Ντοκουμέντο: O Σαββόπουλος σε μια ανέκδοτη εκδοχή της «Θανάσιμης μοναξιάς του Αλέξη Ασλάνη»

1

Ο Διονύσης Σαββόπουλος αλλάζει μέσα στα χρόνια στίχους από τα τραγούδια του. Είναι γνωστό αυτό – λιγότερο από τη δισκογραφία, περισσότερο από τα live. Τα τραγούδια εκσυγχρονίζονται κατά μίαν έννοια, όσον αφορά σε ορισμένα πραγματολογικά στοιχεία τους, ενώ κάποιες πιο σοβαρές αλλαγές μπορεί να μεταβάλλουν ακόμη και ολόκληρα νοήματα.

Φυσικά, δεν τίθεται θέμα. Δικά του είναι τα τραγούδια τού Σαββόπουλου, όπως θέλει τα μεταχειρίζεται. Δεν θα μας ρωτήσει – ασχέτως, αν εμείς κάποια απ’ αυτά, πολλά (ιδίως των sixties και των seventies), τα αντιμετωπίζουμε σαν κειμήλια, στα οποία δεν χωράει ούτε κόμμα.

Γιατί, εδώ που τα λέμε, κάθε τραγούδι εκφράζει μιαν εποχή. Δίνει στοιχεία για το κλίμα, την ψυχολογία και κυρίως τη συνείδηση των χρόνων εκείνων – των χρόνων της νεότητας τού καλλιτέχνη χοντρικά. Κι ένα τραγούδι, που το γράφει ένας νέος άνθρωπος, ακόμη κι αν έχει «λάθη», είναι πάντα νέο. Δεν γερνάει.

Το «δράμα», που αφήνει η εγγραφή, δεν συγκρίνεται μ' εκείνο τού «10 Χρόνια Κομμάτια» – αν αναλογιστούμε δηλαδή την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες αποτυπώνεται το κομμάτι και βεβαίως τις λέξεις - κλειδιά, που αλλάχτηκαν αργότερα, και οι οποίες κάνουν τη διαφορά.

Ένα τέτοιο τραγούδι είναι «Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη», που το μάθαμε όλοι μας, ή μάλλον σχεδόν όλοι μας, από το άλμπουμ «10 Χρόνια Κομμάτια» [Lyra, 1975].

Το τραγούδι αυτό το έγραψε ο Σαββόπουλος μετά τα μέσα του ’60 και φυσικά το τραγουδούσε στις μπουάτ της εποχής. Πιθανώς πριν πλακώσει η δικτατορία. Και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για ενδεχόμενη επίσημη ηχογράφησή του, αναλογιζόμενοι τους πρωταρχικούς στίχους του.

Ντοκουμέντο: O Σαββόπουλος σε μια ανέκδοτη εκδοχή της «Θανάσιμης μοναξιάς του Αλέξη Ασλάνη» Facebook Twitter

Προσφάτως από το αρχείο τού φίλου Κώστα Αρβανίτη (Manwolf Louie), ανασύρθηκε ένα μεγάλο ντοκουμέντο. Μια ηχογράφηση τής «Θανάσιμης μοναξιάς» από ’κείνα τα χρόνια – ’66-’67, κάπου ’κει.

Δεν χρειάζεται να πω πως η απόδοση του νεαρότατου ακόμη Σαββόπουλου σ’ αυτό το τραγούδι είναι συγκλονιστική. Το «δράμα», που αφήνει η εγγραφή, δεν συγκρίνεται μ’ εκείνο τού «10 Χρόνια Κομμάτια» – αν αναλογιστούμε δηλαδή την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες αποτυπώνεται το κομμάτι και βεβαίως τις λέξεις «κλειδιά», που αλλάχτηκαν αργότερα, και οι οποίες κάνουν τη διαφορά.

Είναι ο αριστερός Σαββόπουλος των mid-sixties, της εποχής του «Φορτηγού», με τις επικλήσεις στον ιρλανδό ποιητή και συγγραφέα Μπρένταν Μπήαν (και όχι στον «μπαρμπ' Αλέξανδρο»), στο έργο «Ένας Όμηρος» δηλαδή (Βασίλης Ρώτας, Βούλα Δαμιανάκου, Μίκης Θεοδωράκης), στον πόλεμο του Βιετνάμ (και όχι στα «Ι.Χ.»), στον Μπομπ Ντύλαν (και όχι στον Τσιτσάνη) κ.λπ. Παραθέτω τους στίχους στη συνέχεια.

