Το αφιέρωμα της Στέγης στον συνθέτη της σύγχρονης μουσικής Γιώργο Απέργη, που ζει και δημιουργεί στο Παρίσι, εξελίσσεται από την Πέμπτη 17 Μαρτίου, για να ολοκληρωθεί την Κυριακή 20 Μαρτίου, στο Ωδείο Αθηνών.
Λέμε για μία πολυδιάστατη σειρά εκδηλώσεων, που κρίνονται ως εξαιρετικώς ενδιαφέρουσες – με τον συνθέτη Νικόλα Τζώρτζη, που έχει μαθητεύσει κοντά στον Γ. Απέργη, να έχει την ιδέα του συνολικού προγράμματος. Τι περιλαμβάνει αυτό;
Συζητήσεις (με την παρουσία του συνθέτη), ένα μουσικοθεατρικό έργο του (“Énumérations”), για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, masterclass με την εκτελέστρια κρουστών Françoise Rivalland, ρεσιτάλ πιάνου της Λενιώς Λιάτσου, προβολή βίντεο («Η Κοκκινοσκουφίτσα», μουσικό θέατρο για παιδιά και έξι εκτελεστές) και φυσικά συναυλίες με έργα Γιώργου Απέργη (με συμμετοχές Ελλήνων και ξένων μουσικών), ώστε να τιμηθεί μ’ έναν πολύπλευρο τρόπο ο διακεκριμένος δημιουργός – βραβευμένος, πέρυσι, με το Ernst von Siemens Music Prize (με το οποίο έχουν τιμηθεί οι Benjamin Britten, Olivier Messiaen, Mstislav Rostropovich, Herbert von Karajan, Karlheinz Stockhausen κ.ά.).
Με αφορμή το αφιέρωμα της Στέγης, στον Γιώργο Απέργη, καταγράφουμε 5 tips της δημιουργικής πορείας του μέσα στις δεκαετίες.
1.
Ίσως το πιο παλιό βιογραφικό του Γιώργου Απέργη, που δημοσιεύτηκε ποτέ στην Ελλάδα να ήταν εκείνο του προγράμματος της 1ης Ελληνικής Εβδομάδας Σύγχρονης Μουσικής, το 1966. Τόσο παλιά. Διαβάζουμε:
«Ο Γιώργος Απέργης (γενν. 1945 στην Αθήνα), γιος του γνωστού γλύπτη Αχ. Απέργη, κι ο ίδιος και ζωγράφος, σπούδασε στην Αθήνα με τον Γιαν. Α. Παπαϊωάννου σύνθεση, συνεχίζοντας από το 1963 στην Ecole Normale του Παρισιού με σπουδές σε διεύθυνση ορχήστρας, όπως και σε σύνθεση με τον Ιάννη Ξενάκη, παράλληλα με μαθηματικά. Ανάμεσα στα έργα του αναφέρονται: “Δύο μέρη” για κουαρτέτο εγχόρδων (1965), “Διάλογοι” για φλάουτο, τσέμπαλο και ξυλόφωνο (1965), “Αντιστίξεις Β” (1965) για 4 φλάουτα, κρουστά, τσελέστα, κύματα Μαρτενό, άρπα, κοντραμπάσο, και διάφορα άλλα – εκτός από τα πρωιμότερά του 12φθογγα και σειραϊκά (1964)».
Στο πλαίσιο της 1ης Ελληνικής Εβδομάδας Σύγχρονης Μουσικής (14-21 Απριλίου 1966, Αθήνα, Ζάππειον Μέγαρον) και δη την τελευταία ημέρα, την Πέμπτη 21 Απριλίου, η Πειραματική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, υπό την διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι, θα παρουσίαζε στο πρόγραμμά της έργα Rameau, Hémon, Milhaud, Γαζουλέα, Απέργη και Bach.
Στις συνθέσεις μου μ’ αρέσει να αφήνω τα πράγματα να λειτουργούν μόνα τους. Επεμβαίνω όσο γίνεται λιγότερο. Μόνο τα σκηνοθετώ. Όπως γίνεται στο Θέατρο Σκιών. Δεν μ’ αρέσει να καθορίζω την πορεία. Μ’ αρέσει να κυβερνώ σε αταξία. Δεν θέλω να καταστρέψω την αταξία. Διαπιστώνω μόνο τα σημεία της αταξίας, στα οποία υπάρχει συγκίνηση
Ανάμεσα, και σε πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα, το έργο του Γιώργου Απέργη «Αντιστίξεις Α», για τρία κουαρτέτα εγχόρδων.
