Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΥΛΟΥΣΕ πολύ γοργά για την ελληνική κρατική τηλεόραση, στα πρώτα χρόνια του ’70.
Τα δύο κανάλια, το Ε.Ι.Ρ.Τ. (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως) και η Υ.ΕΝ.Ε.Δ. (Υπηρεσία Ενημερώσεως Ενόπλων Δυνάμεων), διαγκωνίζονταν για το ποιο θα είχε τις αξιολογότερες εκπομπές και βεβαίως για το ποιο θα κατακτούσε τους υψηλότερους αριθμούς τηλεθέασης – που και τότε μετριούνταν, καθορίζοντας εν πολλοίς και την διαφημιστική πίτα, άρα και τα έσοδα.
Η Υ.ΕΝ.Ε.Δ., που ήταν το κανάλι του Στρατού, έχοντας όλη την υποστήριξη του Επιτελείου και άρα και του βαθέως κράτους (για την περίοδο της δικτατορίας συζητάμε), βρισκόταν ένα βήμα πιο μπροστά (ή μάλλον πολλά) από το Ε.Ι.Ρ.Τ., που υστερούσε στον τομέα της ψυχαγωγίας και που θα το πάλευε, μετά το 1972, εξισορροπώντας κάπως την κατάσταση.
Χοντρικά, το στρατιωτικό κανάλι ήταν το πρώτο που θα δεχόταν διαφημίσεις, προσφερόμενα προγράμματα από εταιρείες, ζωντανές εκπομπές και ακόμη κινηματογραφικές ταινίες (που ήταν, φυσικά, ιδιωτικές παραγωγές).
Χωρίς καμιά αμφιβολία η Υ.ΕΝ.Ε.Δ. ήταν εκείνη που θα δημιουργούσε, τότε, την εμπορική τηλεόραση στην Ελλάδα, προτείνοντας ένα μοντέλο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που υπήρξε... μάλλον προχωρημένο για την εποχή του. (Είναι γνωστό, εξάλλου, πως η χούντα θα ήταν η πρώτη που θα εφάρμοζε νεοφιλελεύθερες πολιτικές στη χώρα – έστω και σ’ ένα εμβρυακό στάδιο).
Χοντρικά, το στρατιωτικό κανάλι ήταν το πρώτο που θα δεχόταν διαφημίσεις, προσφερόμενα προγράμματα από εταιρείες, ζωντανές εκπομπές και ακόμη κινηματογραφικές ταινίες (που ήταν, φυσικά, ιδιωτικές παραγωγές).
Ο άνθρωπος, που θα άνοιγε την κρατική τηλεόραση στους ιδιώτες (παραγωγούς και διαφημιστές) ήταν ο τότε διοικητής της Υ.ΕΝ.Ε.Δ. «ταξίαρχος» Τρύφων Αποστολόπουλος, που ήταν στρατιωτικός εν αποστρατεία (με το «ταξίαρχος» να του είχε μείνει, παρότι ήταν πλέον υποστράτηγος).
Επί Αποστολόπουλου μεγαλουργούν η εταιρεία παραγωγής «αστήρ tv», της Ελβίρας Ράλλη και του διαφημιστή Γιώργου Ράλλη, που το 1973 έχει απορροφήσει και την «Εκλογή» του Νίκου Νικολαρέα (γνωστός και ως «Συνεργάτης χωρίς όνομα»), η “GTV” του Νίκου Μαστοράκη και, ανάμεσα σε άλλες μικρότερες ή πιο μεγάλες, ο «Οργανισμός Πισσάνος» του Παύλου Πισσάνου.
Ο Πισσάνος ήταν ήδη γνωστός μακετίστας και τιτλίστας του ελληνικού κινηματογράφου στα σίξτις (το «σκίτσα-τρυκ Πισσάνος» το θυμόμαστε όλοι από τις παλιές ελληνικές ταινίες, με το όνομά του να το βλέπουμε στους τίτλους των «Θα σε Κάνω Βασίλισσα», «Υιέ μου... Υιέ μου...» κ.λπ.). Ο Πισσάνος ήταν επίσης διαφημιστής και ακόμη παραγωγός του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης (της Y.ΕΝ.Ε.Δ. βασικά), στο διάστημα 1971-73.
