Αλμπέρ Καμύ: Ένας από τους ιδιοφυέστερους στοχαστές του 20ού αιώνα

Περίπτωση Albert Camus: αφιέρωμα σε έναν από τους ιδιοφυέστερους στοχαστές του 20ού αιώνα Facebook Twitter
3

Ο θάνατος. Πάνω απ' όλα αυτός, το απόλυτο παράλογο της ανθρώπινης φύσης. Το απόλυτο κακό, το αναπόδραστο κι οριστικό τέλος, το μεγάλο αίνιγμα. Συνάμα, ανεξάντλητη πηγή στοχασμού και έμπνευσης που τον στοίχειωνε από έφηβο. Η μεγάλη αντίφαση, σε σχέση με την ηλιόλουστη μεσογειακή Αλγερία, όπου γεννήθηκε το 1913 ο Αλμπέρ Καμύ.

 

Μικρότερος γιος μιας οικογένειας pied-noir, Γάλλων μεταναστών χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Ο πατέρας χάνεται στη δίνη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και η μάνα με τα δύο της παιδιά μετακομίζουν από την Ντρεν στις λαϊκές συνοικίες του Αλγερίου, όπου συγχρωτίζονται με Άραβες και φτωχολογιά. Αυτοί, Γάλλοι πολίτες α' κατηγορίας, να συμβιώνουν με την απόλυτη πλέμπα. Κι εκεί, βουτηγμένος μες στις στερήσεις και την ανέχεια, τον χτυπάει στα δεκαεπτά του η φυματίωση, που με τη σειρά της του στερεί την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Αλγερίου. Αλλά όχι και τη δημιουργικότητά του. Πολιτικοποιημένος από νωρίς, συνδέεται από με το Κομμουνιστικό Κόμμα κι όταν μεταπηδάει στο Λαϊκό Αλγερινό Κόμμα αποπέμπεται ως τροτσκιστής. Εκείνος, ένας ουμανιστής, όπως θα αποδεικνυόταν περίτρανα από την πορεία της ζωής του, που το μόνο που τον ένοιαζε ήταν η ισότητα και η δικαιοσύνη.

 

Ακριβώς τον καιρό του πρώτου του και αποτυχημένου γάμου, το 1935 ιδρύει το Theatre du Travail που απευθύνεται στην εργατική τάξη και το οποίο λήγει άδοξα τέσσερα χρόνια αργότερα. Το 1938 γράφει το πρώτο του θεατρικό έργο, τον Καλιγούλα, που δεν θα ανέβει πριν το 1945. Ο πρώτος μεγάλος του λογοτεχνικός ήρωας, ένας «αντάρτης» απέναντι στον παραλογισμό της ανθρώπινης φύσης. Παράλληλα, γράφει για ντόπιες γαλλόφωνες εφημερίδες, εργάζεται ως πολιτικός συντάκτης και μόνο όταν είναι φανερό πόσο ενοχλητική είναι η πένα του αποφασίζει να φύγει για τη Γαλλία.

 

Το 1940, που πιάνει δουλειά στην «Paris-Soir», έχει ήδη παντρευτεί για δεύτερη φορά. Η κατοχή, όμως, τον αναγκάζει να ακολουθήσει το επιτελείο της εφημερίδας στο Μπορντώ. Συνδέεται με κορυφαία μυαλά της παριζιάνικης rive gauche, όπως το ζεύγος Σαρτρ - Μποβουάρ, με τους οποίους μοιράζεται τις ίδιες φιλοσοφικές ανησυχίες πάνω στον υπαρξισμό, αλλά αργότερα παίρνει αποστάσεις. Αν όμως εναντιώνεται κάθετα σε κάτι, παρόλο τον αθεϊσμό του, είναι ο «μηδενισμός» του Μπρετόν. Με τον Μύθο του Σίσυφου το '42, ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα του κείμενα, στρέφει το ενδιαφέρον της λογοτεχνικής κοινότητας επάνω του, ενώ με τον Ξένο της ίδιας χρονιάς, το έργο που θα τον χαρακτήριζε -μαζί με την αλληγορική Πανούκλα το '47- περισσότερο από άλλα, ίσως ουσιαστικότερα, κείμενά του, γίνεται ένας από τους σημαντικότερους τιμητές της γενιάς του. Πάντα με το φιλοσοφικό υπόβαθρο του αδιεξόδου και του παραλόγου της ανθρώπινης μοίρας.

