ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

«Η μυστική γραφή»: Ξαναδιαβάζοντας το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Σεμπάστιαν Μπάρι

Σεμπάστιαν Μπάρι Facebook Twitter
Από τους κορυφαίους μάστορες της αγγλικής γλώσσας, ο Ιρλανδός Σεμπάστιαν Μπάρι έχει αγαπηθεί πολύ στη χώρα μας. Φωτ.: Simone Padovani/Awakening/Getty Images
0

«EIMAI MONH, OΛΟΜΟΝΑΧΗ, δε με ξέρει άνθρωπος στον κόσμο εκτός από όσους ζούνε εδώ πέρα, όλοι οι δικοί μου, τα ψίχουλα του κόσμου που άλλοτε με γνώριζαν, με τη μανούλα μου υποθέτω στο ρόλο της καπετάνισσας, όλοι τους είναι παρελθόν. Και οι διώκτες μου, ως επί το πλείστον, χάθηκαν πιστεύω, και η αιτία για όλα αυτά είναι πως είμαι πια γριά γυναίκα, πολύ γριά, ίσαμε εκατό χρονών μπορεί να είμαι, αν και δε γνωρίζω, και κανείς δεν το γνωρίζει. Είμαι απλώς και μόνο απομεινάρι, κατάλοιπο γυναίκας, και δεν μοιάζω πλέον ούτε καν με άνθρωπο…»

Η Ροσίν ΜακΝάλτι, η ηρωίδα του Σεμπάστιαν Μπάρι στη «Μυστική γραφή» (μετ. Α. Κορτώ, εκδ. Καστανιώτη, 2009), έγκλειστη στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής της σ' ένα παμπάλαιο φρενοκομείο που όπου να 'ναι κατεδαφίζεται, νιώθοντας πως πλησιάζει και το δικό της τέλος, πιάνει να ξεδιπλώσει τα του βίου της.

Υπάρχει πλάι της άφθονο απόθεμα από «άχρηστες» λευκές σελίδες, και η Ροσίν λαχταράει όσο τίποτα ν' αφήσει μια κάποια μαρτυρία –«ένα είδος εύθραυστης και καλόπιστης προσωπικής ιστορίας»– την οποία δεν θέλει να διαδώσει, θα τη φυλακίσει κάτω απ' τα σανίδια του δωματίου της και μετά, «με περισσή χαρά» ν' αναπαυθεί.

Ο Σεμπάστιαν Μπάρι υφαίνει έναν περίπλοκο ιστό γύρω από τους πρωταγωνιστές του, που εγκλωβίζει και τον αναγνώστη, και σπέρνει το γραπτό του με τόσες εκπλήξεις που, στο τέλος, σε αφήνει άναυδο.

Η εξιστόρηση της Ροσίν εναλλάσσεται στο μυθιστόρημα του Μπάρι με μια δεύτερη γραπτή εξομολόγηση, αυτήν του εξηνταπεντάχρονου ψυχιάτρου δόκτορος Γκρεν, τις πλάτες του οποίου βαραίνει το καθήκον να προετοιμάσει την υπέργηρη γυναίκα για την αναστάτωση που θα της προκαλέσει η επικείμενη μετακόμιση.

Παράλληλα, ωστόσο, έστω και με καθυστέρηση, τον ταλανίζει και η απορία: γιατί η «απίστευτα συμπαθής, μολονότι επιρρεπής σε εκτενείς σιωπές» κυρία ΜακΝάλτι, που έμοιαζε με βασίλισσα όταν ακόμα έπαιζε στο πιάνο του ασύλου προχωρημένες τζαζ μελωδίες, βρέθηκε εσώκλειστη εκεί; Τι «ατασθαλίες» είχε άραγε χρεωθεί ως προσχήματα παραφροσύνης;