«Οι “Αντιστίξεις Α” του 1965, για τρία κουαρτέτα εγχόρδων, φέρνουν τα τρία αυτά σύνολα σε αντίθεση μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας μια τεχνική που βασίζεται στον, εκ των προτέρων, οπτικό προσδιορισμό ενός διαγράμματος για την μορφολογική εξέλιξη του έργου (παλμικές κινήσεις, στικτές ομάδες, πυκνά συμπλέγματα ήχων κ.λπ.), τα στοιχεία και οι σχηματισμοί του οποίου συμπλέκονται μεταξύ τους, με συνέπεια και φαντασία».
Κάτι συνέβη όμως και αυτή η πρώτη παρουσίαση έργου του Γιώργου Απέργη στην χώρα μας, δεν θα πραγματοποιηθεί τελικά. Όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα «Ελευθερία» της 21ης Απριλίου 1966:
«Οι εκδηλώσεις επρόκειτο να τερματισθούν με συναυλία της Πειραματικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, η οποία είχε προγραμματισθεί για τις 10 μ.μ. και η οποία σύμφωνα με χθεσινοβραδινή ανακοίνωση, ματαιώθηκε».
Οι «Εβδομάδες» δεν ξεχνούν, όμως, τον νεαρό συνθέτη, που ήδη διαπρέπει στο Παρίσι.
Στην 3η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής (15-22 Δεκεμβρίου 1968, Αθήνα Ξενοδοχείον Hilton, Αίθουσα Εσπερίδες) θα παρουσιαζόταν, μάλλον για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έργο του Γιώργου Απέργη.
Ήταν το “Music for an Orange Girl” για ενόργανο σύνολο και μαγνητοταινία, σε δύο μέρη, με το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής υπό την διεύθυνση του Θόδωρου Αντωνίου.
Το έργο όχι απλώς θα παιχθεί, αλλά και θα δισκογραφηθεί κιόλας, καθώς θα αποτυπωνόταν στο άλμπουμ «5 / Έλληνες Συνθέτες / Από την 3η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής / Σκαλκώτας, Απέργης, Αντωνίου, Δραγατάκης» [EMI / Columbia, 1970]
Στην 4η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής (19-26 Σεπτεμβρίου 1971, Αθήνα, Θέατρον Κοτοπούλη / Ρεξ) θα παρουσιαζόταν ένα ακόμη έργο του Γιώργου Απέργη, το “Puzzles” για 5 ξύλινα, 5 χάλκινα και κρουστά, με το Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής, υπό την διεύθυνση του Θόδωρου Αντωνίου. Όπως διαβάζουμε στο έντυπο πρόγραμμα:
«Στο έργο εκτίθεται ορισμένος αριθμός ρυθμικών παραλλαγών, οι οποίες αναπτύσσονται και προκαλούν ανιούσες κινήσεις στικτογραφίας – ανάμεσα στα στίγματα των οποίων εξελίσσονται δίκτυα σχετικοτήτων, που αλλάζουν σύμφωνα με τις μεταβολές της πυκνότητας. Έπειτα τα δίκτυα αυτά συνεχίζουν μόνα τους την πορεία τους (δίχως τις ανιούσες κινήσεις) και αναπτύσσονται επάνω στις αρχικές φόρμουλες σε μία σειρά παραλλαγών».
Και αυτό το έργο θα έβλεπε το φως της δισκογραφίας στο άλμπουμ «#3 / 4η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής / Έλληνες Συνθέτες / Λογοθέτης, Απέργης, Βασιλειάδης» [His Master’s Voice, 1973].
2.
