Η ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΦΛΩΡΙΔΗ σχετικά με την παρένθετη κυοφορία προκάλεσε μεγάλη συζήτηση και δημιούργησε πολλές απορίες. Διαβάζοντας δεξιά κι αριστερά, σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι ένα πρόβλημα είχε ως τώρα η Ελλάδα: εκατομμύρια ομοφυλόφιλοι άντρες συμμετέχουν σε trafficking γυναικών από φτωχές χώρες, τις φέρνουν στην Ελλάδα για να τους κάνουν παιδιά και τις στέλνουν πίσω στα κυκλώματα μόλις περάσει το 9μηνο. Στο εν λόγω trafficking συμμετέχουν μόνο ομοφυλόφιλοι άντρες, καθότι τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια χρησιμοποιούν ένα άλλο είδος γυναικών. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να προβλεφθεί ο αποκλεισμός τους από τη δυνατότητα παρένθετης κυοφορίας. Κοινώς, η απαγόρευση πρόσβασης στην παρένθετη κυοφορία συγκεκριμένα σε ομοφυλόφιλους και single άντρες είναι υπέρ των γυναικών.
Υπό κανονικές συνθήκες, αυτή η τεκμηρίωση θα παρέπεμπε σε είδηση απ’ το «Κουλούρι». Επειδή δεν ζούμε σε κανονικές συνθήκες, πάμε να δούμε τι ισχύει και τι δεν ισχύει. Συμβουλεύτηκα τη δικηγόρο Μαριάννα Βασιλείου, η οποία είναι εξειδικευμένη σε σχετικά ζητήματα και γνωρίζει τη νομολογία και τη νομοθετική ιστορία της παρένθετης κυοφορίας στην Ελλάδα.
«Ο όρος “παρένθετη μητέρα” είναι λανθασμένος, κατά το ελληνικό δίκαιο η κυοφόρος δεν είναι σε κανένα χρονικό σημείο της όλης διαδικασίας η μητέρα του παιδιού που θα γεννηθεί».
Αλλάζει κάτι με την τροποποίηση;
Το πρώτο που της ζήτησα να μου εξηγήσει είναι αν επιτρεπόταν ως τώρα οι ομοφυλόφιλοι άντρες να χρησιμοποιούν την παρένθετη κυοφορία ως μορφή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Για ν’ απαγορευτεί κάτι, πρέπει και να επιτρέπεται, έτσι δεν είναι; Επομένως, εισάγει κάτι νέο η τροπολογία ή είναι προς εντυπωσιασμό; «Από το 2002, οπότε και ρυθμίστηκε νομοθετικά η παρένθετη κυοφορία στην Ελλάδα −ο όρος “παρένθετη μητέρα” είναι λανθασμένος, κατά το ελληνικό δίκαιο η κυοφόρος δεν είναι σε κανένα χρονικό σημείο της όλης διαδικασίας η μητέρα του παιδιού που θα γεννηθεί−, μόνο ετερόφυλα ζευγάρια και ελεύθερες γυναίκες μπορούσαν ρητά να προσφύγουν στη μέθοδο αυτή. Ουσιαστικά καμία τροποποίηση του Αστικού Κώδικα δεν πρόκειται να γίνει, αφού ούτως ή άλλως τα ομόφυλα ζευγάρια ανδρών δεν μπορούσαν να προσφύγουν στην παρένθετη κυοφορία», απαντά η κ. Βασιλείου.
Ομοφυλόφιλοι άντρες και μοναχικοί άντρες ενώπιον της Δικαιοσύνης: Υπάρχει νομολογία;
Πολύ φυσιολογικά, όταν μιλάμε για νόμο εναντίον κοινωνικών ομάδων με σκοπό την αντιμετώπιση μιας παράνομης δραστηριότητας, θέλουμε να ξέρουμε και αν υπάρχει κάποια ροή των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων προς τα δικαστήρια με αίτημα την παρένθετη κυοφορία. Ρώτησα, λοιπόν, την κ. Βασιλείου αν έχουμε περιπτώσεις ομοφυλόφιλων και μοναχικών αντρών που έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη σχετικά. «Ομοφυλόφιλα ζευγάρια όχι, έχουν προσφύγει ελεύθεροι άντρες – δεν έχουμε εικόνα των σεξουαλικών προτιμήσεών τους, που είναι και αδιάφορες εν προκειμένω. Οι πρωτοποριακές αποφάσεις ΜονΠρΑθ 2827/2008 και ΜονΠρΘεσ 13707/2009, με ίδιο σκεπτικό, εφάρμοσαν αναλογικά τις διατάξεις του ν. 3089/2002 και έδωσαν την άδεια σε ελεύθερο άντρα να αποκτήσει παιδί με δωρεά ωαρίων και παρένθετη κυοφόρο.