Με bold γράμματα είναι τα λόγια, που άλλαξαν αργότερα, ενώ μέσα στις παρενθέσεις είναι τα λόγια έτσι όπως ακούγονται στα «10 Χρόνια Κομμάτια».

Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη

Τη νύχτα αυτή η αστυνομία
μάζεψε τους αλήτες απ’ το πάρκο
πλάκωσε το εκατό
κι ακουγόταν μέχρι εδώ η σειρήνα.
Φύγε φύγε όσο έμεινε καιρός
γιατί η νύχτα στο κρατητήριο είναι κρύα
πώς βαστιέται τέτοιος εξευτελισμός
και το στόμα σου φαρμάκι απ’ τα τσιγάρα
το πρωί στο λεωφορείο στριμωχτός
μια διαδήλωση κοιτάς πίσω απ’ τα τζάμια.

Από όλα τα τραγούδια
αγαπούσα πιο πολύ τα λαϊκά
η ζωή μου έχει αλλάξει
κι έτσι τώρα δεν με ζαχαρώνουν πια
το κλειδί βάζω στην πόρτα για να μπω
το δωμάτιο είναι κρύο και παλιό (στενό)
όταν πέφτει το βραδάκι τι να πω
σε θυμάμαι με το πράσινο παλτό.

Όταν πέφτει το σκοτάδι
στα υπόγεια τα ρεύματα βουίζουν
την αλήθεια ποιος θα μάθη
ένορκοι πληρωμένοι θα με κρίνουν
η ζωή μου έχει γεμίσει μυστικά
στους διαδρόμους ψευδομάρτυρες καπνίζουν
και οι φίλοι με κερνούν ναρκωτικά
και το κόμμα με τραβάει απ’ το μανίκι.

Κι έτσι εδώ σε ξαναβρίσκω
Αλέξη πες μου, Αλέξη πες μου αν με θυμάσαι
το καλοκαίρι έχει τελειώσει
από καιρό έχει τελειώσει τι ζητάς;
στην παραλία τα καφενεία είναι κλειστά
κι είν’ η θάλασσα βρώμικη και σάπια
οι μετανάστες ξαναγύρισαν εδώ
νικημένοι φύγαν (τρομαγμένοι φεύγουν) απ’ τη Γερμανία
την καρδιά μου στους σταθμούς την τυραννώ.

Μην κυττάς τους στρατιώτες
που μοιράζουν καραμέλες στα παιδιά
(στα δημόσια ουρητήρια σοβαροί)
μου θυμίζουνε εικόνες (επεμβάσεις)
μου θυμίζουνε σκηνές απ’ το Βιτενάμ (δυσκολίες Ι.Χ.).
Την θυμάμαι έναν κάμπο να διαβαίνει
στο ασανσέρ όλο φοβότανε να μπει
η ομορφούλα (συννεφούλα) μου κερδίζει το παιχνίδι
τώρα στα χέρια της κρατάει το λεπίδι (ψαλίδι)
κι έτσι είναι περισσότερο ορφανή.

Κι έτσι εδώ σε ξαναβρίσκω
Αλέξη πες μου με τι λόγια να στο πω
τα ορφανά μου που κρυώνουνε
με κάνουν πιο πολύ αριστερό
(μου κάνουνε βαρύ εκβιασμό).
Πού ακούστηκε ο Άλκης να πεθαίνει
όλη νύχτα ψήνονταν στον πυρετό
στο διάδρομο είχα δει ένα νεκρό
οι γιατροί δεν μας δίνουν σημασία
βιαστικά μας κουβαλούν στα χειρουργεία.

Η μποτίλια έχει αδειάσει
του Μπρένταν Μπήαν (μπάρμπ' Αλέξανδρου) η μποτίλια έχει αδειάσει
κι απ’ το πάρκο μέχρι εδώ
η σειρήνα τού εκατό ακούς ουρλιάζει.
Το δωμάτιο είναι κρύο και παλιό (στενό)
κι ο Μπομπ Ντίλαν (Τσιτσάνης) μ’ ένα έι (γιάλα) με προγκάρει
αυτή τη νύχτα η καρδιά μου είναι βαριά
δεν υπάρχει ούτε μια λέξη να την ψάξεις (μου δώσης)
αλλά εσύ που μ’ αγαπούσες μια φορά
όπως πριν έτσι και τώρα θα με νιώσεις.

