Όταν γνωρίζεις τον Yinka Ilori, σε αφοπλίζει με τη φιλική του διάθεση και το θετικό του πνεύμα. Είναι κάτι που δεν περιμένεις από έναν από τους σημαντικότερους δημιουργούς στον τομέα της αρχιτεκτονικής και του design που έβγαλε η Βρετανία τα τελευταία χρόνια.
Στην Ελλάδα έχει βρεθεί στο πλαίσιο της 7ης Μπιενάλε της Αθήνας που έχει τίτλο "Eclipse". Η "Eclipse" (Έκλειψη) θα γίνει σε διαφορετικούς χώρους της Αθήνας από τις 24 Σεπτεμβρίου έως τις 28 Νοεμβρίου και περιλαμβάνει καλλιτέχνες με έδρα τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη, πολλοί από τους οποίους πρόκειται να εκθέσουν στην Ελλάδα για πρώτη φορά.
Ο Ilori έχει αναλάβει ένα τριήμερο workshop όπου μυεί 20 καλλιτέχνες στον τρόπο με τον οποίον δημιουργεί. Τα έργα που έφτιαξαν μαζί θα εκτεθούν στην Μπιενάλε. Μια πρώτη γεύση μπορεί να πάρει κανείς εδώ.
Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται την πόλη και είναι κατενθουσιασμένος. Το πρώτο του ταξίδι από τότε που ξέσπασε η πανδημία. «Είναι το μεγαλύτερό μου επίτευγμα να ταξιδέψω εδώ, μετά την καραντίνα», λέει και χαμογελάει.
Το χρώμα για μένα είναι είναι ένας τρόπος να θυμάμαι σημαντικές στιγμές από τη ζωή μου και τις εμπειρίες μου, είναι μια επέκταση του εαυτού μου και αφορά πάρα πολύ το πώς τον εκφράζω μέσα από το χρώμα, το πώς νιώθω και τη διάθεσή μου.
«Με έναν περίεργο τρόπο, ήταν μια πολύ σκληρή χρονιά για όλους», μου λέει σχετικά. «Αυτό, όμως, που ανακάλυψα ήταν ότι ο Covid-19 δεν ενδιαφερόταν για το χρώμα που είσαι, για το πόσα λεφτά έχεις και τελικά όλοι ήμασταν ενωμένοι σε αυτό, εκτός από την κυβέρνηση που λειτουργούσε με τους δικούς της όρους στη Βρετανία. Πιστεύω ότι για πρώτη φορά ήρθαμε κοντά ο ένας με τον άλλο και για μένα αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Το 2020 ήταν μια δύσκολη, εκρηκτική χρονιά. Ο George Floyd σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έμαθα πολλά για τον εαυτό μου από αυτό, ενώ οι άνθρωποι που πίστευαν ότι δεν υπάρχει ρατσισμός συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να μάθουν περισσότερα για το τι σημαίνει στην ουσία. Σίγουρα, η Αμερική είναι μια ρατσιστική χώρα, και ο ρατσισμός δεν υπάρχει μόνο στη Βρετανία. Υπάρχει και εδώ στην Ελλάδα. Το καλό ήταν ότι άνοιξαν αρκετές συζητήσεις που ήταν άβολες για τον κόσμο, αλλά έπρεπε να γίνουν κάποια στιγμή. Επομένως για μένα ήταν ένας χρόνος περισυλλογής και αυτοανάλυσης και οι συζητήσεις που είχαμε τελικά ήταν αρκετά θετικές και ενδιαφέρουσες».
Παιδί μεταναστών από τη Νιγηρία, ο Ilori γεννήθηκε και μεγάλωσε στις εργατικές κατοικίες του Λονδίνου. Και οι δυο γονείς του γεννήθηκαν στη Νιγηρία και ήρθαν στο Λονδίνο πριν από 40 χρόνια.
