Στις 27 Σεπτεμβρίου ορίστηκε να εκδικαστεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας η προσφυγή που άσκησαν τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, ζητώντας την ακύρωση των οικοδομικών αδειών που δόθηκαν για την ανέγερση των δύο κατοικιών των εφοπλιστών, ενώ μια παράλληλη δικαστική διαδικασία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Στα τέλη Ιουνίου ξεκίνησε τις νομικές διαδικασίες μια ομάδα κατοίκων και πολιτών που κατάγονται από το Πάπιγκο και στρέφονται εναντίον των δύο εφοπλιστών.
Πλέον η υπόθεση έχει πάει στα δικαστήρια, με την υποβολή δύο αιτήσεων για ασφαλιστικά μέτρα. Η επόμενη δικάσιμος έχει οριστεί για την ερχόμενη Παρασκευή, μετά την αναβολή που ζήτησαν οι αντίδικοι των πολιτών πριν από μία εβδομάδα.
Οι κάτοικοι βάζουν στο επίκεντρο την προστασία του φυσικού και αρχιτεκτονικού τοπίου της περιοχής του Πάπιγκου. Υποστηρίζουν ότι θίγεται «από το εκτός κλίμακα οικοδομικό έργο των εφοπλιστών», για το οποίο «εκκρεμεί επί 18 μήνες στο Συμβούλιο της Επικρατείας η εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης των οικοδομικών αδειών». Παράλληλα, «οι εφοπλιστές χτίζουν εκτός οικισμού την τεράστια έπαυλή τους», λένε.
«Είναι καταφανής η τακτική της αντιδίκου πλευράς να "κερδίζει" χρόνο προκειμένου να δημιουργήσει τετελεσμένα και να εξαντλήσει οικονομικά τους απλούς κατοίκους του Πάπιγκου, που αγωνιούν. Ωστόσο, οι εντολείς μου είναι αποφασισμένοι να φτάσουν την υπόθεση μέχρι το τέλος, καθώς αυτό που διακυβεύεται είναι, πέραν της δυσεπανόρθωτης βλάβης στο περιβάλλον, και η ίδια η ασφάλειά τους λόγω της τρομακτικής επιβάρυνσης που έχει υποστεί το παλαιό (ήδη φέτος 100 ετών) γεφύρι του Πάπιγκου».
Για την ακύρωση των οικοδομικών αδειών που αφορά την ανέγερση των δύο κατοικιών άσκησαν προσφυγή στο ΣτΕ τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, η ΚΑΛΛΙΣΤΩ και η ΡΟΗ.
Με την προσφυγή αυτή οι οργανώσεις ζήτησαν να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες για τις δύο κατοικίες. Στη δίκη θα κριθεί ουσιαστικά το αν οι κατοικίες των εφοπλιστών Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού χτίζονται μέσα στον οικισμό του Μεγάλου Πάπιγκου, όπως υποστηρίζουν η αυτοδιοίκηση και η Πολεοδομία, ή εκτός των ορίων του, δηλαδή στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου, όπως υποστηρίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που προσέφυγαν στο ανώτατο δικαστήριο.
Η ιδιαιτερότητα του Πάπιγκου είναι ότι διέπεται από πολλαπλά καθεστώτα προστασίας. Το Μεγάλο Πάπιγκο βρίσκεται μέσα στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου, στον πυρήνα του Βίκου, δηλαδή στην περιοχή του προϋπάρχοντος Εθνικού Δρυμού Βίκου/Αώου. Το Πάπιγκο προστατεύεται με ειδικό Προεδρικό Διάταγμα ως παραδοσιακός οικισμός και είναι χαρακτηρισμένο ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Η περιοχή εντάσσεται στον γεωσχηματισμό του παγκόσμιου γεωπάρκου Βίκου-Αώου της UNESCO, γιατί διαθέτει γεωλογικά μνημεία διεθνούς σημασίας.
Μία νέα ξεχωριστής σημασίας αναγνώριση προστέθηκε μόλις χθες για το Πάπιγκο, η οποία δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη υποχρέωση στην ελληνική πολιτεία να προστατεύσει το πολιτιστικό και φυσικό κεφάλαιο της περιοχής. Το Ζαγόρι στο οποίο βρίσκεται και ο οικισμός του Παπίγκου εντάχθηκε χθες στη λίστα με τα πολιτιστικά τοπία (cultural landscapes) της UNESCO. Είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας εγγράφει στον κατάλογο της UNESCO ένα πολιτιστικό τοπίο, καθώς μέχρι σήμερα έχει εγγραφές μόνο στους καταλόγους των μνημείων.
