Η Πάκυ Βλασσοπούλου αναβιώνει την περφόρμανς του γλύπτη Θόδωρου «Καρτ ποστάλ από τη Νέα Υόρκη», ο Γιώργος Τσεριώνης παρουσιάζει τα ανθρωπόμορφα κεραμικά δοχεία του, η Ειρήνη Μύγα το έργο «Το βάρος μια μέρας» για τη σχέση του σχεδιασμού και του χρόνου, τα έργα του Γιώργου Γυπαράκη μιλούν για την κατασκευή ενός έργου στον ελεύθερο χρόνο, η Αλίκη Παναγιωτοπούλου παρουσιάζει ένα έργο για την οργάνωση του χρόνου μέσα από τα αντικείμενα, ο Πέτρος Ευσταθιάδης στήνει μια εφήμερη εγκατάσταση, σε μια προθήκη η Μάρω Μιχαλακάκου έχει αντικαταστήσει τα πορτρέτα των αγωνιστών του '21 με πορτρέτα γυναικείων μορφών-αντικειμένων, στον τοίχο ένας υφαντός πίνακας της Ζωής Γαϊτανίδου, μια εγκατάσταση με εργαλεία, έργο του Αλέξανδρου Ψυχούλη, είναι τοποθετημένα στον ίδιο χώρο με μια κορόνα από πευκοβελόνες της Μάρθας Δημητροπούλου, ένα ημερολόγιο του Ροβινσώνα της Νίνας Παπακωνσταντίνου, ενώ το έργο «Ροβινσώνες» του Διονύση Καβαλλιεράτου σηματοδοτεί την αρχή της έκθεσης «O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι. Περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης».
Όλα αυτά συμβαίνουν στον 3ο όροφο του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, την περίοδο που ένα μεγάλο μέρος από τα μόνιμα εκθέματα του 19ου αιώνα έχουν μεταφερθεί στην Πειραιώς 138 για την επετειακή έκθεση «1821. Πριν και Μετά».
Ο χώρος άδειασε και τα έργα συνολικά 37 καλλιτεχνών εκτίθενται στη θέση αυτών που λείπουν και προτείνουν μια νέα χρήση των χώρων των μόνιμων συλλογών που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο.
Το διαδίκτυο έχει δώσει τη δυνατότητα να μας βλέπουν και άνθρωποι που ζουν μακριά από την Αθήνα και αυτό θα πρέπει να το εξετάσουμε και μετά την πανδημία, αν μπορεί να συνεχιστεί. Το εκτιμά πολύ ο κόσμος αυτό που γίνεται και νομίζω ότι κι εμείς γι’ αυτό συνεχίζουμε και επιμένουμε και στέλνουμε με τον τρόπο μας ένα μήνυμα, ότι προχωράμε και ελπίζουμε.
Το σκεπτικό των επιμελητών της έκθεσης Πολύνας Κοσμαδάκη και Κωστή Βελώνη για την επανάχρηση του χώρου, χωρίς να πειραχτούν άλλοι χώροι του μουσείου, είναι η δημιουργία νέων αφηγήσεων και νέων σχέσεων με ένα μουσείο που είναι και σήμερα ένα μέσο, ένας ζωντανός οργανισμός, και τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν να έχουν και εκείνοι με τη σειρά τους ανοίξει έναν διάλογο με τον χώρο, τις προθήκες και τον μηχανισμό του μουσείου, που μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση αποκτά άλλη υπόσταση.
Την Πέμπτη στις 7 μ.μ. οι δυο επιμελητές συζητούν για το σκεπτικό τους, για τον Ροβινσώνα Κρούσο ως «σχεδιαστή σε συνθήκες κρίσης», και μας δείχνουν τα στάδια εγκατάστασης της έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, με παράδειγμα τον θρυλικό ήρωα του Daniel Defoe, έναν ήρωα επίκαιρο, 300 χρόνια μετά τη δημιουργία του.
