«Σαν ένας άγγελος να κατούρησε τη γλώσσα σου»: έτσι εκφράζουν οι φίλοι μας οι Δανοί το πόσο νόστιμο ήταν το φαγητό που μόλις έφαγαν. Υπάρχουν και άλλες τέτοιες εκφράσεις, εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Όσο η Γη θα περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, τόσο οι γλώσσες μας θα στρίβουν και το μυαλό θα πετάει. Αυτή είναι η αλήθεια και ένα κορίτσι με ρίζες από τη Σερβία, γεννημένο και μεγαλωμένο στο Λονδίνο, που τα τελευταία τρία χρόνια ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα, έφτιαξε ένα φανταστικό βιβλιαράκι που συμπυκνώνει την πλαστικότητα και την ελαστικότητα που κρύβουν οι ιδιωματισμοί.
Η Nataliya Vitorovich είναι μια εικονογράφος της οποίας η δουλειά είναι πολύ παιχνιδιάρικη. Πριν από λίγους μήνες δημιούργησε ένα μικρό, πνευματώδες βιβλίο με 60 ιδιωματισμούς από όλο τον κόσμο, που φέρει τον τίτλο «You Ate My Ears» και θα το βρεις στο Hyper Hypo. Μέσα από τις σελίδες του συνειδητοποιείς ότι μερικές λεξούλες στη σειρά, αν εικονογραφηθούν στην κυριολεξία τους, είναι απλώς ξεκαρδιστικές, μπορούν να σου μείνουν και να σε κάνουν να καταλάβεις κάτι παραπάνω για έναν πολιτισμό. Να νιώσεις την ιδιοφυΐα των λαών, το χιούμορ τους, την ομορφιά των λέξεων που στρώνονται μπροστά σου σχεδόν άτσαλα και για σένα δεν βγάζουν νόημα αλλά συμπυκνώνουν τη δική τους πραγματικότητα. Οι άγνωστες αυτές λέξεις συνάντησαν τα χρώματα και το ύφος της Nataliya και κάπου εκεί δημιουργήθηκε αυτό το διασκεδαστικό ανάγνωσμα που είναι γεμάτο ζωηράδα, φαντασία, κυριολεξία και πολλή πλάκα.
Αν μου ζητούσε κάποιος να του περιγράψω τι έκανα σε αυτό το βιβλίο, θα του έλεγα ότι πρόκειται για μια παιχνιδιάρικη εξερεύνηση του χιούμορ και της παραδοξότητας της γλώσσας.
Αλλά πώς της ήρθε η ιδέα για κάτι τέτοιο; Η ίδια μας λέει πως της αρέσει να μπλέκει το χιούμορ και το θράσος. «Η ιδέα για το βιβλίο μού ήρθε όταν έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο με σερβικούς ιδιωματισμούς το περασμένο καλοκαίρι σε ένα βιβλιοπωλείο στο Βελιγράδι. Μιλάω σερβικά, αλλά επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν τα κατέχω πλήρως και υπήρχαν πολλές φράσεις που δεν είχα ξανακούσει. Ξαναδιάβασα το βιβλίο αργότερα με τη γιαγιά μου και τις ήξερε όλες. Γελούσαμε τόσο πολύ μαζί, με το πόσο παράξενες και γελοίες ήταν κάποιες από αυτές. Αναρωτήθηκα επίσης ποιες ελληνικές ιδιωματικές εκφράσεις έχανα επειδή δεν γνωρίζω άπταιστα τη γλώσσα.
Αν μου ζητούσε κάποιος να του περιγράψω τι έκανα σε αυτό το βιβλίο, θα του έλεγα ότι πρόκειται για μια παιχνιδιάρικη εξερεύνηση του χιούμορ και της παραδοξότητας της γλώσσας. Στο “You Ate My Ears” συγκέντρωσα φράσεις από διάφορες γλώσσες και εικονογράφησα την κατά λέξη μετάφραση αντί για το νόημά τους. Βρήκα κάποιες από τις φράσεις στο διαδίκτυο, αλλά κυρίως απευθύνθηκα σε φίλους που μιλούν διαφορετικές γλώσσες και τους ρώτησα ποιες είναι οι αγαπημένες τους εκφράσεις. Το υλικό ήταν τεράστιο, ωστόσο ξεχώρισα 60 φράσεις. Ο Αντρέας και ο Στάθης από το Hyper Hypo μού πρότειναν να συνεργαστούμε, κάτι που μου φάνηκε απόλυτα ταιριαστό. Για μένα ήταν λογικό αυτό το έργο να παρουσιαστεί σε μορφή βιβλίου − βλέποντας όλες τις ιδιωματικές εκφράσεις μαζί, αναδεικνύεται το πόση πλάκα έχουν».
