Βλέποντάς τους από κοντά, η πρώτη παρατήρηση που γεννά θαυμασμό είναι ότι στέκονται απολύτως ήρεμοι πλάι-πλάι, επειδή μάλλον έχουν απαντηθεί όλες οι απορίες που θα μπορούσε ποτέ να έχει ο ένας για τον άλλο. Έχει εξαλειφθεί κάθε πιθανό αίσθημα ξενότητας ή αμηχανίας που θα προκαλούσε η παρουσία του άλλου. Μοιάζουν δεμένοι, όσο θα ήταν δύο σιαμαίοι αδελφοί που δεν επιθύμησαν ποτέ να διαχωριστούν. Κι όλ' αυτά, χωρίς ίχνος διαχυτικότητας μεταξύ τους.
Στην πορεία, καθώς μιλούν και συνεχίζει ο ένας τον ειρμό της σκέψης του άλλου, χωρίς να καταγράφονται αισθητές τομές, το ζεύγος Gilbert & George φέρνει στον νου έναν περίκλειστο κήπο ευτυχίας. Στο εσωτερικό του ζουν εκείνοι τον επίγειο παράδεισό τους, ο οποίος είναι ίσως λίγο μοναστικού τύπου, πάντως σίγουρα διαμορφωμένος από εκείνους και όχι με βάση την υποτιθέμενη κοινή αντίληψη για το τι θα ήταν παραδείσιο. Το έξω του κήπου είναι αυτό που αντικρίζουν οι υπόλοιποι: ένα έργο τέχνης που προσφέρει απλόχερα, λεπτοκομμένη και εύπεπτη, μια κοσμοθεωρία για την ύπαρξη και τον βίο.
Θεωρούμε ότι η τέχνη είναι ο περίπατος της ζωής. Καθώς προχωράς με κατεύθυνση προς το τέλος της, αντιμετωπίζεις όλα όσα συναντάς στο διάβα σου, τις συμπεριφορές, την αμαρτία, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, το σεξ, όλα. Είναι οι κινητήρες της έμπνευσης.
Ο Gilbert γεννήθηκε το 1943 σε ένα μικρό χωριό στις Δολομιτικές Άλπεις, στη Βόρεια Ίταλία, κι όταν ήρθε η ώρα έφυγε για να σπουδάσει σε σχολές καλών τεχνών στην Αυστρία και στο Μόναχο, πριν φτάσει τελικά στο Λονδίνο. Ο George γεννήθηκε το 1942 στο Πλύμουθ, στη νότια ακτή της Αγγλίας. Σπούδασε στο Dartington College of Arts και στην Oxford School of Art. Γνωρίστηκαν το 1967, ως συμφοιτητές στο τμήμα γλυπτικής της περίφημης σχολής St Martins στο Λονδίνο.
«Ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος» είχε δηλώσει κάποια στιγμή ο George, ενώ ο Gilbert αναπολεί τον George που συνάντησε στους διαδρόμους της σχολής ως έναν εκκεντρικό εστέτ, απελευθερωμένο και λαμπερό, με το δικό του στυλ περπατήματος και ντυσίματος, που όταν κάπνιζε έδειχνε ακόμα πιο μοιραίος. Επιπλέον, ήταν καταδεκτικός με τους ξένους στο Λονδίνο − κάτι σπάνιο.
— Είχατε πει κάποτε ότι ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώσατε σας ρύθμισε έτσι ώστε να έχετε όμοιες αντιδράσεις στα πάντα. Ωστόσο, σας χώριζε μεγάλη απόσταση, γεωγραφική και πολιτισμική. Τι νομίζετε, λοιπόν, ότι σας συντόνισε τόσο καλά;
Gilbert: Πιστεύω πως μας ένωσε η μοίρα. Η μοίρα και ένα «ατύχημα», το ότι βρεθήκαμε και οι δύο σε κείνο το εργαστήριο γλυπτικής.
George: Ίσως μας συντόνισε το ότι ανήκουμε στην ίδια γενιά. Είμαστε μωρά του πολέμου. Γεννηθήκαμε εν μέσω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε ανήκουμε στη γενιά που πιστεύει ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε μόνο καλύτερα. Πέραν αυτού, μας ένωνε η φιλοδοξία για επιτυχία στον χώρο της τέχνης, που ήταν πάρα πολύ μεγάλη στην εποχή μας. Όταν όλα καταρρέουν γύρω σου θέλεις πραγματικά να ξεφύγεις από αυτή την κατάσταση και η μόνη διέξοδος είναι να πας μπροστά, να πετύχεις και με την επιτυχία να τα αναζωογονήσεις όλα.