«Την Πέμπτη θα κάνουμε μια συζήτηση γύρω από τον κόνσεπτ της έκθεσης, τον Ροβινσώνα Κρούσο, τους λόγους που μας αφορά σήμερα, πώς τον διαβάζουμε εμείς, πώς τον συνδέουμε με τα έργα της έκθεσης, με τις δυνατότητες του σχεδιασμού και για τη σχέση αυτής της έκθεσης με τις συνθήκες κρίσης που βιώνουμε» λέει η Πολύνα Κοσμαδάκη. «Θα συζητήσουμε αυτά τα θέματα δείχνοντας εικόνες από το πώς άδειασε ο χώρος και ξαναγέμισε με καινούργια εκθέματα, κάτι που ένας επισκέπτης δεν θα μπορούσε να το δει».
Η έκθεση ξεκινά σε μια περίοδο που καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, designers σε όλο τον κόσμο έχουν ανοίξει μια συζήτηση για την επανάχρηση, τον επανασχεδιασμό, την εφαρμογή του design με χαμηλό κόστος, επιστρέφοντας στις αρχές που ανέπτυξε ο Έντσο Μάρι, υποστηρίζοντας ως βασική αρχή ότι μέσα από το ντιζάιν πρέπει να γεφυρωθούν οι ανισότητες, να εκδημοκρατισθεί η καλλιτεχνική παραγωγή και να γίνει η τέχνη προσιτή για τον καθένα.
«Νομίζω ότι η επιστροφή της σύγχρονης τέχνης στο craft, στη χειροτεχνία, στη δουλειά με τα χέρια έχει να κάνει με μια τέτοια πολιτική διεκδίκηση, με μια υπέρβαση των ανισοτήτων, με μια διεκδίκηση ενός πιο δίκαιου κόσμου, μια σύνδεση με την αληθινή ζωή και μια τέχνη που θα είναι για τον καθένα. Πρόκειται για έναν αναστοχασμό πάνω στο τι σημαίνει καλλιτεχνική εργασία, μια επανασύνδεση με το αντικείμενο, και καλούμαστε, μετά από πολλές δεκαετίες αποϋλοποιημένης καλλιτεχνικής παραγωγής, να ξανασκεφτούμε τα αντικείμενα τη ψυχή τους, τον ανιμισμό, την ενέργεια των αντικειμένων πάνω στα υποκείμενα, την ιστορία τους, το πώς είναι παρόντα διαχρονικά όταν οι άνθρωποι φεύγουν» επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης.
Ο Κωστής Βελώνης είχε ασχοληθεί παλαιότερα με τον Ροβινσώνα Κρούσο, η Πολύνα Κοσμαδάκη –στο πλαίσιο της δουλειάς της στο μουσείο– με το craft και τον σχεδιασμό, έτσι αποφάσισαν να ενώσουν τα κοινά τους ενδιαφέροντα για να ιχνηλατήσουν το τι σημαίνει σχεδιασμός στη σύγχρονη τέχνη, αν μπορούμε να διακρίνουμε μια γενεαλογία Ελλήνων καλλιτεχνών που έχουν στο επίκεντρο του έργου τους αυτό το ζήτημα σε αντικείμενα που συνδιαλέγονται με την ελληνική παράδοση της χειροτεχνίας, κάτι που αντιπροσωπεύει με ένα τρόπο και το Μουσείο Μπενάκη, εξετάζοντας παράλληλα την έννοια του σχεδιασμού ως μέσου χειραφέτησης, από-μοντερνισμού, υπέρβασης των εννοιών «καλές τέχνες» και «εφαρμοσμένες τέχνες» και την πολιτική και πολλές φορές επαναστατική του τοποθέτηση.
«Όταν ξαναδιάβασα τον Ροβινσώνα Κρούσο με τα "σύγχρονά μου μάτια", με εντυπωσίασαν οι περιγραφές των αντικειμένων και η διαδικασία της κατασκευής τους. Είναι συγκλονιστικές, σαν συνταγές, όπως με εντυπωσίασε ο τρόπος που μια επιτυχία ή αποτυχία στις κατασκευές έγινε και ένας δείκτης της ζωής του ήρωα. Όταν πετύχαινε, πίστευε ότι μπορούσε να επιβιώσει, υπήρχε ένα μέρος της πίστης του μέσα στην κατασκευή.
