Αυτή είναι μια συνάντηση με την Όλια Λαζαρίδου, με αφορμή την παράσταση Από τι ζουν οι άνθρωποι που ανεβαίνει στο θέατρο Ελληνικός Κόσμος στις 29 Νοεμβρίου.
Με την Όλια, το πιο άδικο είναι να κάνεις μια συνέντευξη με ερωτήσεις - απαντήσεις και αυστηρό πλαίσιο. Η συζήτηση μαζί της στην «χαοτική» της μορφή είναι απείρως πιο ευχάριστη, ρέουσα, έξυπνη.
Να παραδεχτώ ότι η Όλια έχει χιούμορ, είναι ετοιμόλογη, ευγενική και καλός άνθρωπος. Είναι σκανδαλωδώς ενζενί και κορίτσι-σπίθα.
Τα τελευταία χρόνια κάνεις μικρά πρότζεκτ, προσωπικές σου επιλογές, αυτό σε ενδιαφέρει περισσότερο;
Αυτό που με αφορά περισσότερο είναι να εκπλήσσω και να εκπλήσσομαι και να έρχομαι πιο κοντά στον εαυτό μου. Αυτά καθορίζουν τις επιλογές μου. Παλιά, με ενδιέφερε να μου πουν ότι ήμουνα καλή ηθοποιός, ότι ήμουνα καλή στη δουλειά μου.
Και τώρα το θέλω, αλλά όπως το έλεγε ο Καβάφης, από τον Δήμο και τους Σοφιστές, «δεν το θέλω από τους πολλούς πια. Με ενδιαφέρει και κάτι άλλο, ίσως μικρότερο: να παίζω με τα άλλα παιδάκια».
Δεν είναι μικρό αυτό, είναι μια μεγάλη μας ανάγκη.
Αυτό δίνει το ίσο, να μη φύγεις στο twilight zone επειδή ψάχνεσαι. Μέσα σε αυτά τα τρία πράγματα θέλω να κινούμαι. Επειδή μέσα στη δουλειά έκανα ρόλους. Εγινα η Μπλάνς, ο τάδε, η κυρία δείνα. Αλλά, κάποια στιγμή αναρωτιέσαι: γιατί ξεκίνησα να τα κάνω όλα αυτά;
Γιατί ξεκίνησες;
Στην πραγματικότητα ξεκίνησα για να μπορέσω μέσα από το δανεικό φως να έρθω πιο κοντά σε μένα. Αυτό ήταν το αρχικό μου κίνητρο, το ασυνείδητο, το οποίο τώρα συνειδητοποιώ. Όμως, κάποια στιγμή θέλεις να ενεργοποιήσεις το αρχικό σου κίνητρο. Που μπορεί να μην είναι άψογο. Η να μην περνάει απαραίτητα μέσα από αισθητικά κριτήρια.
Δεν είναι σοβαρό θέμα η αισθητική;
Για μένα η αισθητική είναι ένας αγωγός, δεν είναι το ζητούμενο. Το μέσον για να παραδώσεις με ευγένεια, ό, τι έχεις να παραδώσεις. Αν η αισθητική είναι το τέρμα, ο σκοπός της αναζήτησης για μένα αυτό είναι πολύ λίγο.
Δε με αφορά. Τι σε αφορά; Εγώ έχω καταλάβει με τα χρόνια ότι έχω μια φύση συγκεκριμένη. Δεν είναι τυχαίο ότι ήμουνα κοντά σε ακραίους ανθρώπους, κοντά στην dark side of the moon.
Γιατί μέσα μου είμαι άξεστη. Δεν είμαι της γαλλικής σχολής, του διαφωτισμού.
Είμαι χωριάτα, είμαι φρικιό, είμαι αναρχική, κάτι που δε φαίνεται εξωτερικά, αλλά έχω καταλάβει ότι μέσα μου τα μεγέθη είναι συμπαγή. Είναι σε πολύ χοντρά περιγράμματα το άσπρο και το μαύρο.
Μέσα μου είμαι άξεστη. Δεν είμαι της γαλλικής σχολής, του διαφωτισμού. Είμαι χωριάτα, είμαι φρικιό, είμαι αναρχική, κάτι που δε φαίνεται εξωτερικά, αλλά έχω καταλάβει ότι μέσα μου τα μεγέθη είναι συμπαγή. Είναι σε πολύ χοντρά περιγράμματα το άσπρο και το μαύρο.