Gilbert: Και η ελπίδα μας ότι θα πετύχουμε μεγάλωσε ακόμα περισσότερο όταν πια βγήκαμε από τη Σχολή Καλών Τεχνών St Martins, στην οποία δεν «χωρούσαν» κάτι τύποι σαν κι εμάς, με την έννοια ότι δεν θα μας έδιναν ποτέ διδακτική θέση ή υποτροφία. Ήμασταν δύσκολοι να μας διαχειριστούν, παράξενοι, άβολοι. Αλλόκοτοι, ίσως και λίγο επικίνδυνοι. Ακόμα και το καλλιτεχνικό μας όραμα δεν χωρούσε σε κείνον τον κόσμο που έφτιαχνε γλυπτά ακολουθώντας τα κλασικά πρότυπα με τα προσήκοντα υλικά, ή ζωγράφιζε.
George: Ας μην ξεχνάμε ότι το ξεκίνημά μας συνέπεσε με τη χρονιά που αποποινικοποιήθηκε η ομοφυλοφιλία στην Αγγλία.
Gilbert: Επειδή μας θεωρούσαν τόσο αλλόκοτους, εμείς εξωθούμασταν στο να κάνουμε όλο και πιο ξεκάθαρο το καλλιτεχνικό μας όραμα, ώστε να μπορούν οι άλλοι να καταλαβαίνουν τι εννοούμε.
— Πιστεύετε και σήμερα ότι τα πράγματα δεν μπορούν παρά να πάνε καλύτερα;
George: Το πιστεύουμε.
— Πάντως, η νέα σας δουλειά δείχνει να περιέχει θυμό για την κατάσταση την οποία ζούμε και ο θυμός δεν είναι συναίσθημα που προάγει την αισιοδοξία.
George: Δεν νομίζω ότι είμαστε θυμωμένοι. Υπήρξαμε στο παρελθόν, αλλά δεν είμαστε τώρα. Αντίθετα, θα τόνιζα ότι ο κόσμος της τέχνης δεν υπήρξε ποτέ τόσο προνομιούχος όσο τώρα. Είναι απίστευτες οι ευκαιρίες που παρέχονται σήμερα. Όταν ξεκινούσαμε υπήρχαν μόνο δύο γκαλερί στο Λονδίνο, δύο στο Παρίσι και δύο στη Νέα Υόρκη. Σήμερα ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει γιγαντωθεί.
Gilbert: Βέβαια, σήμερα υπάρχει ο πόλεμος. Ο θρησκευτικός πόλεμος. Από τη μια πλευρά βρίσκεται η φιλελεύθερη Δύση και από την άλλη οι μουσουλμάνοι. Σ' αυτό το σχήμα οι φιλελεύθεροι δεν ξέρουν πώς να φερθούν, επειδή εκείνοι δεν έχουν δόγμα που να τους καθοδηγεί, όπως οι θρησκόληπτοι.
— Δεν φοβόσαστε όταν εκφράζετε τόσο ανοικτά τις αντιμουσουλμανικές απόψεις σας;
Gilbert: Δεν φοβόμαστε. Στην οδό Fournier, στα Spitalfields του Ανατολικού Λονδίνου όπου μένουμε από το 1968, στη μια άκρη της υπάρχει αγγλικανική εκκλησία, ενώ στην άλλη ένα τζαμί. Εμείς βρισκόμαστε στη μέση.
— Μήπως γίνεστε εσείς μια τρίτη εκκλησία εκεί στη μέση του δρόμου;
Gilbert: Ναι, είμαστε η εκκλησία των «μοντέρνων φιλελεύθερων», μια και επί της ουσίας είμαστε αρκετά αντιφιλελεύθεροι.
