Όταν άκουσα την περασμένη εβδομάδα ότι στο σπίτι-μουσείο ή σπίτι-γκαλερί, πες το όπως θες, του συλλέκτη Δημήτρη Ξανθούλη στην περιοχή του Συντάγματος γινόταν η παρουσίαση μιας σειράς από περίπου εκατό ακουαρέλες ενός καλλιτέχνη με το όνομα Χαράλαμπος Κουρκούλης, μου πήρε λίγη ώρα για να καταλάβω ότι επρόκειτο για τον Photoharrie που είχα γνωρίσει ως φωτογράφο πριν από μία δεκαετία στη LiFO.
Ο Photoharrie είναι μια ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου, καθώς είναι εικαστικός, φωτογράφος, φωτορεπόρτερ, DJ, μανιώδης συλλέκτης φυτών και πάσης φύσεως αξιοπερίεργων εικόνων, καταστάσεων και συμβάντων αλλά και ξεναγός σε gay tours στην Αθήνα.
Γεννημένος στη Νεάπολη Λακωνίας, πρωτοήρθε σε επαφή με τη μουσική και το DJing μέσα από τον ραδιοφωνικό σταθμό που είχε ένας θείος του, ενώ παράλληλα, στην παιδική του ηλικία, γύρω στα 12, συνάντησε μια κοινότητα Γερμανών και Δανών καλλιτεχνών που έμεναν στη γύρω περιοχή και, έχοντας κάνει μια συνεργασία με τον δήμο, δούλευαν μαζί με τα παιδιά της κοινότητας. Εκεί, λοιπόν, ήρθε σε επαφή με τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τα μεγάλα μεγέθη.
«Από πολύ μικρός είδα πώς στήνεται μια έκθεση ή πώς εργάζονται οι καλλιτέχνες. Κι όλα αυτά στη μέση του πουθενά. Ακόμα έχω επαφές με κάποιους από αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους που εξακολουθούν να ζουν στη Νεάπολη» λέει ο ίδιος.
Ενώ για κάποια χρόνια μετά την έκρηξη των social media είχα αποστασιοποιηθεί από τη φωτογραφία, έχω πλέον ξεκινήσει και πάλι να φωτογραφίζω αποκλειστικά και μόνο με φιλμ κι αυτό γιατί οι φωτογραφίες που τυπώνονται μου επαναφέρουν την αίσθηση της διάστασης, της προοπτικής και των χρωμάτων, της μοναδικότητας, του ότι θα μείνουν για πάντα.
Θυμάται πως η μητέρα του είχε απογοητευτεί πάρα πολύ απ' όλο αυτό. Οι ξένοι καλλιτέχνες της είχαν πει να τον σπρώξει να πάει στην Καλών Τεχνών, όμως εκείνη, που δεν συμφωνούσε καθόλου, ήταν ανένδοτη. Οι σπουδές πάνω στη φωτογραφία ήταν η χρυσή τομή. «Ο πατέρας μου πίστευε ότι στη χειρότερη περίπτωση θα γινόμουν φωτογράφος σε γάμους και βαφτίσια, οπότε κάπως θα έβγαζα τα προς το ζην».
Όμως, ερχόμενος στην Αθήνα για να σπουδάσει στο ΤΕΙ Φωτογραφίας, άρχισε να έχει επαφές με την καλλιτεχνική κοινότητα της πόλης. Αρχικά έκανε ένα μπλογκ, μέσα από το οποίο γνώρισε τους αδελφούς Ιωνά κι έτσι βρέθηκε να εργάζεται στο Velvet. Αργότερα γνώρισε τον καλλιτέχνη και επιμελητή Αλέξιο Παπαζαχαρίου, ο οποίος διέκρινε τη σπίθα μέσα του και τον έφερε σε επαφή με άλλους καλλιτέχνες, με τους οποίους συνεργάστηκε στην πορεία, όπως ο Ηλίας Παπαηλιάκης, η Μαρία Παπαδημητρίου, η Γεωργία Σαγρή και ο Blind Adam.
«Είμαι της άποψης ότι αν θέλει κάποιος να μάθει πώς γίνεται ένα γλυπτό, θα πρέπει μα πάει στο εργαστήριο ενός γλύπτη και να δουλέψει πλάι του. Μου αρέσει πολύ η έννοια του "παραγιού". Κάπως έτσι ένιωσα κι εγώ όταν βρέθηκα πλάι σε καλλιτέχνες και είδα τον τρόπο με τον οποίον εργάζονται. Είδα πώς είναι ο χώρος τους. Ήμουν τυχερός διότι στη μέχρι τώρα πορεία μου είχα πρόσβαση στο σύμπαν διαφορετικών μεταξύ τους καλλιτεχνών και πήρα πολλά πράγματα από τον καθένα απλώς και μόνο παρατηρώντας τους. Αυτό με βοήθησε να βρω κι εγώ τον τρόπο να εκφραστώ, αυτό που μου ταιριάζει» λέει.