Πιο συγκεκριμένα, τα δικαστήρια έκριναν ότι ο αποκλεισμός των ελευθέρων ανδρών από την πρόσβαση στην παρένθετη κυοφορία με το συνεπακόλουθο αξιακό προβάδισμα που αυτός δίνει στη μονογονεϊκή οικογένεια που δημιουργείται από ελεύθερη γυναίκα παραβιάζει το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Επιπλέον, αποφάνθηκαν ότι ο αποκλεισμός αυτός αποτελεί “κατάφωρη διακριτική μεταχείριση” σε βάρος των ανδρών, καθώς ο αποκλεισμός τους από την προσφυγή στη συγκεκριμένη μέθοδο τούς στερεί τη δυνατότητα απόκτησης οικογένειας και έρχεται σε αντίθεση με το ελληνικό Σύνταγμα. Ο αποκλεισμός των πιο πάνω κατηγοριών ανδρών είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στην καταδίκη της από αυτό», απαντά η κ. Βασιλείου.
Και συνεχίζει: «Οι εξαιρετικές αποφάσεις αυτές όμως δεν επανελήφθησαν, καθώς η νομολογία έκανε συντηρητική στροφή στο θέμα αυτό: η Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών άσκησε έφεση κατά της ΜονΠρΑθ 2827/2008, η οποία έγινε δεκτή με την υπ’ αριθμόν 3357/2010 ΕφΑθ απόφαση. Η τελευταία απόφαση εξαφάνισε τη ΜονΠρΑθ 2827/2008 και απέρριψε την αίτηση του άνδρα. Επιπλέον, η πιο πρόσφατη ΠολΠρΘεσ 8641/2017 έκανε δεκτό ότι δεν επιτρέπεται η προσφυγή στην τεχνητή γονιμοποίηση από αδέσμευτο άνδρα, αλλά αυτή γίνεται δεκτή κατά το γράμμα του νόμου μόνο σε έγγαμα ή άγαμα ζευγάρια και σε αδέσμευτες γυναίκες. Οι αποφάσεις αυτές έκριναν ότι δεν τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας, αφού τη διαφορά στη νομοθετική ρύθμιση ως προς τα δύο φύλα τη δημιουργεί η διαφορετική φύση τους. Σύμφωνα με τη δικανική κρίση, μόνο η γυναίκα κυοφορεί και γεννά και άρα αυτή μόνο μπορεί να έχει σχετική ιατρική αδυναμία, ώστε να επιτρέπεται να προσφεύγει στην παρένθετη κυοφόρο. Αντίθετα, ο άνδρας, ακόμα και χωρίς ιατρική αδυναμία, χρειάζεται υποχρεωτικά την παρένθετη κυοφόρο για να αποκτήσει παιδί, αναπληρώνοντας μια ιατρική αδυναμία που δεν είναι δική του.
Το επιχείρημα όμως αυτό είναι απολύτως άτοπο: όταν μια γόνιμη γυναίκα χωρίς ιατρική αδυναμία αποκτά παιδί με σπέρμα δωρητή, αναπληρώνει και αυτή μια ιατρική αδυναμία που δεν είναι δική της. Το αν η γυναίκα πρέπει παράλληλα να έχει και μια ιατρική αδυναμία σχετική με το φύλο της δεν σημαίνει ότι και ο άντρας μπορεί να μην έχει μια ιατρική αδυναμία σχετικά με το φύλο του, όπως την ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία. Τότε άλλωστε είναι που θα καταδειχθεί ακόμα πιο καθαρά ότι η ανάγκη του άνδρα να χρησιμοποιεί ξένο ανδρικό σπέρμα πρέπει να αξιολογείται από το δίκαιο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και για τις γυναίκες. Όπως η γυναίκα έχει ανάγκη τη δωρεά σπέρματος, έτσι και ο άνδρας έχει ανάγκη τη δωρεά ωαρίου και τον δανεισμό μήτρας. Και στις δύο περιπτώσεις −ελεύθερος άνδρας/ελεύθερη γυναίκα− δημιουργούνται μονογονεϊκές οικογένειες.