Καθόλου δε φαίνεται αυτό.
Τώρα μπορεί να φαίνεται λίγο, παλιότερα, δε φαινόταν καθόλου. Ήμουν ένα λεπτό κοριτσάκι, μια ενζενί, μιλούσα με μια φωνή αισθαντική αλλά μέσα μου υπήρχε αυτό το «πράγμα» που με έκανε να είμαι φίλη με την Κατερίνα Γώγου, να ερωτεύομαι ακραίους ανθρώπους.
Δε σου αρέσουν οι αποχρώσεις, τα ημιτόνια στις σκέψεις, στις ιδέες, στη ζωή μας;
Εμένα στην ψυχή μου το παιχνίδι παίζεται μεταξύ φωτός και σκιάς. Γιαυτό πήγα και έκανα αυτές τις παραστάσεις με το 18άνω και ψάχνω να βρω τρόπο πως θα συνεχίσω.
Γιατί αισθάνθηκα ότι ακολούθησα μαζί τους τη διαδρομή τους από το σκοτάδι στο φως. Ισως είμαι τεμπέλα και χρειάζομαι μεγάλη δόση ναρκωτικού για να ξυπνήσω, κάτι ακραίο.
Δεν έχεις κάνει όλα τα χρόνια που εργάζεσαι αυτά που ήθελες;
Έχω κάνει περισσότερα από αυτά που ήθελα. Αισθάνομαι τρομερή ευγνωμοσύνη.
Οφείλεται στην τρέλα και στο φρικιό που έχω μέσα μου. Και συνέβη επαναληπτικά. Δηλαδή με παίρνει ο Ντασέν, τα κλωτσάω και πάω στον Βιτέζ στη Γαλλία να ξαναγίνω μαθήτρια, αφήνοντας πίσω αυτό που είχα ψιλοχτίσει μέχρι τότε.
Με αναποδογυρίσματα έγιναν όλα αυτά. Κάνοντας συνέχεια τα μη αναμενόμενα και τα μη προφανή.
Επιδιώκεις να τα κάνεις; Τα κάνεις συνειδητά;
Μου το λένε πολλοί, μου το είπες κι εσύ πριν λίγο «ρε παιδί μου να σε δω κάπου...»
Κοίταξε, εγώ καμιά φορά βλέπω μια παράσταση και σκέφτομαι «αν έπαιζε η Όλια αυτό θα το έσκιζε». Γιαυτό στο λέω.
Κι εγώ το έχω σκεφτεί και θα πω ψέμματα αν πω το αντίθετο. Μπορεί να το έπαιζα καλά και καλύτερα. Κάτι που θα μπορούσε να έχει ευρύτερη αποδοχή.
Την ώρα λοιπόν που το λέω αυτό, λέω συγχρόνως, άστο. Θέλω να κάνω πράγματα αλλά με το δικό μου τρόπο. Απλώς παλιά δεν ήξερα πως να το υπερασπιστώ.
Αυτό που κλείνεις το μάτι στα πράγματα κάπως λοξά, το έχεις από παιδί;
Όχι. Εγώ είμαι αστή. Το κολέγιο είναι το σχολείο μου, στο Κολωνάκι γεννήθηκα αλλά νομίζω ότι άπαξ και τέλειωσα το σχολείο, λειτουργούσε κάτι υποσυνείδητα, σαν μοίρα μου. Μοίρα μου και μοιραίο.
Χωρίς να καταλαβαίνω ακριβώς γιατί κάνω αυτά που κάνω. Δηλαδή τέλειωσα το σχολείο απομακρύνθηκα από όλους τους φίλους μου που ήταν μιας εξουσίας αστικής.
Δεν ήθελα να γίνω ηθοποιός ούτε τίποτα τέτοιο, αλλά πήγα στη σχολή του Κουν. Μου είπε ο Λαζάνης βγάλε αυτά τα επιμελημένα ατημέλητα, τα έβγαλα, κουρεύτηκα, ντυνόμουν σαν καλόγρια, στα μαύρα. Γιατί τα έκανα όλα αυτά; Δεν ήταν κάτι συνειδητό, ήμουν λίγο σαν ούφο. Αλλά κάτι μέσα μου ήξερε τι πρέπει να κάνω. Ότι όλο αυτό θα το περάσω, για κερδίσω κάτι πολύτιμο.