Διαβάζοντας ξανά το βιβλίο κατάλαβα πόσο κρίσιμη μπορεί να είναι για τη ζωή ενός ανθρώπου η διαδικασία της επινόησης, της κατασκευής και ότι αυτός ο ήρωας μπορεί και σήμερα, μετά από 3 αιώνες, να μας μιλήσει και να μας πει τι να κάνουμε με το σπίτι μας, που τώρα έχει γίνει χώρος πολλαπλών λειτουργιών, τι να κάνουμε με τη μοναξιά μας, για την κρίση που ζούμε, και όλο αυτό μου φαίνεται πολύ συγκινητικό» λέει η Πολύνα Κοσμαδάκη.
«Στους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση είδα κάποια από αυτά τα στοιχεία, κυρίως στον τρόπο που δουλεύουν τα υλικά τους, στην επιμονή τους. Υπάρχουν καλλιτέχνες-ξυλουργοί, καλλιτέχνες-κεραμίστες, που είναι ταυτόχρονα πολιτικοί μαχητές και έχουν να πουν για την εποχή μας και τη θέση που έχει στο πρακτικό και καθημερινό».
Αυτή είναι η τρίτη διαδικτυακή παρουσίαση παρουσίαση-συζήτηση που κάνει το μουσείο live και η ανταπόκριση μέχρι τώρα του κόσμου είναι μεγάλη, με θετικά σχόλια. «Μπαίνει πολύς κόσμος και μας παρακολουθεί, μας γράφουν πολύ ωραία σχόλια, χαίρονται με τις μεταδόσεις αυτές, αν και τους λείπει το μουσείο. Το διαδίκτυο έχει δώσει τη δυνατότητα να μας βλέπουν και άνθρωποι που ζουν μακριά από την Αθήνα και αυτό θα πρέπει να το εξετάσουμε και μετά την πανδημία, αν μπορεί να συνεχιστεί. Το εκτιμά πολύ ο κόσμος αυτό που γίνεται και νομίζω ότι κι εμείς γι’ αυτό συνεχίζουμε να επιμένουμε και στέλνουμε με τον τρόπο μας ένα μήνυμα, ότι προχωράμε και ελπίζουμε».
«O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι. Περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης»
Συμμετέχουν: Βανέσσα Αναστασοπούλου, Maria Antelman, Γιάννης Βαρελάς, Αλέξανδρος Βασμουλάκης, Πάκυ Βλασσοπούλου, Ευγενία Βερελή, Ζωή Γαϊτανίδου, Μαρία Γεωργούλα, Γεώργιος Γυπαράκης, Μάρθα Δημητροπούλου, Αναστασία Δούκα, Πέτρος Ευσταθιάδης, Θοδωρής Ζαφειρόπουλος, Hope, Διονύσης Καβαλλιεράτος, Ηλίας Κοέν, Ζήσης Κοτιώνης, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ειρήνη Μίγα, Μάρω Μιχαλακάκου, Μαργαρίτα Μποφιλίου, Όργιω, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Αλίκη Παναγιωτοπούλου, Μαρία Παπαδημητρίου, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Εύα Παπαμαργαρίτη, Αντώνης Πίττας, Γιώργος Σαπουντζής, Νάνα Σαχίνη, Κώστας Σαχπάζης, Στεφανία Στρούζα, Αλέξανδρος Τζάννης, Νίκος Τρανός, Πάνος Τσαγκάρης, Θανάσης Τότσικας, Γιώργος Τσεριώνης, Αλέξανδρος Ψυχούλης, Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας
Η έκθεση, την οποία θα μπορεί να επισκεφθεί το κοινό μόλις ξανανοίξουν τα μουσεία, παρουσιάζεται σε προεπισκόπηση την Πέμπτη 11 Μαρτίου στις 7 μ.μ., με εισαγωγικές παρατηρήσεις των επιμελητών σε σχέση με την έννοια του σχεδιασμού και της χειρωναξίας στη σύγχρονη τέχνη.