Μάλιστα η ΠολΠρΘεσ 8641/2017 κάνει ακόμα ένα λογικό άλμα, το οποίο αναδεικνύει την επιθυμία του δικαστηρίου να αποφύγει να αναλάβει την ευθύνη για τη χορήγηση της άδειας. Κατά το δικαστήριο, εκτός του ότι η έννομη τάξη δεν είναι ακόμα έτοιμη για τέτοιες αποφάσεις −πότε θα γίνει, με τέτοιες δικαστικές αποφάσεις, αναρωτιέμαι;−, το γεγονός ότι το παιδί δεν θα έχει νομικά μητέρα προσβάλλει την προσωπικότητά του και η προσβολή αυτή αποτελεί δικαιολογημένο περιορισμό στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του άντρα με την απόκτηση τέκνου! Προσπερνώντας το ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για προσβολή της προσωπικότητας ενός πλάσματος που ίσως ακόμα δεν υπάρχει ούτε καν ως γονιμοποιημένο ωάριο, με την ίδια λογική, το γεγονός ότι ένα παιδί που γεννιέται από μια ελεύθερη γυναίκα δεν έχει νομικά πατέρα θα έπρεπε να προσβάλλει εξίσου την προσωπικότητά του, και άρα δεν θα έπρεπε ούτε στην ελεύθερη γυναίκα να επιτρέπεται η απόκτηση τέκνου με σπέρμα δωρητή! Ουδείς και ουδεμία όμως θα διενοείτο να απαγορεύσει κάτι τέτοιο, ούτε τέτοια ήταν η πρόθεση της νομοθεσίας».
Παρένθετη κυοφορία: Όχι, δεν είναι «υιοθεσία»
Να ξεδιαλύνουμε κάτι μια και καλή. Διάβασα σε πολλά κείμενα ότι η παρένθετη κυοφορία είναι μια πράξη που πάει ως εξής: η κυοφόρος είναι η μητέρα, γεννά το παιδί και το παιδί στη συνέχεια υιοθετείται από τους μέλλοντες γονείς. Αυτό είναι εντελώς εσφαλμένο. «Το παιδί από τη γέννησή του αναδρομικά έχει αυτόματα γονείς το ζευγάρι ή τη γυναίκα που αποφάσισαν να το αποκτήσουν με τη μέθοδο αυτή. Η ρύθμιση αυτή του ελληνικού δικαίου είναι από τις πλέον πρωτοποριακές και ορθές νομικά ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο, θα τολμούσα να πω, ειδικά αν σκεφτούμε ότι θεσπίστηκε πριν από 23 χρόνια! Και τούτο γιατί εξασφαλίζει τους συγγενικούς δεσμούς του παιδιού με τα άτομα που αποφάσισαν να το αποκτήσουν − ούτε η κυοφόρος μπορεί να διεκδικήσει το παιδί από τους κοινωνικούς γονείς ούτε οι κοινωνικοί γονείς μπορούν να αρνηθούν να το παραλάβουν» εξηγεί η κ. Βασιλείου. Αυτός είναι ο λόγος, λοιπόν, που ο όρος «παρένθετη μητρότητα» είναι εσφαλμένος. Στην Ελλάδα υπάρχει σαφής διαδικασία που ορίζει ότι γονείς είναι οι κοινωνικοί γονείς. Η γυναίκα που κυοφορεί σε κανένα σημείο της διαδικασίας δεν θεωρείται νομικά μητέρα του παιδιού.
Διαδικασία παρένθετης κυοφορίας: Για να ξέρουμε τι λέμε
Το πιο βασικό στην όλη συζήτηση για την παρένθετη κυοφορία είναι το «αντάλλαγμα». Στην Ελλάδα επιτρέπεται μεν, χωρίς αντάλλαγμα δε. Άρα, η παρένθετη κυοφόρος μπορεί να είναι φίλη, αδελφή, συγγενής, ξαδέλφη ή, τέλος πάντων, στη θεωρία, να είναι κάποιο πρόσωπο διατεθειμένο να μπει σ’ αυτήν τη διαδικασία από αγάπη για το ζευγάρι, γιατί για ποιον λόγο να εγκυμονήσεις χωρίς αντάλλαγμα για ξένους; Aς δούμε ποια είναι αυτή η διαδικασία.