Μετά το σοκ και δέος, στην αίθουσα του δικαστηρίου
«Ο σεβασμός στην αρχιτεκτονική και πολεοδομική οντότητα του οικισμού και η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου είναι το σκεπτικό που διαπνέει τις νομικές μας ενέργειες», λέει στη LiFO η Καλλιόπη Κοκκινάκη, γεωπόνος.
Η Καλλιόπη Κοκκινάκη κατάγεται από το Πάπιγκο και ανήκει στην ομάδα των έξι πολιτών που κινήθηκαν δικαστικά εναντίον των εφοπλιστών Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού. Τη ρωτάμε γιατί ξεκίνησαν τις νομικές ενέργειες τον περασμένο Ιούνιο και όχι δεκαοκτώ μήνες πριν, οπότε άρχισαν οι εργασίες για την ανέγερση των δύο κατοικιών στο Μεγάλο Πάπιγκο. «Η ουσία του θέματος, δηλαδή τα όρια του οικισμού που παραβιάστηκαν με τη συγκεκριμένη οικοδομική δραστηριότητα, η οποία πραγματοποιείται στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου, είχε φτάσει ήδη στο ΣτΕ με την προσφυγή των περιβαλλοντικών οργανώσεων», απαντάει.
«Βλέπαμε, όμως, ότι λόγω των συνεχών αναβολών που ζητούσε η άλλη πλευρά, η υπόθεση εκδίκασης στο ΣτΕ παρέμενε στάσιμη. Ταυτόχρονα, οι οικοδομικές εργασίες στο συγκρότημα των κατοικιών προχωρούσαν κανονικά. Μετά και την τελευταία αναβολή που δόθηκε τον Ιούνιο στην εκδίκαση της υπόθεσης, αποφασίσαμε να δράσουμε». Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. «Ωρίμασαν και οι συνθήκες», προσθέτει.
Η κ. Κοκκινάκη υποστηρίζει ότι στην αρχή η είδηση της αγοράς εκτάσεων και της οικοδόμησής τους στη συνέχεια από τους δύο εφοπλιστές «προκάλεσε στην κοινωνία του χωριού σοκ και δέος, λόγω της μεγάλης οικονομικής τους επιφάνειας. Όταν έγινε γνωστό τι θα οικοδομηθεί στην περιοχή που βρίσκεται εκτός των ορίων του οικισμού και μέσα στην προστατευόμενη ζώνη του Εθνικού Πάρκου, πολλοί ήταν οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες της περιοχής που διαφωνούσαν, αλλά δίσταζαν να εκφραστούν ανοιχτά», αναφέρει. Στη συνέχεια, όμως, «πολλοί επαγγελματίες μοιράστηκαν τις ανησυχίες τους μαζί μας, ξεπέρασαν τους ενδοιασμούς και σήμερα στηρίζουν πολύπλευρα τον αγώνα μας», λέει.
«Μας στηρίζουν 100 πολίτες»
Παρόλο που το βάρος των δικαστικών ενεργειών σηκώνει μια ομάδα έξι πολιτών, η Καλλιόπη Κοκκινάκη υποστηρίζει ότι «ο αγώνας τους στηρίζεται και από 100 ακόμη πολίτες» που ζουν, εργάζονται ή έχουν περιουσίες στο χωριό. Μας εξηγεί ότι οι πολίτες αυτοί έχουν βάλει την υπογραφή τους σε ένα κοινό κείμενο στο οποίο δηλώνουν την αντίθεσή τους «στις προσπάθειες διεύρυνσης των ορίων του οικισμού» και «στην ανεξέλεγκτη δόμηση που αφενός αλλοιώνει την ιστορική μορφή και τον χαρακτήρα του οικισμού και αφετέρου προσβάλλει το προστατευόμενο φυσικό περιβάλλον».
Πρόκειται για ένα κείμενο που η ομάδα πιστεύει ότι ενδυναμώνει τη μάχη που δίνεται στις δικαστικές αίθουσες. Για την Καλλιόπη Κοκκινάκη η επιλογή της νομικής οδού ήταν μονόδρομος, κι αυτό «γιατί η υπόθεση της οικοδόμησης που επιχειρείται στο Εθνικό Πάρκο με το ξεχείλωμα των ορίων του οικισμού ανοίγει την όρεξη και τον δρόμο να κάνουν το ίδιο και άλλοι». Υπάρχει, όπως λέει, «μια κίνηση επέκτασης του οικισμού η οποία θα πατήσει πάνω σ' αυτό που ήδη συμβαίνει». Πρόκειται όμως για μια επέκταση «παράνομη, που δεν την αντέχουν ούτε οι υποδομές του χωριού ούτε, όμως, και φυσική ικανότητα του τόπου».