«Η Τελευταία Άνοιξη»
Η πρώτη παραγωγή του Παύλου Πισσάνου, που μας ενδιαφέρει εδώ, είναι «Η Τελευταία Άνοιξη», που ξεκινά να προβάλλεται στο στρατιωτικό κανάλι, στις 16 Οκτωβρίου του ’73 (ημέρα Τρίτη, στις 22:05), σε ημίωρα επεισόδια, ένα μήνα πριν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. (Υπάρχει η πληροφορία πως η εκπομπή ξεκίνησε στις 2 Οκτωβρίου – αν και σ’ αυτές τις περιπτώσεις η μεταγενέστερη ημερομηνία θα είναι πάντα η πιο πιθανή).
Το σίριαλ εκείνο, που είχε σενάριο του Π. Πισσάνου, σκηνοθετούσε ο γνωστός από το σινεμά Γιώργος Σκαλενάκης, ενώ πρωταγωνιστούσαν η Μαρία Αλιφέρη και ο Αντώνης Λιώτσης στους βασικούς ρόλους, μαζί με τους Βάσο Ανδρονίδη, Ελένη Ζαφειρίου, Ιάκωβο Ψαρρά, Σταύρο Φαρμάκη, Θεόδωρο Δημήτριεφ, Μαρία Αλκαίου, Ανέστη Βλάχο κ.ά. Ανάμεσα στους συνεργάτες του Παύλου Πισσάνου θα βρισκόταν και ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος θα έγραφε τη μουσική φυσικά!
Η υπόθεση φέρνει στη μνήμη την κλασική πλέον νουβέλα “Love Story” (1970) του Erich Segal, που είχε γίνει και ταινία, όπως όλοι ξέρουν, την ίδια χρονιά (1970) από τον Arthur Hiller, με την Ali MacGraw και τον Ryan O’Neal. Όπως διαβάζουμε στο πρόγραμμα:
«Η Λουίζα (Μαρία Αλιφέρη), μια όμορφη κοπέλα, κόρη ενός μεγάλου επιχειρηματία, ζει στην Αθήνα με τη νέα και όμορφη μητριά της. Ο πατέρας της ταξιδεύει συνεχώς και παραμελεί την κόρη του, που ζει μέσα στον δικό της κόσμο. Μια μέρα ανακαλύπτει ότι έχει μια ανίατη αρρώστια και ο θάνατός της είναι πολύ κοντά. Εγκαταλείπει το σπίτι της και αναζητά τη γαλήνη και την ηρεμία –για το λίγο χρόνο που της απομένει– σε κάποιο θείο της μεγαλοκτηματία, που ζει στην επαρχία σε μια αγρέπαυλι. Ο θείος της είναι ένας άνθρωπος νευρικός και ιδιότροπος, αλλά κατά βάθος καλός και προσπαθεί με κάθε τρόπο να βοηθήσει την Λουίζα να ξεχάσει το δράμα της και να περάσει όσο γίνεται πιο ανώδυνα τον λίγο καιρό της ζωής, που της απομένει. Κάποια μέρα θα έρθει στην αγρέπαυλι ένας νεαρός πιανίστας (Αντώνης Λιώτσης), που τον έχει καλέσει η θεία τής Λουίζας, μια φιλόμουση γυναίκα, με πολύ καλοσύνη και αρχοντιά. Από την ημέρα αυτή όλα αλλάζουν για τη Λουίζα. Ένας μεγάλος έρωτας δεν αργεί να γεννηθεί και την αναστατώνει. Θάνατος και έρωτας είναι κάτι πολύ μεγάλο για την μικρή Λουίζα...».
