Πέρσι τέτοια εποχή με είχε πιάσει μια μανία να μάθω την ιστορία που κρύβεται πίσω από κάθε έθιμο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και διάβαζα ό,τι κείμενο ανάλογο έπεφτε στην αντίληψή μου. Για τις πρώτες βασιλόπιτες, που στα περισσότερη μέρη του τόπου μας ήταν αλμυρές πίτες, είχα αφιερώσει αρκετή ώρα. Μου άρεσε ιδιαίτερα που έβαζαν καρπούς στην καρδιά της πίτας, για να είναι η επόμενη χρονιά εύφορη και να μη λείψει τίποτα από κανένα σπίτι. Εξίσου μου άρεσαν και τα χριστόψωμα και τα βασιλόψωμα με τις περίτεχνες διακοσμήσεις και τα βυθισμένα καρύδια στη ζύμη τους.
Φέτος, δεν με απασχόλησε καθόλου αυτό το θέμα. Αντίθετα, προσπαθούσα να καταλάβω πόσο πραγματικά μας αφορούν κάποια έθιμα και αν όντως νιώθουμε τη σημασία και τους συμβολισμούς τους ή τα βιώνουμε κάπως μηχανικά ή αμήχανα. Και αυτήν τη φορά η βασιλόπιτα τράβηξε το ενδιαφέρον μου πιο πολύ απ' οτιδήποτε άλλο, κι αυτό γιατί, ενώ είναι ένα από τα βασικά έθιμα της Πρωτοχρονιάς, συνήθως την κόβουμε βιαστικά, στο τέλος του δείπνου της παραμονής, ψάχνουμε να βρούμε αυτόν που κέρδισε το φλουρί και λίγο μας απασχολεί η απόλαυσή της. Προσωπικά, θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά αδικημένη και της αξίζει μια άλλη αντιμετώπιση.
Αφράτο κέικ, τέλεια αρωματισμένο, όχι πολύ γλυκό, λεμονάτο, ελαφρύ και με άψογη εμφάνιση. Γιατί είναι ωραίο να ξεκινάς τη χρονιά με ένα γλυκό πασπαλισμένο με βρώσιμα ροδοπέταλα. Στην τελική, ακόμη και αν δεν θες να το φτιάξεις την Πρωτοχρονιά, είναι ό,τι πρέπει για να συνοδεύεις το τσάι σου οποιαδήποτε άλλη μέρα.
Με αυτές τις σκέψεις κατέληξα πως θα ήθελα πολύ φέτος να μοιραστεί μαζί μας τη συνταγή για βασιλόπιτα ένας ανατρεπτικός χαρακτήρας, μια επαναστάτρια της γεύσης, κάποιος που θα έβρισκε κάτι ιδιαίτερο για να μας προτείνει και θα σκεφτόταν out of the box. Γι’ αυτό και τηλεφώνησα στη Μαριάννα Γκιτσάκη, που ανάμεσα στις δύο καραντίνες δημιούργησε το food blog «Surtuko». Η Μαριάννα μέχρι τότε δεν είχε καμιά σοβαρή σχέση με τη μαγειρική ούτε με τη ζαχαροπλαστική για τον απλό λόγο ότι προτιμούσε να σουρτουκεύει, ανακαλύπτοντας την πόλη.