«Για να το πω απλά και με παράδειγμα», εξηγεί η κ. Βασιλείου, «έστω ότι εγώ αδυνατώ να κυοφορήσω για ιατρικό λόγο. Είτε έχω σύζυγο/σύντροφο/σύμβιο είτε είμαι ελεύθερη, υποβάλλω αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο και ζητώ από το δικαστήριο να μου δώσει άδεια να προβώ στα εξής: να δημιουργηθεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο από ωάριο δικό μου ή δωρήτριας −ποτέ όμως από ωάριο της κυοφόρου− και σπέρμα του συζύγου/συντρόφου/συμβίου μου ή δωρητή και εν συνεχεία να μεταφερθεί στη μήτρα της κυοφόρου. Η κυοφόρος μπορεί να είναι οποιαδήποτε, δεν χρειάζεται να είναι συγγενής ή φίλη, αρκεί να υπάρχει σχετική έγγραφη συμφωνία μεταξύ μας για τον σκοπό αυτό. Αφού λοιπόν εκδοθεί η απόφαση, λάβει χώρα η διαδικασία και γεννηθεί το παιδί, με το πιστοποιητικό γέννησης από το μαιευτήριο και με τη δικαστική απόφαση θα εγγράψω το παιδί στο ληξιαρχείο ως δικό μου άνευ πατέρα, αν είμαι ελεύθερη, ή ως δικό μου και του συζύγου/συμβίου/συντρόφου μου, αν αυτός υπάρχει. Η διαδικασία είναι απόρρητη και, αν δεν το θέλω, το παιδί δεν θα μάθει ποτέ ότι γεννήθηκε από παρένθετη∙ η ληξιαρχική πράξη γεννήσεως εμένα, ούτως ή άλλως, θα αναφέρει ως μητέρα του.
Η παρένθετη κυοφορία θεωρητικά είναι μια αλτρουιστική πράξη και γίνεται χωρίς χρηματικό αντάλλαγμα. Ωστόσο, δεν αποτελούν αντάλλαγμα οι αναγκαίες δαπάνες για την επίτευξη εγκυμοσύνης, την κυοφορία, τον τοκετό και τη λοχεία, όπως και κάθε θετική ζημία της κυοφόρου που οφείλεται σε αποχή από την εργασία της, οι αμοιβές για εξαρτημένη εργασία τις οποίες στερήθηκε εξαιτίας της απουσίας της με σκοπό την επίτευξη της εγκυμοσύνης, την κυοφορία, τον τοκετό και τη λοχεία. Δικαιούται λοιπόν αυτές τις δαπάνες, αλλά και αποζημίωση για τη σωματική της καταπόνηση − με απόφαση της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, το μέγιστο ποσό που μπορεί να λάβει συνολικά είναι 10.000 ευρώ για τις δαπάνες και επιπλέον 10.000 ευρώ αποζημίωση για τη σωματική της καταπόνηση αν πρόκειται για απλή κύηση, και 15.000 αν πρόκειται για πολύδυμη κύηση.
Βέβαια, η ρύθμιση αυτή κλείνει τα μάτια σε μια πραγματικότητα, ηθελημένα εκτιμώ, καθώς είναι πρακτικά αδύνατη η απόδειξή της μεν, είμαστε λογικά όντα δε: είναι κοινό μυστικό ότι οι παρένθετες κυοφόροι, πέραν της αποζημίωσης των δαπανών και της σωματικής καταπόνησης, λαμβάνουν και επιπλέον «μαύρα», κατά το κοινώς λεγόμενο, υψηλά χρηματικά ποσά από τα άτομα που επιθυμούν το παιδί που αυτές κυοφορούν − μια απλή αναζήτηση σχετικών ρεπορτάζ στο διαδίκτυο αρκεί για να το διαπιστώσουμε».
