ΟΙ ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ στην έκδοση και την ανανέωση των αδειών διαμονής, οι πολλές τους κατηγορίες που δημιουργούν μεγαλύτερη σύγχυση, τα ανορθολογικά εισοδηματικά κριτήρια, οι δυσκολίες με την πολιτογράφηση, η εργασιακή εκμετάλλευση, η έλλειψη πολιτικών υποστήριξης και ένταξης και η χάραξη μιας ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής είναι τα κύρια σημεία του υπομνήματος που κατέθεσε το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών (ΕΦΜ) στο υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστών (18/12). Με την αφορμή αυτή επικοινωνήσαμε με εκπροσώπους του ΕΦΜ και μεταναστευτικών οργανώσεων. Ιδού τι μας είπαν.
Αχμέντ Μοαβία: «Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τις ανανεώσεις των αδειών διαμονής»
συντονιστής ΕΦΜ, πρόεδρος Ελληνοσουδανικού Συνδέσμου Φιλίας
«Το θέμα των καθυστερήσεων στις εκδόσεις και τις ανανεώσεις των αδειών διαμονής είναι σοβαρό και θα πρέπει να επιλυθεί άμεσα, καθώς επιτείνει το άγχος, την ανασφάλεια και την ταλαιπωρία των προσφύγων, και δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τις συναλλαγές τους με υπηρεσίες και φορείς. Η επίσπευση των διαδικασιών και η έκδοση μιας ισχυρής άδειας διαμονής είναι ανάμεσα στα βασικά μας αιτήματα. Θέμα, όμως, είχε δημιουργηθεί και με τις βεβαιώσεις κατάθεσης αίτησης για τις άδειες διαμονής, το γνωστό παλιότερα ως “μπλε χαρτί” που αφορά 272.930 πρόσφυγες και μετανάστες, ένα ποσοστό αυξημένο κατά 10% από πέρσι.
συντονιστής ΕΦΜ, πρόεδρος Ελληνοσουδανικού Συνδέσμου Φιλίας
Οι κάτοχοί τους μετά το τέλος του χρόνου δεν θα μπορούσαν πλέον να επιστρέψουν στην Ελλάδα αν ταξίδευαν εκτός αυτής. Εμποδίζονταν, επίσης, νέοι άνθρωποι που ζουν εδώ και έχουν γίνει δεκτοί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα για σπουδές να μεταβούν εκεί, δυσχεραινόταν επίσης η αναζήτηση εργασίας καθώς οι εργαζόμενοι γίνονται ευάλωτοι σε ενδεχόμενες εργασιακές αυθαιρεσίες.
Ευτυχώς, μετά την παράσταση διαμαρτυρίας που κάναμε το Δ.Σ. του ΕΦΜ έξω ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Μεταναστών και το σχετικό υπόμνημα που υποβάλαμε στα υπουργεία Μετανάστευσης & Προστασίας του Πολίτη δόθηκε παράταση ενός έτους (λήγει στις 31/12/2025), θα πρέπει όμως να υπάρξει οριστική επίλυση που να εξυπηρετεί τους ανθρώπους που αιτούνται άσυλο. Άλλο ένα πρόβλημα είναι η απουσία πληροφόρησης και υποστήριξης σχετικά με τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, καθώς πολλοί δεν έχουν την τεχνογνωσία ούτε και γνωρίζουν καλά τη γλώσσα.
Οι δυσκολίες της πολιτογράφησης με τις ιδιαίτερα αυστηρές ακόμα και για αυτόχθονες Έλληνες πολίτες εξετάσεις πιστοποιητικού επάρκειας γνώσεων και το πρόβλημα με τις συντάξεις των μεταναστών πρώτης γενιάς είναι δύο ακόμα ζητήματα αιχμής. Η θεσμική συλλογική εκπροσώπηση των μεταναστών και η θεσμική αναγνώριση των σωματείων τους αποτελεί ένα επιπλέον πάγιο αίτημά μας.
