David Golumbia:
O Αμερικανός καθηγητής και ερευνητής αποκρυπτογραφεί το κρυπτονόμισμα
"Το Bitcoin αντανακλά μια αναρχοκαπιταλιστική ιδεολογία"
Οι επικρίσεις κατά του bitcoin υπάρχουν από την εποχή της δημιουργίας του. Αλλά με την πλανητική του επιτυχία και την αξία του που σήμερα ξεπερνά τα 50.000 (ελβετικά) φράγκα, γίνονται όλο και πιο έντονες. Βλαβερό για το περιβάλλον, χρηματοδότηση του οργανωμένου εγκλήματος (τα λύτρα που ζητούνται για την ανάκτηση των δεδομένων είναι πολύ συχνά σε bitcoins), ή καταφύγιο για κερδοσκόπους, είναι μερικές από τις κατηγορίες που του προσάπτονται. Τελευταίο παράδειγμα, η δήλωση του CEO της JPMorgan Chase & Co, Jamie Dimon, που ζήτησε σε συνέδριο μια κυβερνητική ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων: "το bitcoin δεν αξίζει τίποτα".
Pascal Wassmer - RTS, 13.10.2021
Fabien Benoit
Usbek & Rica – 4 Μαρτίου 2019
Μήπως τελικά το κρυπτονόμισμα Bitcoin είναι περισσότερο μια ιδεολογία παρά ένα νόμισμα; Αυτή είναι η θέση που υπερασπίζεται ο Αμερικανός ερευνητής David Golumbia στο βιβλίο του The politics of Bitcoin: Software as right-wing extremism (University of Minnesota Press, 2016). 'Ενας τίτλος που προκαλεί το ενδιαφέρον και μας παρακινεί να του θέσουμε μερικά ερωτήματα. Ο David Golumbia ήταν προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών για περισσότερα από δέκα χρόνια πριν ενταχθεί στο Τμήμα Art and Media του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια. Έκτοτε, διερευνά τους δεσμούς μεταξύ της ψηφιακής και της πολιτικής σφαίρας. Στο πρώτο του βιβλίο, The cultural logic of computation (Harvard University Press), προσπάθησε να προσδιορίσει την πολιτική ιδεολογία που κρύβεται πίσω από την άνοδο της επιστήμης των υπολογιστών, την οποία και αποκαλεί "computationalism". Με άλλα λόγια, πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο η σχέση μας με τον κόσμο, την πολιτική και τον πολιτισμό αλλάζει βαθιά με την έλευση της ψηφιακής τεχνολογίας.
Στο τελευταίο του βιβλίο, ο ερευνητής συνεχίζει αυτή την προσπάθεια και εξερευνά τις κοινότητες του Bitcoin και των κρυπτονομισμάτων, παρουσιάζοντας έναν κόσμο που βαυκαλίζεται με ακροδεξιές οικονομικές θέσεις και θεωρίες συνωμοσίας, απορρίπτοντας δριμύτατα τη δημοκρατία και προωθώντας αυταρχικές, αν όχι και φασίζουσες, μορφές διακυβέρνησης.
Usbek & Rica: Μπορείτε να μας θυμίσετε από πού προέρχεται το Bitcoin; Ποια είναι η ιστορία του;
David Golumbia: Στις απαρχές του Bitcoin βρίσκουμε μια cyberpunk κοινότητα η οποία, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, υποστηρίζει ένα αναρχοκαπιταλιστικό πολιτικό όραμα και επιθυμεί να ξεκόψει από τους περιορισμούς των κρατών και των νόμων τους. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα σχέδιο που βρίσκεται σε άμεση αντίθεση με τη δημοκρατία. Εδώ και πολύ καιρό, αυτοί οι κυβερνοπάνκς είναι πεπεισμένοι ότι το χρήμα - το οποίο εκδίδουν τα κράτη και οι κυβερνήσεις - αποτελεί εμπόδιο στο πολιτικό τους σχέδιο. Ως εκ τούτου, έχουν αναπτύξει πολλές μορφές εναλλακτικών νομισμάτων, όπως, για παράδειγμα, το ψηφιακό χρυσό ή e-gold. Το Bitcoin εκμεταλλεύτηκε όλες αυτές τις προσπάθειες και τις αξιοποίησε. Και λόγω της αποκέντρωσης των μηχανημάτων που το παράγουν, ήταν πιο δύσκολο για τις κυβερνήσεις να εμποδίσουν αυτό το σχέδιο, όπως έκαναν με τα προηγούμενα.