Θα σώσουμε τις γυναίκες απ’ το trafficking με αυτή την τροποποίηση;
Υπάρχουν πολλοί βάσιμοι λόγοι για να είναι κανείς καχύποπτος με την παρένθετη κυοφορία. Δεν λείπουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι ειδήσεις για εμπορία γυναικών με σκοπό τη χρήση των ωαρίων και της μήτρας τους. Δεν είναι επίσης δύσκολο να φανταστεί κανείς τους τρόπους με τους οποίους μια γυναίκα μπορεί να εξαναγκαστεί ή να εκβιαστεί να κυοφορήσει. Το ζήτημα έχει αναπόφευκτα ταξική διάσταση, αφού πλούσια ζευγάρια μπορούν να πληρώσουν χιλιάδες ευρώ με σκοπό την απόκτηση παιδιού. Όμως, εδώ δεν μιλάμε για τη φύση και την ηθική της παρένθετης κυοφορίας. Μιλάμε για κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο: για το επιχείρημα της προστασίας των γυναικών που επιστρατεύεται όχι για την καθολική απαγόρευση της παρένθετης κυοφορίας στη χώρα, αλλά για την απαγόρευσή της σε δύο ομάδες ανθρώπων που τη χρησιμοποιούν πολύ λιγότερο από τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. Αν οποιοσδήποτε πιστεύει ότι το trafficking των γυναικών θα μειωθεί με απαγόρευση, δεν θα ήταν ωφελιμιστικά λογικότερο ν’ απαγορευτεί η παρένθετη κυοφορία για τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, που είναι οι βασικοί «χρήστες» αυτής της δυνατότητας;
H κ. Βασιλείου σχολιάζει σχετικά: «Το να ισχυρίζεται ο υπουργός ότι φταίνε οι ομοφυλόφιλοι άνδρες −αυτοί δηλαδή που δεν επιτρεπόταν ποτέ και που ποτέ δεν επιτράπηκε να αποκτήσουν παιδί με παρένθετη κυοφόρο− που έγινε η Ελλάδα κέντρο trafficking για παρένθετες κυοφόρους θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τραγικά υποκριτικό. Από το 2002 που ρυθμίστηκε η παρένθετη κυοφορία στην Ελλάδα ως σήμερα, είναι χιλιάδες τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από ετεροφυλόφιλα ζευγάρια με τη μέθοδο αυτή στη χώρα μας – από αυτά κυρίως αποτελείται το πελατολόγιο των κλινικών ΙΥΑ και δευτερευόντως από ελεύθερες γυναίκες, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.
Είναι τουλάχιστον αφελές και υποκριτικό να προσποιούμαστε ότι οι γυναίκες στις οποίες έχει δοθεί η δικαστική άδεια να κυοφορήσουν παιδιά με την ιδιότητα των παρένθετων κυοφόρων είναι τόσο καλές φίλες με το ζευγάρι που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί που δέχονται να τους το κυοφορήσουν χωρίς κανένα αντάλλαγμα, όταν η έρευνα καταδεικνύει ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι πολύ νεότερές τους, αλλοδαπές και μάλιστα προερχόμενες από ανατολικές φτωχές χώρες».