Εγώ είμαι αστή. Το κολέγιο είναι το σχολείο μου, στο Κολωνάκι γεννήθηκα αλλά νομίζω ότι άπαξ και τέλειωσα το σχολείο, λειτουργούσε κάτι υποσυνείδητα, σαν μοίρα μου. Μοίρα μου και μοιραίο.
Το αστικό περιβάλλον σε επηρέασε;
Ήξερα ότι το αστικό μου περιβάλλον έχει μια ομοιομορφία που σαν καλλιτέχνη δεν πρόκειται να με εμπλουτίσει. Ο καλλιτέχνης πλουτίζει από την ανομοιομορφία. Υποσυνείδητα μέσα μου κάτι με οδηγούσε. Και ό, τι έκανα, ήταν συγκεκριμένα βήματα, επιταγές του καλλιτέχνη. Τέτοια είναι η φύση μου, του ποιητή, του καλλιτέχνη.
Εσύ, μέσα στο επάγγελμα, είσαι σαν amateur, κάνεις τα δικά σου...
Τον έκανα και το σκληρό τζόγο και πήγα να τρελαθώ. Σε βεβαιώ, έχω λόγο σοβαρό που τα κάνω. Δεν ξέρω αν είμαι καλή ηθοποιός ή αν έχω ταλέντο...
Το ξέρεις αυτό...
Το ξέρω επειδή μου το λένε. Ξέρω όμως κάτι άλλο. Γι αυτό είμαι βεβαία. Ξέρω δεν έχω , -επειδή θα ήταν φυσικό να το έχω- μανιέρα.
Μπορεί να έχεις παγώσει μέσα στην εικόνα σου και να είσαι καλός. Δεν αντιλέγω. Για μένα αυτό δεν είναι κάτι που θα το ήθελα. Το να μην παγώσω μέσα στην εικόνα μου είναι κάτι στο οποίο δίνω απόλυτη προτεραιότητα. Δεν είναι ούτε εύκολος ούτε γραμμικός ο τρόπος με τον οποίο το καταφέρνεις. Μπορεί να είσαι amateur όπως λες, μπορεί να κάνεις πράγματα ακατανόητα ή τεράστιες παύσεις.
Ολα αυτά είναι η γυμναστική που χρειάζεται η ψυχή σου για να μη σκεβρώσει. Αυτό είμαι σίγουρη ότι το έχω καταφέρει. Και είμαι υπερήφανη. Κι ας μου δίνουν λιγότεροι άνθρωποι συγχαρητήρια. Γιατί εγώ αισθάνομαι ότι λογοδοτώ στους ανθρώπους που αγαπώ και εκτιμώ. Εχω ένα νοερό διάλογο μαζί τους και αυτοί θέλω να με εκτιμήσουν.
Μήπως πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι που μας κατανοούν είναι λίγοι, ενώ μπορεί να είναι περισσότεροι;
Όχι, εγώ δε το έχω αυτό, δεν είμαι εστέτ. Εγώ είμαι πολύ επικοινωνιακή. Δε βλέπεις πως είμαι στο φέισμπουκ; Έχει λειτουργήσει εντελώς θεραπευτικά επάνω μου. Έχω τον τοίχο μου ανοιχτό. Λειτουργεί σαν ένα ανοιχτό ημερολόγιο, μέσα στο οποίο σημειώνω και κάποια πράγματα, δε θεωρώ δηλαδή ότι είναι μεγαλουργία τα ποιηματάκια, επειδή έχω τον εσωτερικό μπάτσο που μου λέει ότι υπάρχουν ποιητές.
Και έχω και χιούμορ για να μη πάω να τα εκδώσω.
Όμως στο φέισμπουκ, το γράφεις και δεν έχεις να λογοδοτήσεις πουθενά, το αφήνεις και φεύγει, κάποιος μπορεί να το δει και να του φτιάξει τη μέρα, έχει μια σχετικότητα.
Δηλαδή τι ακριβώς σημαίνει για σένα αυτή η επικοινωνία;
Αισθάνομαι ότι δεν επικοινωνώ το προφίλ Όλια Λαζαρίδου, η οποία δίνει π.χ. μια συνέντευξη, αλλά είναι το Ολιάκι, η Όλια και ότι οι άνθρωποι με βλέπουν μέσα από αυτό μου το πρόσωπο.