 

Στην αντίσταση συμμετέχει ενεργά, γράφει για την αντιναζιστική Combat και καλύπτει την αιματοχυσία της απελευθέρωσης του Παρισιού τον Αύγουστο του '45. Τα ενθουσιώδη μεταπολεμικά χρόνια των ατέλειωτων συζητήσεων στο Café de Flore όπου περνάει ολόκληρη η γαλλική διανόηση θα συνοδευτούν από την πλήρη απόρριψη και απομόνωσή του από την αριστερά, καθώς αντιτίθεται με σθένος σε κάθε μορφή απολυταρχικής εξουσίας προερχόμενη από τη Σοβιετική Ένωση. Εν μέσω μιας νέας κρίσης φυματίωσης γράφει το 1951 τον Επαναστατημένο Άνθρωπο κι έρχεται σε οριστική ρήξη με τον Σαρτρ. Στηλιτεύει τις επεμβάσεις των Ρώσων στις εξεγέρσεις του Ανατολικού Βερολίνου, του Πόζναν της Πολωνίας και λίγο μετά της Ουγγαρίας. Δεν θα κάνει το ίδιο με μια άλλη εξέγερση, καθώς τάσσεται με το μέρος των Γάλλων εθνικιστών και των pied noir στον απελευθερωτικό αγώνα των Αλγερινών το '54, πιστεύοντας σε μια ειρηνική συνύπαρξη Αράβων και Γάλλων. Όλη εκείνη την περίοδο, παράλληλα με τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα στο «L' Express», αγωνίζεται υπέρ της κατάργησης της θανατικής ποινής και καταγγέλλει την εκτέλεση του ζεύγους Ρόζενμπεργκ στην Αμερική. Μια χώρα που είχε ήδη κατακεραυνώσει, μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Εν τω μεταξύ, παραιτείται κι από τη συνεργασία του με την ΟΥΝΕΣΚΟ, όταν η φρανκική Ισπανία γίνεται μέλος του ΟΗΕ.

 

Διασκευάζει για το θέατρο Καλντερόν, Λόπε ντε Βέγκα, Μπουζάτι, Φώκνερ, τους Δαιμονισμένους του Ντοστογιέφσκι, κι ενώ με την εκδοτική επιτυχία της Πτώσης μιλάει όλο το Παρίσι γι' αυτόν, η Σουηδική Ακαδημία τού απονέμει το 1957 το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το δοκιμιακό του Reflexions sur la Guillotine.

 

Μόλις τρία χρόνια αργότερα, στο απόγειο της φήμης και της διεθνούς αποδοχής, τον Ιανουάριο του 1960, ταξιδεύοντας με αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Μισέλ Γκαλιμάρ των διάσημων εκδόσεων, προσκρούουν σε ένα δέντρο. Χάνουν κι οι δυο τη ζωή τους ακαριαία. Ο Καμύ ήταν μόλις σαράντα έξι χρονών, άφηνε στις αποσκευές του ένα ημιτελές μυθιστόρημα για τα παιδικά του χρόνια, τον Πρώτο Άνθρωπο, και δύο δίδυμα ορφανά, την Κριστίν και τον Ζαν. Μαζί τους ορφάνευαν τα γαλλικά γράμματα, χάνοντας έναν από τους ιδιοφυέστερους στοχαστές του 20ού αιώνα.

Βιβλίο
3

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Βιβλίο / Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Όταν υπάρχει θέληση, πείσμα και μεράκι, η περιφέρεια «τα σπάει». Ο Μέλανδρος Γκανάς, «ψυχή» των Εκδόσεων του Κάμπου, μιλά για το σπιρτόζικο εκδοτικό πολυ-εγχείρημα από τη Λάρισα που αγαπά τα κόμικς και ό,τι σχετίζεται με αυτά, με αφορμή την επέτειο των 15 χρόνων τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

3 σχόλια
Εμένα τουλάχιστον λογοτεχνικά μου φαίνεται υπερτιμημένος. Πολύ καλά έργα "ο ξένος" και 'η πανούκλα" μα μέχρι εκεί. Τίποτα παραπάνω. Και ο κόσμος μιλά για αυτόν σαν να πρόκειται για τον Ντοστογιέφσκι και τον Τολστόι μαζί!