Όπως ο Κώστας Ταχτσής είχε μεταφράσει (για επαγγελματικούς λόγους προφανώς) το “Love Story” στα ελληνικά, ως «Ιστορία Αγάπης» (1971), για τις εκδόσεις Ζάρβανος, έτσι και ο Μάνος Χατζιδάκις, για μιαν ανάλογη αισθηματική, τηλεοπτική, περιπέτεια δέχεται να γράψει μουσική – κάτι που θα συνέβαινε για πρώτη φορά, εκείνη τη χρονιά, στην έως τότε διαδρομή του.
Το πρώτο εξάμηνο του 1973 είναι μάλλον περίεργο για τον Μ. Χατζιδάκι, υπό την έννοια πως ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του το περνάει και πάλι στο εξωτερικό – καθώς κινείται μεταξύ Παρισίων, Βρυξελλών και Λονδίνου.
Ο «Μεγάλος Ερωτικός», που κυκλοφορεί από τον Δεκέμβριο του ’72, δεν πάει καλά εμπορικά, δεν τον ευνοεί (τον δίσκο) το αγωνιστικό κλίμα και η έντονη πολιτικοποίηση της περιόδου, με τον Μάνο Χατζιδάκι να φεύγει ξανά από την Αθήνα.
Έτσι, θα βρεθεί να συνεργάζεται με τον χορογράφο Maurice Béjart και την σοπράνο Βάσω Παπαντωνίου, στην παρουσίαση της “La Traviata” του Giuseppe Verdi, στο βασιλικό θέατρο La Monnaie των Βρυξελλών (27 Φεβρουαρίου 1973), να ετοιμάζει το σάουντρακ της γερμανικής ταινίας “Der Fußgänger” (1973) του Maximilian Schell, ενώ την ίδια εποχή θα γνώριζε στο Παρίσι και τον γιουγκοσλάβο σκηνοθέτη Dušan Makavejev, για την ταινία του οποίου “Sweet Movie” (1974) θα έγραφε αργότερα μουσική. Και ήταν στο Λονδίνο ο Μάνος Χατζιδάκις, όταν θα του τηλεφωνούσε ο Παύλος Πισσάνος, για να του προτείνει τηλεοπτική συνεργασία.
Κάποια στιγμή ο Μ. Χατζιδάκις θα επιστρέψει στην Αθήνα. Είναι η εποχή (καλοκαίρι του ’73) όπου τον ψάχνει ο αμερικανός τραγουδοποιός Mayo Thompson των Τεξανών Red Crayola για να συνεργαστούν, εκδηλώνοντας παράλληλα την υποστήριξή του σ’ έναν μεγάλο διαγωνισμό, για το ελληνικό τραγούδι, που θα έβαζε μπροστά το περιοδικό «Επίκαιρα», και που θα ολοκληρωνόταν την επόμενη χρονιά (όταν θα απονεμόταν και το «έπαθλο Χατζιδάκι») και όλα τούτα μήνες πριν ξεκινήσει ο ίδιος τη δημιουργία του μουσικού θεάτρου-καφενείου «Το Πολύτροπον» στην Πλάκα (στο τέλος του ’73).
Βασικά, λέμε για το διάστημα στο οποίο ο Μάνος Χατζιδάκις «μπλέκει» με την τηλεόραση, γράφοντας πρωτότυπη μουσική για το σίριαλ «Η Τελευταία Άνοιξη» (που είχε τον ίδιο τίτλο με μια ταινία του Τάκη Κανελλόπουλου, από το 1972) και που θα γυριζόταν σε έγχρωμο φιλμ, διαθέτοντας πολλά εξωτερικά γυρίσματα, αν κρίνουμε από τις «υπαίθριες» φωτογραφίες που έχουμε κατά νου.
Δυστυχώς το σίριαλ δεν έχει διασωθεί, καθώς αγνοείται από το αρχείο της ΕΡΤ, ενώ χαμένη θεωρείται και η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.
Τελευταία Άνοιξη
«Κατοχή»
Παράλληλα, όμως, με την «Τελευταία Άνοιξη» ο Παύλος Πισσάνος ετοιμάζει ένα ακόμη σίριαλ, το οποίο, έως και σήμερα, περιζώνεται από έναν θρύλο.