Έχει λειτουργήσει θεραπευτικά ως προς την εικόνα μου, γιατί αυτό έχει κάτι βαθιά δημοκρατικό που αλλού δε το βρίσκεις. Ενα κακό έχει αυτό το μέσο. Σου αφαιρεί ώρα από αυτή που μπορείς να είσαι μόνος με τον εαυτό σου.
Καλά, μπορείς να το κλείσεις.
Όχι πάντα, γιατί αυτό είναι ένα ποτάμι, που έχει μεγάλη δύναμη. Μου έχει αφαιρέσει χρόνο από τις ώρες της περισυλλογής. Δηλαδή από αυτές που μπορεί να έρθει να σε βρει ο άγγελός σου.
Έχεις κάποιες χιλιάδες φίλους. Κάποιοι, όπως λες, συναντάνε το Ολιάκι αλλά άλλοι είναι βέβαιον ότι συναντούν την Όλια Λαζαρίδου.
Εννοείται. Κάτω από αυτό μπορείς να συναντήσεις τον άνθρωπο. Εγώ θέλω να αποδομήσω την περσόνα μου.
Σε αυτή την αποδόμηση της περσόνας που λες ότι κάνεις στο fb, υπάρχει ένας κίνδυνος: Να λαϊκίζεις.
Εγώ δεν αισθάνομαι ότι λαϊκίζω. Επειδή είμαι πολύ αυτιστική και πολύ ιδιοσυγκρασιακή, αυτό τον κίνδυνο δε τον έχω. Δεν νομίζω να με απειλεί. Το ταμπεραμέντο μου θέλω να εκφράσω.
Θέλω ο άλλος να με αποδεχτεί όπως είμαι. Δεν έχω κίνδυνο λαϊκισμού, αυτόν τον έχει ο ανασφαλής που για να κρατήσει και να τραβήξει τον άλλο κάνει σκόντο στα δικά του. Αν διατρέχω ένα κίνδυνο είναι το να γίνομαι λιγότερο αυτιστική.
Τι εννοείς «είμαι αυτιστική»;
Θέλω ο άλλος να αποδεχτεί το δικό μου, χωρίς σκόντο. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα.
Όταν ήμουνα μικρή είχα πρόβλημα στο δέρμα, έβγαζα σπυριά. Κλαίγανε οι μακιγιέζ. Μπορούσα να κάνω θεραπεία και δεν έκανα, γιατί έλεγα, όχι, θα με αποδεχτεί ο άλλος για το ταλέντο μου και με τα σπυριά.
Αυτό είναι αλαζονεία. Και επειδή έβγαζες τότε σπυράκια, θα την ονομάσω, της νεότητας.
Είναι αλαζονεία, αλλά υπάρχει και το φλεγόμενο αίτημα να σε αποδεχτεί κάποιος όπως είσαι έξω από την εικόνα σου.
Σε έχουν αποδεχτεί;
Ναι, αλλά με απασχολεί το πρόσωπό μου. Δηλαδή, με τα χρόνια, δε βλέπω άλλο νόημα στο να είσαι ηθοποιός. Εδώ έχουμε μια ζωή να κερδίσουμε και όσο μεγαλώνεις αυτό το αίτημα γίνεται επιτακτικό. Αν το ότι είμαι ηθοποιός δε μπορεί να με βοηθήσει σε αυτό, σου λέω κάτι, που πριν από δεκαπέντε - είκοσι χρόνια θα μου ήταν αδιανόητο, θα τα άφηνα. Γιατί παλεύω να είμαι ελεύθερη από διάφορα. Το πληρώνω το τίμημα.
Αυτό το πληρώνεις ούτως ή άλλως σε κάθε επιλογή.
Θα σου πω τι συμβαίνει: το τίμημα είναι ακριβό. Απλώς, επειδή εγώ είμαι ενζενί, τα κάνω όλα να περνάνε σαν ελαφρά. Το τονίζω για να πω ότι υπάρχει και μια άλλη πλευρά που μπορεί να μη φαίνεται. Δε χρειάζεται να φαίνεται. Αλλά δεν είναι όλα αλαφροΐσκιωτα.