Για αρκετά χρόνια εργάστηκε και σε έντυπα – υπήρξε φωτογράφος της LiFO, διατηρώντας, ανάμεσα στα άλλα, και το μπλογκ «Hangover Diaries». Και μετά ήρθε η κρίση. «Όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν στα μίντια, ένα μέσο επιβίωσης ήταν να παίζω μουσική ως DJ σε διάφορα μέρη. Η νύχτα πάντα μου άρεσε –και ακόμα μου αρέσει–, γι' αυτό εξακολουθώ να βιοπορίζομαι απ' αυτό» λέει, έχοντας υπάρξει μέλος θρυλικών ομάδων που έκαναν πάρτι και έχοντας παίξει μουσική στα πιο παράδοξα μέρη. Από στριπτιτζάδικα, sex parties και κωλάδικα μέχρι επίσημα δείπνα, στο άρμα του Athens Gay Pride, σε multimedia performances αλλά και στα περισσότερα στέκια του κέντρου και των προαστίων, στα οποία εξακολουθεί να παίζει μουσική μέχρι σήμερα.
Στην παρουσίαση στο σπίτι του Ξανθούλη, η οποία δυστυχώς κράτησε πολύ λίγες μέρες, κοιτώντας τις ακουαρέλες του ανάμεσα στις βιτρίνες με κεραμικά, τους πίνακες στους τοίχους και τις παλιές φωτογραφίες, προσπαθούσα να βρω κάτι από την περσόνα του «Photoharrie» που γνώριζα, μια περσόνα πιο ανάλαφρη και κάπως πιο ριψοκίνδυνη από αυτό που έβλεπα στα έργα του. Ωστόσο οι αναφορές του ήταν όλες εκεί: περίεργοι μύκητες που γίνονται εναλλακτική μόδα, σύγχρονοι βοσκοί, νύχτα, μπαρ, καπνοί, γυμνοί άνθρωποι, η λίστα είναι ατελείωτη. Σε έναν τοίχο παρατήρησα επίσης ακουαρέλες που εικόνιζαν αγόρια που κλαίνε και μάτια που δακρύζουν.
Πάντως, εύκολα διακρίνει κανείς ότι έργο του υπογραμμίζεται από το βασικό χαρακτηριστικό του φωτογράφου, μιας ιδιότητας που εξακολουθεί να φέρει, και δεν είναι άλλo από τη συνεχή εγρήγορση και παρατηρητικότητα, που ενισχύεται από την ικανότητα εντοπισμού του ενδιαφέροντος συμβάντος, παρότι τα έργα του είναι ως επί το πλείστον αφηρημένα, έχουν γίνει με ελεύθερη διάθεση και δεν έχουν συγκεκριμένη θεματολογία.
Αν και στη συγκεκριμένη παρουσίαση το μέσο για τα έργα του ήταν τα πινέλα και οι νερομπογιές –εκτός από λίγα κεραμικά έργα, που επίσης ενσωματώθηκαν σε αυτή–, ο Photoharrie εξακολουθεί να φωτογραφίζει. «Ενώ για κάποια χρόνια μετά την έκρηξη των social media είχα αποστασιοποιηθεί από τη φωτογραφία, έχω πλέον ξεκινήσει και πάλι να φωτογραφίζω αποκλειστικά και μόνο με φιλμ κι αυτό γιατί, σε αντίθεση με τις ψηφιακές φωτογραφίες που ανεβαίνουν κατά κόρον, στο Ιnstagram για παράδειγμα, οι φωτογραφίες που τυπώνονται μου επαναφέρουν την αίσθηση της διάστασης, της προοπτικής και των χρωμάτων, της μοναδικότητας, του ότι θα μείνουν για πάντα. Το ίδιο ισχύει και για τα κεραμικά, γι' αυτό πειραματίζομαι και με αυτά, γιατί μου δημιουργούν την εντύπωση ότι μπορούν να ζήσουν για πάντα. Τρανταχτό παράδειγμα τα κεραμικά που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα από την αρχαιότητα».
Μερικές μέρες αργότερα συνάντησα και πάλι τον Photoharrie στο σπίτι του, στο Μεταξουργείο, το οποίο είναι γεμάτο με φυτά αλλά και με έργα δικά του και φίλων του. O λόγος που θέλησα να τον συναντήσω εκεί ήταν διότι στο σπίτι του έχει έναν πολύ ιδιαίτερο συγκάτοικο: ζει με ένα φίδι που του έκανε δώρο ένας φίλος του πέρσι το καλοκαίρι.
