ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΟΚΤΩ χρόνια, όταν η Jain έγραφε το «Makeba», που βρίσκεται στο ντεμπούτο-άλμπουμ της, το «Zanaka», σίγουρα δεν περίμενε ότι το 2023 θα γινόταν παγκόσμιο χιτ χάρη στο TikTok. Πρωτοβγήκε το 2015 και τότε είχε γνωρίσει μέτρια επιτυχία. Δεν είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει, δηλαδή ένα παλιό κομμάτι να επανέρχεται στο προσκήνιο μέσα από τη δημοφιλή πλατφόρμα. Κανείς, όμως, μέχρι σήμερα δεν μπορεί να εξηγήσει ακριβώς τον λόγο και τον τρόπο που κάποια τραγούδια το καταφέρνουν αυτό.
Τα ελάχιστα άρθρα που υπάρχουν στο διαδίκτυο και προσπαθούν να ερευνήσουν το συγκεκριμένο φαινόμενο δημιουργούν περισσότερο μπέρδεμα. Π.χ. το ΝΜΕ επικαλείται τη γνώμη ψυχολόγων και μουσικών, ζητώντας τους να που τη δική τους εκδοχή, κι αυτό το λες και κάπως τραβηγμένο.
Τα παραδείγματα είναι άπειρα, τα τραγούδια που πρωταγωνιστούν στην πλατφόρμα, παλιά ή νέα, επιλέγονται ως σάουντρακ σε βίντεο κυρίως για τη διάθεση που βγάζουν και όχι απαραίτητα λόγω των αναμνήσεων που φέρνουν από το παρελθόν.
Πάντως, πιο πολύ έχει να κάνει με την επένδυση της εφαρμογής σε μουσικούς καταλόγους από το παρελθόν παρά με τη νοσταλγία που δεν λειτουργεί τόσο εδώ πέρα, όσο ρομαντικό κι αν ακούγεται. Στην περίπτωση του «Dreams» των Fleetwood Mac, π.χ., που ξαναέζησε στιγμές δόξας στο TikTok, η πλειοψηφία των χρηστών του δεν είχε γεννηθεί ακόμη το 1977, όταν κυκλοφόρησε. Από την άλλη, όπως σχολιάζουν στο NME, το TikTok δεν θεωρείται πια ως μια πλατφόρμα που αφορά αποκλειστικά την Generation Z και ότι η νοσταλγία αφορά τους γονείς (sic).
Σε αυτό το πλαίσιο, όμως, δεν εξηγείται απόλυτα η viral επιτυχία του «Makeba», ενός τραγουδιού που δεν μετράει πάνω από μια 20ετία, ή του «Heat Waves» των Glass Animals που κυκλοφόρησε το 2020 και ξαφνικά, δύο χρόνια μετά, το 2022, έγινε φαινόμενο, πάλι λόγω του TikTok, ή του «Τruth Hurts» της Lizzo από το 2017, που την έκανε όμως σταρ πέντε χρόνια μετά. Τα παραδείγματα είναι άπειρα, τα τραγούδια που πρωταγωνιστούν στην πλατφόρμα, παλιά ή νέα, επιλέγονται ως σάουντρακ κυρίως για τη διάθεση που βγάζουν και όχι απαραίτητα λόγω των αναμνήσεων που φέρνουν από το παρελθόν.
Το TikTok, το οποίο αρκετοί κάποτε χλεύαζαν ως ένα χαζό application για εφήβους που μοιράζονταν αυτοσχέδια χορευτικά βίντεο, έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε βασικό εργαλείο για τη διαμόρφωση των σύγχρονων τάσεων στη μουσική βιομηχανία. Μάλιστα, φέτος τον Σεπτέμβριο το Billboard λάνσαρε το TikTok Billboard Top 50, το πρώτο επίσημο τσαρτ στην Αμερική που διαμορφώνεται αποκλειστικά από τα πενήντα πιο δημοφιλή τραγούδια που ακούγονται στην εφαρμογή, είτε στη δημιουργία βίντεο, στην αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών ή στον αριθμό προβολών που μαζεύουν.
Και αν κάτι βγαίνει απ’ όλα αυτά είναι ότι οι TikTokers δεν ενδιαφέρονται πότε κυκλοφόρησε ένα κομμάτι, το 1985 ή το 2012, αρκεί να είναι πιασάρικο και να ταιριάζει, όπως είπαμε παραπάνω, στην εκάστοτε διάθεση. Ιδού μερικά:
Jain – Makeba (2015)
Το Makeba είναι αυτό το κομμάτι που στο ρεφρέν η 31χρονη Γαλλίδα τραγουδά «Ooohe, Makeba, Makeba ma qué bella / Can I get a “oohe?” Makeba / Makes my body dance for you». Αν και ο ρυθμός του είναι απόλυτα χορευτικός, οι στίχοι του αναφέρονται στη σημαντική Νοτιοαφρικανή μουσικό και ακτιβίστρια Miriam Makeba, γνωστή ως Mama Africa.