Το εν λόγω trafficking, αλήθεια, πώς ξεκίνησε;
«Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό που τόνωσε το trafficking στην Ελλάδα ήταν το άρθρο 17 του ν. 4272/2024 επί κυβέρνησης Σαμαρά, που επέτρεψε η αιτούσα ή η κυοφόρος να είναι όχι αναγκαστικά κάτοικος −όπως προέβλεπε ο νόμος του 2002− αλλά απλώς προσωρινά διαμένουσα στην Ελλάδα∙ κοινώς να νοικιάζει ένα airbnb για λίγο καιρό! Για να μην αναφέρω και το άρθρο 7 του ν. 4958/2022, με υπουργό Υγείας τον Θάνο Πλεύρη, που προσέθεσε ακόμα μια παράγραφο στο άρθρο 13 του ν. 3305/2005, η οποία έδινε αρμοδιότητα στην Εθνική Αρχή ΙΥΑ να εκδώσει με τη σειρά της την απόφαση 1704/2022, σύμφωνα με την οποία η προσωρινή διαμονή της αιτούσας ή της κυοφόρου αποδεικνύεται ακόμα και με μια απλή υπεύθυνη δήλωση – ούτε καν με νοικιασμένο airbnb! Tώρα, πώς ξαφνικά φταίνε για το trafficking οι ομοφυλόφιλοι άντρες που δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδί με κυοφόρο στην Ελλάδα, είτε είναι ελεύθεροι είτε όχι, πραγματικά δεν μπορώ να το εξηγήσω. Επίσης θα ήθελα να μου υποδειχθεί η απόφαση που συζητείται ότι εκδόθηκε “στο μεσοδιάστημα” και επέτρεψε σε ομόφυλο ζευγάρι ανδρών να αποκτήσει παιδί από κυοφόρο, μαζί με το σκεπτικό της, γιατί την ψάχνω για να τη σχολιάσω και δεν τη βρίσκω. Υποκρισία, συντηρητισμός και βαθύτατος σεξισμός από παντού. Πρόκειται για τον ορισμό του νομοθετικού λαϊκισμού, με καθαρό σκοπό, κατά την εκτίμησή μου, το χάιδεμα των συντηρητικών ψηφοφόρων, οι οποίες και οι οποίοι δυσαρεστήθηκαν αρκετά −και στράφηκαν πιο δεξιά− μετά την καθιέρωση του γάμου των ομοφύλων. Δυστυχώς έτσι νομοθετούμε πλέον στην Ελλάδα, όχι με κάποια άλλη ratio legis», σημειώνει σχετικά η κ. Βασιλείου.
Τι γίνεται τελικά με τους «μοναχικούς άντρες»;
Θα έλεγε κανείς ότι η χώρα που καίγεται για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια είναι μια χώρα που αναγνωρίζει και σέβεται την επιθυμία των αντρών για γονεϊκότητα. Και τέλος πάντων, ένα σκεπτικό που επιτρέπει στις γυναίκες να πάρουν δότη σπέρματος αλλά δεν επιτρέπει στους άντρες να πάρουν ωάρια και μήτρα, εφόσον αυτά είναι νόμιμες και θεσμικά αναγνωρισμένες μορφές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα αιτιολογημένο για να μην εισάγει έμφυλη διάκριση. Η κ. Βασιλείου έχει ασχοληθεί εκτενώς με την πρόσβαση των μοναχικών αντρών στη γονεϊκότητα και δεν μπορούσα να μη ρωτήσω τη γνώμη της για την εν λόγω απαγόρευση.
«Προσωπικά τη θεωρώ απαράδεκτη. Όπως μία γυναίκα μπορεί να μη θέλει να αποκτήσει παιδιά και την επιθυμία της αυτή οφείλουμε να την αποδεχόμαστε και να τη σεβόμαστε, έτσι και ένας άντρας μπορεί να θέλει να κάνει παιδιά και την επιθυμία του αυτή οφείλουμε να την αποδεχόμαστε και να τη σεβόμαστε. Το φύλο, άλλωστε, δεν αποτελεί κριτήριο γονεϊκότητας, υπάρχουν υπέροχοι πατεράδες και φρικτές μητέρες και τούμπαλιν. Οτιδήποτε άλλο είναι ξεκάθαρη διάκριση λόγω φύλου. Τέτοιες θεωρήσεις είναι ενάντια σε κάθε διακήρυξη για την ισότητα των δυο φύλων και προσβάλλουν τόσο το γυναικείο φύλο, υποδεικνύοντας ότι η μητρότητα είναι βιολογικό πεπρωμένο και όχι επιλογή, όσο και το ανδρικό, υπαινισσόμενες ότι η πατρότητα είναι πάρεργο και καταναγκασμός και όχι επιλογή. Λες και δεν υπάρχουν άντρες άξιοι να μεγαλώσουν ένα παιδί ή λες και όσες και όσοι μεγαλώσαμε σε “κανονικές” οικογένειες είμαστε μια χαρά», σχολιάζει.
H Μαριάννα Βασιλείου είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω ΔΣΘ με μεταπτυχιακούς τίτλους σε ποινικό δίκαιο-εγκληματολογία και ιατρικό δίκαιο-βιοηθική, επιστημονική συνεργάτιδα ΑΠΘ και υποψήφια διδακτόρισσα Ιατρικής ΑΠΘ με θέμα το δίκαιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