George: Έχουμε δει όλη την πορεία του πράγματος. Όταν οι Μπαγκλαντεσιανοί είχαν πρωτοέρθει στο Λονδίνο ήταν διαθέσιμοι και ανοιχτοί. Ήθελαν κι αυτοί να φορούν παντελόνια καμπάνα που ήταν τότε της μόδας. Ήταν και σεξουαλικά ελεύθεροι, γιατί βρίσκονταν πια μακριά από τα φρικτά χωριά τους στο Μπαγκλαντές με τους μουλάδες. Ήθελαν να είναι μοντέρνοι, να εκσυγχρονιστούν. Στη συνέχεια όμως ήρθαν στο Λονδίνο και οι μουλάδες.
Gilbert: Κι αμέσως μεταστράφηκε η διάθεση των Μπαγκλαντεσιανών. Δεν ήθελαν ούτε να μας πλησιάζουν. Ήμασταν πλέον οι άπιστοι, οι άσωτοι, οι αμαρτωλοί, οι κακοί άνθρωποι κι όλα αυτά.
Από την αρχή της καριέρας τους οι Gilbert & George έκαναν κομψή χρήση της μοίρας τους ως μεμονωμένων ρέμπελων ποπολάρων σε μια πόλη ανοιχτή αλλά και ανένδοτη στο να χαριστεί, όπως ήταν το swinging London.
Πρωταρχική τους επιδίωξη ήταν να τραβήξουν τα βλέμματα πάνω τους και το κατάφεραν διαμιάς, με την πρώτη παρουσίαση στη σχολή τους του έργου τους που ονόμασαν «Singing Sculpture» (η απόδοση του τίτλου στα ελληνικά ως «Άδοντα Αγάλματα» είναι μάλλον η πιο περιγραφική του έργου).
Στέκονταν οι δυο τους όρθιοι πάνω σε ένα τραπέζι, ντυμένοι με τρουά-πιες τουίντ κοστούμια και γραβάτες, ως «ζωντανά γλυπτά», με ολόκληρο το πρόσωπό τους καλυμμένο με μακιγιάζ σε μεταλλικές αποχρώσεις, κρατώντας ένα δανεικό, αλλά από κατάστημα παιχνιδιών, μπαστούνι περπατήματος κι ένα πλαστικό γάντι «για να ταιριάζει». Έκαναν σπασμωδικές κινήσεις, κάπως ρομποτικές, και ταυτόχρονα τραγουδούσαν μια μεγάλη επιτυχία του μεσοπολεμικού μιούζικ-χολ, το «Underneath the Arches» («Κάτω από τις αψίδες»), ένα άσμα που με ευθυμία υμνολογεί τη ζωή χωρίς τίποτα και με άδειες τσέπες, κάτω από τις γέφυρες του Λονδίνου.
Ήταν ένα έργο που φανέρωνε την αλήθεια τους. Ζούσαν κάπως έτσι. Χωρίς τίποτα. Έκθετοι στο Λονδίνο. Επειδή ήταν τόσο αληθινό και περιείχε το προσωπικό τους δράμα, ήταν τόσο δυνατό. Η πρωτοτυπία του συνέτεινε εξίσου στην ενίσχυση αυτού του δυναμισμού, αν και απέμενε δεύτερος τη τάξη συντελεστής.
Τα έργα τους δεν έπαψαν ποτέ να είναι παραπλανητικές οπτασίες. «Υπνωτίζουν» τον θεατή μέχρι ενός σημείου χαλάρωσης και ξαφνικά του ρίχνουν το χαστούκι που του επιφυλάσσουν. Αλλά ο θεατής δεν θα διαμαρτυρηθεί. Επειδή θα έχει λάβει ένα καθαρό μήνυμα. Και γι' αυτό απαντά προσφέροντας αγάπη.
Ο αντίκτυπος ήταν τέτοιος, που απέκτησαν διαμιάς τεράστια φήμη και ξεκίνησαν αλλεπάλληλες παρουσιάσεις του έργου σε διάφορα μέρη. Συγχρόνως εμπλούτιζαν την ιδέα των «ζωντανών γλυπτών» με νέες συνθέσεις. Για παράδειγμα, ένα «γλυπτό γεύμα» με προσκεκλημένο τον David Hockney ή μια αγαλματένια παρουσία τους στην έκθεση «Όταν η συμπεριφορά γίνεται μορφή», όπου στέκονταν χωρίς να κινούνται στη μέση της αίθουσας, με το πρόσωπο και τα χέρια τους καλυμμένα με μέικ-απ μεταλλικών αποχρώσεων. Κι έμειναν έτσι κοκαλωμένοι όση ώρα διήρκεσαν τα εγκαίνια, προκαλώντας θαυμασμό και αναστάτωση.