Λέμε για την «Κατοχή», που ξεκινά και αυτή να προβάλλεται την ίδια περίοδο, στις 14 Οκτωβρίου 1973, ημέρα Κυριακή, στις 22:05, σε ημίωρα επεισόδια, πάντα από την Υ.ΕΝ.Ε.Δ. και που ήταν μια διεθνής παραγωγή – κάτι αδιανόητο, για την ελληνική τηλεόραση της εποχής.
Ο Π. Πισσάνος κατορθώνει να εξασφαλίσει πολύ μεγάλα ονόματα του εξωτερικού, για να δημιουργήσει το καστ της σειράς, έχοντας βεβαίως στην ομάδα και αρκετούς έλληνες ηθοποιούς.
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 1972, ξένοι πρωταγωνιστές, με πρώτον τον Αμερικανό Thomas Hunter (που ήταν γνωστός από τα spaghetti western) καταφθάνουν στην Αθήνα, για να πάρουν μέρος στα πρώτα γυρίσματα της «Κατοχής», για να ακολουθήσουν στην πορεία δύο πολύ μεγάλοι γερμανοί ηθοποιοί, ο Curd Jürgens και η Maria Schell.
Όλοι αυτοί θα πλαισιώνονταν βεβαίως από τους έλληνες συναδέλφους τους, δηλαδή τους Γιώργο Φούντα, Όλγα Πολίτου, Δήμο Σταρένιο, Δημήτρη Μπισλάνη, Νίκο Τσαχιρίδη, Νίκο Δενδρινό, Κώστα Στεφανάκη, Κορίνα Τσοπέη κ.ά., με την σκηνοθεσία να αναλαμβάνει τώρα ο Στέλιος Παυλίδης και στην συνέχεια ξανά ο Γιώργος Σκαλενάκης.
Τα μίντια της εποχής δεν θα έμεναν βεβαίως ασυγκίνητα, με τους Curd Jürgens και Maria Schell να γίνονται «εξώφυλλο» στο περιοδικό «Οικογενειακός Θησαυρός» (τεύχος #283 της 2 Ιαν. 1973 και τεύχος #284 της 9 Ιαν. 1973), ενώ και στις εφημερίδες θα γράφονταν δίστηλα πέραν του αναμενόμενου.
Κι ενώ από τον Μάιο του ’73 έχουν περατωθεί τα πρώτα δέκα επεισόδια της «Κατοχής» και προγραμματίζονται τα υπόλοιπα είκοσι δύο (άλλα δημοσιεύματα έκαναν λόγο για πενήντα δύο, συνολικώς, επεισόδια), στην εφημερίδα «Μακεδονία» της 30ης Αυγούστου 1973 διαβάζουμε για μία αθηναϊκή ερωτική περιπέτεια τής τότε συζύγου του Curd Jürgens, της Simon Bicheron (πρώην φωτομοντέλο), ενώ από ένα άλλο φύλλο της ίδιας εφημερίδας (19 Ιουν. 1973) πληροφορούμαστε και για την (δεύτερη) άφιξη της Maria Schell στην Αθήνα, η οποία θα μετέβαινε στο Λαύριο, για τα γυρίσματα των νέων επεισοδίων.
Όμως οι μετακλήσεις ξένων ονομάτων θα συνεχίζονταν, αφού ο Π. Πισσάνος θα έκλεινε και τον Klaus Kinski, που θα κατέφθανε κι εκείνος στην πρωτεύουσα! Προσωπικά δυσκολεύομαι πλέον να γράφω για τον πατέρα-τέρας Kinski, αφού, όσο μεγάλος ηθοποιός και να ήταν, υπήρξε κακοποιητής των δύο κοριτσιών του (της Pola βασικά, μα και της Nastassja συναισθηματικά).
Ο Kinski θα έδινε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα του ’73 (Ιούλιος), με αφορμή την παρουσία του στην «Κατοχή», μέσα σ’ ένα κλίμα νευρικότητας και επιθετικότητας, που ανακατευόταν με στιγμές άκρατου ενθουσιασμού (έτσι είχε γραφτεί). Σίγουρα το άτομο εκείνο δεν ήταν «στα καλά του», χωρίς αυτό να αποτελεί άλλοθι για την αποτρόπαιη συμπεριφορά του.