«Με τη μαγειρική τα βρήκαμε ουσιαστικά στην πρώτη καραντίνα, όταν το μόνο που με κρατούσε από το να το χάσω τελείως ήταν το “τι θα φάμε σήμερα”. Θα μπορούσες να πεις ότι η μαγειρική ήταν εκεί κάθε φορά που επαναδημιουργούσα τον εαυτό μου, που ήθελα να νιώσω ότι με φροντίζω και χρειαζόμουν αυτό το ανέβασμα που μόνο η δημιουργικότητα μπορεί να σου δώσει. "Σουρτούκω" ήταν ένα από τα παρατσούκλια που μου είχε δώσει ο μπαμπάς μου όταν ήμουν μικρότερη, γι’ αυτό το αγαπώ ιδιαίτερα. Έχει σίγουρα να κάνει με το ότι έχω τον αμάζευτο, αν και μετά την καραντίνα έχω γίνει αρκετά σπιτόγατα. Κυρίως μου ταίριαξε γιατί δεν είμαι η τέλεια, χαρούμενη, προκομμένη νοικοκυρά που γεννήθηκε με μια κουτάλα στο χέρι και ζυμώνει ψωμί από τα τρία της. Κι εγώ προσπαθώ να στριμώξω τη μαγειρική ανάμεσα σε άπειρα που κάνω ή που θα ήθελα να κάνω, άλλες φορές με όρεξη, άλλες πάλι χωρίς καθόλου όρεξη. Το "Surtuko" είναι το ταξίδι μου, στο οποίο ανακαλύπτω συνεχώς πράγματα για το φαγητό και μέσα από αυτό εμένα».
Η αλήθεια είναι πως το blog της Μαριάννας και ο λογαριασμός του στο Instagram μού κίνησαν το ενδιαφέρον γιατί είχαν μια αμεσότητα, τα πιάτα ήταν ανθρώπινα, λαχταριστά και ευφυή και εκείνη δεν έδειχνε καμιά διάθεση να εντυπωσιάσει με τις μαγειρικές της ικανότητες. Κάθε φορά που βλέπω συνταγή της θέλω να μπω στην κουζίνα και να μαγειρέψω. Ήθελα να ακούσω τη δική της πρόταση για τη βασιλόπιτα γιατί διαισθητικά ήξερα πως θα είναι κάτι ιδιαίτερο, χωρίς να είναι περίπλοκο. Κάτι μακριά από το απλό κέικ ή το τσουρέκι ή το κέικ με καρύδια ή ό,τι άλλο έχω βαρεθεί να τρώω την Πρωτοχρονιά. Έτσι, αρχικά τη ρώτησα τι σχέση έχει με τις βασιλόπιτες και τι θα φτιάξει εκείνη για τη συγκεκριμένη μέρα. Η απάντησή της ήταν πραγματικά απρόβλεπτη.
«Δεν συμπάθησα ποτέ τις βασιλόπιτες. Ίσως γιατί δεν άρεσαν ποτέ στη μαμά μου, οπότε έφτιαχνε πάντα ένα κέικ. Ίσως να μην έχω φάει ποτέ καλή βασιλόπιτα, αλλά η ανάμνηση που έχω από παιδί είναι να σκαλίζω με μανία το κομμάτι για να δω αν υπάρχει το φλουρί και ύστερα να το παρατάω απογοητευμένη (συνήθως) για να αναζητήσω κάτι πιο ενδιαφέρον σε γλυκό. Αντί για βασιλόπιτα έχω κόψει οτιδήποτε γλυκό βγαίνει σε στρογγυλό, από cheesecake μέχρι και brownies σε στρογγυλή φόρμα. Και στα κέικ, παραδόξως, είμαι αμερικανάκι. Από τότε που μπήκε το cream cheese frosting στη ζωή μου, τη σημάδεψε ριζικά. Τρελαίνομαι για New York cheesecake, καταλαβαίνω δηλαδή απόλυτα τη Ρέιτσελ και τον Τσάντλερ (σ.σ από τη σειρά "Τα φιλαράκια")που το έτρωγαν από το πάτωμα, στα γενέθλιά μου πάντα κόβω carrot cake και γενικά αγαπώ όλα αυτά τα άγλυκα κέικ με τα πολλά μπαχαρικά τύπου pumpkin bread, banana bread, που μπορείς να τα τιγκάρεις στα frostings, στα φιστικοβούτυρα και στα toppings».