Η δυναμική πανεπιστημιακός εναντίον των εφοπλιστών
Η Αλίκη Στάρα-Γαλερίδου, 91 ετών σήμερα, δυναμική, δραστήρια και γέννημα-θρέμμα του Πάπιγκου, είναι αρχιτέκτονας ΕΜΠ, ομότιμη καθηγήτρια στο τμήμα Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων. Υπήρξε μαθήτρια του Δημήτρη Πικιώνη και του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και ανέπτυξε ιδιαίτερη δράση, μεταξύ άλλων, αναδεικνύοντας το Ζαγόρι μέσω του Ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE τη δεκαετία του 1990.
Υπογράφει και εκείνη τις αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων εναντίον του Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού και σχολίασε στη LiFO με έναν αναπάντεχο τρόπο τη θέση της σχετικά με την οικοδομική δραστηριότητα στην περιοχή. «Οι παραδοσιακοί οικισμοί είναι δεμένοι με τη φύση, είναι βγαλμένοι από αυτήν και αποτελούν μαζί της μια οντότητα. Παρουσιάζονται διαφορετικοί, κοντά στη θάλασσα ή στο βουνό, πάντα όμορφοι και αρμονικοί με το περιβάλλον. Αυτά τα λόγια είχα πει τότε στο συνέδριο (σ.σ. Πρώτο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής στο Ζαγόρι το 1980). Τα πιστεύω και τα υποστηρίζω μέχρι σήμερα», μας λέει. «Τα χωριά στο Ζαγόρι αγκαλιάζουν τη φύση, δεν την καταστρέφουν. Εδώ αυτοί οι άνθρωποι δεν λογαριάζουν ούτε το φυσικό, ούτε το αρχιτεκτονικό τοπίο, ούτε κανέναν άλλον. Χτίζουν και σκάβουν μέσα στον δρυμό, μια προστατευόμενη περιοχή. Το Πάπιγκο καταστρέφεται και θα συνεχίσει να καταστρέφεται μ' αυτή την οικοδόμηση και τις παράνομες διανοίξεις δρόμων. Μετατρέπεται στο κακό παράδειγμα που ζούμε στη Μύκονο, το οποίο όλοι μας απευχόμαστε. Εάν θέλουμε να σωθεί ο τόπος, αυτό πρέπει να σταματήσει άμεσα. Και στη συνέχεια θα πρέπει δουλέψουν οι υπηρεσίες των αρμόδιων υπουργείων Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, για να διασωθεί ό,τι έχει απομείνει», αναφέρει.
Μετά από εκείνο το αρχιτεκτονικό συνέδριο, η κ. Στάρα-Γαλερίδου μας λέει ότι «οργανώναμε δεκάδες ημερίδες για να ευαισθητοποιήσουμε τους κατοίκους των χωριών και τους μηχανικούς πάνω στη διατήρηση των παραδοσιακών οικισμών και των αντικειμένων τους, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Οι παραδοσιακοί οικισμοί στο Ζαγόρι, όπως και αλλού στην Ελλάδα, το φυσικό τοπίο μέσα στο οποίο ορθώνονται οι όγκοι τους δεν μας ανήκουν! Ανήκουν στις επόμενες γενιές και οφείλουμε να τους παραδώσουμε αλώβητους, όπως τους παραλάβαμε».
Τέλος, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Και οι δυο γονείς μου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Πάπιγκο, πέρασα η ίδια την Κατοχή και μια ζωή ολόκληρη στο χωριό μας, όταν ήταν άγνωστο, όταν δεν είχε δρόμο και ηλεκτρικό ρεύμα. Δεν περιμένω να μου δείξουν ούτε ο νυν εκπρόσωπος της κοινότητας (που είναι νέος και γαμπρός στο χωριό), ούτε ο εκάστοτε δήμαρχος Ζαγορίου, ούτε ο περιφερειάρχης Ηπείρου (τον οποίο γνωρίζω και πολλές φορές συνέδραμα μετά από αίτημά του στα θέματα ειδικότητάς μου) πού ακριβώς βρίσκονται τα όρια του Μεγάλου Πάπιγκου. Δυστυχώς, φαίνεται ότι ζούμε σε μια κοινωνία που κάποιοι παραβλέπουν την αλήθεια και τους νόμους για να εξυπηρετήσουν τους ισχυρούς».
Τι συνέβη μέσα στο καλοκαίρι
Στις 7 Ιουνίου αναβλήθηκε η δίκη στο ΣτΕ έως τις 27 Σεπτεμβρίου. Μετά την αναβολή αυτή οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων με τη διαδικασία της προσωρινής διαταγής. Στόχος τους ήταν να σταματήσουν οι οικοδομικές εργασίες στις κατοικίες των δύο εφοπλιστών μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης στις 27 Σεπτεμβρίου, ούτως ώστε «να αποφευχθεί Η μη αναστρέψιμη καταστροφή του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος στην περιοχή».