Οι επιτυχίες τούς έκαναν να θέλουν κάτι μεγάλο, κάτι πραγματικά δημόσιο. Κάτι στην πλατεία Τραφάλγκαρ. Θα χρειαζόταν ένα μεγάλο αντίσκηνο (σαν εκείνα των παλιών σαλτιμπάγκων). Οι ενδιαφερόμενοι θα έπρεπε να πληρώσουν από ένα σελίνι για να μπουν σε αυτό και να δουν τα «ζωντανά γλυπτά».
Ζήτησαν, λοιπόν, την άδεια από το αρμόδιο υπουργείο. Πίστευαν ότι δεν θα δυσκολευόντουσαν να την πάρουν, μια και ο υπεύθυνος υπουργός ήταν κι αυτός παιδί της εργατικής τάξης, ένας πολιτικός αυτοδημιούργητος που ήξερε να γίνεται αγαπητός στον κόσμο. Πράγματι, όχι μόνο δεν αδιαφόρησε για το αίτημά τους αλλά τους ζήτησε να πάνε στο γραφείο του για να του εξηγήσουν ακριβώς περί τίνος επρόκειτο.
Βρέθηκαν, λοιπόν, εκεί και καθώς του περιέγραφαν το πλάνο τους, συνειδητοποίησαν ότι εκείνος αυνανιζόταν πίσω απ' το γραφείο του. «Κοτζάμ δημόσιο πρόσωπο και νυμφευμένος κύριος! Σίγουρα θα βρήκε το πρότζεκτ μας ερεθιστικό». Τελικά δεν οργανώθηκε τίποτα στην πλατεία Τραφάλγκαρ, αντ' αυτού παρουσίασαν τα «Άδοντα Αγάλματα» στο Charing Cross, ένα από τα κεντρικότερα σημεία του Λονδίνου. Ενώπιον πολύ και ανυποψίαστου κόσμου.
Η απεύθυνση της τέχνης τους σε ένα όσο το δυνατόν πιο ευρύ κοινό ήταν πάντα για κείνους σημαντικότατη επιδίωξη. Και το κοινό ανταποκρινόταν θετικά.
Τα έργα τους δεν έπαψαν ποτέ να είναι παραπλανητικές οπτασίες. «Υπνωτίζουν» τον θεατή μέχρι ενός σημείου χαλάρωσης και ξαφνικά του ρίχνουν το χαστούκι που του επιφυλάσσουν. Αλλά ο θεατής δεν θα διαμαρτυρηθεί. Επειδή θα έχει λάβει ένα καθαρό μήνυμα. Και γι' αυτό απαντά προσφέροντας αγάπη.
— Τι σημαίνει για σας να είστε σταρ και εκπρόσωποι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Βρετανίας; Νιώθετε υποχρεωμένοι να υπηρετήσετε αυτόν το ρόλο ή όχι;
Gilbert: Μα, δεν είμαστε.
George: Σταρ είναι, ας πούμε, οι πρωταγωνιστές των τηλεοπτικών σειρών, όχι οι εικαστικοί καλλιτέχνες. Εκείνοι δεν μπορούν να περπατήσουν στον δρόμο χωρίς ο κόσμος να ζητωκραυγάζει και να χειροκροτεί.
— Κι όμως, ο κόσμος σάς αναγνωρίζει και εκφράζει σταθερά την αγάπη του.
Gilbert: Αυτό είναι αλήθεια, αλλά όχι σαν να ήμασταν σταρ! Υπάρχει κόσμος που μας παρακολουθεί. Χαίρονται που διατηρούμε την ελευθερία μας και είμαστε συγκρουσιακοί τύποι. Που δεν διστάζουμε να αντιπαρατεθούμε στην πραγματικότητα. Να κονταροχτυπηθούμε για να διεκδικήσουμε. Είμαστε κάπως συνδεδεμένοι με αυτό που θα λέγαμε «αγώνα για ελευθερία» σχετικά με τη σεξουαλική απελευθέρωση, το αλκοόλ, την απεξάρτηση από αυτό και άλλα. Αυτό αρέσει πάντα στους ανθρώπους, γιατί είναι κι εκείνοι έτσι. Αντιμετωπίζουν τα ίδια ζητήματα, οπότε ταυτίζονται μαζί μας.