«Οι εργατικές κατοικίες είναι η περιοχή όπου ζουν αρκετοί μετανάστες και το να μεγαλώνω εκεί πέρα ήταν κάτι καταπληκτικό. Αν έρχεσαι από τη Σενεγάλη ή τη Νιγηρία ή από οπουδήποτε στη Γη, το κράτος σε βάζει να μένεις εκεί. Έτσι συγκεντρώνεται ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών ανθρώπων σε μια περιοχή του Λονδίνου που είναι σαν ένα χωνευτήρι κουλτούρας και λαών. Ήμαστε σαν μια μεγάλη οικογένεια, επειδή μοιραζόμαστε τις ίδιες εμπειρίες, τους ίδιους αγώνες και αξίες. Μπορούσα να φάω φαγητό από την Γκάνα, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Πολωνία. Ήταν σαν ένα όνειρο. Μου έδωσε την καριέρα μου και με έκανε να καταλάβω τον κόσμο καλύτερα».
Τα έντονα χρώματα που γιορτάζουν την καταγωγή του κυριαρχούν στη δουλειά του. Όταν τα βλέπεις, σε κατακλύζει ένα συναίσθημα αισιοδοξίας.
«Η αγάπη μου για το χρώμα ήρθε από τη μητέρα και τον πατέρα μου. Ως Νιγηριανοί, αγαπάμε το χρώμα και πάντοτε το συνδέω με ιδιαίτερες στιγμές, όπως το να πηγαίνω σε ένα νιγηριανό πάρτι ή ένα γάμο. Το συνδέω επίσης με την ευτυχία και τη χαρά. Το χρώμα για μένα είναι είναι ένας τρόπος να θυμάμαι σημαντικές στιγμές από τη ζωή μου και τις εμπειρίες μου, είναι μια επέκταση του εαυτού μου και αφορά πάρα πολύ το πώς τον εκφράζω μέσα από το χρώμα, το πώς νιώθω και τη διάθεσή μου. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας, αν φορέσω π.χ. στο Λονδίνο ροζ παντελόνι ή μια πορτοκαλί μπλούζα, ο κόσμος θα θέλει να μου μιλήσει επειδή θα φαίνομαι προσιτός και με αυτοπεποίθηση. Αν φορέσω μαύρα, κανείς δεν θα με πλησιάσει και καμιά φορά το κάνω. Όταν δεν είμαι σε καλή διάθεση φοράω μαύρα, και όταν θέλω να πιάσω την κουβέντα φοράω πιο φωτεινά χρώματα».
Τον ρωτάω πώς ασχολήθηκε με την τέχνη.
«Στην ουσία, ειδικεύομαι στον σχεδιασμό επίπλων. Ξεκίνησα να σχεδιάζω έπιπλα πριν από 10 χρόνια και πάντοτε είχα μια εμμονή με τις ιστορίες και το να βρίσκω αντικείμενα σε δημόσιους χώρους. Οι γονείς μου ήθελαν να σπουδάσω πολιτικός μηχανικός, επειδή πίστευαν ότι το να γίνω ακαδημαϊκός ήταν το σωστό για μένα. Από την άλλη, εγώ ήθελα να γίνω καλλιτέχνης. Δεν μου έφεραν αντίρρηση. Ήρθαν σε μια από τις πρώτες μου εκθέσεις και εντυπωσιάστηκαν με τη δουλειά μου. Είχα σχεδιάσει ένα τραπέζι που το είχα ονομάσει "Φτερά".