Από τα έργα του Γιώργου Απέργη εκείνης της εποχής, αρχές του ’70, ξεχωρίζουν, κατά πρώτον, το “Simata” (1970), που δισκογραφήθηκε κιόλας στην Γαλλία, από τον πιανίστα Christian Ivaldi, στο άλμπουμ “Le Piano Préparé” [Philips, 1970/71], καταλαμβάνοντας όλη την πρώτη πλευρά του δίσκου. Όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο:
«Σήματα, για προετοιμασμένο πιάνο. Εδώ χρησιμοποιούνται τρεις διαφορετικές γλώσσες. 1. Δημιουργία λεξιλογίου από ρυθμικούς τύπους, που αντλούνται από φολκλορικό τραγούδι, 2. Παράθεση προηγούμενων έργων (Σοπέν κ.λπ.), τα οποία, εξαιτίας του προετοιμασμένου πιάνου, μετατρέπονται σε νέα στοιχεία του λεξιλογίου, που αναφέρθηκε προηγουμένως, 3. Ρυθμικοί τύποι που εξαρτώνται από τα μαθηματικά (αυτόματη μουσική). Οι “προτάσεις” σχηματίζονται μέσω της σύνταξης αυτών των τριών γλωσσών, που έρχονται αντιμέτωπες και που μετασχηματίζονται αμοιβαία κατά τη διάρκεια του κομματιού. Έτσι από “συγκεκριμένα” στοιχεία (ένα φολκλορικό τραγούδι, μία σύνθεση του Σοπέν κ.λπ.) φτάνουμε σε μιαν αφηρημένη μορφή λόγου, που αποτελείται από αφηρημένα σημεία ή Σήματα».
Το “Simata” θα παρουσιασθεί και στο αφιέρωμα της Στέγης, από την πιανίστρια Λενιώ Λιάτσου.
Georges Aperghis - Simata for Prepared Piano (1970)
Άλλα σημαντικά έργα της εποχής είναι το “Kryptogramma” (Κρυπτόγραμμα) (1970), για έξι κρουστά, που δισκογραφήθηκε από το περίφημο σχήμα Les Percussions de Strasbourg στο LP “East Meets West” [Philips, 1972], όπως και το “La Tragique histoire du nécromancien Hiéronimo et de son miroi” (H τραγική ιστορία του νεκρομάντη Ιερώνυμου και του καθρέπτη του) (1971), ένα μουσικό-θεατρικό έργο για μαριονέτες, ηθοποιό, mezzo σοπράνο, λαούτο ή κιθάρα, τσέλο και μαγνητοταινία, που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, τον Αύγουστο του 1971, και που θεωρήθηκε τομή στο πεδίο συνύπαρξης όπερας, πειραματικού μουσικού θεάτρου και «προχωρημένης» μουσικής.
Το 1976 ο Γιώργος Απέργης ιδρύει το ATEM (Atelier Théâtre et Musique). Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Θωμά Ταμβάκου «Έλληνες Δημιουργοί Σοβαρής Μουσικής / 1ος Τόμος» [Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών, 1995]:
«Το ΑΤΕΜ ιδρύεται στη λαϊκή συνοικία του Παρισιού Begnolet, όπου διέμενε ο συνθέτης, έχοντας ως στόχο την συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής, κυρίως εργάτες βαριάς βιομηχανίας, στους σκηνικούς πειραματισμούς του. Οι τελευταίοι ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό σ’ αυτή την πρωτόγνωρη δυνατότητα που τους δινόταν, κάτι που συνεχίζεται και μέχρι σήμερα. Είναι δε ίσως η μοναδική, και σε τέτοιο ρυθμό, περίπτωση συνθέτη, που βασίζει πολλές από τις δημιουργίες του (σκηνικό ανέβασμα) σε ερασιτέχνες ηθοποιούς και τραγουδιστές».
3.
Τον Απρίλιο του 1983 κυκλοφορεί το τεύχος #8-9, του περιοδικού Τέχνης «κύματα». Στο τεύχος υπάρχει εισαγωγικό σημείωμα και συνέντευξη του Γιώργου Απέργη.