George: Έχουμε πράγματι κάμποσους θαυμαστές στον γενικό πληθυσμό, που κανονικά οι εικαστικοί καλλιτέχνες δεν έχουν. Αυτό ξεκίνησε από παλιά και αυξήθηκε με τα χρόνια. Βέβαια, όλοι τους προέρχονται από τις «συνοφρυωμένες τάξεις» όπως τις αποκαλούμε, δηλαδή από τους κατσουφιασμένους. Εμείς το μόνο που κάνουμε είναι να προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο αληθινοί γίνεται. Κι όταν κάποιος είναι αληθινός, σίγουρα κάποιον ενοχλεί με την αλήθεια που προβάλλει. Ο κόσμος που μας αγαπά όμως συνδέεται μαζί μας χάρη στα έργα μας. Τα βλέπει, του αρέσουν και νιώθει κοντά μας.
— Ποιο θα λέγατε ότι είναι ένα σταθερό όραμά σας για την τέχνη στα 50 χρόνια της πορείας σας;
Gilbert: Θεωρούμε ότι η τέχνη είναι ο περίπατος της ζωής. Καθώς προχωράς με κατεύθυνση προς το τέλος της, αντιμετωπίζεις όλα όσα συναντάς στο διάβα σου, τις συμπεριφορές, την αμαρτία, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, το σεξ, όλα. Είναι οι κινητήρες της έμπνευσης.
George: Πιστεύουμε και στον μεγάλο «δυτικό θρίαμβο» που είναι πολιτισμικός. Το μπαλέτο, η όπερα, οι εκθέσεις σαν αυτήν εδώ στην Αθήνα, όλα τούτα είναι συστατικά του θριάμβου της Δύσης. Ζούμε ελεύθεροι επειδή διαθέτουμε αυτό τον πολιτισμό που μας καθοδηγεί.
Gilbert: Πιστεύουμε στον διαφωτισμό... Η θρησκεία είναι δόγμα. Ο διαφωτισμός όμως σώζει. Όπως σώζει και το να έχει κάποιος πνεύμα φιλελεύθερο, με την έννοια ότι διατηρεί σταθερή και προκρίνει τη στάση ζωής που ευνοεί την ελευθερία σε κάθε επίπεδο, ξεκινώντας από το ατομικό. Το να υπερασπίζεσαι διαρκώς το προνόμιο που συνιστά το να σηκώνεσαι από το κρεβάτι το πρωί και να νιώθεις ότι είσαι ελεύθερος άνθρωπος.
George: Μόνο εκεί όπου βιώνει κάποιος τον θρίαμβο του δυτικού πολιτισμού βιώνει και την ελευθερία. Οπουδήποτε αλλού, πέφτεις πάνω σε κείνους που κατέχουν το προνόμιο να εγκληματούν.
Gilbert: Όπως επίσης και σε κείνους που σε τιμωρούν για τη σεξουαλικότητά σου. Αν πας στις ισλαμικές χώρες, στις αφρικανικές, ακόμα και στην Κίνα ή στη Ρωσία, αυτό συμβαίνει, είσαι ποινικά υπόλογος για τη σεξουαλικότητά σου. Γενικά, όπου επικρατεί το θρησκευτικό δόγμα, αυτό συμβαίνει. Αυτό είναι το αίτιο. Ακόμα και στην Αμερική, η οποία υποτίθεται ότι είναι η γη της ελευθερίας, όπου κυριαρχεί κάποια θρησκευτική δογματική αντίληψη η ελευθερία παύει.
Μια ακόμα σταθερή άποψη των Gilbert & George για την τέχνη είναι ότι αυτή αποτελεί ένα αγαθό στο οποίο θα έπρεπε να μπορούν να έχουν πρόσβαση όλοι. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σε κάθε έκθεσή τους φροντίζουν να έχουν αφίσες έργων τους τις οποίες υπογράφουν πάντα ιδιοχείρως (όπως και τους καταλόγους) και διατίθενται σε μια σταθερή πολύ χαμηλή τιμή, όπου κι αν κάνουν έκθεση. Στην Αθήνα υπέγραψαν 500 τέτοιες αφίσες.