Jain - Makeba
Fleetwood Mac – Dreams (1977)
Το «Dreams» είχε πάει στο Νο1 όταν κυκλοφόρησε και από τότε ανήκει στην κατηγορία των κλασικών κομματιών. Μέχρι που το 2020 ο Nathan Apodaca ανέβασε ένα απλό βίντεο που έκανε skateboard, πίνοντας χυμό βατόμουρο και κάνοντας lip-syncing το συγκεκριμένο κομμάτι. Το βίντεο έκανε πάνω από 86 εκατομμύρια προβολές και ξανανέβηκε στο Billboard Hot 100. Μάλιστα, μετά από αυτό η Stevie Nicks και ο Mick Fleetwood έκαναν λογαριασμό στην πλατφόρμα και ανέβαζαν τις δικές τους εκδοχές του κομματιού.
Fleetwood Mac - Dreams
Pino d’Angiò - Ma quale idea (1981)
Αμφιβάλλω αν θυμάται κανείς αυτό το obscure ιταλο-ντίσκο κομμάτι και αν ήταν ευρέως γνωστό έξω από τα σύνορα της χώρας του. Η übercool crooner εικόνα του Pino d’Angiò με ένα τσιγάρο στο χέρι απ’ ό,τι φαίνεται περνάει μέχρι σήμερα, ιδανικά σε βίντεο όπου μαγειρεύουν ή αλλάζουν ρούχα.
Pino D'Angiò - Ma quale idea
Kate Bush – Babooshka (1980)
Διακόσιες χιλιάδες βίντεο χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο κομμάτι της Kate Bush, ανάμεσα τους και μια μέταλ εκδοχή του ηθοποιού και μουσικού Tobee Paik. Στο θρυλικό βίντεο του κομματιού η Bush εμφανίζεται με εξωφρενικά σύνολα και σήμα κατατεθέν αυτό της αμαζόνας βγαλμένης από το Mad Max. Ήταν ιδανικό σάουντρακ για το WitchTok, δηλαδή για βίντεο με ταρό, και gothic βίντεο που μιμούνται το ορίτζιναλ βίντεο.
Kate Bush - Babooshka
Life Without Buildings - The Leanover (2001)
Μετά από 20 χρόνια περίπου και οι Life Without Buildings έπαθαν αυτό που λέμε TikTok effect. Το συγκρότημα σχηματίστηκε στη Γλασκώβη το 1999, αλλά δεν ευδοκίμησε. Διαλύθηκαν μετά από τρία χρόνια, κυκλοφορώντας μόνο ένα άλμπουμ. Ακόμη θυμάμαι τι γραφόταν γι’ αυτούς τότε – όχι τα καλύτερα, κυριολεκτικά τους έθαβαν. Κοίτα να δεις όμως που η καριέρα τους εκτοξεύτηκε δικαίως, έστω και ετεροχρονισμένα.
Life Without Buildings - The Leanover
Lady Gaga – Bloody Mary (2011)
Ψάχνω, αλλά δεν βρίσκω ποιος είχε την φαεινή ιδέα να βάλει αυτό το κομμάτι της Gaga από το 2011 –σε sped-up εκδοχή‒ να συνοδεύει τον διάσημο χορό της Jenny Ortega στη σειρά «Wednesday». Τo ορίτζιναλ κομμάτι που ακουγόταν στη σκηνή ήταν το «Goo Goo Muck» των Cramps, αλλά κάπως ήρθε και έδεσε το «Bloody Mary» περισσότερο ‒ σε σημείο που να νομίζεις ότι ακούγεται και στη σειρά. Η ίδια καταχάρηκε και ανέβασε ένα ασπρόμαυρο βίντεο με τον τίτλο «Bloody Wednesday» στο οποίο χόρευε σαν little monster.
Lady Gaga – Bloody Mary
Alice Deejay - Better off alone (1997)
Τεράστια επιτυχία τη δεκαετία του ’90, το eurodance hit «Better off alone» συνδέθηκε αποκλειστικά με το ομώνυμο trend στο TikTok, στο οποίο κινηματογραφούσες τον εαυτό σου σε διάφορες αστείες στάσεις και με όσο περισσότερο κόσμο το κάνεις παρέα, τόσο καλύτερα.
Alice Deejay - Better off alone
The Caretaker – Everywhere at the End of Time (2016)
Το πιο κουλό viral που έχει γίνει ποτέ στην εφαρμογή. Τo πρότζεκτ του Leyland James Kirby aka Caretake τροποποιεί παλιά ballroom κομμάτια για να αποτυπώσει τα συναισθήματα των ασθενών από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και το πώς θυμούνται τη μουσική της νιότης τους. Είναι ένα σπαρακτικό έργο που εκτείνεται σε μια σειρά από άλμπουμ, με τελευταίο το «Everywhere at the end of time» που διαρκεί 6μισι ώρες και εξερευνά τα διάφορα στάδια της άνοιας. Έθεσε κάτι σαν πρόκληση ανάμεσα σε διάφορους TikTokers, οι οποίοι για 6μισι ώρες άκουγαν τη μουσική σερί χωρίς διαλείμματα, εξιστορώντας την εμπειρία τους.
The Caretaker – Everywhere at the End of Time
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