«Στη φετινή Biennale του Παρισιού, σε ατομική ξεχωριστή συμμετοχή, συμμετείχε κι ένας Έλληνας που ζει και εργάζεται επί είκοσι χρόνια στη Γαλλία: ο Γιώργος Απέργης. Παρουσίασε το μουσικό του θέατρο με τίτλο «Απαγγελία».(...) Μια γυναίκα καλείται να ενσαρκώσει την ανθρώπινη κατάσταση (παρωδία-διαπίστωση): ο καθρέφτης έτοιμος να δείξει την πολλαπλότητα της συνείδησης. Η μουσική μετά τη μουσική. Το θέατρο, χωρίς να είναι θέατρο. Οι ήχοι των καθημερινών αντικειμένων. Τηλέφωνο, στρώμα, καρέκλα, τοίχος, ανάσα, βήματα να μετατρέπονται σε μια σύνθεση, που ζωγραφίζει την ανθρώπινη περιπέτεια. Μια προσέγγιση σε μπεκετ-ιανή ατμόσφαιρα. Το αδιέξοδο της γλώσσας, η κομμένη πια επικοινωνία, μια ανθρώπινη ζωγραφιά, που σε κάνει να διαπιστώνεις, να φοβάσαι, να γελάς, να γεμίζει το βλέμμα σου ίσκιους τραγικούς, χωρίς το θέαμα να είναι τραγωδία».
Πρόκειται για το έργο “Récitations” ή και “14 Récitations” (1978), για γυναικεία φωνή, που παρουσιάστηκε, για πρώτη φορά, στο Φεστιβάλ της Αβινιόν από την σοπράνο Martine Viard, σε σκηνοθεσία Michel Rostain και που θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα του Γιώργου Απέργη. Υπάρχει, δε και δισκογραφημένο στο LP “Récitations” [Harmonia Mundi, 1983].
Στο αφιέρωμα της Στέγης θα ακουστούν οι “Récitation 8” (με την σοπράνο Δανάη Μπλέτσα) και “Récitation 9” (με την mezzo σοπράνο Άννα Παγκάλου).
Λέει για την παιδική ηλικία του ο Γιώργος Απέργης (από το περιοδικό «κύματα»):
«Τα βράδια, μετά τα παιχνίδια, κλεινόμουνα στο δωμάτιό μου κι έκανα τον απολογισμό της μέρας. Έπρεπε να εξηγήσω τα πάντα, σχεδόν ό,τι με περιέβαλλε. Γιατί ο κόσμος είναι, για παράδειγμα, ντυμένος έτσι, γιατί μιλά έτσι; Τις χειρονομίες, τις κινήσεις, τις μέρες, τις ώρες, τις νύχτες... Ήμουνα βυθισμένος στην έκπληξη και την περιέργεια. Ήθελα μόνος μου να τα εξηγήσω. Έβλεπα τους ανθρώπους σαν παράξενα ζώα, άλλοτε ήσυχα, άλλοτε επιθετικά. Αυτή η αρχική μου απομάκρυνση με τον καιρό γίνηκε συνήθεια. Έπειτα, το επιζητούσα με ευχαρίστηση. Πιστεύω πως αυτού του είδους η μοναξιά είναι ζωτική. Δουλεύω συνεχώς. Υπάρχουν όμως και στιγμές, που δεν κάνω τίποτα. Τότε αναλαμβάνω δυνάμεις. Σ’ αυτόν τον χώρο της μοναξιάς άρχισα ν’ ακούω μουσική. Μουσική και μοναξιά παντρεύτηκαν αιώνια μέσα μου. Δεν ήμουν ποτέ έξυπνο παιδί. Ό,τι για τους άλλους ήταν πολύπλοκο, για μένα ήταν απλό και αντιστρόφως. Υπάρχουν στιγμές που, σπίτι μου, βάζω ταυτόχρονα ραδιόφωνο, μουσική, τηλεόραση σε λειτουργία. Αυτό με ξεκουράζει. Έβλεπα από παιδί όλους τους ανθρώπους να παίζουν θέατρο. Όλα ήσαν ρόλοι, που εναλλάσσονταν. Η διαφορά ανάμεσα στο παιδί και τους μεγάλους είναι πως το παιδί έχει τον ερωτισμό, τη φαντασία κι αλλάζει ρόλους, παίζει, επεμβαίνει ακούσια ή εκούσια στο περιβάλλον του. Ο μεγάλος δουλεύει τα παιδικά χρόνια, για να μαζέψει υλικό, να μάθει καλά τις κινήσεις του ρόλου του γι’ αργότερα. Ανάμεσά τους ξεφυτρώνει ο καλλιτέχνης. Ένας μεγάλος με παιδική ιδιοφυία και ικανότητες».
