Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο

Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Αν και είναι πιθανό το πρώτο ποδοσφαιρικό έργο του να είναι ο πίνακας «Παίκτης της ΑΕΚ» από το 1938, τα επόμενα χρόνια ζωγράφισε… Ολυμπιακούς, είτε ποδοσφαιριστές, είτε νέους με την ερυθρόλευκη φανέλα
2

Kατ' αρχάς, και για τους νεότερους, να πούμε πως ο Ελληνογάλλος Yves Triantafyllos, ή μάλλον Υβ Τριαντάφυλλος, υπήρξε ένας από τους καλύτερους στράικερ που πέρασαν ποτέ από τα ελληνικά γήπεδα. Ήταν αυτό που λέμε… παικταράς. Τον Υβ τον έφερε στον Ολυμπιακό ο Νίκος Γουλανδρής για την περίοδο 1971-72, για να παραμείνει τελικά στην ομάδα του Πειραιά μέχρι τη σεζόν 1973-74, παίρνοντας μέρος σε 80 παιγνίδια πρωταθλήματος και σημειώνοντας 58 γκολ (όπως πληροφορούμαστε από την wiki). Πολύ καλό ρεκόρ, δε λέω, αλλά όχι κι εκείνο που θα αιτιολογούσε από μόνο του τη λατρεία που θα ξεσπούσε προς το πρόσωπο τού Υβ (και όχι μόνο μεταξύ των φιλάθλων του Ολυμπιακού).

Το 1973 ο Γιάννης Τσαρούχης ζωγραφίζει τον Υβ Τριαντάφυλλο, τον θρυλικό κανονιέρη του Ολυμπιακού. Πρόκειται για έναν πίνακα που απεικονίζει την πράα σιγουριά και αποφασιστικότητα του παίκτη. Ή όπως έγραφε και ο Ηλίας Πετρόπουλος... «οι άνθρωποι του Τσαρούχη, μόνοι ή παρέες, άρρενες κατά το πολύ, με στολήν οι περισσότεροι, σε στάσεις παροδικές τυχαίες αιώνιες, ίστανται ηρέμως...».

Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Περιοδικό «Φαντάζιο», 22/2/1972

Κάτι είχε ο Υβ. Κάτι τραβηχτικό. Κάτι συμβόλιζε. Ήταν σταλμένος. Ήταν κάπως σαν «ήρωας» της ποπ κουλτούρας. Ήμασταν πιτσιρίκια και παρότι δεν ήμασταν όλοι «κόκκινοι» με τον Υβ τα χάναμε. Θέλαμε όλοι να του μοιάσουμε. Ήταν το ακούρευτο μάγκικο στυλ του, οι φαβορίτες του, η ικανότητά του στο σκοράρισμα, ήταν η «νευρική» Alfa Romeo που οδηγούσε, ήταν η… ροκ αύρα που εξέπεμπε, τι ήταν τέλος πάντων εκείνο που έκανε όλη την Ελλάδα της εποχής να κραυγάζει… Υβ… Υβ… Υβ;

Ο Υβ είχε κλείσει σπίτια (αντιπάλων), αλλά και κινηματογράφους, θέατρα, εκκλησίες τα πάντα. Όλα ερήμωναν, αν τύχαινε και τον έδειχνε η τηλεόραση, ή μεταδίδονταν οι αγώνες τού Ολυμπιακού από το ραδιόφωνο (Τετάρτες-Κυριακές). Όλος ο κόσμος μίλαγε για ’κείνον. Για τα γκολ που σημείωνε σε Ελλάδα και Ευρώπη, για την έφεση που είχε να βρίσκεται κάθε φορά στις σωστές θέσεις στέλνοντας την μπάλα στο πλεκτό. Συνήθως με ξερά, αναπάντεχα σουτ…

Δεν υπήρχε άλλη περίπτωση ποδοσφαιριστή, που μέσα σε τρία χρόνια να έγινε βιβλίο («Η ζωή του Υβ/ Ο Υβ για τον Ολυμπιακό» των Σπύρου Μαρκαντώνη και Θεόδωρου Σαουλίδη), ταινία («Υβ-Υβ» του Κώστα Καραγιάννη), νομίζω και θεατρικό (σίγουρα πάντως τον είχε ανεβάσει ο αείμνηστος Νίκος Σταυρίδης στη σκηνή), με τ’ όνομά του να δίδεται, όπως διαβάζω στο δίκτυο, σε καράβι, ακόμη και σε άλογο του ιπποδρόμου! Για να μη μιλήσουμε για τα εξώφυλλα στα λαϊκά περιοδικά της εποχής, που ήταν συνεχή.

Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Μια "φιγούρα" του Υβ (αριστερά) και «Ο ποδοσφαιριστής Υβ Τριαντάφυλλος» του Γιάννη Τσαρούχη (δεξιά)

Ο Υβ ήταν ίνδαλμα. Και καταναλώθηκε σε απίστευτες ποσότητες για τρία ολάκερα χρόνια, χωρίς να καεί στη συνείδηση του κόσμου. Και αυτό κάτι δείχνει. Και για την προσωπικότητά του ενδεχομένως, παρότι στη χρυσή εποχή του υπήρξαν και αντιδράσεις… Φυσικό. Γνωρίζω, μάλιστα, μία. Την ροκ μπαλάντα του Γιάννη Πετρίτση «Ποδοσφαιρομανία» (1973) που καυτηρίαζε τη λειτουργία των ειδώλων της μπάλας («Υβ Υβ Υβ/ η βλακεία των ανθρώπων/ Υβ Υβ Υβ/ η βλακεία των θνητών/ και ο κάλος του εγκεφάλου/ σε κάνανε θεό/ σε κάνανε βιβλίο/ σε κάναν σινεμά/ για να μείνει αιωνία των ανθρώπων η βλακεία…»). Σκληρό, αντιποδοσφαιρικό τραγούδι, που πέρασε απαρατήρητο στην εποχή του (κοινώς θάφτηκε). Ποιος θα το μετέδιδε;

Το 1973, όταν ο Υβ βρισκόταν στις μεγάλες δόξες του, ο Νίκος Γουλανδρής (ο εφοπλιστής πρόεδρος του Ολυμπιακού) ζητάει από τον Πειραιώτη Γιάννη Τσαρούχη να ζωγραφίσει τον ελληνογάλλο γκολτζή.

Ο Τσαρούχης είχε εκδηλώσει από νεαρή ηλικία την αγάπη του για το ποδόσφαιρο, το οποίο το συνέδεε, φυσικά, με το λαϊκό στοιχείο του Πειραιά (και όχι μόνο του Πειραιά). Αν και είναι πιθανό το πρώτο ποδοσφαιρικό έργο του να είναι ο πίνακας «Παίκτης της ΑΕΚ» από το 1938, τα επόμενα χρόνια ζωγράφισε… Ολυμπιακούς, είτε ποδοσφαιριστές, είτε νέους με την ερυθρόλευκη φανέλα, ενώ κρέμασε πίνακα με παίκτη του Ολυμπιακού ακόμη και στο δωμάτιο της Στέλλας (στην ταινία του Κακογιάννη αναφέρομαι), στη σκηνή όπου η Τασώ Καββαδία επισκέπτεται τη Μελίνα. Ο Τσαρούχης (υπενθυμίζω) ήταν υπεύθυνος του ντεκόρ της «Στέλλας» (μαζί με τον Βλάση Κανιάρη).

Άλλοι… ολυμπιακοί πίνακες του Τσαρούχη είναι οι εξής: «Νέος ξαπλωμένος με κόκκινη φανέλα του Ολυμπιακού» (1948), «Παίκτης του Ολυμπιακού με τα φτερά της νίκης» (1954) –έργο που δημοπρατήθηκε πριν δυο χρόνια στο Λονδίνο από τον οίκο Bonhams «κλείνοντας» στα 114.190 ευρώ–, «Νέος με τη φανέλα του Ολυμπιακού», «Νέος με φανέλα του Ολυμπιακού Πειραιώς», που πριν μερικά χρόνια έγινε και γραμματόσημο. Έτσι κάπως, το 1973, ήλθε και η σειρά του Υβ Τριαντάφυλλου, έστω και κατόπιν παραγγελίας όπως λέγεται…

Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Γιάννης Τσαρούχης «Νέος ξαπλωμένος με κόκκινη φανέλα του Ολυμπιακού» (1948), «Παίκτης του Ολυμπιακού με τα φτερά της νίκης» (1954), «Νέος με τη φανέλα του Ολυμπιακού»

Είδα για πρώτη φορά τη φωτογραφία του έργου του Γιάννη Τσαρούχη «Ο ποδοσφαιριστής Υβ Τριαντάφυλλος», πριν πολλά χρόνια, στο βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου «Ελύτης Μόραλης Τσαρούχης» [τρίτη έκδοση Γράμματα, Αθήνα, 1980]. Στην πρώτη έκδοση τού 1966 αποκλείεται να υπήρχε η φωτογραφία, δεν ξέρω όμως αν υπήρχε στη δεύτερη έκδοση, το 1974. Εκείνο που μου είχε κάνει, τότε, εντύπωση, ήταν η συγκεκριμένη επιλογή. Γιατί ο Τριαντάφυλλος, και όχι ο Δεληκάρης, ο Σιδέρης βρε παιδί μου ή έστω ο Τάσος Μητρόπουλος; Αν ζητήθηκε ο Τριαντάφυλλος, ok, αν όχι όμως; Κάτι σήμαινε αυτό. Κάτι ευρύτερο. Κάτι που ξεπερνούσε το τυχαίο ή το υποτιθέμενο προφανές. Ήταν ο «μύθος» που αναπτυσσόταν; Ήταν η ελληνικότατη κατατομή τού Υβ; O τρόπος που κινιόταν στο τερέν, ο τρόπος που μιλούσε; Ήταν η γλώσσα του σώματός του, αυτή η πράα σιγουριά και αποφασιστικότητα της στάσης του; Κάτι ήταν…  Ή όπως έγραφε και ο Πετρόπουλος:

«Οι άνθρωποι του Τσαρούχη, μόνοι ή παρέες, άρρενες κατά το πολύ, με στολήν οι περισσότεροι, σε στάσεις παροδικές τυχαίες αιώνιες, ίστανται ηρέμως…».

 

Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Υβ Τριαντάφυλλος
Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Υβ Τριαντάφυλλος – Νίκος Σταυρίδης
Όταν ο Τσαρούχης ζωγράφιζε τον θρύλο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Υβ Tριαντάφυλλο Facebook Twitter
Ο Ολυμπιακός της περιόδου 1971-72. Ο Υβ στην μπροστινή σειρά των καθήμενων, στην άκρη δεξιά.

 

 

Εικαστικά
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