Σε ποια ακριβώς στιγμή εμφανίστηκε το Bitcoin;
Θα πάμε πίσω στο 2008 ή το 2009, τότε που ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο Bitcoin : a peer-to-peer electronic cash system. Ο Nakamoto, εκτός από το κείμενο αυτό, δημοσίευσε και το πρώτο λογισμικό για τη δημιουργία των Bitcoins και το έτρεξε στο δικό του σέρβερ. Για ένα διάστημα, αν και ακόμη αγνοούμε ποιος είναι αυτός ο Nakamoto, ήταν ο μόνος που έτρεχε το λογισμικό και μπορούσε να το τροποποιήσει. Κάποια στιγμή, δίνει τη σκυτάλη σε άλλους και στη συνέχεια εξαφανίζεται. Επειδή το Bitcoin είναι πολύ εύκολα ανιχνεύσιμο, γνωρίζουμε ότι ο Nakamoto έχει εκατομμύρια δολάρια σε Bitcoins στους λογαριασμούς του, τα οποία όμως και δεν άγγιξε ποτέ.
Μιλάτε για μια κρυπτο-αναρχική κοινότητα ή ακόμη, σε ένα από τα άρθρα σας, και για μια κοινότητα "extropians" (ρεύμα του τρανσουμανισμού). Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Από πού προέρχονται;
Μηχανικοί, προγραμματιστές, οι οποίοι προέρχονται από τον κόσμο της επιστήμης των υπολογιστών. Αυτοί οι άνθρωποι μεταφέρουν ό,τι γνωρίζουν για τους υπολογιστές στα κοινωνικά θέματα. Τους αρέσει να πιστεύουν ότι όλα λειτουργούν όπως με τους υπολογιστές. Ότι η ψηφιακή λογική μπορεί να εφαρμοστεί στα πάντα και ότι η γνώση των ανθρωπιστικών ή κοινωνικών επιστημών δεν έχει καμία πραγματική αξία. Αυτή η άποψη σχετίζεται άμεσα με το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί τρέφονται με επιστημονική φαντασία. Θεωρούν ότι η επιστημονική φαντασία είναι μια ακριβής περιγραφή του πώς λειτουργεί ο κόσμος. Η μεταφορά του μυαλού μας σε μηχανές, η κρυογονική αποθήκευση των σωμάτων και η αφύπνισή τους σε αιώνες από τώρα, όλα αυτά τους φαίνονται προφανή. Ένας από τους ανθρώπους που ενσαρκώνει αυτή την τάση, παρότι ακόμη δεν αυτοσυστήνεται ακριβώς ως extropien, είναι ο Elon Musk. Ο τρόπος που μιλάει, τα σχέδιά του, έχουν πολλά να κάνουν με αυτή την κοινότητα. Ο Musk δεν μιλάει με επιστήμονες για να φανταστεί πώς θα μπορούσε να είναι η ζωή στον Άρη. Θα του έλεγαν ότι πρόκειται για ένα εντελώς τρελό σχέδιο, καθώς οι συνθήκες στον Άρη είναι τόσο ακραίες που η ζωή εκεί είναι εντελώς αδύνατη. Ο Musk σκέφτεται την κατάκτηση του Άρη με τον ίδιο τρόπο που μπορεί κανείς να την διαβάσει σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας.
Δεν βιαστήκαμε να παρασυρθούμε από το Bitcoin, χωρίς να θέσουμε πραγματικά το ερώτημα της προέλευσής του;
Ναι, το πιστεύω. Εκτιμάται ως θετική η αποκεντρωμένη του διάσταση χωρίς να θέτουμε πολλές ερωτήσεις. Είναι ένα αποκεντρωμένο σύστημα προτιμότερο από ένα συγκεντρωτικό; Τίποτα δεν το αποδεικνύει, αλλά υπάρχει πολύς κόσμος που δεν θέλει αυτό να το ακούσει. Όταν προσπαθείς να εξετάσεις την προέλευσή του, συνειδητοποιείς ότι το Bitcoin προέρχεται από μια πολύ δεξιά, αναρχοκαπιταλιστική σφαίρα, για την οποία η αποκέντρωση είναι κυρίως συνώνυμη με την εξαφάνιση της κυβέρνησης.