— Τι σκέφτεστε για τη σύγχρονη τέχνη σήμερα; Βρίσκετε ότι έχει ταμπού τα οποία θα έπρεπε να καταρριφθούν;
George: Δεν είμαστε μέλη αυτής της καλλιτεχνικής λέσχης. Δεν εμπλεκόμαστε κοινωνικά μαζί τους. Δεν βγαίνουμε μαζί τους για φαγητό ή κάτι ανάλογο. Είμαστε αποκομμένοι κατά έναν τρόπο. Όλοι αυτοί που τον 20ό και τον 21ο αι. είπαν «Α, τι ωραία! Ας κάνουμε λίγη σύγχρονη τέχνη... αυτό είναι το σωστό και πρόσχαρο» δεν βρίσκονται κοντά μας. Είμαστε πολύ πιο σοβαροί από αυτό που σας περιγράφω.
— Μα, δεν υπάρχει τίποτα που τουλάχιστον να σας εξέπληξε σε όλη αυτή την καλλιτεχνική παραγωγή;
Gilbert: Θέλουν όλοι τους να το παίζουν αγνοί, ναΐφ και αθώοι.
George: Δεν διαθέτουν όμως ηθικό υπόβαθρο για κάτι τέτοιο.
Gilbert: Αυτά τα έκαναν παλιά οι καλόγριες. Πήγαιναν στην Αφρική και με πρόσχημα ότι διαθέτουν κάποιο ηθικό υπόβαθρο προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν τους εκεί ανθρώπους. Να τους κάνουν υποκείμενα του δόγματός τους. Αυτό που έκαναν οι καλόγριες τότε πιστεύουμε ότι κάνουν και οι καλλιτέχνες σήμερα. Ενώ εμείς το μόνο που πιστεύουμε είναι ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι ένα ελεύθερο άτομο και την ελευθερία του να την εκφράζει ολόκληρη τη ζωή του μαζί με το όραμά του γι' αυτό τον κόσμο. Μόνο απελευθερώνοντας τον εαυτό του αποκτά ο άνθρωπος μια πιο σύνθετη αντίληψη, γίνεται ικανότερος να κατανοήσει περισσότερα και να νιώσει.
George: Γενικά μιλώντας, πάντα πιστεύαμε ότι η καλλιτεχνική πράξη επαφίεται στην πρωτοτυπία, στην εφευρετικότητα και στη γνησιότητα, σε ό,τι, τέλος πάντων, καλλιεργεί τη μοναδικότητα του καθενός. Η πρωτοτυπία είναι η βασίλισσα στη χώρα της δημιουργίας. Πιστεύω ότι όταν κάποιος είναι δημιουργικός θα καταφέρει να αποκτήσει τις δικές του, διαφορετικές απόψεις. Δεν βλέπω όμως να συμβαίνει κάτι τέτοιο γύρω μας και γίνομαι καχύποπτος.
— Εννοείτε ότι δεν στηρίζουν ή ότι δεν καλλιεργούν τη μοναδικότητά τους;
Gilbert: Εννοούμε πιο πολύ ότι δεν στηρίζουν την ελεύθερη σκέψη. Ούτε τη μοντέρνα συμπεριφορά, η οποία φυσικά διαφέρει από τη θρησκόληπτη.
Οι «εικόνες με τα γένια» που εκτίθενται τώρα στην γκαλερί BERNIER/ELIADES συχνά χαρακτηρίζονται βίαιες, φοβισμένες και φοβερές, γκροτέσκες, μακάβριες και ημίτρελες. Απεικονίζουν έναν κόσμο στο κράσπεδο μεταξύ ονείρου και εφιάλτη, όπου όλα μοιάζουν σαν να διαδραματίζονται σε ένα σύμπαν διαρκούς αναίτιου βομβαρδισμού, στο οποίο θα μπορούσε να κυβερνά μόνο η παραφροσύνη, συνεπικουρούμενη από κάθε άλλο είδος φρενοβλάβειας. Τα χρώματα εξακολουθούν να είναι πολύ ζωηρά, όπως είναι συνήθως στα έργα των Gilbert & George, αλλά ταυτόχρονα είναι παράδοξα, ίσως κάπως «θυμωμένα» κι αυτό τα κάνει να δημιουργούν ατμόσφαιρες τεταμένες, μεγάλης έντασης.