Ο Kinski, που διαμένει στην Μεγάλη Βρεττάνια, υποφέρει από τη ζέστη της πρωτεύουσας (42 βαθμοί), αρνείται να δώσει βιογραφικά στοιχεία, δηλώνει διεθνιστής και ότι τον ενδιαφέρουν όλες οι χώρες το ίδιο, δίχως να ξεχωρίζει καμία, ενώ λέει επίσης πως δεν πιστεύει στις κρατικές οντότητες, πως του αρέσει «η φυλετική και ατομική ισότητα» που διαπίστωσε στους δρόμους της Αθήνας και τέλος πως του άρεσε το σενάριο της «Κατοχής», υποστηρίζοντας πως είχε πει το «ναι», επειδή πείστηκε από την προπαρασκευαστική εργασία που είχε γίνει (πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα). Κι έτσι ήταν, αφού ο Π. Πισσάνος είχε κάνει ούλτρα επαγγελματική δουλειά.
Οι φωτογραφίες, δε, του Κίνσκι από την «νυχτερινή» Αθήνα που κυκλοφορούν και στις οποίες τον βλέπουμε μαζί με την Ρένα Βλαχοπούλου(!), πρέπει να είναι από εκείνη την εποχή.
Ο Παύλος Πισσάνος δεν θα σταματούσε όμως ούτε σ’ αυτές τις μετακλήσεις, αφού για τα επόμενα επεισόδια είχε συμφωνήσει με την Γερμανίδα Christine Kaufmann και τον Ισπανό Julián Mateos, με τα τελευταία γυρίσματα να προγραμματίζεται να συμβούν στην Αίγυπτο, όπως είχε επίσης γραφεί!
Ποιο ήταν, όμως, το στόρι της «Κατοχής», που στηριζόταν στο σενάριο του Χάρη Πετρόπουλου; Να κάτι από τα πρώτα επεισόδια:
«Η ομάδα του Παύλου (Thomas Hunter) βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο, ύστερα από την πληροφορία πληρωμένου γερμανού αξιωματικού, ότι ένας προδότης που βρίσκεται ανάμεσά τους, παρέδωσε στους κατακτητές ένα χαρτί με τα ονόματα της ομάδας – με το χαρτί αυτό να βρίσκεται στο γραφείο του κομαντάντε Γιόχαν (Curd Jürgens). Ο Παύλος και ο Γιώργης (Γιώργος Φούντας) παίρνουν τότε την απόφαση να εξαφανίσουν το χαρτί αυτό από το γραφείο του κομαντάντε, με κάθε τρόπο και θυσία. Για δόλωμα θα βάλουν τη Μαρία (Maria Schell), που υποδύεται μια ελληνίδα αριστοκράτισσα, την οποία ο Γιόχαν αγαπάει. Είναι μια στιγμή πολύ κρίσιμη, για όλη την ομάδα, που έχει μπει στον αγώνα για την ελευθερία της σκλαβωμένης πατρίδας. Μοναδική ελπίδα, για να πετύχουν τα σχέδιά τους, είναι να μπορέσουν να διεισδύσουν στην Κομαντατούρ και να καταστρέψουν τον συγκεκριμένο κατάλογο. Την ίδια ώρα η γερμανική στρατιωτική αμαξοστοιχία, που ξεκίνησε από την κατεχόμενη Ευρώπη, και μεταφέρει ανώτερους και ανώτατους αξιωματικούς της Βέρμαχτ, στο στρατηγείο του Ρόμελ, στην Αφρική, συνεχίζει την πορεία της προς την Ελλάδα...».