Το ΣτΕ έκανε δεκτά τα ασφαλιστικά μέτρα των οργανώσεων και πάγωσε με προσωρινή διαταγή τις οικοδομικές εργασίες στις κατοικίες των εφοπλιστών.
Στη συνέχεια, στα τέλη Ιουνίου ξεκίνησαν οι νομικές διαδικασίες από την πλευρά των πολιτών. Οι πολίτες κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων εναντίον των δύο εφοπλιστών, ζητώντας τρία πράγματα. Αρχικά να σταματήσουν οι οικοδομικές εργασίες, καθώς θεωρούν και αυτοί ότι «εκτελούνται στον πυρήνα του Εθνικού πάρκου». Οι πολίτες αιτήθηκαν επίσης την απαγόρευση της χρήσης δρόμου για τον οποίο επίσης υποστηρίζουν ότι «βρίσκεται στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου» και λένε ότι «διανοίχθηκε και διαπλατύνθηκε παράνομα για να εξυπηρετηθούν οι εργασίες κατασκευής των δύο κατοικιών».
Επικαλούμενοι τη νομοθεσία, ισχυρίζονται ότι για τη διαχείριση του δρόμου αυτού ισχύουν αυστηροί περιορισμοί κυκλοφορίας οχημάτων, που σχετίζονται μόνο με τις εργασίες διαχείρισης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών.
Το τρίτο αίτημα των κατοίκων ήταν η απαγόρευση διέλευσης βαρέων οχημάτων άνω των 15 τόνων από την παλιά γέφυρα του Πάπιγκου. Στην αίτησή των ασφαλιστικών μέτρων αναφέρουν ότι «γίνεται εκτεταμένη χρήση του γεφυριού από βαρέα οχήματα τα οποία μεταβαίνουν στο Μεγάλο Πάπιγκο στο πλαίσιο της κατασκευής των επίμαχων πολυτελών κατοικιών» και «ξεπερνούν κατά πολύ το όριο αυτό». Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι «το ανώτατο όριο βάρους των οχημάτων που μπορούν να περάσουν τη γέφυρα είναι οι 15 τόνοι» και ισχυρίζονται ότι η διέλευση των φορτηγών αυτών «αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο κατάρρευσής της».
Ο Τρύφων Κόλλιας, δικηγόρος των κατοίκων, εξηγεί στη LiFO ποια ήταν στη συνέχεια η δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης: «Κατά την εκδίκαση της αίτησής μας, η πλευρά των αντιδίκων ζήτησε αναβολή, αίτημα που δέχθηκε το δικαστήριο στη βάση της προσωρινής διαταγής διακοπής των εργασιών που είχε ήδη χορηγήσει προ ολίγων ημερών το ΣτΕ», λέει.
«Ωστόσο, στη συνέχεια», όπως εξηγεί ο κ. Κόλλιας, «η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ ήρε την απαγόρευση διακοπής των οικοδομικών εργασιών, επομένως κι εμείς με τη σειρά μας παραιτηθήκαμε από την αίτησή μας, ασκώντας νέα και επικεντρώνοντας πλέον αποκλειστικά στο ζήτημα γέφυρας και των παράνομων δρόμων, καθώς στο μεταξύ είχαμε στη διάθεσή μας και αυτοψία του ΟΦΥΠΕΚΑ που επιβεβαίωνε τους ισχυρισμούς μας».
«Στην καινούργια αίτηση συμπεριλάβαμε και αίτημα προσωρινής διαταγής, το οποίο προσδιορίστηκε για την Παρασκευή 15.9.2023. Ωστόσο, και πάλι οι αντίδικοι εμφανίστηκαν και ζήτησαν αναβολή. Είναι καταφανής η τακτική της αντιδίκου πλευράς να "κερδίζει" χρόνο προκειμένου να δημιουργήσει τετελεσμένα και να εξαντλήσει οικονομικά τους απλούς κατοίκους του Πάπιγκου, που αγωνιούν. Ωστόσο, οι εντολείς μου είναι αποφασισμένοι να φτάσουν την υπόθεση μέχρι το τέλος, καθώς αυτό που διακυβεύεται είναι, πέραν της δυσεπανόρθωτης βλάβης στο περιβάλλον, και η ίδια η ασφάλειά τους λόγω της τρομακτικής επιβάρυνσης που έχει υποστεί το παλαιό (ήδη φέτος 100 ετών) γεφύρι του Πάπιγκου».