Το ότι είσαι πάντα ενζενί δεν είναι σκάνδαλο;
Είναι προπέτασμα καπνού. Είμαι και 100 ετών και τριών ετών ταυτόχρονα. Το ενζενί είναι ο τρόπος μου, γιατί δεν έχεις το δικαίωμα με το «καλημέρα σας» να πετάς στο κεφάλι του άλλου μια βαλίτσα προβλήματα. Γι' αυτό μου αρέσει ο Φελίνι και ταυτίζομαι με αυτή την ελαφράδα, την ευγένεια που έχει.
Πιστεύεις ότι έχεις να διανύσεις μεγάλες αποστάσεις ακόμα;
Ο Τενεσί Ουίλιαμς λέει ότι η μεγαλύτερη απόσταση στη ζωή είναι αυτή ανάμεσα σε δυο τόπους εγώ νομίζω ότι η μεγαλύτερη απόσταση στη ζωή είναι αυτή που μας χωρίζει από τους άλλους.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη απόσταση που έχουμε να διανύσουμε και το πιο χαμένο στοίχημα. Το θέμα «ο άλλος» είναι ένας τεράστιο θέμα που δεν έχει λυθεί ούτε με τα κομμουνιστικά καθεστώτα.
Ηταν μια ωραία ιδέα, που σκόνταψε πάνω στην ανθρώπινη φύση.
Γι αυτό ο Χριστός για μένα, ήταν ο πιο τρομερός αναρχικός και ο πιο φοβερός επαναστάτης. Είπε το «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν». Και αν το σκεφτείς, αυτό είναι το πιο χαμένο στοίχημα της ανθρωπότητας, αυτό δεν έχει γίνει, είναι δύσκολο να γίνει.
Για μένα οι πιο ενδιαφέροντες είναι τα πιτσιρίκια, οι αναρχικές ψυχές και οι γέροι. Έχω καταλήξει ότι οι πιο ποιητικές φύσεις και οι πιο αγνές βρίσκονται σε αυτό το χώρο. Έχω μια έλξη προς αυτούς, γιατί και στις δυο αυτές κατηγορίες δεν υπάρχει τίποτα αρπακτικό.
Θα μου πεις κάτι για την αγάπη;
Έτσι σκέτο, είναι μπανάλ και κοινότυπο και ίσως και διδακτικό. Αυτό προσπαθούμε και στην παράσταση. Τον τρόπο που θα πούμε αυτή τη χιλιοχρησιμοποιημένη φθαρμένη λέξη με ένα ποίημα.
Πες τη μου με ένα ποίημα.
Αγάπη μείνε στην καρδιά - αυτός κι ας είναι ο κανών του τραγουδιού σου.
Με την αγάπη να σηκώσουμε την απελπισία μας απ΄τ΄αμπάρι του κορμιού
Δεν είναι φορτίο για την χώρα των αγγέλων η απελπισία.
Και προπαντός ας μην αφήνουμε την αγάπη να συνωστίζεται με τόσα αισθήματα...
Το ποίημα του Νίκου Καρούζου.
Ποια κοινωνική ομάδα είναι σήμερα η πιο ενδιαφέρουσα;
Για μένα οι πιο ενδιαφέροντες τα πιτσιρίκια, οι αναρχικές ψυχές και οι γέροι. Έχω καταλήξει ότι οι πιο ποιητικές φύσεις και οι πιο αγνές βρίσκονται σε αυτό το χώρο. Έχω μια έλξη προς αυτούς, γιατί και στις δυο αυτές κατηγορίες δεν υπάρχει τίποτα αρπακτικό.
Πες μου κάτι για τους φίλους σου.
Έχω εργασθεί σκληρά και έχω επενδύσει στους φίλους μου, επειδή δεν είχα οικογένεια. Πίστεψα στη φιλία, είναι μεγάλη αξία κι δεν είναι κάτι καθόλου εύκολο να υπάρχει.
Και κάτι για σένα, ως επίλογο.
Νοιώθω ότι είμαι πολλοί άνθρωποι, πολλά κομμάτια. Και ότι υπάρχει μια αλήθεια, που ενώνει όλα αυτά τα ετερόκλητα κομμάτια. Μια αλήθεια που στέκει ψηλότερα.
____________
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στις 25-11-2013, στο μπλογκ της LIFO Showtime
σχόλια