Μετά από αυτές τις δηλώσεις μού ήταν ξεκάθαρο ότι η Μαριάννα είναι ο σωστός άνθρωπος για να μου δώσει τη συνταγή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της καρδιάς μας. Και αυτό της ζήτησα. Εκείνη μου μίλησε για ένα κέικ που μοσχοβολά ροδόνερο και κάρδαμο, είναι σκεπασμένο με λεπτό γλάσο, πασπαλισμένο με φιστίκι Αιγίνης και έχει εσάνς λεμονιού. «Πέρσι με τ@ς φίλ@ς μου είχαμε θεματική “Περσική Πρωτοχρονιά”, γιατί, όπως φαντάζεσαι, δεν έχω και πολύ νορμάλ φίλ@ς. Είχαμε κάνει γαρίδες με ταμάρινδο και κουσκούς, tahgid, το ρύζι που είναι τραγανό από πάνω, γεμιστή κολοκύθα με κάστανα και ξηρούς καρπούς και αρνάκι στη γάστρα με ρόδι για τους κρεατοφάγους. Εννοείται ότι είχα κάνει ένα κοκτέιλ με τζιν, χυμό ρόδι και σιρόπι από κάρδαμο. Εκεί ήταν που έπεσα πάνω σε αυτό το κέικ. Λατρεύω τα γλυκά με μπαχαρικά που κάνουν το σπίτι να μοσχομυρίζει και το κάρδαμο είναι από τα αγαπημένα μου. Αλλά αυτό που μου αρέσει πιο πολύ είναι αυτή η παλιακή, ρομαντική τσαχπινιά που δίνει το ροδόνερο και φέρνει λίγο στα γλυκά των παιδικών μας χρόνων».
Και κάπως έτσι βρέθηκα να δοκιμάζω μία από τις πιο νόστιμες και διαφορετικές βασιλόπιτες. Αφράτο κέικ, τέλεια αρωματισμένο, όχι πολύ γλυκό, λεμονάτο, ελαφρύ και με άψογη εμφάνιση. Γιατί είναι ωραίο να ξεκινάς τη χρονιά με ένα γλυκό πασπαλισμένο με βρώσιμα ροδοπέταλα. Στην τελική, ακόμη και αν δες θες να το φτιάξεις την Πρωτοχρονιά, είναι ό,τι πρέπει για να συνοδεύεις το τσάι σου οποιαδήποτε άλλη μέρα.
Λίγο πριν φύγω, της ζήτησα να μου πει σε ποιο εστιατόριο, σε ποια πρώτη ύλη, συνταγή, γλυκό, κρασί και μπαρ θα έδινε το φλουρί αν ήταν στο χέρι της. «Στο ουζερί “Λέσβος” στα Εξάρχεια, γιατί μου βγάζει την αίσθηση ότι είμαι σε νησί ή στο καφενείο του χωριού και τα πίνω με τους ντόπιους. Επίσης, θα το έδινα στην ντομάτα, γιατί φέτος ανακάλυψα ποικιλίες παλιές και περίεργες από παραγωγούς με μεράκι που τις καλλιεργούσαν και γεύτηκα αυτό που λέμε “πραγματική ντομάτα”. Από συνταγή, θα το έδινα στη φασολάδα. Προσωπικά, είναι στα top τρία αγαπημένα μου μαμαδίστικα φαγητά. Σε γλυκό θα πω το παγωτό, που είναι με διαφορά το αγαπημένο μου, για κρασί θα βγάλω τη Θεσσαλονικιά από μέσα μου και θα πω ρετσίνα, γιατί ανακάλυψα ότι πλέον έχουν αρχίσει να βγαίνουν ψαγμένες ετικέτες από ρετσίνες και θα ήθελα πολύ να φύγει η ρετσινιά από τη ρετσίνα (συγγνώμη για αυτό) και να τη βρίσκω πιο συχνά έξω, και από μπαρ θα πω το “Τανίνη αγάπη μου”, γιατί αγαπώ τους ανθρώπους που είναι παθιασμένοι με αυτό που κάνουν, όπως συμβαίνει και με τα παιδιά στην Τανίνη».