Η απάντηση του Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού
Η LiFO απευθύνθηκε στον Αντώνη και Φίλιππο Λαιμό, ζητώντας απαντήσεις για τα ζητήματα που θέτουν οι πολίτες στις αιτήσεις των ασφαλιστικών μέτρων που κατέθεσαν εναντίον τους. Ζήτησε επίσης τη θέση των δύο εφοπλιστών όσον αφορά τους δεκάδες κατοίκους που υπογράφουν κείμενο στήριξης προς τους πολίτες που προσέφυγαν εναντίον τους και αντιτίθενται στην «παράνομη», όπως υποστηρίζουν, «διεύρυνση των ορίων του οικισμού του Μεγάλου Πάπιγκου». Ο Αλέξανδρος Δοβλές, εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Saplegal και πληρεξούσιος δικηγόρος των Αντώνη και Φίλιππου Λαιμού, μας απάντησε τα εξής:
«Δύο χρόνια μετά την έκδοση οικοδομικών και άλλων απαιτούμενων κατά νόμο αδειών απ' όλες τις αρμόδιες αρχές (Πολεοδομία, Αρχαιολογία, Δασαρχείο κ.λπ.) και τη νόμιμη έναρξη οικοδομικών εργασιών για την ανέγερση κατοικιών εντός του οικισμού του Μεγάλου Πάπιγκου από τους Αντώνη και Φίλιππο Λαιμό, πέντε άτομα κατέθεσαν τον Αύγουστο 2023, στο Πρωτοδικείο Ιωαννίνων, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία ζητούσαν την παύση κάθε σχετικής οικοδομικής δραστηριότητας και την απαγόρευση χρήσης της γέφυρας Αρίστης καθώς και ενός μικρού τμήματος υφιστάμενου και νόμιμου δρόμου του οδικού δικτύου του Μεγάλου Πάπιγκου από οχήματα που εξυπηρετούν τις σχετικές οικοδομικές δραστηριότητες. Οι αιτούντες αφενός αμφισβητούσαν τα όρια του οικισμού του Μεγάλου Πάπιγκου, αφετέρου ισχυρίζονταν ότι η χρήση της γέφυρας Αρίστης και υφιστάμενου δρόμου στο Μεγάλο Πάπιγκο δεν είναι σύννομη.
Το αρμόδιο δικαστήριο έχει ήδη απορρίψει ένα σκέλος της ως άνω αίτησης (προσωρινή διαταγή), ενώ το εναπομείναν σκέλος (αίτηση ασφαλιστικών μέτρων) επρόκειτο να δικαστεί εντός του ερχόμενου Οκτωβρίου.
Ωστόσο, πριν από λίγες ημέρες (12.09.2023), οι πιο πάνω αιτούντες παραιτήθηκαν από την αρχική αίτησή τους και άσκησαν άλλη, νέα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία περιορίζουν πλέον το αίτημά τους μόνο στην απαγόρευση χρήσης της γέφυρας Αρίστης καθώς και μικρών τμημάτων δρόμων του οδικού δικτύου του Μεγάλου Πάπιγκου. Προφανώς, η αβασιμότητα των ως άνω ισχυρισμών θα παρουσιασθεί αναλυτικά ενώπιον του αρμόδιου Δικαστηρίου, η απόφαση του οποίου θα πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους.
Σε κάθε περίπτωση, περιοριζόμαστε να αναφέρουμε εδώ ορισμένα αδιαμφισβήτητα γεγονότα:
(α) Οι κατοικίες δεν ανεγείρονται εντός του Εθνικού Δρυμού, όπως ισχυρίζονται οι αιτούντες, αλλά εντός του οικισμού του Μεγάλου Πάπιγκου, όπως βεβαιώνεται από την Πολεοδομία και από όλες τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες.
(β) Οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι για τις οικοδομικές εργασίες διανοίχθηκε νέο τμήμα δρόμου, μήκους 75 μέτρων, και ότι διαπλατύνθηκε υφιστάμενο τμήμα νόμιμου δρόμου. Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι ουδείς νέος δρόμος διανοίχθηκε και ουδείς υφιστάμενος δρόμος διαπλατύνθηκε. Αντίθετα, για τη διέλευση οχημάτων προς το εν λόγω έργο χρησιμοποιήθηκαν κοινοτικοί/δημοτικοί δρόμοι που υπάρχουν στην περιοχή εδώ και πολλά έτη και οι οποίοι χρησιμοποιούνται και για άλλα οικοδομικά έργα στο Μεγάλο Πάπιγκο. Π.χ. οι δρόμοι αυτοί έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για εργασίες σε κτίρια-ορόσημα του Μεγάλου Πάπιγκου, όπως ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου και ο γνωστός ξενώνας «5 Κορφές». Χαρακτηριστικό είναι ακόμη ότι οι δρόμοι αυτοί έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν και για εμπορικές εκδηλώσεις, όπως π.χ. για τη διοργάνωση υπαίθριας έκθεσης αυτοκινήτων γνωστής εταιρείας.
