Οι κυρίες του τσαγιού
Επιστροφή από το Σουδάν. Μία φωτογραφία, ένα κείμενο.
Gwenaelle Lenoir
Orient XXI, 27.08.2021
Μου ήταν αδύνατο να σκεφτώ αυτή τη σειρά για το Σουδάν χωρίς να εξυμνήσω τις γυναίκες εκείνες που ονομάζονται στα αραβικά "settat al-shay", "κυρίες του τσαγιού". Φυσικά, στα γαλλικά, θα λέγαμε πιο εύκολα "πωλήτριες τσαγιού" ή "πλανόδιες πωλήτριες". Αλλά μου αρέσει να τις αποκαλώ "κυρίες", επειδή είναι κυρίες.
'Ετσι και τις βγάλετε από τους δρόμους του Σουδάν ολόκληρη η χώρα καταρρέει. Είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Αποτελούν έναν στυλοβάτη κοινωνικότητας. Το Σουδάν θα ήταν μια σκιά του εαυτού του χωρίς αυτές.
Δείτε αυτή την "κυρία του τσαγιού" στη φωτογραφία. Δεν θα πω πού τη φωτογράφισα, γιατί δεν έχει σημασία, θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιοδήποτε μέρος της χώρας. Κοιτάξτε το πρόσωπό της, το αμυδρό χαμόγελό της, την κίνησή της, με τον βραστήρα στο ένα χέρι και το μικρό σουρωτήρι στο άλλο. Δείτε πως έχει διαμορφώσει το μικροσκοπικό καφενείο της με όλα της τα σκεύη γύρω της και τη φουφού μπροστά.
Μην μου πείτε ότι δεν θα θέλατε να καθίσετε σε μια πλαστική καρέκλα εκεί σε ένα τέτοιο μέρος και να παραγγείλετε στην κυρία έναν καφέ ή ένα τσάι, με ή χωρίς ζάχαρη, με ή χωρίς γάλα, ανάλογα με τη διάθεσή σας, την ώρα της ημέρας ή την παρέα σας.
Αυτό ακριβώς γίνεται παντού στο Σουδάν, όλη την ημέρα, από το χάραμα μέχρι αργά το βράδυ.
Οι κυρίες του τσαγιού βρίσκουν οι περισσότερες μια θέση στη σκιά, κάτω από ένα δέντρο, σε μια θολωτή εσοχή. Έχουν τους τακτικούς τους πελάτες, συνήθως άνδρες. Η κοινωνιολογία των πελατών εξαρτάται από τον τόπο όπου ιερουργούν. Εδώ, νέοι άνθρωποι, αγόρια και μερικές φορές κορίτσια, που ξαναφτιάχνουν τον κόσμο και τη χώρα, κουβεντιάζοντας για τους έρωτές τους, για τη μουσική, και παίζουν τάβλι ή Candy Crush. Εκεί, υπάλληλοι του υπουργείου στο απέναντι πεζοδρόμιο. Σε άλλο σημείο, οι οικογένειες που κάνουν περίπατο ή οι έμποροι της αγοράς.
Οι κυρίες του τσαγιού είναι συχνά γυναίκες από τα περίχωρα της χώρας, από το Νταρφούρ, από τα βουνά Νούμπα, τις ξεχασμένες και συχνά περιφρονημένες από την κεντρική εξουσία περιοχές αυτές. Ανήκουν στους πληθυσμούς που δοκιμάζονται από τη μεγάλη φτώχεια και τη μεγάλη βία.
Υπό το προηγούμενο καθεστώς του Ομάρ Αλ Μπασίρ, ήταν εκτεθειμένες σε ταλαιπωρίες και αυθαιρεσίες από την αστυνομία και τις πολιτοφυλακές, αποτελώντας εύκολη λεία σε μια χώρα όπου μια γυναίκα που εργάζεται μόνη της έξω καταδικάζεται διπλά: από τον συντηρητισμό της κοινωνίας - που εξακολουθεί να υπάρχει, δεν εξαφανίζονται αυτά ως δια μαγείας - και από τους εγκληματικούς νόμους περί "ευπρέπειας".
Κάποιες απ' αυτές υποστήριξαν την επανάσταση και συμμετείχαν ακόμη και σε αυτήν. Τώρα έχουν ένα σωματείο που προσπαθεί να ακουστεί η φωνή τους, αλλά δεν ξέρω πόσες από τις δεκάδες χιλιάδες κυρίες του τσαγιού που αριθμεί η χώρα είναι μέλη του.
Για πρώτη φορά το 2020, μια κυβέρνηση τις έλαβε υπόψη της: λόγω της πανδημίας του Covid-19, εφάρμοσε ένα lockdown. Οι αρχές κατέβαλαν μία (μέτρια) αποζημίωση στις κυρίες του τσαγιού, οι οποίες αναγκάστηκαν να τεθούν σε προσωρινή ανεργία.
Η Gwenaelle Lenoir είναι ανεξάρτητη δημοσιογράφος. Ειδικεύεται στον αραβικό κόσμο και την Ανατολική Αφρική.
Δείτε επίσης στο Αλμανάκ δύο ακόμη ανταποκρίσεις από το ίδιο ταξίδι στο Σουδάν:
