Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Χωρίς τίτλο, τέμπερα και μελάνι σε χαρτί, 1973.

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας

0

«Περιτριγυρισμένος από δέκα τουλάχιστον νέους και νέες που καθόντουσαν όπου μπορούσαν, στη μοναδική καρέκλα, στο κρεβάτι του ή κατάχαμα, ο Αλέξης καθότανε και στο φως μιας σπαστής λάμπας σχεδίαζε σα να 'ταν εντελώς μόνος. Ακουμπούσε την πένα πάνω σε ένα τυχαίο σημείο της κόλλας και, τσίκι-τσίκι, όπως έλεγε, γέμιζε την κόλλα με παράξενα σχήματα καμωμένα, θα 'λεγε κανείς, από σταγόνες αίμα...».

Αυτό το μικρό απόσπασμα του Κώστα Ταχτσή από πρόλογο έκθεσης του 1971 του Αλέξη Ακριθάκη, όπου ξαναθυμάται στιγμιότυπα της κοινής τους ζωής, εμπεριέχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας ατίθασης εποχής, λίγο πριν από τη χούντα και το φευγιό του ζωγράφου στο Βερολίνο.

Ο Αλέξης Ακριθάκης (1939-1994), ένα από τα πιο ελεύθερα πνεύματα της μεταπολεμικής Αθήνας και από τα πλέον ασυγκράτητα αγόρια της πλατείας Κολωνακίου των δεκαετιών '50-'60, γύρισε νωρίς την πλάτη του στον καθωσπρεπισμό των αστών και επέλεξε να ζήσει και να δημιουργήσει με έναν πολύ προσωπικό και αντισυμβατικό τρόπο.

Κάπου εκεί, στα μέσα της δεκαετίας του '60, έγινε συνειδητά-ασυνείδητα μέλος του κύκλου χαρισματικών νέων λογοτεχνών του (υπερρεαλιστικού) λογοτεχνικού περιοδικού «Πάλι», του οποίου, κατά κάποιον τρόπο, ηγούνταν ο Νάνος Βαλαωρίτης, αν και έλειπε σχεδόν μονίμως στο εξωτερικό.

Την εποχή που ο Αλέξης Ακριθάκης είχε εθιστεί στα ναρκωτικά, η σχέση του με την κόρη του, η επικοινωνία τους και η παιδική φαντασία αποτελούσαν τη μοναδική του διέξοδο από την πορεία θανάτου.

Ως μέλος αυτής της επίλεκτης παρέας, δίπλα στον Γιώργο Μακρή, στον Ταχτσή, στον Δενέγρη, στον Γονατά, στον Πουλικάκο, στην Αραβαντινού και άλλους, την ώρα που εκείνοι διάβαζαν κείμενα και ποίηση, εκείνος, αφοσιωμένος στο μπλοκ του, με απίστευτη υπομονή και προσήλωση ‒«να τρίζει το χαρτί, σαν σιωπηλός αντίλαλος της ποίηση» όπως λέει ο ιστορικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος‒ έδινε πνοή σε σχέδια και εικόνες μιας νέας ζωγραφικής, την ελληνική τέχνη στην πιο εμπνευσμένη της εκδοχή.

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Ο Αλέξης Ακριθάκης με την κόρη του Χλόη.

Η σχέση του Ακριθάκη με τους λογοτέχνες, τον γραπτό λόγο και τη γλώσσα αποτελεί κάτι ξεχωριστό στα ελληνικά πράγματα, που συνεχίστηκε και αργότερα στη Γερμανία, όπου έζησε και εργάστηκε με τη σύντροφό του Φώφη και την κόρη τους Χλόη.

Στο έργο του η αφήγηση δεν είναι ποτέ αποκλειστικά λόγος ή εικόνα αλλά κάτι ανάμεσα. Ένα απροσδιόριστο όριο μεταξύ γραφής και ζωγραφικής που συμπυκνώνει μιαν άλλη ποιητική διάσταση, μια πρωτοτυπία και μια νεωτερικότητα ακόμα και στις πρώτες του καλλιτεχνικές απόπειρες.

Η ουσιαστική σχέση του όμως με τον λόγο ξεκίνησε με την κόρη του Χλόη, εκεί γύρω στο 1971. Εκείνος ζωγράφιζε κι εκείνη του περιέγραφε τι έβλεπε. Ένα παιχνίδι μεταξύ τους που έγινε ιστορίες και χαρούμενα σχέδια τα οποία κοσμούσαν το παιδικό της δωμάτιο και αργότερα το δωμάτιο των δικών της παιδιών.

Ήταν η εποχή που ο Αλέξης Ακριθάκης είχε εθιστεί στα ναρκωτικά, οπότε η σχέση του μαζί της, η επικοινωνία τους και η παιδική φαντασία αποτελούσαν τη μοναδική του διέξοδο από την πορεία θανάτου. Όπως όταν «απασφαλίζεις μια βόμβα, η σχέση του με την κόρη του έγινε το αντίδοτο του θανάτου» εξηγεί ο Ζαχαρόπουλος.

Η Χλόη Ακριθάκη, από την άλλη, θυμάται: «Ως παιδί δεν κατάλαβα ποτέ οτιδήποτε είχε να κάνει με ναρκωτικά. Ο πατέρας μου ήταν ο πιο γλυκός άνθρωπος, μαζί περνούσαμε πολύ καλά!».

Πράγματι, ο Ακριθάκης τα «πάθη» του τα κρατούσε για τον εαυτό του, για άλλες ώρες από εκείνες που αφιέρωνε στην οικογένειά του.