Τι πιστεύετε για το Bitcoin; Είναι νόμισμα; Είναι συνάλλαγμα; Είναι ανταλλακτική αξία;
Υπάρχουν δύο διαστάσεις που, σε διανοητικό επίπεδο, δεν συμβαδίζουν απαραίτητα. Από τη μία πλευρά, υπάρχει το λογισμικό Bitcoin, το οποίο επιτρέπει τη δημιουργία και τη διαπραγμάτευση των Bitcoins. Αυτή είναι η καινοτόμος διάσταση του Bitcoin, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το δίκτυο και εκμεταλλεύεται την blockchain. Είναι αρκετά πολύπλοκο, αλλά, σε γενικές γραμμές, είναι ένα σύστημα που μπορεί να τρέξει σε οποιονδήποτε υπολογιστή και να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε χρήστη. Η άλλη διάσταση του Bitcoin είναι αυτή του νομίσματος: παρουσιάζεται με την εικόνα του αμερικανικού δολαρίου ή της βρετανικής λίρας, δηλαδή ενός νομίσματος που μπορεί να αγοραστεί και να πωληθεί όπως οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. Αλλά στην πραγματικότητα, το Bitcoin δεν είναι νόμισμα, είναι περισσότερο ένα "token", ένα "πράγμα", το οποίο μπορεί να αγοραστεί και έχει μια τιμή. Αλλά δεν υπάρχει τίποτα υλικό, που να μπορείς να το αποκτήσεις ή να το κρατήσεις στο χέρι σου. Είναι περισσότερο σαν τα μίλια που συγκεντρώνεις όταν πετάς με το αεροπλάνο και τα οποία διατηρείς σε έναν λογαριασμό. Υπό αυτή την έννοια, το Bitcoin δεν προσφέρει τίποτα πραγματικά καινούργιο. Και ενώ μας αρέσει να το αποκαλούμε νόμισμα, στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται πολύ σπάνια για την πραγματοποίηση αγορών. Είναι χρήσιμο κυρίως σε όσους κερδοσκοπούν, ή στοιχηματίζουν.
Μπορούμε να πούμε ότι το Bitcoin είναι πρωτίστως μια ιδεολογία;
Το λογισμικό του είναι αποκεντρωμένο και η αποκέντρωση είναι ήδη μια βαθιά πολιτική προσέγγιση. Το Bitcoin δηλώνει ξεκάθαρα ότι η αποκέντρωση είναι καλή, ενώ ο συγκεντρωτισμός είναι κακός. Επιπλέον, ενώ το Bitcoin ισχυρίζεται ότι είναι αποκεντρωμένο, βασίζεται σε όσους διαθέτουν τα πιο ισχυρά μηχανήματα και πρόσβαση σε φθηνή ηλεκτρική ενέργεια. Επειδή χρειάζονται σημαντικά οικονομικά μέσα για τη λειτουργία του δικτύου και τη δημιουργία των Bitcoins. Τελικά, πρόκειται για ένα πολύ συγκεντρωτικό σύστημα. 'Ολη αυτή η ρητορική για την αποκέντρωση του Bitcoin είναι κυρίως πολιτική, αντικυβερνητική, και αντιεξουσιαστική.
Γράφετε ότι η κοινότητα του Bitcoin "βρίθει από συνομωσιολογίες". Τι ακριβώς εννοείτε;
Στην κοινότητα αυτή, υπάρχει η οικονομική αντίληψη που υποστηρίζει ότι αν θέλεις να βρεις ένα ασφαλές καταφύγιο για τα χρήματά σου, θα πρέπει να τα επενδύσεις σε χρυσό, επειδή η τιμή του χρυσού είναι σταθερή. Αυτό ονομάζεται "gold bug" και είναι μια παλιά αντίληψη που θεωρείται εδώ και καιρό θεωρία συνωμοσίας. Δεν υπάρχουν πουθενά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία. Η τιμή του χρυσού δεν είναι καθόλου σταθερή. Απλά υποθέτουν ότι αυτό που καθορίζει την αξία ενός νομίσματος ή ενός πολύτιμου μετάλλου είναι η ποσότητα που κυκλοφορεί. Η ιδέα πίσω απ' αυτό είναι ότι κάτι έχει αξία όταν είναι σπάνιο. Αλλά αυτή είναι μια λανθασμένη ιδέα. Και ιστορικά, αυτή η ιδέα συνδεόταν πάντα με διάφορες θεωρίες συνωμοσίας με στόχο τραπεζίτες -συχνά Εβραίους τραπεζίτες- οι οποίοι υποτίθεται ότι έπαιζαν με την ποσότητα του χρήματος ή των σπάνιων μετάλλων που κυκλοφορούσαν για να πλουτίσουν. Αυτός ο κόσμος ο συγκεντρωτικός θα χρησίμευε μόνο για τον πλουτισμό μερικών σκιωδών παραγόντων.