(γ) Η γέφυρα Αρίστης χρησιμοποιείται εδώ και 100 χρόνια από όλα τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες, τόσο στο Μεγάλο όσο και στο Μικρό Πάπιγκο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η ως άνω γέφυρα χρησιμοποιείται σήμερα για την εξυπηρέτηση τουλάχιστον πέντε άλλων εργοταξίων στο Μεγάλο Πάπιγκο. Η χρήση της γέφυρας από οχήματα που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες ήταν και παραμένει απολύτως ασφαλής, όπως έχει διαβεβαιώσει εντελώς πρόσφατα και η αρμόδια περιφέρεια Ηπείρου.
Τέλος, η επιχειρούμενη αμφισβήτηση της νομιμότητας των ορίων του οικισμού αλλά και της χρήσης των υφιστάμενων κοινοτικών/δημοτικών δρόμων δεν αφορά μόνο τους κ. Λαιμούς αλλά θίγει τις ιδιοκτησίες πολλών κατοίκων του Μεγάλου Πάπιγκου καθώς και την εν γένει λειτουργία του ίδιου του οικισμού. Γι' αυτόν τον λόγο πολλοί μόνιμοι κάτοικοι του Μεγάλου Πάπιγκου έχουν ήδη προσφύγει στη Δικαιοσύνη, υπερασπιζόμενοι τόσο τη νομιμότητα των υφιστάμενων ορίων του οικισμού όσο και την ακώλυτη χρήση των υφιστάμενων κοινοτικών/δημοτικών δρόμων του Μεγάλου Πάπιγκου», αναφέρει στην απάντησή του ο Αλέξανδρος Δοβλές.
«Δεν είναι εθνικό πάρκο οι αυλές των σπιτιών μας»
Η LiFO έψαξε να βρει τους κατοίκους της περιοχής που προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη για τα όρια του οικισμού με πρόσθετη παρέμβαση στην επικείμενη δίκη του ΣτΕ, απέναντι στις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Βρήκε τον Αθανάσιο Μπίτο, κοινοτικό εκπρόσωπο στο Πάπιγκο και έναν τους 17 πολίτες που θεωρούν ότι τα νόμιμα όρια του οικισμού εκτείνονται και μέσα στην περιοχή που η άλλη ομάδα των πολιτών μαζί με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι αποτελεί κομμάτι της προστατευόμενης περιοχής του Εθνικού Πάρκου. «Όσοι λένε ότι τα χωράφια αυτά είναι μέσα στο Εθνικό Πάρκο δεν ζουν στην περιοχή. Αυτά είναι χωράφια που εδώ τα καλλιεργούσαμε. Εγώ, προσωπικά, όπως και οι άλλοι, έχουμε περιουσίες εδώ. Δεν πάμε στο δικαστήριο για να υποστηρίξουμε τους Λαιμούς. Πηγαίνουμε στο δικαστήριο για τις δικές μας περιουσίες, οι οποίες, όπως και των Λαιμών, είναι μέσα στο όριο του οικισμού. Όσο για τον δρόμο του πάρκου, αυτός χρησιμοποιείται από παλιά. Εγώ από αυτόν τον δρόμο πηγαίνω στον στάβλο μου. Αυτά τα όρια υπήρχαν από παλιά. Δεν θα χάσουμε τις περιουσίες μας επειδή κάποιοι νομίζουν ότι το Εθνικό Πάρκο περνάει μέσα από τις αυλές μας», λέει.
Μπαράζ καταγγελιών για την αλλαγή του ορίου βάρους της γέφυρας
Στην άλλη πλευρά, η ομάδα των έξι πολιτών, εκτός από τις δικαστικές ενέργειες, τον τελευταίο μήνα έχει επιδοθεί σε έναν ατέρμονο αγώνα καταγγελιών και οχλήσεων προς τις υπηρεσίες της περιφέρειας Ηπείρου για την αλλαγή σήμανσης του ορίου βάρους διέλευσης της γέφυρας του Πάπιγκου.