Είναι αρκετά δραστήρια, δουλεύει με πολλαπλά ψηφιακά και έντυπα μέσα, καθώς και στον σχεδιασμό προϊόντων και installations. Με τα εικαστικά έχει επαφή από νήπιο. «Με την τέχνη έχω πολύ στενή επαφή από πολύ μικρή ηλικία. Η μητέρα μου είναι εικαστικός και πάντα με έπαιρνε μαζί της σε εκθέσεις και εγκαίνια, από όταν ήμουν παιδί. Το σπίτι στο οποίο μεγάλωσα ήταν πολύ εκκεντρικό, γεμάτο με πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, φωτογραφίες∙ κάθε δωμάτιο και κάθε όροφος ήταν βαμμένα σε διαφορετικά χρώματα. Αυτό το περιβάλλον έπαιξε σίγουρα τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση της αισθητικής μου ως ατόμου και ως καλλιτέχνιδας. Σε κάποια φάση της ζωής μου, εκεί κάπου στο λύκειο, σταμάτησα να ασχολούμαι με τις τέχνες και καταπιάστηκα ξανά γύρω στα 20. Στην πραγματικότητα ένιωθα πολύ αποκομμένη από τις παραδοσιακές καλλιτεχνικές πρακτικές που διδασκόμασταν. Όταν άρχισα ξανά, ξεκίνησα να φτιάχνω αφίσες για ένα μπαρ στο οποίο εργαζόμουν. Είμαι αυτοδίδακτη και με την πάροδο του χρόνου ανέπτυξα το δικό μου στυλ. Στην Ελλάδα ήρθα από καπρίτσιο. Δεν γνώριζα κανέναν όταν ήρθα εδώ, αλλά ήξερα ότι ήθελα να περάσω χρόνο σε ένα μέρος με περισσότερη ηλιοφάνεια και πιο αργούς ρυθμούς ζωής. Με το που έφτασα στην Αθήνα, ένιωσα αυτό το άμεσο αίσθημα οικειότητας. Βρήκα την αλλαγή από το Λονδίνο αναζωογονητική».
Σχετικά με το πώς λειτουργεί για εκείνη το κεφάλαιο «έμπνευση», εξηγεί: «Βρίσκω τόση έμπνευση στα μικρά, καθημερινά πράγματα − φωτογραφίζω πάντα πινακίδες που μου αρέσουν ή συλλέγω μικρά γραφικά που συναντώ. Πάντα μου άρεσε να αρχειοθετώ και να φτιάχνω μικρούς φακέλους αναφοράς∙ το κάνω από τότε που ήμουν έφηβη. Στην Αθήνα εμπνέομαι από τόσα πολλά − από βιτρίνες καταστημάτων με όμορφη τυπογραφία μέχρι τις πλαστικές σακούλες στη λαϊκή. Τα αντικείμενα που έχουν πάνω τους ζωγραφισμένες φατσούλες ήταν πάντα μια εμμονή μου. Είμαι σίγουρη ότι υπάρχει μια πιο βαθιά εξήγηση για το γιατί μας ελκύουν οι ανθρωπόμορφοι χαρακτήρες, αλλά, για να το θέσω απλά, θεωρώ ότι με κάνουν ευτυχισμένη και ότι συνδέομαι μαζί τους».
Για τα σχέδιά της για το μέλλον, η Nataliya λέει: «Αυτήν τη στιγμή συνεργάζομαι με μια φίλη σε μια σειρά ρούχων. Σκοπεύουμε να τυπώσουμε μερικά από τα σχέδιά μου πάνω σε ρούχα που έχει σχεδιάσει και φτιάξει. Προς το παρόν, προσπαθώ να δουλεύω περισσότερο μακριά από τον υπολογιστή μου και πειραματίζομαι με διαφορετικά μέσα, όπως η κεραμική και τα υφάσματα. Αργότερα μέσα στη χρονιά θα κυκλοφορήσω επίσης ένα εικονογραφημένο ημερολόγιο για το 2025, το οποίο θα είναι προς πώληση στο @studio_nattu».
Hyper Hypo, Βορέου 10, Αθήνα, @Hyper.Hypo.Athens. Το βιβλίο είναι διαθέσιμο και στο hyperhypo.gr