Μιλάτε επίσης για σύμπραξη με την άκρα δεξιά...
Η κοινότητα του Bitcoin έχει μια ξεκάθαρη αναρχοκαπιταλιστική ροπή. Αν ψάξουμε λίγο ποιοί ενσαρκώνουν αυτή την τάση, θα βρούμε τον οικονομολόγο Murray Rothbard, ο οποίος έχει κατηγορηθεί ότι υποστηρίζει μια μορφή πρωτοφασισμού, ή τον φιλόσοφο Hans-Herman Hoppe, ο οποίος είναι ανοιχτά φασίστας. Υπάρχει ενδιαφέρον στην κοινότητα του Bitcoin για πιο αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης. Αυτοί οι άνθρωποι θα παρουσιάσουν το σχέδιό τους ως έναν τρόπο για τον λαό να ανακτήσει την εξουσία, αλλά ο ορισμός τους για τον "λαό" είναι πολύ περιοριστικός, στην πραγματικότητα πρόκειται για λίγους ανθρώπους. Στην περίπτωση του Bitcoin, θα είναι οι υποστηρικτές του. Όσοι δεν υποστηρίζουν το Bitcoin είναι εχθροί, δεν αξίζουν κανένα σεβασμό και δεν πρέπει να έχουν λόγο. Όλα αυτά είναι πολύ ανησυχητικά και ενοχλητικά.
Αυτό το είδος της ολίσθησης προς πιο αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης, αυτός ο τρόπος που τις καθιστά ελκυστικές, σαγηνευτικές, είναι ένας μεγάλος κίνδυνος. Αλλά ο άλλος κίνδυνος είναι η προώθηση μιας μορφής άγνοιας, η διάδοση εντελώς λανθασμένων οικονομικών θεωριών. Στην κοινότητα του Bitcoin, πολλά πράγματα απαξιώνονται, πολλές βασικές γνώσεις για τον κόσμο. Αν υπάρχει πληθωρισμός, αυτός οφείλεται αποκλειστικά στην ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί και σε τίποτε άλλο. Και αν δεν συμφωνείτε με αυτό, είτε ανήκετε στους banksters είτε θέλετε να πεθάνει το Bitcoin. Σε αυτή την κοινότητα, μαθαίνεις να μην εμπιστεύεσαι κανέναν, κανέναν εμπειρογνώμονα που θα είχε λόγο να μιλήσει για κάποιο θέμα. Και πάντα επιστρέφουμε σε μορφές θεωριών συνωμοσίας: αυτοί οι εμπειρογνώμονες υποτίθεται ότι είναι μέλη μυστικών εταιρειών, ότι συνδέονται με σκοτεινές συνομωσίες. Προωθούνται οι ακροδεξιές πολιτικές απόψεις και η άγνοια, θα μπορούσαμε να το συνοψίσουμε ως εξής.
Πώς βλέπετε το μέλλον του Bitcoin;
Για πολλούς παρατηρητές, το Bitcoin είναι μια κερδοσκοπική φούσκα. Συμμερίζομαι αυτή την άποψη. Ένα Bitcoin άξιζε 20.000 δολάρια πριν από λίγο καιρό. Σήμερα βρισκόμαστε στα 4.000 δολάρια το κομμάτι [ανέβηκε πάλι στις 66.000 στις 20.10.2021 - σ.σ.] Η φούσκα θα σκάσει και νομίζω ότι αυτό θα είναι ένα καλό νέο. Θα αποφύγουν έτσι πολλοί άνθρωποι να χάσουν χρήματα επενδύοντας στο Bitcoin. Για να σας πω την αλήθεια, έχω ήδη την αίσθηση ότι το πείραμα του Bitcoin φτάνει στο τέλος του, αν και πιθανότατα θα αναγεννηθεί με άλλη μορφή.