«Οι δυσκολίες της πολιτογράφησης με τις ιδιαίτερα αυστηρές ακόμα και για αυτόχθονες Έλληνες πολίτες εξετάσεις πιστοποιητικού επάρκειας γνώσεων και το πρόβλημα με τις συντάξεις των μεταναστών πρώτης γενιάς είναι δύο ακόμα ζητήματα αιχμής».
Τέλος, αναφορικά με το ζήτημα των Σουδανών προσφύγων που απασχολεί και μένα ιδιαίτερα, αφενός επειδή σχετίζεται με έναν αιματηρό εμφύλιο που διεξάγεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αφετέρου γιατί κατάγομαι από αυτήν τη χώρα, είναι γεγονός ότι, όπως και οι Παλαιστίνιοι πλέον, αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες με διαδικασίες fast track, κανείς όμως δεν ξέρει αν η αυτή η “ευνοϊκή” μεταχείριση θα συνεχιστεί σε περίπτωση που ο αριθμός τους αυξηθεί αισθητά. Μέχρι και τον Μάρτιο του ’24 είχαν φτάσει στην Ελλάδα κάπου 300 πρόσφυγες από το Σουδάν από τους συνολικά 11.000 που έχουν καταφύγει στην Ευρώπη κυρίως μέσω Ιταλίας – σήμερα είναι σίγουρα περισσότεροι».
Άντλα Σασάτη: «Το μεταναστευτικό στην Ελλάδα θυμίζει το επιτραπέζιο “φιδάκι”»
διεύθυνση ΕΦΜ
«Από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όχι μόνο οι πρόσφυγες αλλά και μετανάστες που ζουν και εργάζονται πολλά χρόνια τώρα στην Ελλάδα, στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή εστιάζουμε στα ζητήματα των αδειών διαμονής, της πολιτογράφησης και των συντάξεων που την τελευταία δεκαετία ταλαιπωρούν χιλιάδες ανθρώπους. Στο κάλεσμά μας για υποστήριξη των δράσεων αυτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανταποκρίθηκαν η Equinox Racial Justice Initiative και το European Network Against Racism.
διεύθυνση ΕΦΜ
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024 υποβλήθηκαν 31.707 αιτήσεις: στις 20.302 εγκρίθηκαν οι βεβαιώσεις, ενώ εκδόθηκαν ελάχιστες άδειες διαμονής. Ζητάμε ξανά από την πολιτεία τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής καθώς και τη δημιουργία ενός σχεδίου κοινωνικής ένταξης. Ένα απαράδεκτο φαινόμενο που πρέπει να εκλείψει είναι να εκδίδεται επιτέλους μία άδεια διαμονής, αλλά επειδή η αναμονή λόγω της γραφειοκρατίας, της αδιαφορίας και της έλλειψης προσωπικού μπορεί να φτάσει και την τριετία, να είναι ήδη ληγμένη, με αποτέλεσμα να πρέπει ο κάτοχός της, μόλις την παραλάβει, να ξεκινήσει τη διαδικασία από την αρχή!
Η ίδια η διαδικασία περιλαμβάνει αυστηρούς, χρονοβόρους και πολλές φορές περιττούς ελέγχους οι οποίοι συμβάλλουν περαιτέρω στις καθυστερήσεις. Δεν προβλέπεται επίσης παραχώρηση αδειών διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, π.χ. σε βαριά ασθενείς, ηλικιωμένους ή αναπήρους που ζουν πολλά χρόνια στη χώρα. Σημαντικά κενά υπάρχουν και σε διερμηνείς και γίνεται προσπάθεια, μέσω εκτελεστικών συμβάσεων, να υπάρξει συνεργασία με τη ΜΚΟ Μετάδραση.
Η Ελλάδα έλαβε πρόσφατα ευρωπαϊκό κονδύλι ύψους 160 εκατ. ευρώ ώστε να εξασφαλιστούν συμβάσεις με διερμηνείς, δικηγόρους και άλλους εργαζόμενους στο κομμάτι του ασύλου, που ευελπιστούμε να αξιοποιηθεί προς το συμφέρον των ωφελούμενων.