Ανατολίτικο κέικ με κάρδαμο, ροδόνερο και αγάπη
(με την ευχή να υπάρχει σε κάθε σπίτι καλό φαγητό και αγαπημένοι άνθρωποι)
Έτοιμο σε: 1 ώρα (+ χρόνο για να κρυώσει)
Υλικά για μια στρογγυλή φόρμα με τσέρκι 23 εκ.
Για το κέικ:
200 γρ. βούτυρο ανάλατο
150 γρ. ζάχαρη
4 μεγάλα αυγά
12 σπόροι κάρδαμο
100 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις, κοσκινισμένο
275 γρ. αλεύρι αμυγδάλου ή ψίχα από ωμά αμύγδαλα, αλεσμένα σε ψιλή σκόνη
Ξύσμα και χυμός από 1 λεμόνι
1 κ.σ. ροδόνερο
1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ
1 πρέζα αλάτι
Για το σιρόπι:
2 κ.σ. ζάχαρη
Χυμός από 1 λεμόνι
1/2 κ.σ. ροδόνερο
Για το γλάσο και τη διακόσμηση:
150 γρ. ζάχαρη άχνη
Χυμός από 3/4 του λεμονιού
2 κ.γ. κρύο νερό
2 κ.γ. φιστίκια Αιγίνης σπασμένα (προαιρετικά)
2 κ.γ. ροδοπέταλα (προαιρετικά)
Οδηγίες:
1. Βάλε μια σχάρα στη μεσαία θέση του φούρνου και προθέρμανέ τον στους 160°C.
2. Κάλυψε τη βάση της φόρμας με ένα αντικολλητικό χαρτί και μετά κούμπωσε το τσέρκι έτσι ώστε το χαρτί που περισσεύει να προεξέχει. Άλειψε τις πλευρές της φόρμας με βούτυρο.
3. Σε ένα μεγάλο μπολ χτύπα το βούτυρο με τη ζάχαρη μέχρι να γίνει σαν κρέμα. Πρόσθεσε τα αυγά ένα-ένα και χτύπα τα μέχρι να ενωθούν.
4. Σε ένα γουδί σπάσε το κάρδαμο για να βγουν οι σπόροι. Πέτα το τσόφλι, χτύπα τους σπόρους μέχρι να γίνουν σκόνη και πρόσθεσέ τους στο μπολ.
5. Ρίξε μέσα στο μπολ το αλεύρι κοσκινισμένο, το αλεύρι αμυγδάλου, το ξύσμα και τον χυμό του λεμονιού, το ροδόνερο, το μπέικιν πάουντερ και το αλάτι και ανακάτεψε μέχρι να ενωθούν.
6. Άδειασε το μείγμα μέσα στη φόρμα, ρίξε το φλουρί και ψήσε το για περίπου 50 λεπτά. Για να τσεκάρεις ότι είναι έτοιμο, βύθισε μια οδοντογλυφίδα. Αν βγει καθαρή, είναι έτοιμο.
7. Προς το τέλος του ψησίματος, ετοίμασε το σιρόπι. Σε ένα κατσαρολάκι (ή μπρίκι) ρίξε τη ζάχαρη, τον χυμό λεμονιού και το ροδόνερο, ανακάτεψε και ζέστανε σε χαμηλή φωτιά μέχρι να λιώσει η ζάχαρη.
8. Βγάλε το κέικ από τον φούρνο, κάνε τρύπες στην επιφάνειά του και ρίξε το σιρόπι όσο είναι ακόμα ζεστό. Μετάφερέ το σε μια σχάρα για να κρυώσει τελείως.
9. Όσο το κέικ κρυώνει, ετοίμασε το γλάσο. Ανακάτεψε τη ζάχαρη άχνη, τον χυμό από τα 3/4 του λεμονιού και το νερό μέχρι το μείγμα να γίνει ομοιογενές. Όταν κρυώσει τελείως το κέικ, άλειψέ το με το γλάσο και πασπάλισε με φιστίκια Αιγίνης και ροδοπέταλα.
Η συνταγή είναι από το The Saffron Tales της Yasmin Khan.