Μετά το πανεπιστήμιο, ασχολήθηκα με το "Οur Chair", ένα πρότζεκτ εμπνευσμένο από τον Ιταλό σχεδιαστή Martino Gamper και συγκεκριμένα το έργο του "100 Chairs in 100 Days" (100 καρέκλες σε 100 ημέρες). Ο Gamper χρησιμοποιούσε ανακυκλώσιμα έπιπλα και σχεδίαζε μια καρέκλα καθημερινά για 100 ημέρες. Έπαθα εμμονή και αποφάσισα να το συνεχίσω για δυο χρόνια αφότου τελείωσα τις σπουδές μου. Ο κόσμος με αποκαλούσε ο καρεκλάς επειδή τριγυρνούσα στο Λονδίνο συλλέγοντας καρέκλες και έλεγα ιστορίες για τη βρετανική και νιγηριανή καταγωγή μου. Αντλούσα στοιχεία από τη νιγηριανή παράδοση, τα υφάσματα, τα χρώματα, τη μουσική, και προσπαθούσα να τα μεταφέρω σε μια καρέκλα, ένα αντικείμενο. Πάντοτε αισθανόμουν ότι οι καρέκλες είναι πανίσχυρα αντικείμενα. Κλαις, μαλώνεις, κάνεις έρωτα πάνω σε μια καρέκλα. Μπορούμε να κάτσουμε σε μια καρέκλα όπως κάνουμε τώρα που έχουμε βρεθεί εδώ και συζητάμε. Τις έβλεπα πάντοτε σαν ένα δυνατό εργαλείο για αλλαγή ή για να συζητάς ιδέες ή για να μαζεύουν τα συναισθήματά μας επειδή εμπιστευόμαστε αυτή την καρέκλα να βαστάξει όλη την πίεση που βιώνουμε, τις ιδέες και τις σκέψεις μας και το κάνουμε ασυνείδητα.
Κάποια στιγμή βαρέθηκα τα έπιπλα και ξεκίνησα να κάνω μεγαλύτερες δημόσιες εγκαταστάσεις. Με ενδιέφερε να κάνω έργα σε δημόσιους χώρους και για κοινότητες που δεν έχουν πρόσβαση στην τέχνη. Για μένα είναι σημαντικό να δημιουργείς έργα για άτομα που δεν έχουν πάει ποτέ σε γκαλερί, που νομίζουν ότι η τέχνη δεν είναι για αυτούς αλλά είναι! Η τέχνη καμιά φορά μου φαίνεται αρκετά ελιτιστική. Μοιάζει σαν μια πριβέ κατάσταση. Ο τρόπος που έχω μεγαλώσει με έκανε να θέλω να αλλάξω την αφήγηση και την ιδέα ότι η τέχνη είναι μόνο για όσους έχουν λεφτά. Όταν σκέφτεσαι όλες τις μεγάλες εκθέσεις, όπως το "Freeze" και την "Art Basel", είναι πολύ ακριβά για να πας. Πρέπει να ταξιδέψεις στη Γερμανία ή στο Μαϊάμι. Αν σκεφτείς τις γκαλερί τέχνης, σπάνια βλέπεις να συχνάζουν εκεί άτομα της εργατικής τάξης όπως εγώ. Προσωπικά δεν έχω δει κανέναν. Αυτό είναι το τεράστιο λάθος των ιδρυμάτων, χρειάζεται να βρουν έναν τρόπο να προσελκύσουν διαφορετικό κόσμο σε αυτούς τους χώρους.
Βέβαια, υπάρχει ένας αέρας αλλαγής τελευταία. Η τέχνη γίνεται πιο ανοιχτή. Εμείς, π.χ., που καθόμαστε εδώ πέρα. Είναι μέρος αυτής της αλλαγής όταν μου επιτρέπεις να βρίσκομαι στον χώρο σου, το να έρθω εδώ και να συνεργαζόμαστε. Αυτό θεωρείται αλλαγή. Αν δεις τους καλλιτέχνες που θεωρούνται σημαντικοί τώρα, διεθνώς και όχι μόνο στο Λονδίνο, θα διαπιστώσεις ότι υπάρχει μια ευρεία γκάμα ανθρώπων που δημιουργούν τέχνη η οποία συνδιαλέγεται με διαφορετικά θέματα, όπως η φυλή, η ταυτότητα, η σεξουαλικότητα. Εξερευνούν τόσα πράγματα που είναι πραγματικά υπέροχο να το βιώνεις. Προσωπικά, το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να φτιάξω ένα ξενοδοχείο. Αν κανείς στην Αθήνα σχεδιάζει να χτίσει ξενοδοχείο, ας μου στείλει ένα μήνυμα.