Ένα από τα ζητήματα που απασχολεί τους κατοίκους αυτούς είναι ότι αυξήθηκε το ανώτατο όριο βάρους των φορτηγών που μπορεί να σηκώσει το ιστορικό μονότοξο γεφύρι στον ποταμό Βοϊδομάτη. Η γέφυρα της Αρίστης, όπως είναι και ευρύτερα γνωστή, είναι η πρώτη από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ) που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα το 1923 και αποτελεί τη μοναδική πρόσβαση που υπάρχει για να φτάσει κανείς οδικώς στον οικισμό. Οι κάτοικοι, οι χιλιάδες τουρίστες, τα σχολεία που επισκέπτονται την περιοχή, μπορούν να επισκεφθούν το Πάπιγκο μόνο διερχόμενα τη συγκεκριμένη γέφυρα.
Μέχρι τα τέλη Ιουνίου το ανώτατο όριο βάρους διέλευσης βαρέων οχημάτων από τη γέφυρα αυτή ήταν οι 15 τόνοι. Στη συνέχεια, όμως, τοποθετήθηκε από τις υπηρεσίες της περιφέρειας Ηπείρου μια νέα πινακίδα, η οποία, όπως λένε, αύξησε συντριπτικά το ανώτατο όριο βάρους των φορτηγών που μπορούν να διέλθουν σε 25 τόνους για τα διαξονικά οχήματα και 36 τόνους για τα τριαξονικά.
Οι πολίτες ζήτησαν να μάθουν με έγγραφη καταγγελία που κατατέθηκε από τον δικηγόρο τους Τρύφωνα Κόλλια προς τις τεχνικές υπηρεσίες της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων τι ακριβώς συνέβη και άλλαξε το όριο του βάρους.
Οι πολίτες υποστηρίζουν ότι «η πινακίδα αυτή δεν φέρει στην πίσω πλευρά της καμία εγχάρακτη σήμανση που να αναγράφει ποια υπηρεσία την έχει τοποθετήσει, όπως συμβαίνει με όλες τις πινακίδες σήμανσης που υπάρχουν στο οδικό δίκτυο». Επειδή ακριβώς δεν υπήρχε η συγκεκριμένη ένδειξη, ζήτησαν να μάθουν ποιο είναι τελικά το όριο βάρους των οχημάτων που μπορεί να αντέξει η γέφυρα του, από ποια υπηρεσία τοποθετήθηκε και βάσει ποιων τεχνικών εργασιών και προϋποθέσεων ασφαλείας έγινε κάτι τέτοιο.
Η απάντηση δόθηκε έναν μήνα μετά, την 1η Σεπτέμβρη, μετά από αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα και οχλήσεις των ενδιαφερόμενων, όπως τουλάχιστον ανέφεραν στη LiFO οι καταγγέλλοντες, αλλά δεν έριξε φως σε κανένα από τα ερωτήματα που έθεσε η καταγγελία, όπως λένε.
Ο Τρύφων Κόλλιας εξηγεί στη LiFO γιατί δεν δόθηκαν απαντήσεις: «Στα εύλογα ερωτήματα των κατοίκων για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα απροσδιόριστου αριθμού ανθρώπων οι οποίοι χρησιμοποιούν τη γέφυρα του Πάπιγκου, η οποία αποτελεί και τη μοναδική πρόσβαση σε αυτό, η αρμόδια διεύθυνση της περιφέρειας αρνείται να απαντήσει. Αντί αυτής απαντάει ο αιρετός περιφερειάρχης χωρίς να δίνει συγκεκριμένα στοιχεία και χωρίς να απαντάει στο κρίσιμο ερώτημα που αφορά το ανώτατο βάρος που μπορεί να σηκώσει η γέφυρα, γιατί εκεί τίθεται το όριο ασφαλείας».
Πράγματι, η απάντηση του Αλέξανδρου Καχριμάνη, περιφερειάρχη Ηπείρου, η οποία, εκτός από ασυνήθιστη ως ενέργεια, καθώς για τις πράξεις της διοίκησης δεν απαντούν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης αλλά οι αρμόδιες υπηρεσίες, δεν κάνει και καμία αναφορά στο όριο του βάρους.
Ο περιφερειάρχης αναφέρεται σε τοποθέτηση πινακίδας με το όριο ταχύτητας που μπορεί να αναπτύξει κανείς στη γέφυρα. Και αν αυτό οφείλεται σε κάποιο τυπογραφικό λάθος, ο περιφερειάρχης δεν είναι σαφής ούτε ως προς τα θέματα ασφαλείας που θέτουν οι καταγγέλλοντες. Αναφέρει ότι για την τοποθέτηση της πινακίδας «προηγήθηκε τεχνική έκθεση και υπολογισμοί μελέτης επάρκειας από εξειδικευμένο τεχνικό γραφείο», χωρίς όμως προσκομιστεί κανένα στοιχείο για τη μελέτη, κάτι που επιμόνως ζητήθηκε από την άλλη πλευρά.