Για το σάουντρακ της «Κατοχής» ο πρώτος συνθέτης, που θα έγραφε μουσική θα ήταν ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο οποίος όμως, για κάποιους λόγους, ήταν «κομμένος», τηλεοπτικά, από το καθεστώς. Όπως είχε πει ο ίδιος στο περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» εκείνη την εποχή (Οκτ. 1973):
«Νομίζω ότι ο λόγος, που είμαι κομμένος, πρέπει να είναι τα μανιφέστα που έχω υπογράψει για εξόριστους, πολιτικούς κρατούμενους και φοιτητές. Ίσως πάλι επειδή αφιέρωσα το έργο μου “Παράσταση” στον Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη. Έκανα αίτηση για συναυλία. Δεν μου απάντησαν. Θα πω κάτι και βγάλτε τα συμπεράσματά σας. Κατ’ εντολήν της διαφημιστικής εταιρείας “Πισσάνος” άρχισα να γράφω την μουσική της τηλεοπτικής παραγωγής “Κατοχή”, που γυρίστηκε με τον Κουρτ Γιούργκενς και την Μαρία Σελ. Αφού τελείωσα το πρώτο πλέι-μπακ άρχισε η περιπέτεια… Με παίρνει τηλέφωνο ο παραγωγός και μου λέει ότι η μουσική μου δεν μεταδίδεται από την ΥΕΝΕΔ. Ζητώ διευκρινήσεις και μου λένε ότι είναι θέμα κάποιας υπηρεσίας. Να πω τώρα και κάτι ακόμα; Ο συνάδελφος ο κ. Μάνος Χατζιδάκις, όταν έκοψαν εμένα, δέχτηκε εκείνος να συνεχίσει. Μετά με πλησίασαν μερικοί παράγοντες, και για να με... παρηγορήσουν μου υποσχέθηκαν ότι “αργότερα θα δούμε”».
Ο Μάνος Χατζιδάκις, λοιπόν, θα ήταν εκείνος που θα αναλάμβανε τελικά και το σάουντρακ της «Κατοχής», συνεργαζόμενος ξανά με τον Παύλο Πισσάνο και δημιουργώντας αυτή τη φορά μια άλλου τύπου μουσική. Σ’ ένα αρθράκι στα «Επίκαιρα» (Οκτ. 1973) διαβάζουμε σχετικά:
«Για τις 14 Οκτωβρίου προσδιορίστηκε η πρεμιέρα του πολυσυζητημένου σίριαλ “Η Κατοχή”, που έχει γυρίσει με προοπτικές διοχετεύσεώς του στην διεθνή αγορά ο Οργανισμός Πισσάνος. Η πρώτη σειρά επεισοδίων της “Κατοχής”, η οποία θα μεταδίδεται από το κανάλι 5, έχει τον τίτλο “Ο σαμποτέρ των τραίνων”.(…) Η σκηνοθεσία της πρώτης σειράς επεισοδίων είναι του Στέλιου Παυλίδη, ενώ της δεύτερης και τρίτης σειράς του Γιώργου Σκαλενάκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος της μουσικής ολόκληρου του σίριαλ, την οποία έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις, ανήλθε στο ποσό των 35.000 δολαρίων, δηλαδή 1.050.000 δραχμές».
Αν ο Μάνος Χατζιδάκις είχε πάρει, τότε, 1 εκατομμύριο δρχ. για να γράψει τη μουσική της «Κατοχής» φανταστείτε τι κόστος θα είχε αυτό το σίριαλ συνολικά, με τους ξένους ηθοποιούς, τα εξωτερικά γυρίσματα, τα εφφέ κ.λπ. Ασύλληπτο, για τα δεδομένα της ελληνικής τηλεόρασης της εποχής.
Σ’ αυτό το αρθράκι των «Επικαίρων» το ενδιαφέρον, όμως, ήταν άλλο. Ήταν μια φωτογραφία, που έδειχνε τον Μάνο Χατζιδάκι και τον συνεργάτη του, και διακεκριμένο συνθέτη της avant-garde Θόδωρο Αντωνίου, μπροστά σε μία moog etherwave θερεμίνη(!) (στα ελληνικά είχε προταθεί και η λέξη «αιθερόφωνο», γι’ αυτό το παράξενο όργανο). Μάλιστα, ο Θ. Αντωνίου, όπως βλέπουμε, κρατάει την αποσπώμενη αντένα του οργάνου, κι είναι έτοιμος να την τοποθετήσει, με την λεζάντα να λέει: «Μάνος Χατζιδάκις και Θόδωρος Αντωνίου, στη διάρκεια εγγραφής της μουσικής της “Κατοχής”».
Ο Μ. Χατζιδάκις σίγουρα ετοίμασε «αβανγκάρντιες» για την «Κατοχή», καθώς φαίνεται πως το σίριαλ τον ενέπνεε για πιο abstract ηχοχρώματα. Σίγουρα, επίσης, ο ρόλος του Θ. Αντωνίου στην διευθέτηση αυτού του υλικού, θα ήταν ακρογωνιαίος, αφού ο ίδιος βρισκόταν ήδη σ’ αυτό τον χώρο, έχοντας πολύ καλή σχέση και με την ηλεκτρονική μουσική. Του Θόδωρου Αντωνίου ήταν εξάλλου το 20σέλιδο τευχίδιο «Τι είναι ηλεκτρονική μουσική», που είχε τυπώσει το Γραφείο Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων του ΟΤΕ, τον Σεπτέμβριο του 1970, με αφορμή την παρουσίαση τού ηλεκτρονικού έργου του «Τηλεπικοινωνίαι ΟΤΕ 1970».
Είναι βέβαιο πως ο Μάνος Χατζιδάκις θα «έπαιξε» με την θερεμίνη (που θεωρείται πρώιμο ηλεκτρονικό όργανο – παρότι δεν είναι τυπικά ηλεκτρονικό) και πως ήχοι θερεμίνης θα ακούγονταν οπωσδήποτε και στην «Κατοχή».
Εν τω μεταξύ τα επεισόδια της «Κατοχής» είχαν συντμηθεί σε 20 και φυσικά δεν είχαν γυριστεί όλα, όταν θα ξεκινούσε η σειρά να προβάλλεται στην Υ.ΕΝ.Ε.Δ. – η οποία σειρά ήταν κι αυτή έγχρωμη, παρότι το σήμα, τότε, της ελληνικής τηλεόρασης ήταν ασπρόμαυρο, έχοντας τους γερμανούς ηθοποιούς φωνητικά ντουμπλαρισμένους (αφού ακούγονταν να μιλούν ελληνικά).
Αν κοιτάξεις τα τηλεοπτικά προγράμματα της εποχής βλέπεις πως τόσο η «Κατοχή», όσο και η «Τελευταία Άνοιξη» προβάλλονται, για τελευταία φορά, στις 24 και 26 Φεβρουαρίου του 1974 αντιστοίχως.
Στην πράξη, όμως, αμφότερα τα σίριαλ φαίνεται πως είχαν ολοκληρώσει την πορεία τους στην τηλεόραση νωρίτερα, αφού μετά την επικράτηση του καθεστώτος Ιωαννίδη (25 Νοεμβρίου 1973) ο Παύλος Πισσάνος πέφτει σε δυσμένεια. Όπως διαβάζουμε στο σάιτ του (heptapolis.com):
«Το αιφνιδιαστικό καθεστώς Ιωαννίδη επέβαλε την διακοπή των γυρισμάτων της υπερπαραγωγής “Occupation” (Κατοχή), κατάσχεσε τα υλικά της ταινίας και όταν, μετά την πάροδο 12 ετών, ο Παύλος Πισσάνος κέρδισε όλους τους δικαστικούς αγώνες, που έκανε προς δικαίωσή του, και υποχρεώθηκε η ΕΡΤ να επιστρέψει τα masters των γυρισμάτων, το μεγαλύτερο μέρος των ταινιών είχε χαθεί».
Το περίεργο όμως είναι πως τόσο «Η Τελευταία Άνοιξη», όσο και η «Κατοχή» αναγράφονταν κανονικά στα τηλεοπτικά προγράμματα, μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 1974, ενώ και στο #210 τεύχος του περιοδικού «Ραδιοτηλεόρασις» (17-23 Φεβ. 1974) βλέπουμε στο εξώφυλλο μεγάλη φωτογραφία από την «Κατοχή» (με τους Curd Jürgens και Klaus Kinski). Να διαφημίζεις ένα σίριαλ την τελευταία εβδομάδα προβολής του, στο επίσημο κρατικό ραδιοτηλεοπτικό περιοδικό, όταν δεν το έχεις διαφημίσει αναλόγως, όταν ξεκίνησε, δεν μοιάζει λίγο περίεργο, ή και πολύ, όλο αυτό; Κάτι πρέπει να είχε συμβεί... Πιθανώς να είχε διακοπεί κάποια στιγμή η «Κατοχή» και μετά να ξαναπροβλήθηκε...
Εκείνο που έχει νόημα να πούμε είναι πως με αφορμή το ξέσπασμα της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης το καθεστώς Ιωαννίδη «επιτίθεται» στην τηλεόραση, η οποία είχε φθάσει να λειτουργεί, σχεδόν εξ ολοκλήρου, με ιδιωτικά κριτήρια. Όπως είχαν γράψει οι Γιώργος Ζώτος, Γιώργος Λιάνης και Άρης Σκιαδόπουλος στον «Ταχυδρόμο» (τεύχος #1017, 5 Οκτ. 1973) σε άρθρο με τίτλο «Τα θολά κανάλια δεν καθαρίζουν με... απορρυπαντικά»:
«Την εκμετάλλευση των προγραμμάτων την έχουν ιδιώτες και μεσάζοντες, ενώ και οι δύο σταθμοί ανήκουν στο κράτος και τουλάχιστον σ’ αυτό έπρεπε να περιέρχονται και τα κέρδη. Από τον Οκτώβριο του ’72 έως τον Μάρτιο του ’73 δαπανήθηκαν για διαφημιστικές σφήνες 93 περίπου εκατομμύρια δραχμές, από τα οποία οι δύο σταθμοί εισπράξανε μόνο 28 εκατομμύρια περίπου, ενώ το υπόλοιπο, κάπου 66 εκατομμύρια, πήγε στα χέρια των ιδιωτών εκμεταλλευτών.(...) Είναι ανάγκη να ξαναγυρίσει η εκμετάλλευση των διαφημίσεων στους φυσικούς φορείς, δηλαδή στους δύο σταθμούς».
Με άλλα λόγια η κατάσταση είχε ξεφύγει στην τηλεόραση... Κι έτσι, και σε συνδυασμό με την πετρελαϊκή κρίση, η δοτή κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου θα αποφάσιζε να περιορίσει το πρόγραμμα συνολικώς –από τις 20 Ιανουαρίου του ’74 θα ξεκινούσε αυτό μισή ώρα αργότερα και θα τελείωνε μία ώρα νωρίτερα–, ενώ θα έβαζε χέρι και στις συμπράξεις με ιδιώτες περιορίζοντάς τες, υποχρεώνοντας κατά μίαν έννοια το Ε.Ι.Ρ.Τ. και την Υ.ΕΝ.Ε.Δ. να εκμεταλλεύονται διαφημιστικά τις εκπομπές τους, δίχως την παρουσία και μεσολάβηση τρίτων. (Είναι γνωστό π.χ. πως τότε κόπηκαν οι παραγωγές του Νίκου Μαστοράκη, και της GTV, από την τηλεόραση). Έτσι, διάφορες ξένες σειρές, μα και ελληνικές, θα χάνονταν απότομα από το καθημερινό πρόγραμμα.
Τέλος, ισχύει κι εκείνο, το οποίο ακούμε από την Ρένα Θεολογίδου στο σχετικό επεισόδιο της σειράς της ΕΤ1 «Το Σήριαλ των Σήριαλ» (1991), πως, μετά τη δικαστική περιπέτεια προφανώς του Π. Πισσάνου, τα εναπομείναντα επεισόδια της «Κατοχής» θα πουλιόντουσαν σε γερμανικό κανάλι...
Κατοχή