Μου λέει ότι τα φίδια τον τραβούσαν πάντα και πως για κάποιον υποσυνείδητο λόγο τα ενέτασσε στη ζωγραφική του. «Δεν είχα ποτέ επαφή με φίδια, εκτός από μία φορά, όταν ήμουν μικρός, στη Λακωνία, που με είχε δαγκώσει ένα φίδι και είχα περάσει μία εβδομάδα στο νοσοκομείο της Σπάρτης. Αργότερα έλεγα ότι αν είχα ποτέ ένα κατοικίδιο –γιατί δεν είχα ποτέ γάτα ή σκύλο–, θα ήθελα να έχω ένα φίδι, όμως δεν το πολυεννοούσα. Αυτό άκουγε και ο φίλος μου και παίρνοντάς το τοις μετρητοίς, μου έκανε δώρο έναν βασιλικό πύθωνα. Όταν μου το έφερε στο σπίτι μέσα σε ένα terrarium έπαθα νευρικό κλονισμό, γιατί τα φίδια ζουν πάνω από 15 χρόνια κι εμένα η ζωή μου είναι εντελώς χαοτική. Δεν ξέρω τι θα κάνω σε δύο μήνες, όχι σε κάποια χρόνια από τώρα. Τα κατοικίδια είναι ευθύνη, γι' αυτό και δεν είχα ποτέ, όπως ούτε και σταθερές σχέσεις, αλλά αυτή είναι άλλη ιστορία.
Περισσότερο απ' όλα ένιωσα άβολα γιατί τα φίδια είναι άγρια ζώα. Πώς στα κομμάτια θα ζούσα με ένα φίδι μέσα στο σπίτι; Ρώτησα τον φίλο μου από πού το αγόρασε και μου υπέδειξε ένα pet shop. Πήγα κατευθείαν και άρχισα να ζητάω διάφορες πληροφορίες: από πού έχει έρθει το φίδι κ.λπ. Δεν μου έδωσαν καμία σαφή απάντηση, ποιος ξέρει από τι είδους παράνομο εμπόριο είχε προκύψει, και αποφάσισα να μην ξαναπατήσω ποτέ στο συγκεκριμένο pet shop.
Μην ξέροντας τι να κάνω, μπήκα στο ΥouΤube και άρχισα να βλέπω βίντεο για το πώς πιάνεις στα χέρια σου ένα φίδι, πώς του συμπεριφέρεσαι κ.λπ. Έπρεπε όχι μόνο να μάθω να ζω μαζί του αλλά και να το φροντίζω. Με τον καιρό, διαβάζοντας και παρατηρώντας, έμαθα ότι τα συγκεκριμένα φίδια δεν είναι επιθετικά. Θέλουν να κάνουν τις λιγότερες δυνατές κινήσεις και υπολογίζουν πολύ αυτό που είναι να κάνουν. Τους αρέσει να κρύβονται και να κουρνιάζουν.
Η ζωή με ένα φίδι, τελικά, είναι πολύ ξέγνοιαστη. Δεν μπορώ να σου απαντήσω ακόμη αν μπορεί κανείς να αναπτύξει σχέση αλληλεπίδρασης με ένα φίδι, επειδή δεν έχω ζήσει τόσο πολύ καιρό μαζί του και αισθάνομαι ότι ακόμα μαθαίνω. Σίγουρα το φίδι ξέρει ότι εγώ το ταΐζω και με αναγνωρίζει όταν μπαίνω στο σπίτι.
Όταν είμαι σπίτι, το έχω ελεύθερο να κινείται μέσα στον χώρο. Του αρέσει να δοκιμάζει νέες επιφάνειες. Το αφήνω να κινείται μέσα στις γλάστρες και τα φυτά μου, μέσα στο χώμα, πάνω στα κεραμικά ή πάνω σε βελούδινα και μεταξωτά υφάσματα που έχω.
Υπάρχει, βέβαια, και το ηθικό ζήτημα του να έχεις για κατοικίδιο ένα φίδι. Το δικό μου είναι ένα τροπικό φίδι που κατάγεται από την Αφρική, όμως είναι ένα ζώο που γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα στην αιχμαλωσία. Λέγεται και "ball python" (πύθωνας-μπάλα), γιατί τυλίγεται και γίνεται μια μπαλίτσα. Στη φύση αυτά τα φίδια είναι φοβισμένα και καθόλου επιθετικά, γι' αυτό και η Κλεοπάτρα τα έβαζε πάνω της σαν ζωντανά κοσμήματα.
Κοίτα, αν με ρωτάς σήμερα πώς αισθάνομαι που ζω με ένα φίδι, που όμως τονίζω ότι δεν επέλεξα εγώ να πάρω, θα σου πω ότι πλέον έχω μάθει να το σέβομαι και να ζω μαζί του».
https://charalamboskourkoulis.tumblr.com/
σχόλια