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Η δόξα των γραμμάτων, χρωματιστά μολύβια σε χαρτί, 1971


Αυτές οι ιστορίες με τις οποίες μεγάλωσε η Χλόη, άλλοτε αυτόνομα έργα κι άλλοτε σχέδια σε τετράδια, αποτελούν ένα μόνο μέρος της έκθεσης «Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη» που ξεκινάει στο Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας, εγκαινιάζοντας ως προπομπός τις εκδηλώσεις του «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου».


Η έκθεση αποτελείται από περίπου 200 (κάποια εντελώς άγνωστα) εκθέματα, εκ των οποίων τα 80 είναι βιβλία στα οποία συμπεριλαμβάνονται σημειωματάρια, εικονογραφήσεις βιβλίων λογοτεχνών, όπως αυτά του Ταχτσή («Τα ρέστα»), του Μακρή, του Γονατά, του Πετρόπουλου («Ιωάννου Αποκάλυψη», «Το παράθυρο στην Ελλάδα», «Το μπαλκόνι στην Ελλάδα»), artist's books, όπως «Ο κροκόδειλος» (που για τον Ακριθάκη συμβόλιζε τον συμβιβασμένο άνθρωπο) και «Ο τοξάκιας», προσωπικές σημειώσεις με απόψεις, αποφθέγματα και σχόλια κάθε λογής (τα ιδιαιτέρως προσωπικά «λογοκρίθηκαν», ώστε να μπορέσει η έκθεση να δεχτεί και σχολεία), κατάλογοι γκαλερί του Ιόλα και της Ζουμπουλάκη (ανάμεσα τους και ένας κατάλογος του οποίου τα 30 πρώτα αντίτυπα με σκληρό εξώφυλλο περιέχουν και αυθεντικά σχέδια), ένα βιβλιαράκι της τεχνικής εταιρείας ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ («Το φράγμα του Πολύφυτου») και φυσικά οι 20 ιστορίες που σκαρφίστηκε για τη Χλόη.

Όλα τα αυθεντικά σχέδια παρουσιάζονται σε αντιπαράθεση με τις ανατυπώσεις τους, ενώ στους τοίχους θα κρέμονται περί τα 50 έργα, κολάζ με λογοτεχνικά κείμενα, π.χ. ένα με ποίηση του Τάσου Δενέγκρη, αλλά και με δικούς του στοχασμούς, σχέδια από το 1965 (εξαίρεση αποτελεί ένα σπάνιο του 1955 από σχολικό περιοδικό) μέχρι το 1994, οπότε και πέθανε.

Ενδιαφέρον έχει και μια σειρά πορτρέτων τροφίμων του Δρομοκαΐτειου, όπου ο καλλιτέχνης μπαινόβγαινε τον καιρό που ελευθερώθηκε από τις ουσίες, αλλά ταλανιζόταν από το αλκοόλ, με τις αναμενόμενες συνέπειες.

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Le Bateau, τέμπερα και μελάνι σε χαρτί, 1973.


Αν για τους περισσότερους ο Ακριθάκης είναι τα λάδια που έκανε για τον Ιόλα, τα «τσίκι τσίκι», οι ξύλινες κατασκευές, οι βαλίτσες, τα βέλη, τα πουλιά, οι καρδιές, τα λούνα παρκ και τα αεροπλανάκια, αυτή η έκθεση θα ανοίξει ένα νέο σύμπαν. Μια πλευρά, μια διαφορετική, όχι απαραίτητα άγνωστη δραστηριότητα του αντισυμβατικού αυτού καλλιτέχνη με την τόσο προσωπική εικαστική γλώσσα.

Ένας κώδικας –μάλιστα είχε εμπνευστεί το δικό του «αλφάβητο», που μοιραζόταν με την κόρη του‒ καυτηριασμού του ηθικού και πνευματικού ξεπεσμού της κοινωνίας, της σοβαροφάνειας, της κολακείας, της εξουσίας ακόμα και των δικών του παθών.

Γιατί κάπου κρυμμένη μέσα σε όλη αυτήν τη χαρά της ζωής, μέσα στο γλέντι που νομίζεις ότι έχει αποτυπωθεί στα έργα του, κρύβεται και η κόλαση, ο ζόφος.

Όπως λέει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος: «Ο Αλέξης είχε τη δύναμη να είναι μέχρι το τέλος ένα μεγάλο παιδί. Και η κόλαση είναι με τα μάτια ενός μεγάλου παιδιού. Ο Ταχτσής, σε κείμενό του το '71, είπε για εκείνον ότι έψαχνε να βρει μεγάλους που 'ναι κι αυτοί παιδιά και ότι μόνο τότε άνοιγε τη βαλίτσα και τους έδειχνε το παράξενο παιχνίδι. Για όλους τους άλλους η βαλίτσα έμενε κλειστή».

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1986.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Τα τέσσερα σημεία, τετράδιο σχεδίων χρωματισμένο, 1973.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Ιστορία αγάπης, τετράδιο σχεδίων, 1973.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Δεκαέξι ιστορίες με τόξα, τετράδιο σχεδίων χρωματισμένο, 1974.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Δεκαπέντε ιστορίες, τέμπερα και μελάνι σε χαρτί, 1973.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1984.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδες από σημειωματάριο
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1986.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1979.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1979.
Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη σε μια έκθεση στο Πάρκο Ελευθερίας Facebook Twitter
Σελίδα από τετράδιο, 1986.

Info:

Οι ιστορίες του Αλέξη Ακριθάκη

15 Μαρτίου-3 Ιουνίου στο Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας

Επιμέλεια έκθεσης: Ντένης Ζαχαρόπουλος, με τη σημαντική συμβολή της κόρης του Αλ. Ακριθάκη, Χλόης Geitmann-Ακριθάκη και σε συνεργασία με την Πολιτιστική Εταιρεία Σαρωνικού «Πολύτροπον».

Οργάνωση: Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT