ΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ του Μίμη Πλέσσα είναι δεκάδες. Πολλά δε εξ αυτών δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστά, γιατί δεν προέρχονται από τον εμπορικό κινηματογράφο, ούτε από τους επιτυχημένους δίσκους του. Στη δεκαετία του ’70, ας πούμε, και κυρίως μετά το 1973-74 (τελευταίοι μήνες της δικτατορίας-αρχή της μεταπολίτευσης) ο Πλέσσας θα έγραφε πολλά αξιοπρόσεκτα τραγούδια, που, επειδή κινούνταν έξω από το κλίμα της εποχής, θα περνούσαν απαρατήρητα.
Επίσης μεγάλη αξία, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, έχουν και κάποιες δεύτερες εκτελέσεις συνθέσεών του, που επίσης παραμένουν άγνωστες στους πολλούς, προσθέτοντας νέες διαστάσεις στις ήδη γνωστές επιτυχίες του.
Ένας συνδυασμός όλων αυτών των παραμέτρων, μα και άλλων ακόμη, μας οδηγεί στη λίστα που ακολουθεί...
Τώρα, τι τραγούδι είναι αυτό είναι δύσκολο να το πεις. Και αυτό έχει να κάνει με την ευφυΐα του Πλέσσα. Δεν είναι τζαζ, δεν είναι ποπ, δεν είναι ροκ... αν και προσωπικά πιο πολύ για ποπ-ροκ θα το λογάριαζα, παρά για ό,τι άλλο.
Φώτης Δήμας: Μια γλάστρα (Μ. Πλέσσα-Κ. Πρετεντέρη)
[Odeon, 26 Οκτωβρίου 1961]
Ζακυνθινής καταγωγής ο Μίμης Πλέσσας δεν μπορεί, στο σπίτι του, όταν ήταν μικρός, θα άκουγε καντάδες. Τέλος πάντων η καντάδα αποτελεί βασική επιρροή για το ελληνοπρεπές ελαφρό και ο Πλέσσας την τίμησε σε διάφορα τραγούδια του, της πρώτης εποχής του – με γνωστότερο όλων, ίσως, το «Θα κλέψω τα τριαντάφυλλα», σε στίχους Κώστα Πρετεντέρη, που είχε πει ο Αλέκος Πάντας στο Φεστιβάλ Βαρκελώνης το 1960, κατακτώντας β βραβείο. Το «Μια γλάστρα» ήταν μια άλλη θαυμάσια καντάδα των Πλέσσα-Πρετεντέρη, που θα έλεγε ο Φώτης Δήμας –άλλος εξέχων τραγουδιστής της εποχής– σ’ ένα δισκάκι της Odeon, το 1961.
Mια Γλάστρα
Marion Rung: Balladi kreikasta (M. Plessas-N. Johansson-O. Itä)
[FIN. Philips, 1962]
Το τραγούδι είναι ένα από τα πιο προφανή και ιστορικά του Μίμη Πλέσσα, αφού πρόκειται για το «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου» (στίχοι Δανάη), που το είχαν πει μέσα στο 1961, με τη σειρά, οι Φώτης Δήμας, Κώστας Χατζής και Τζένη Βάνου. Το πώς αυτό το τραγούδι έφθασε στη Φινλανδία, για να το πει η Marion Rung –μία από τις πιο διάσημες φινλανδές τραγουδίστριες εκείνων των παλαιών δεκαετιών– είναι ένα θέμα. Να πω, μόνο, πως η Rung είχε εκπροσωπήσει τη σκανδιναβική χώρα σε δύο διαγωνισμούς της Eurovision (το 1962 και το 1973) και πως η εκτέλεσή της έχει τα χαρακτηριστικά του schlager (αυτού του λαϊκού τραγουδιού της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, με τις χυμώδεις ενορχηστρώσεις και τη βαριά συναισθηματική αποτύπωση).
Balladi Kreikasta
Τζένη Βάνου: Μαρμάρωσε η θάλασσα (Μ. Πλέσσα-Α. Δασκαλόπουλου)
[Lyra, 5 Απριλίου 1967]
Αυτή η τραγουδάρα για πολλά χρόνια δεν ήταν γνωστή. Γιατί και το δισκάκι ήταν δυσεύρετο και γιατί δεν είχε συμπεριληφθεί σε κάποια LP ή CD-συλλογή – ώστε να ακουστεί στα 80s και τα 90s. Ο κόσμος, οι πολλοί τέλος πάντων, θα μάθαιναν το «Μαρμάρωσε η θάλασσα» βασικά από το YouTube, την τελευταία 10ετία (το πιο παλιό ανέβασμα στο YouTube προέρχεται από το κανάλι του Άρη Κοψιδά τον Ιούνιο του 2015). To 1967 η Βάνου θα προσχωρούσε στην εταιρεία Βεντέττα, που είχαν ιδρύσει η Πόλυ Πάνου με τον Πάνο Γαβαλά, οπότε αυτό το 45άρι της, που είχε το «Μαρμάρωσε η θάλασσα» στη δεύτερη πλευρά του, θα ήταν το τελευταίο της για την Lyra. Και όπως συνήθως συνέβαινε, τότε, τα τελευταία δισκάκια, σ’ ένα label, των τραγουδιστών και των τραγουδιστριών τα έτρωγε η μαρμάγκα, αφού οι καλλιτέχνες ενδιαφέρονταν περισσότερο για το πιο νέο συμβόλαιό τους (με τη νέα εταιρεία τους). Τώρα, τι τραγούδι είναι αυτό είναι δύσκολο να το πεις. Και αυτό έχει να κάνει με την ευφυΐα του Πλέσσα. Δεν είναι τζαζ, δεν είναι ποπ, δεν είναι ροκ... αν και προσωπικά πιο πολύ για ποπ-ροκ θα το λογάριαζα, παρά για ό,τι άλλο.
Τζένη Βάνου - Μαρμάρωσε η θάλασσα
Δάκης: Η μέρα της γιορτής σου (Μ. Πλέσσα-Ν. Μάτσα-Λ. Πλέσσα)
[Minos, 1970]
Το τραγούδι αυτό υπάρχει στο πρώτο LP του Δάκη (με συνθέσεις του Μίμη Πλέσσα), που είχε τίτλο «Το Ωροσκόπιο τη Αγάπης». Κατά βάση πρόκειται για παλαιότερο κομμάτι, που είχε πρωτοπεί η Νέλλη Μάνου το 1965 και λίγο πιο μετά η Τζένη Βάνου, υπό τον τίτλο «Το τραγούδι της Καθαρής Δευτέρας» (στίχοι Νέστορας Μάτσας). Οι περισσότεροι από τους στίχους του τραγουδιού θα ξαναγράφονταν, το 1970, από την Λουκία Πλέσσα (πιθανώς δε από τον ίδιο τον Μίμη), καθώς από τα λόγια του Μάτσα κρατήθηκαν μόνο η φράση «ρέμπελο φεγγάρι» και οι λέξεις «αστέρια» και «μαργαριτάρι». Τέλος πάντων ο Δάκης δίνει τη δική του μοναδική ερμηνεία σ’ αυτό το υπέροχο ποπ-ελαφρολαϊκό άσμα.
Δάκης - Η Μέρα Της Γιορτής Σου
Acropols: Pia nykta seklepse (M. Plessas-L. Papadopoulos)
[ZA. Gallo, 1972]
Τι περίπτωση! Οι Acropols ήταν Έλληνες φυσικά, που, επειδή δεν τους χωρούσε ο τόπος μας, θα κυνηγούσαν μια καριέρα στο εξωτερικό. Φυσικά θα το κατάφερναν, αφού θα αποκτούσαν ιδιαίτερη δημοφιλία στο Μεξικό (εκεί όπου θα έβγαζαν δύο μεγάλους δίσκους το 1967-68), με τη χάρη τους να φθάνει έως και τη Νότια Αφρική, στην αρχή πλέον της δεκαετίας του ’70. Εκεί, στη Νότια Αφρική, θα ηχογραφούσαν αυτή τη μοναδική διασκευή στο «Ποια νύχτα σ’ έκλεψε», των Μίμη Πλέσσα-Λευτέρη Παπαδόπουλου, που είχε κάνει επιτυχία στην Ελλάδα, το 1970, ο Γιάννης Πουλόπουλος. Η διασκευή των Acropols ανακαλεί στη μνήμη το άλμπουμ “Reflections” (1970) του Μάνου Χατζιδάκι με τους New York Rock & Roll Ensemble, με τον Άρη Βελιζιώτη να τραγουδά με ξεχωριστό αίσθημα τόσο τους αγγλικούς, όσο και τους ελληνικούς στίχους.
ACROPOLS - Ποια νύχτα σ' έκλεψε
Φίλιππος Νικολάου: Πόρτα στο Γενάρη (Μ. Πλέσσα-Φ. Νικολάου)
[Philips, 27 Φεβρουαρίου 1973]
Πάρα πολύ καλό ελαφρολαϊκό του Μίμη Πλέσσα, τραγουδισμένο από έναν ανερχόμενο τότε ερμηνευτή, τον Φίλιππο Νικολάου, που είχε γράψει και τους στίχους. Το τραγούδι ακούστηκε για πρώτη φορά στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Ο Μάγκας με το Τρίκυκλο», που θα έκανε πρεμιέρα, στις 9 Οκτωβρίου του ’72 και στην οποία πρωταγωνιστούσαν οι Σταύρος Παράβας, Μάρθα Καραγιάννη, Τόνια Καζιάνη κ.ά., ενώ λίγους μήνες αργότερα θα περνούσε και στη δισκογραφία. Όσον αφορά το κλιπ... δε νομίζω να έχει πιει πιο πειστικά ηθοποιός στον ελληνικό κινηματογράφο, ου μην αλλά και στην αληθινή ζωή, από τον Παράβα. Γενικά όλο το κλιπ, με το στήσιμο στην ταβέρνα, τον κόσμο, τη φιγούρα του τραγουδιστή κ.λπ., αποτελεί μνημείο (ελαφρο)λαϊκής αισθητικής.
Φίλιππoς Νικολάου - Πλέσσας - Μάγκας με το τρίκυκλο
Γιώργος Μαρίνος: Φίλε μη φεύγεις (Μ. Πλέσσα-Α. Αγγελάκη)
[Polydor, 1974]
Ο δίσκος «Παράσταση» είναι ένας από τους πιο άγνωστους του Μίμη Πλέσσα. Κυκλοφόρησε επί μεταπολίτευσης, δηλαδή τους τελευταίους μήνες του ’74, στην Polydor, ήταν βασισμένος σε στίχους διαφόρων (Σοφία Φίλντιση, Ανδρέας Αγγελάκης, Κώστας Βίρβος, Βεατρίκη Δαλαμάγκα, Γιώργος Λαζαρίδης, Τάκης Σπηλιάκος) και ακουγόταν όντως σαν παράσταση (ο δίσκος ανοίγει και κλείνει με χειροκροτήματα), επιχειρώντας να μεταφέρει στη δισκογραφία την καλλιτεχνική σχέση που είχε αναπτυχθεί στην Μέδουσα ανάμεσα στον Γιώργο Μαρίνο και την Κατιάνα Μπαλανίκα. Ενδιαφέρουσα προσπάθεια, που θα περνούσε, όμως, εντελώς απαρατήρητη καθώς θα έπεφτε μέσα στο «θεοδωρακικό» ποτάμι, που παράσερνε τα πάντα στο διάβα του εκείνη την εποχή. Πάντως τα καλά και πολύ καλά τραγούδια του Πλέσσα δεν απουσίαζαν και απ’ αυτόν το δίσκο. Να, όπως το «Φίλε μη φεύγεις», με τους απόηχους στην εισαγωγή από τα σάουντρακ του συνθέτη για τις ταινίες κοινωνικής περιπέτειας της Finos Films, και με τους πάντα ενδιαφέροντες στίχους του Αγγελάκη (Λήδας-Σπύρος, ΑΚΟΕ κ.λπ.).
Γιώργος Μαρίνος - Φίλε μη φεύγεις - Μίμης Πλέσσας - 1974
Δημήτρης Μητροπάνος-Κατιάνα Μπαλανίκα-Λιλάντα Λυκιαρδοπούλου: Πρωτεσίλαος (Μ. Πλέσσα-Κ. Βίρβου)
[Philips, 1974]
«Το ότι ο Λουκιανός ήταν Ασιάτης, το ότι έγραψε ελληνικά και δίδαξε στη Ρώμη το 160 μ.Χ. ήταν οι βασικοί λόγοι που με οδήγησαν να δοκιμάσω και να συνταιριάξω δύο τεράστιες μουσικές παραδόσεις, της Ανατολής και της Δύσης. Εκφράστηκα ρυθμικά με τους πιο αυστηρούς αρχαϊκούς ρυθμούς (5/4, 7/4) κι έφτασα στους πιο σύγχρονους σύνθετους (10/8, 11/8, 12/8). Έσμιξα τα αρχαία μουσικά όργανα (πανδούρα, άρπα, αυλός, σείστρο), με τον ηλεκτρονικό συνθετητή. Χρησιμοποίησα τους πιο παλιούς τρόπους (Δώριος, Φρύγιος, Λύδιος, Εναρμόνιος), αλλά και τον συγκερασμένο δυτικό. Από την πρώτη στιγμή είδα το έργο σαν μια μοντέρνα παράσταση. Δεν ακολούθησα τη σειρά των διαλόγων του Λουκιανού, αλλά με τα γλαφυρά κείμενα του Κώστα Βίρβου έφτιαξα το έργο, που παραδίδω στην κρίση σας». Αυτά σημειώνει ο Μίμης Πλέσσας στο ένθετο του δίσκου «Λουκιανού Νεκρικοί Διάλογοι», που αποτελεί ένα από τα πιο ουσιαστικά, και ταυτοχρόνως όχι πολύ γνωστά, «κοσμήματά» του.
Δημήτρης Μητροπάνος, Κατιάνα Μπαλανίκα, Λήδα Χαλκιδάκη - Ο Πρωτεσίλαος - Official Audio Release
Δημήτρης Ψαριανός: Η Παναγιά στα τζάμια (Μ. Πλέσσα-Γ. Κακουλίδη)
[Lyra, 17 Φεβρουαρίου 1977]
Άλλος ένας εντεχνολαϊκός αυτή τη φορά δίσκος του Πλέσσα, που τον πήραν ελάχιστοι χαμπάρι, όταν κυκλοφόρησε, ήταν και «Τα Χαμένα Χρόνια». Το άλμπουμ τυπώθηκε από την Lyra, το 1977, ήταν βασισμένο σε στίχους του Γιάννη Κακουλίδη και τραγουδούσαν σ’ αυτό οι Δημήτρης Ψαριανός, Βούλα Σαββίδη και Γιώργος Μαρίνος. Ο στίχος εδώ είναι πολιτικός, αναφέρεται σε διάφορα γεγονότα της Ιστορίας (δικτατορία Μεταξά, πόλεμος, χούντα κ.λπ.), αλλά καθώς είναι μελοποιημένος με τον τρόπο του Πλέσσα, που δεν προσβλέπει στις εύκολες λύσεις, δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε τραγούδια για όλους. Πολλά τα ενδιαφέροντα κομμάτια κι εδώ, αλλά αυτό με τον Δημήτρη Ψαριανό είναι εκτός συναγωνισμού.
Μίμης Πλέσσας - Η Παναγιά στα τζάμια
Γιώργος Παχής: Αχ! ας έβρισκα τα λόγια (Μ. Πλέσσα)
[Legend Recordings, 2002]
Το «Αχ! ας έβρισκα τα λόγια» ήταν ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του LP «Για μια Σταγόνα Αλάτι», που είχαν ετοιμάσει, το 1973, οι Μίμης Πλέσσας και Δημήτρης Χριστοδούλου. Το συγκεκριμένο άσμα ερμήνευαν ο Αντώνης Καλογιάννης με την Πετρή Σαλπέα σ’ εκείνο το άλμπουμ – που γενικά ήταν πρώτης τάξεως. Εδώ έχω επιλέξει να το ακούσουμε στην ορχηστρική εκδοχή του, ώστε να απολαύσουμε σε όλο το μεγαλείο της τη θεσπέσια μελωδία του Πλέσσα. Το κομμάτι προέρχεται από το CD «Εν Χορδαίς και Οργάνοις / 14 ορχηστρικά κομμάτια», που είχε κυκλοφορήσει από την Legend το 2002. Σολίστας στο μπουζούκι είναι ο Γιώργος Παχής, ενώ η ενορχήστρωση και η διεύθυνση της ορχήστρας ανήκουν στον Μίμη Πλέσσα.
An Evriska Ta Logia