Από τους κορυφαίους μάστορες της αγγλικής γλώσσας, ο Ιρλανδός Σεμπάστιαν Μπάρι (Δουβλίνο, 1955) έχει αγαπηθεί πολύ στη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια τα έργα του εκδίδονται από τον Ίκαρο, αλλά η αρχή έγινε από τις εκδόσεις Πόλις με τα  «Η οδύσσεια του Ινίας ΜακΝάλτι» και «Μακριά πολύ μακριά». Δυο μυθιστορήματα που επικοινωνούν υπόγεια με τη «Μυστική γραφή», στο μέτρο που όλα τους έχουν για φόντο την ιστορία της αιματοκυλισμένης Ιρλανδίας κατά τον 20ό αιώνα και τ’ αποτυπώματά της στις ζωές των απλών ανθρώπων που μπλέχτηκαν στα γρανάζια της.

Όπως άλλωστε έχει ομολογήσει ο Μπάρι, οι ήρωές του προέρχονται από το οικογενειακό του δέντρο και η Ροσίν δεν αποτελεί εξαίρεση.

Γαλήνια, καρτερική και καλοσυνάτη, η φωνή της κυρίας ΜακΝάλτι ζωντανεύει το παρελθόν μιας κοπελίτσας που πρόλαβε να ζήσει λίγα ειδυλλιακά χρόνια, πλάι στη μητέρα και τον ευυπόληπτο πρεσβυτεριανό πατέρα της, υπάλληλο νεκροταφείου σ' ένα χωριό, το Σλάιγκο, όπου πλειοψηφούσαν οι καθολικοί. Μέχρι που ξέσπασε ο εμφύλιος. Κι από τη στιγμή που ο πατέρας της δέχεται να θάψει έναν νεαρό αντάρτη, κυνηγημένο «χειρότερα κι από τους μελανοφρουρούς του στέμματος», όλα στην καθημερινότητά τους αλλάζουν.

Μυστική γραφή Facebook Twitter
Σκηνή από την ταινία «Μυστική γραφή» του Τζιμ Σέρινταν.

Το μίσος που τυλίγει την Ιρλανδία σε συνδυασμό με τις επιταγές της Καθολικής Εκκλησίας θα σημαδέψουν έκτοτε τη ζωή της Ροσίν, στερώντας την αρχικά από τη φυσική παρουσία των γονιών της και στη συνέχεια από κάθε ίχνος αγάπης, αλληλεγγύης και συντροφικότητας που είχε προλάβει να γευτεί. Κάθε της απόπειρα να σταθεί μετά στα πόδια της ως εργαζόμενη, ως σύζυγος, ως μάνα, θα 'ναι καταδικασμένη να σκοντάφτει στη δίνη των πολιτικών γεγονότων και της καχυποψίας του περίγυρού της, με αποτέλεσμα να καταλήξει «ανεμοδαρμένο χαρτάκι στις παρυφές της ερημιάς».

Πόσο πιστά στην αλήθεια είναι όσα καταγράφει η Ροσίν; Τι παιχνίδια παίζει η μνήμη της καθώς σκαλίζει τα περασμένα; Και πού μέλλει να οδηγήσει το πάρε-δώσε της με τον ψυχίατρο που την παρακολουθεί; 

Ο Σεμπάστιαν Μπάρι υφαίνει έναν περίπλοκο ιστό γύρω από τους πρωταγωνιστές του, που εγκλωβίζει και τον αναγνώστη, και σπέρνει το γραπτό του με τόσες εκπλήξεις που, στο τέλος, σε αφήνει άναυδο. Πολυβραβευμένο μυθιστόρημα που ξεθάβει τις απώλειες, τις φρούδες ελπίδες και τις αθετημένες υποσχέσεις που βίωσαν χιλιάδες Ιρλανδέζες σαν την Ροσίν, η «Μυστική γραφή» μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 2017 από τον Τζιμ Σέρινταν, όπου την κεντρική ηρωίδα ερμηνεύουν εναλλάξ η Ρούνι Μάρα και η Βανέσα Ρεντγκρέιβ.

Βιβλίο
0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