Και για την μουσική:
«Τα πάντα για μένα είναι μουσική. Είναι η οργάνωση των πραγμάτων μέσα στον χρόνο που περνά. Είναι ο χρόνος, η τέχνη του Χρόνου.(...) Η μουσική είναι σαν τη ζωή. Ο John Cage μάς τα έχει πει πολλές φορές: να μη θέτει κανείς τον εαυτό του πάνω από το γεγονός, αλλά κάτω απ’ αυτό. Δεν είμαστε πιο δυνατοί από τα γεγονότα. Υπάρχουν γεγονότα που ξεπερνούν τους ανθρώπους. Πρέπει να γνωρίσουμε βαθιά το γεγονός. Το κάθε τι που βλέπει κανείς, αν ξέρει να το δει, έχει μέσα του μια εικόνα μουσική. Στις συνθέσεις μου μ’ αρέσει να αφήνω τα πράγματα να λειτουργούν μόνα τους. Επεμβαίνω όσο γίνεται λιγότερο. Μόνο τα σκηνοθετώ. Όπως γίνεται στο Θέατρο Σκιών. Δεν μ’ αρέσει να καθορίζω την πορεία. Μ’ αρέσει να κυβερνώ σε αταξία. Δεν θέλω να καταστρέψω την αταξία. Διαπιστώνω μόνο τα σημεία της αταξίας, στα οποία υπάρχει συγκίνηση».
4.
Δύο CD του Γιώργου Απέργη στο player.
Το πρώτο είναι το “Sextuor - L’origine des espèces” [MFA-Radio France, 1995]. Περιλαμβάνει το έργο “Sextuor - L’origine des espèces” (1992) για πέντε γυναικείες φωνές και τσέλο. Ακούγονται οι: Emmanuelle Zoll (σοπράνο 1), Donatienne Michel-Dansac (σοπράνο 2), Françoise Degeorges (σοπράνο 3), Valérie Joly (mezzo σοπράνο), Frédérique Wolf-Michuax (κοντράλτο) και Elena Andreyev βιολοντσέλο.
Με κείμενα γραμμένα από τους François Regnault και Γιώργο Απέργη, το “Sextuor” είναι ένα μουσικο-θεατρικό πρότζεκτ συντονισμένο-σκηνοθετημένο από τον Γ. Απέργη, το 1992. Κατά βάση, εδώ έρχονται κοντά πέντε τραγουδίστριες, των οποίων η διαφορετική καριέρα δεν τις είχε φέρει ποτέ σε επαφή με τον συνθέτη πιο πριν – ο οποίος (συνθέτης) προσθέτει στην πορεία και το μέρος της τσελίστριας, που επίσης χρησιμοποιεί την φωνή της (οπότε συζητάμε για έξι γυναικείες φωνές).
Παρά την απουσία του οπτικού δρωμένου, το CD “Sextuor - L’origine des espèces”, ως ακρόαμα, διαθέτει τις δικές του αρετές, που σχετίζονται με τον τρόπο λειτουργίας του κειμένου, τις συμπλοκές των φωνών και την εναλλαγή των ρετσιτατίβων.
Το δεύτερο CD είναι το “Triptyque” [Transes Européennes, 1998], που περιλαμβάνει τα έργα “Tryptique - Coup de foudre” (1982) (για κρουστά και ηλεκτρονικά), “Tryptique - Compagnie” (1982) (για άρπα και κρουστά) και “Triptyque - Fidélité” (1982) (για άρπα). Αποδίδουν ο περκασιονίστας Gaston Sylvestre και η αρπίστρια Brigitte Sylvestre. Όπως γράφει ο ίδιος ο Γιώργος Απέργης στο booklet του CD:
«Το Τρίπτυχο είναι μια ιστορία για την επιθυμία, τη συνενοχή και τη μνήμη. Μια ιστορία που αναφέρεται σε τρία στάδια μιας σχέσης, μια ιστορία που αφηγείται εσωτερικά μυστικά. Δεν υπάρχει τίποτ’ άλλο πέρα απ’ ό,τι προβλήθηκε στις παρτιτούρες αυτών των τριών κομματιών, δύο σόλο (το πρώτο και το τρίτο), κι ένα για ντούο (το μεσαίο). Μουσική είναι η εξέλιξη του χρόνου».
5.