Στο φόντο συρματοπλέγματα, τα οποία είναι «κανονικά», περιφράξεως, ή αγκαθωτά, ή κοτετσοσύρματα, ή συνδυασμοί αυτών. Τα συρματοπλέγματα χωρίζουν την εικόνα κατά το βάθος της σε ένα πεδίο σε πρώτο πλάνο και σε ένα πεδίο εκείθεν τους, που φαίνεται να είναι θολό.
Οι φιγούρες των Gilbert & George εμφανίζονται στο κέντρο των έργων, συνήθως πίσω από τα συρματοπλέγματα, συχνά συρρικνωμένες, ώστε να θυμίζουν νάνους, κάπως πεισματικούς, διεκδικητικούς, ίσως και κουτούς. Οι μορφές τους είναι πάντα χρωματισμένες κόκκινες, με τα μάτια τους απλανή, μάλλον θυμωμένα ή στενοχωρημένα, συχνά κυκλωμένα με σκοτεινές σκιές και το βλέμμα βλοσυρό να διαπερνά τον θεατή για να εστιάσει κάπου αόριστα πίσω του.
Σε κάθε έργο οι Gilbert & George έχουν «γενειάδες» από φύλλα δέντρων στη συντριπτική τους πλειονότητα ή άλλα απρόσμενα υλικά, αλλά σε κάθε περίπτωση όχι από τρίχες. Οι εικόνες με τα μούσια φαίνεται σαν να δείχνουν κυρίως μια κατάσταση που στερείται λογικής αλλά και κάθε περιθώριο διαπραγμάτευσης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποια μεταβολή της.
— Τυχαίνει ποτέ να διαφωνείτε; Κι αν ναι, τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;
George: Αυτή την ερώτηση μας τη θέτουν σε όλες τις συνεντεύξεις και την ονομάζουμε πλέον «μεγάλη ετεροφυλόφιλη ερώτηση». Κι αυτό γιατί σε όλη τη λογοτεχνία, στα φιλμ και παντού, είναι το κύριο ερώτημα που τίθεται: «Λοιπόν; Τι θα γίνει τώρα που το ζευγάρι διαφωνεί;»
Gilbert: Στην περίπτωσή μας η απάντηση είναι πολύ εύκολη: υπάρχει πια μονίμως μπροστά μας ένα πολύ καθαρό Gilbert & George όραμα και πρέπει να συνταχθούμε με αυτό. Εφόσον κάτι εντάσσεται στο όραμα, δεν είναι πια και τόσο σπουδαίο αν θα είναι πιο πολύ έτσι ή πιο πολύ αλλιώς. Σε κάθε περίπτωση, το έργο παραμένει εντός του οράματος.
— Αν υπήρχε ένα διαστημόπλοιο με το οποίο θα στέλναμε έργα τέχνης από τη γη στο εξώτερο σύμπαν και σας ζητούσαν να βάλετε μέσα μόνο ένα δικό σας έργο, από ποια σειρά από αυτές που έχετε μέχρι τώρα παρουσιάσει θα το επιλέγατε;
George: Μάλλον κάποιο έργο από τη σειρά με τα «γυμνά σκατά»!
Gilbert: Πράγματι, κάποιο από τα «γυμνά σκατά».
Εκ πρώτης όψεως, δεν ακούγεται πολύ φιλική προς τους τυχόν εξωγήινους αυτή η απάντηση. Ωστόσο, η σειρά αυτή που ξεκίνησε το 1994 θεωρήθηκε ρηξικέλευθη – μια νέα τροπή στη δουλειά τους, ριζοσπαστική και ενοχλητική για τον θεατή, σε σημείο που μερικοί να τη θεωρούν υπερβολικά επιθετική ή παραδομένη σε μια μανιακή όρεξη «να τρίψει την τέχνη τους στη μούρη του θεατή». Όμως σε αυτήν τη σειρά, όπως έχουν πει οι Gilbert & George, «πολλά κοσμολογικά στοιχεία συναντιούνται στην επιθυμία και στο ευάλωτο της κατάστασης του να είσαι γυμνός και του να μην είσαι γυμνός», που είναι πολύ ανθρώπινη.