Ο Αλέξανδρος Καχριμάνης διαβεβαίωσε, μιλώντας στη LiFO, που επικοινώνησε μαζί του για το θέμα, ότι «η γέφυρα είναι γερή και πως υπάρχει επαρκέστατη τεχνική μελέτη, γι' αυτό και αυξήθηκε το ανώτατο βάρος που μπορεί να σηκώσει». Όταν του ζητήσαμε να μας στείλει την τεχνική μελέτη, απέφυγε να το κάνει.
Οι κάτοικοι επανήλθαν με νέα καταγγελία για το ίδιο θέμα, η οποία κατατέθηκε την 1η Σεπτέμβρη, ζητώντας τις απαντήσεις που δεν έλαβαν με την προηγούμενη. Στην καταγγελία, η οποία έχει σταλεί στη διεύθυνση τεχνικών έργων της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων και συγκεκριμένα στο τμήμα Συγκοινωνιακών Έργων, ζητούν όλα τα κρίσιμα έγγραφα: τεχνική έκθεση, υπολογισμούς μελέτης επάρκειας ως προς την αύξηση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων του βάρους των βαρέων οχημάτων που μπορούν να διασχίσουν τη γέφυρα, και την πράξη της διοίκησης με την οποία εγκρίθηκαν όλα τα παραπάνω. Στην καταγγελία των πολιτών προειδοποιείται η υπηρεσία ότι αν η αύξηση του ορίου δεν έχει γίνει σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες «είναι πολύ πιθανό να συμβεί ατύχημα κατάρρευσης της γέφυρας με προφανή κίνδυνο ζωής για τους διερχόμενους από αυτήν».
Καθώς δεν λαμβάνουν καμία απάντηση, οι κάτοικοι, μέσω του δικηγόρου τους, απευθύνθηκαν και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, συγκεκριμένα στη διεύθυνση Οδικών Υποδομών, μεταφέροντας και πάλι λεπτομερώς το ζήτημα με την αλλαγή του βάρους διέλευσης. Εξηγούν ακόμη ότι, παρά τις αλλεπάλληλες καταγγελίες, δεν έχουν καταφέρει να μάθουν ποια υπηρεσία άλλαξε το όριο διέλευσης και υπό ποιες προϋποθέσεις ασφαλείας. Από την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Υποδομών οι κάτοικοι ζητούν να μάθουν ποιο είναι τελικά το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο βάρους. Ζήτησαν επίσης να απομακρυνθεί η νέα πινακίδα με το αυξημένο όριο και να τοποθετηθεί η παλιά, «με το ορθό όριο βάρους», καθώς δεν έχει υπάρξει ενημέρωση και τεκμηρίωση για την αλλαγή που το αύξησε συντριπτικά. Η απάντηση που έλαβαν οι κάτοικοι από τη Διεύθυνση Οδικών Υποδομών είναι ότι «η υπηρεσία δεν τηρεί φάκελο για το συγκεκριμένο έργο». Από το υπουργείο υποδεικνύουν ως αρμόδια υπηρεσία αυτή, από την οποία οι πολίτες μέχρι σήμερα δεν έχουν λάβει απαντήσεις, παρά μόνο, όπως ισχυρίζονται, την απάντηση του περιφερειάρχη.
Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν υπήρχε κάποια νέα εξέλιξη για το θέμα της γέφυρας. Μετά την έγγραφη απάντηση της υπηρεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που δήλωσε αναρμόδια για το θέμα,ο κ. Κόλλιας ζήτησε από τον διευθυντή της να ενημερώσει το γραφείο του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Ο δικηγόρος περιλαμβάνει στο αίτημά του το χειρότερο σενάριο «καθώς, όταν υπάρξει (γιατί είναι θέμα χρόνου) ένα μεγάλο δυστύχημα στη Γέφυρα του Πάπιγκου, τότε είναι αυτονόητο ότι οι ευθύνες θα πρέπει να καταλογιστούν σε αυτούς που πραγματικά ανήκουν, αλλά και σε αυτούς που τους εποπτεύουν και που έχουν σε κάθε περίπτωση τη γενική ευθύνη του εκάστοτε τομέα πολιτικής», ανέφερε.
Οι δικαστικές διαδικασίες για την υπόθεση των δύο κατοικιών στο Πάπιγκο και τη μάχη των ορίων στην περιοχή είναι ανοιχτή. Ανοιχτό, επίσης, παραμένει και το μεγάλο ζήτημα της αλλαγής του ανώτατου ορίου διέλευσης που θέτουν οι κάτοικοι.