Ζήτημα όμως υπάρχει και με το οικονομικό βοήθημα που δικαιούνται οι κάτοχοι βεβαιώσεων κατάθεσης αίτησης ασύλου σε χώρες της Ε.Ε., το οποίο στη χώρα μας έχει να καταβληθεί από τον Ιούνιο και καμία ενημέρωση δεν υπάρχει για το πότε θα δοθεί. Γενικά μιλώντας, το μεταναστευτικό στην Ελλάδα θυμίζει το επιτραπέζιο “φιδάκι”: εκεί που νομίζεις ότι έφτασες, με τα πολλά, στο τέλος μπορεί ανά πάσα στιγμή να οπισθοχωρήσεις πολλά τετράγωνα, να επιστρέψεις σχεδόν στην αφετηρία και να υποχρεωθείς να επαναλάβεις τις ίδιες διαδικασίες με έναν νεοφερμένο, ακόμα κι αν έχεις πολλά χρόνια στη χώρα και διαθέτεις στέγη, δουλειά, ένσημα κ.λπ. Υπάρχουν επίσης δεκάδες διαφορετικά είδη αδειών που δημιουργούν σύγχυση».
Ροβένα Τζόρι
πρόεδρος της Αλβανικής Κοινότητας
«Το υπόμνημα που υποβάλαμε στο υπουργείο Μετανάστευσης αφορά καταρχάς ένα θέμα που επείγει και χρήζει άμεσης επίλυσης, τις χρόνιες καθυστερήσεις στις εκδόσεις και τις ανανεώσεις των αδειών διαμονής χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων που ζουν στη χώρα, γεγονός που τους θέτει σε διαρκή κατάσταση αναμονής αναφορικά με την εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία, την όλη τους διαβίωση.
πρόεδρος της Αλβανικής Κοινότητας
Το σύνθημα του κεντρικού μας πανό “Πόσα χρόνια αναμονής για μια άδεια διαμονής;” εστίαζε σε αυτό ακριβώς. Γιατί μπορεί εσύ να είσαι απόλυτα συνεπής σε αυτά που σου ζητάει η πολιτεία, στους όρους και τους χρόνους που θέτει, εκείνη όμως αποδεικνύεται ασυνεπής. Πρόβλημα όμως υπάρχει επίσης με την πολιτογράφηση ακόμα και ανθρώπων που ζουν δεκαετίες στη χώρα, καθώς και με τις συντάξεις των μεταναστών α’ γενιάς, κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα την αλβανική μεταναστευτική κοινότητα, καθώς είναι η πολυπληθέστερη στην Ελλάδα.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το πρόγραμμα νομιμοποίησης ξεκίνησε το 1998, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζονται η νομότυπη εργασία και τα συντάξιμα χρόνια όσων είχαν έρθει στην Ελλάδα νωρίτερα, και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Ο νόμος 4387/2016 περί της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος που προβλέπει μείωση κατά 1/40 της σύνταξης για κάθε χρόνο που υπολείπεται χρήζει σίγουρα διόρθωσης, καθώς διαιωνίζει μια αδικία, ενώ δυσχεραίνει και την πολιτογράφηση. Έχουμε έτσι το παράδοξο των οικογενειών δύο ταχυτήτων, με τα παιδιά τα οποία έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα να αποκτούν την υπηκοότητα νωρίτερα από τους γονείς τους, οι οποίοι ακόμα ταλαιπωρούνται με τις ανανεώσεις των αδειών διαμονής τους.
Ένα ακόμα θέμα είναι τα πολύπλοκα εισοδηματικά κριτήρια που απαιτούνται για την πολιτογράφηση, καθώς δεν εξαιρούν ούτε τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης ούτε το διάστημα της πανδημίας, οπότε επίσης χάθηκαν ή πήγαν πίσω χιλιάδες δουλειές. Αυτό δημιουργεί άλλο ένα παράδοξο, να περνάς τις εξετάσεις, αλλά να “κόβεσαι” λόγω εισοδηματικών κριτηρίων! Ειδική μέριμνα χρειάζεται και για την κατάσταση παρατυπίας που αφορά πολλές μετανάστριες, οι οποίες απασχολούνται ως εσωτερικές σε οικιακές εργασίες. Το εργόσημο δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα, καθώς συναντούν συνεχώς την άρνηση των εργοδοτών να το πληρώσουν, χρειάζεται λοιπόν να υπάρξει μια άλλη ρύθμιση αλλά και να νομιμοποιηθούν όσοι μετανάστες/-ριες διαμένουν πάνω από τρία χρόνια στη χώρα και είναι θύματα εργοδοτικής εκμετάλλευσης».