Από το 2000 και μετά η δισκογραφία του Γιώργου Απέργη μεγαλώνει, καθώς το CD αποδεικνύεται ιδανική φόρμα για το ηχητικό κομμάτι των έργων του – τα οποία επίσης αυξάνονται, καλύπτοντας «απάτητες» περιοχές της σύγχρονης μουσικής, συνδυασμένης με το θέαμα, την εικόνα κ.λπ.
Ένα από τα πολλά σημαντικά έργα του Γ. Απέργη αυτής της εποχής είναι οπωσδήποτε το “Happy End” (2007) για ensemble δεκατεσσάρων μουσικών, διευθυντή ορχήστρας, ηλεκτρονικά και μεγάλη οθόνη για προβολή φιλμ, που ολοκληρώνεται σε συνεργασία με τον βέλγο video-artist / ανιματέρ Hans Op de Beeck και που είναι στηριγμένο στο παραμύθι του Charles Perrault “Hop o’ my thumb” (τέλος του 17ου αιώνα) – εκεί όπου ένα μικρό αγόρι, μέσα από την εξυπνάδα και την επινοητικότητά του, ξεπερνά μεγάλες προκλήσεις, παρά τις χαμηλές προσδοκίες των άλλων για εκείνο.
Talea Ensemble, Georges Aperghis: Happy End
Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Γιώργος Απέργης είχε έρθει και πάλι στην Στέγη για να παρουσιάσει το “Luna Park” (2011), έργο για double κοντραμπάσο φλάουτο, ηθοποιό, κρουστά και μπάσο φλάουτο. Η παραγωγή ήταν του IRCAM (Institut de Recherche et Coordination Acoustique/Musique), με το έργο να «διερευνά την έννοια της παρακολούθησης στη σύγχρονη κοινωνία». Τέσσερις μουσικοί-ηθοποιοί βρίσκονταν επί σκηνής, ενώ βίντεο, μουσική και performance συνδυάζονταν δεξιοτεχνικά, δημιουργώντας ένα δυνατό οπτικοακουστικό θέαμα/ακρόαμα.
Νέο έργο του Γιώργου Απέργη, στην Στέγη, τον Νοέμβριο του 2017, το “Tourbillons” ήταν μια ιστορία για την μοναξιά. «Μια γυναίκα κάθεται σε ένα τραπέζι, πλαισιωμένη από δύο οθόνες. Δύο μικρές κάμερες αποτυπώνουν τη μορφή της. Μια ηθοποιός-τραγουδίστρια, ένα βίντεο και γρήγορος ρυθμός με απρόσμενες εναλλαγές ανάμεσα στο τραγούδι, την ομιλία και το κείμενο». Υπάρχει και δισκογράφηση στο πρώτο CD τού double-set “Tourbillons / 14 Récitations Pour Voix Seule” [Umlaut Records, 2015].
Όμως και την επόμενη χρονιά (2018) έργο του Γιώργου Απέργη είχε παρουσιαστεί στην Στέγη. Ήταν το “Thinking Things”, γραμμένο για ένα ρομποτικό τοτέμ, δύο φωνές, μία χορεύτρια κι έναν percussion player. «Ο Γ. Απέργης τοποθετεί επί σκηνής ένα τεράστιο ρομποτικό παζλ: ένα ρομπότ με μέλη ασύνδετα, διασκορπισμένα. Το ρομπότ όμως δεν έχει κατασκευαστεί με πρότυπο τον άνθρωπο. Στον σκηνικό κόσμο του Απέργη, οι άνθρωποι έχουν ρομποτικές πλευρές και τα ρομπότ ανθρώπινες».
Συνθέτης με διαρκές πρωτότυπο έργο, καθώς αναμιγνύει ήχο, θέατρο, βίντεο, χορό, κείμενο, φωνή, performance κ.λπ., με την βοήθεια και πιο παραδοσιακών μεθόδων, μα και της σύγχρονης τεχνολογίας, ο Γιώργος Απέργης εξακολουθεί να βρίσκεται –60 σχεδόν χρόνια μετά την εμφάνισή του στο χώρο της «σύγχρονης μουσικής»– στην εμπροσθοφυλακή της πρωτοπορίας.
ΙNFO: https://www.onassis.org/el/whats-on/tribute-georges-aperghis
