργικότητά τους στο μέγιστο. Έτσι, αυξάνουμε και τη διάρκεια ζωής τους, μειώνοντας την ανάγκη για νέες αγορές και παραγωγή νέων προϊόντων, τα οποία συντελούν στην αύξηση της κατανάλωσης πόρων όπως νερό, ενέργεια κ.ά. Αν μας αποφέρει κέρδη; Είμαστε μια νέα επιχείρηση με φυσικό κατάστημα, στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, στην Ελλάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Θα χαρούμε πολύ όμως να μας κάνετε ξανά την ίδια ερώτηση σε έναν χρόνο από τώρα.
Νομίζω ότι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε έχει να κάνει με την κουλτούρα. Καλώς ή κακώς, καθημερινά είμαστε όλοι εκτεθειμένοι σε άπειρες πληροφορίες, έτσι έχουμε υιοθετήσει τη συνήθεια να αγοράζουμε διαρκώς νέα προϊόντα που γρήγορα φθείρονται, βγαίνουν εκτός μόδας και τα αντικαθιστούμε με νέα, μπαίνοντας ξανά σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Αυτό το mindset στέκεται εμπόδιο σε αυτό που προσφέρουμε εμείς, οπότε σίγουρα δεν είναι εύκολο να πείσεις κάποιον να κρατήσει αυτό που ήδη έχει και να του δώσει αξία.
Επίσης, ως μικρή επιχείρηση, μια μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι να κάνουμε match τις υπηρεσίες μας με το ενδιαφερόμενο κοινό, να μας γνωρίσει δηλαδή όσο περισσότερος κόσμος γίνεται και να βρούμε το σωστό σημείο επαφής. Οπότε, είναι ωφέλιμο να μας δίνεται το βήμα μέσα από πρωτοβουλίες όπως αυτό το άρθρο, ώστε να γνωρίσουν περισσότεροι άνθρωποι τη δουλειά μας. Τα σόσιαλ παίζουν τον κυριότερο ρόλο σε ό,τι κάνουμε. Μέσα από αυτά διατηρούμε συνεχή επαφή με τους πελάτες αλλά και τους ακολούθους μας. Προβάλλουμε τις υπηρεσίες μας, τα projects μας, οτιδήποτε καινούργιο παρέχουμε, και μοιραζόμαστε tips και tricks αλλά και τον ενθουσιασμό μας γι’ αυτό που κάνουμε.
Επίσης, έχουμε άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες και εργαλεία που βοηθούν στην ανάπτυξη της επιχείρησής μας. Φυσικά, να αναφέρουμε ότι τα σόσιαλ αποτελούν και έναν από τους λόγους που αυτήν την στιγμή συνεργαζόμαστε με το Flower Kickz, ένα από τα καλύτερα resell καταστήματα της Ελλάδας. Θέλουμε να γίνουμε όσο πιο γνωστοί γίνεται εμείς και η φιλοσοφία μας, να ωθήσουμε όλο και περισσότερο κόσμο να δώσει δεύτερες ευκαιρίες στα παπούτσια του πριν τα πετάξει. Είμαστε ήδη σε διαδικασία παραγωγής και πολύ σύντομα θα λανσάρουμε τη δική μας σειρά προϊόντων, με το brand μας. Πιο μακροπρόθεσμα, ποιος ξέρει; Baby steps for the win!
Μάρα Χαμακιώτη
Χειροποίητα τσαντάκια από παλιά υφάσματα
Λέγομαι Μάρα και είμαι πίσω από το Small bags big butts τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ένα αυτοδημιούργητο brand με upcycled τσαντάκια, αλλιώς το χόμπι μου. Ουσιαστικά, αυτό που κάνω είναι να φτιάχνω από το μηδέν και κυρίως από ανακυκλωμένα υλικά τσαντάκια όπου χωράνε μόνο τα απαραίτητα. Είναι φτιαγμένα για ανθρώπους με περίεργο γούστο, αλλά κυρίως εστιάζω στη χρηστικότητα της τσάντας και στη βιωσιμότητά της. Η αισθητική τους είναι εμπνευσμένη από τα ’90s και τα ’00s και συνδυάζεται με μια πιο παιδική και ακατέργαστη αίσθηση.
Στη δουλειά που κάνω με το Small bags big butts ως πρώτη ύλη χρησιμοποιώ παλιά ρούχα, υφάσματα, δερματίνες από εργοστάσια παπουτσιών, υφάσματα δηλαδή που κάποιοι θεώρησαν νεκρά ή άχρηστα. Πώς ξεκίνησα να ασχολούμαι με αυτό; Tο 2020, στην πρώτη καραντίνα, όταν μια μέρα αποφάσισα να οργανώσω την αποθήκη του πατρικού μου. Εκεί βρήκα όλα τα παιδικά μου ρούχα, που ήταν γεμάτα χρώματα και σχέδια. Όμως δεν είχα πρόσβαση σε καταστήματα υφασμάτων, λόγω της καραντίνας.
Έτσι, λοιπόν, σκέφτηκα και αποφάσισα να κάνω κομμάτια τα παιδικά ρούχα τα δικά μου και της αδελφής μου. Έπειτα άρχισα να τα μπλέκω μεταξύ τους και να τα ράβω σε διάφορους συνδυασμούς. Κάπως έτσι, λοιπόν, άρχισα να δίνω ζωή σε ένα σωρό υφάσματα που κάθονταν χρόνια σε μια αποθήκη. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι συνήθως είναι αυτό της σύνθεσης της τσάντας. Ποτέ δεν προσχεδιάζω, όλα τα κόβω και τα ράβω πάνω στο γραφείο μου, τα συνδυάζω και τα ράβω επιτόπου.
Το πιο ικανοποιητικό κομμάτι θα έλεγα πως είναι αυτό του αποτελέσματος. Όταν το αποτέλεσμα με ευχαριστεί, με γεμίζει απίστευτα και μου δίνει πάντα ώθηση να φτιάχνω κι άλλα. Είναι βασισμένο στη λογική της βιωσιμότητας και του eco fashion, καθώς όλες οι τσάντες είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου φτιαγμένες από ανακυκλωμένα υλικά, σε συνδυασμό με οικολογικές γούνες, και είναι μικρές σε μέγεθος.