Αϊμάν Σλίμπι: «Βεβιασμένη η απόφαση “παγώματος” των αιτήσεων ασύλου των προσφύγων από Συρία, μύθος η “μαζική επιστροφή”»
εκπρόσωπος Στέγης Σύρων Προσφύγων
«Οι λόγοι που επικαλέστηκαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, για την απόφαση περί “παγώματος” των αιτήσεων ασύλου των Σύρων προσφύγων είναι διάτρητοι. Πρόκειται για μια απόφαση βεβιασμένη, πρωτοφανή και πολύ παράξενη. Ναι μεν με τη φυγή του Μπασάρ Αλ Άσαντ ανατράπηκε ένα σκληρό δικτατορικό καθεστώς πενήντα χρόνων, δεν υπάρχει όμως ακόμα καμία σαφής ένδειξη για το τι πρόκειται να ακολουθήσει και πόσο πράγματι θα εξομαλυνθεί η κατάσταση σε μια χώρα που υπέφερε για χρόνια από έναν άγριο εμφύλιο, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές αντιμαχόμενες ομάδες και συμφέροντα στην περιοχή.
Έπειτα, είναι ψευδή τα περί μαζικής επιστροφής προσφύγων· οι άνθρωποι που επιστρέφουν είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα Σύροι που είχαν καταφύγει στην Τουρκία καταρχάς, ή στον Λίβανο, όπου διαβίωναν σε άθλιες συνθήκες. Οι επιστροφές από ευρωπαϊκές χώρες είναι πολύ περιορισμένες, ακριβώς λόγω της αβεβαιότητας που εξακολουθεί να υπάρχει – προσωπικά, όσον αφορά την Ελλάδα, δεν ξέρω κανέναν Σύρο που να θέλει να επιστρέψει αυτήν τη χρονική στιγμή (σ.σ. υπολογίζεται ότι πάνω από 13 εκατ. άνθρωποι σε σύνολο 22 εκατ. έχουν εγκαταλείψει τη Συρία από τo ξέσπασμα του εμφυλίου το 2011).
Επιπλέον, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση ή οδηγία για το τι πρόκειται να γίνει με τους ανθρώπους των οποίων οι αιτήσεις έχουν “παγώσει”, ούτε γνωρίζουμε αν θα προστατεύονται στο εξής από τις επαναπροωθήσεις.
Στην Ελλάδα, μέχρι τις 10/12 είχαν υποβληθεί περί τις 9.300 αιτήσεις ασύλου από Σύρους υπηκόους, οι περισσότεροι από τους οποίους διαμένουν σε δομές. Από αυτές περίπου 1.550 βρίσκονται σε φάση καταγραφής και άλλες 4.474 είναι υπό επεξεργασία, με αποτέλεσμα η διαδικασία της απόφασης να έχει προσωρινά “παγώσει” για σχεδόν 6.000 ανθρώπους, ανάμεσά τους οικογένειες με μικρά παιδιά, ή που βρίσκονται σε διαδικασία οικογενειακής επανένωσης. Βέβαια και τα στοιχεία αυτά είναι ελλιπή, καθώς κάποιοι Σύροι πρόσφυγες που θέλουν να μεταβούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες φοβούνται ότι δεν θα γίνουν δεκτοί εκεί αν έχουν ήδη αιτηθεί άσυλο στην Ελλάδα, προτιμούν λοιπόν να παραμείνουν χωρίς χαρτιά ώσπου να καταφέρουν να φύγουν».