Μερικές φορές η ιστορία γράφεται δυο φορές, χωρίς καμιά της να είναι φάρσα. Αυτή, πάντως, είναι η πρώτη…

1

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια σπουδαία συμφωνία σε ένα μόνο μέρος

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Μια σπουδαία συμφωνία σε ένα μόνο μέρος

Η Ματούλα Κουστένη μιλά για την Έβδομη Συμφωνία του Γιαν Σιμπέλιους, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του ρομαντικού κινήματος του 19ου αιώνα, που συνέθεσε ο δημιουργός-σύμβολο της Φινλανδίας.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Δημήτρης Σκύλλας

Μουσική / «Υπήρξα αλαζόνας από τη λαχτάρα μου να πετύχω»

Ο διεθνώς καταξιωμένος συνθέτης Δημήτρης Σκύλλας επιστρέφει με ένα έργο για το Μέγαρο Μουσικής, εμπνευσμένο από την απέριττη ομορφιά της ελληνικής δημοτικής παράδοσης, αντλώντας στοιχεία από το ηπειρώτικο μοιρολόι αλλά και από τα «σκυλάδικα».
M. HULOT
Όλες οι συναυλίες που θα δούμε το φετινό καλοκαίρι

Μουσική / Όλες οι συναυλίες που θα δούμε το φετινό καλοκαίρι

Ποπ, ροκ, ραπ, πειραματική ηλεκτρονική μουσική και ξέφρενα πάρτι με χορό δίνουν πολλές επιλογές για διασκέδαση με (σχεδόν) νέα αλλά και δημοφιλή ονόματα του παρελθόντος να διαμορφώνουν ένα καλοκαιρινό μουσικό τοπίο με μεγάλο ενδιαφέρον.
M. HULOT
Οι Blackpink επιστρέφουν αλλά σόλο

Μουσική / Έχετε έστω ακουστά τις Blackpink ή είστε τίποτα boomers;

Σε μια μουσική βιομηχανία που δεν μπορεί να συνέλθει από την απόλυτη κυριαρχία της Κ-pop, τα μέλη του πιο δημοφιλούς νοτιοκορεάτικου γυναικείου γκρουπ κυκλοφόρησαν σόλο δουλειές. Μαζί κατέκτησαν τον κόσμο, μόνες τους τι κάνουν;
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ: Τι συμβαίνει με αυτό το ερεθιστικό έργο;

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ: Τι συμβαίνει με αυτό το ερεθιστικό έργο;

Με αφορμή τη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής στις 11 Απριλίου, η Ματούλα Κουστένη περιγράφει ένα από τα περιφημότερα έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου, την εμβληματική Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, αλλά και αφηγείται ένα από τα διασημότερα σκάνδαλα στην Ιστορία της Μουσικής. Η πρεμιέρα του έργου στο Παρίσι του 1913 συνοδεύτηκε από επεισόδια που οδήγησαν μέχρι και στην παρέμβαση της αστυνομίας.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
O Kristof και το τέλος του παιχνιδιού

Μουσική / «Αν δουν ένα αγόρι με ρούχα που θεωρούν ότι δεν είναι αντρικά, ξαφνικά το φετιχοποιούν»

Στο νέο άλμπουμ του, ο Kristof εμπνέεται από τα παιχνίδια κάθε είδους και τo fluidity, κυκλοφορώντας την πιο προσωπική δουλειά του μέχρι σήμερα, η οποία συνοδεύεται από ένα επιτραπέζιο.
M. HULOT

σχόλια

1 σχόλια
Πειτε οτι θελετε για τον Σαββοπουλο του σημερα. Μπορει να χετε και δικιο για καποια αρνητικα του. Ομως εχει γραψει αριστουργηματα οπως το "Φορτηγο" ή τραγουδια -ποιηση οπως αυτο στο αρθρο. Και αυτα θα μεινουν και αρκουν .Ολοι θα φυγουμε και ολοι θα ξεχαστουμε. Ομως το να αφησει καποιος μερικα ομορφα πραγματα να μαθουν , να ακουσουν, να γευτουν οι επομενοι, ειναι πανεμορφο πραγμα, αξεπεραστο και αξιοθαυμαστο . Και ο Σαββοπουλος εχει να δωσει υλικο οσο ελαχιστοι στην ελλαδα συγχρονοι του .