Tόσο κουλό, που καθίσταται ενδιαφέρον!
Εγώ κι ένας φίλος μου στο μάελστρομ της σύγχρονης τέχνης
ΠΡΙΝ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ πήγαμε σε μια γκαλερί της μόδας με έναν φίλο. Η φάση ήταν φρεσκαδούρα, ο φίλος μου (της παραδοσιακής σχολής) λιγάκι τσατίστηκε. Τα έργα ήταν τόσο κουλά, που καθίσταντο ενδιαφέροντα. Σε ένα μπαράκι του Κέντρου πήγαμε να κουτσοπιούμε και ο διάβολος της ορθότητας δεν τον άφηνε να ησυχάσει όλο το βράδυ. «Μα, τι μαλακίες ήταν αυτές!» έλεγε και ξανάλεγε.
Εγώ δεν του απαντούσα. Ό,τι θέμα κι αν ανοίγαμε, το πήγαινε στην «απίστευτη μπλόφα που λέγεται Σύγχρονοι Έλληνες Καλλιτέχνες, αυτό το συμμοριάκι που αλληλογλείφεται εκστασιασμένο και τ' αγχωμένα έργα τους είναι η αργοπορημένη μίμηση πραγμάτων που έξω έληξαν πριν καν τα σφυρίξουν κ.ο.κ.».
«Καλό μου παιδί», του είπα στο τέλος, «το γεγονός ότι όλο το βράδυ κοπανιέσαι και ψάχνεις τις σωστές λέξεις για να κατατροπώσεις έναν "μαλάκα", ειδικά σ' εμένα που βλέπεις ότι βαριέμαι, σημαίνει ότι σκάλωσες big time με όσα είδες – σχεδόν οιστρηλατήθηκες!! Αυτό κάτι σημαίνει για τη μικροτέχνη που είδες».
Μου απάντησε: «Δεν μου το έκανε η τέχνη, μου το έκανε το σκανδαλωδώς σπουδαιοφανές της περιτύλιγμα, η σημασία που της αποδίδουν εις βάρος των πραγματικά σοβαρών πραγμάτων».
Του είπα: «Αποκλείεις το ενδεχόμενο να είδες κάτι τόσο φρέσκο και πρωτότυπο, που σε ξένισε ακριβώς επειδή δεν σου θύμιζε τίποτε άλλο;
Οι άνθρωποι είναι φυσικό να θεωρούν ωραίο και καλό εκείνο που ήδη ξέρουν, εκείνο που ήδη έχουν ξαναδοκιμάσει. Αυτό συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις μορφές επικοινωνίας – όχι μόνο στην Τέχνη. Ακόμα και στα περιοδικά, στη μόδα, στην ποίηση, στον κινηματογράφο. Αν το καλοσκεφτείς, οι πρωτοπόροι, όταν πρωτοεμφανίστηκαν, τους πήρανε με τις ντομάτες. Ακόμα και στα πιο ελαφρά πεδία. Το πρώτο μαγαζί της Γουέστγουντ και του ΜακΛάρεν, το περιώνυμο «Nostalgia of Mud», ήταν τόσο αλλόκοτο, που έκλεισε σε λίγους μήνες. Μεγάλους καλλιτέχνες που πέθαναν στην πείνα ξέρεις πολλούς. Για τα εικαστικά, εκεί οι παρεξηγήσεις είναι καθεστώς. Θέλει χρόνο και ρίσκο το καινούργιο για να εγκαθιδρυθεί. Το χαρακτηρίζει όμως κάτι πάντα: μπαίνει και σφηνώνεται στο μυαλό ακόμα κι εκείνων που το σιχαίνονται. Όταν βγήκαν οι Sex Pistols ακόμα και η μάνα μου ένιωθε την ανάγκη να καταθέσει την αηδία της γι' αυτούς. Ενώ για τους φτασμένους όλοι λένε τον καλό τους λόγο και μετά γυρίζουν την πλάτη τους και τους ξεχνάνε».
Συμπέρασμα 1: Τα καινούργια πράγματα πάντα στην αρχή ξενίζουν. Οι διορατικοί άνθρωποι αυτό το ξένισμα το ξέρουν και το επεξεργάζονται, μέσω αυτού μυρίζονται τα επόμενα. Οι υπόλοιποι τρολάρουν (είναι εύκολο να τρολάρεις την ποίηση για πολλούς λόγους που δεν είναι του παρόντος) και τρέχουν προς τις οικείες πεζότητες, τρέχουν στις μόδες. Τα νέα πράγματα εμφανίζονται σαν μια παραδοξότητα, ασχηματοποίητη και εκτός μόδας, που σαν ιός εισδύει στη συνείδηση και γίνεται έμμονη ιδέα – για λίγους στην αρχή, για όλους στο τέλος.
Συμπέρασμα 2: Είναι τόσο σπάνιο να σου χαλάει κάποιος τη βολή, να μπαίνει καθαρός αέρας στα κλειστά δωμάτια που, δεν βαριέσαι, ας γίνει και καμιά ζημιά. Το κύκλωμα της τέχνης, έχεις δίκιο, είναι πια χρήμα. Μόνο χρήμα. Το πνεύμα, η νόηση, οι καλλιτέχνες, οι πρωτοπόροι, έχουν αντικατασταθεί από τζογαδόρους που αναπαράγουν (σαν εγγαστρίμυθοι, σαν αυτιστικοί) μόνο την ορολογία και τα ονόματα ενός κλειστού συστήματος που δεν έχει σχέση με την κοινωνία αλλά αυστηρά με το εμπόριο. Αλλά αυτό είναι η Τέχνη εδώ και χρόνια – τώρα το θυμήθηκες; Στα δεδομένα αυτά, καλή είναι λίγη ταραχή, λίγη δράση. Ακόμη κι αν ο στόχος είναι πάλι τα λεφτά.
Συμπέρασμα 3: Μη χτυπάς σε μια πόρτα κλειστή. Δεν είναι όλα για όλους. Αν δεν σου λέει τίποτα όλο αυτό, άσ' τον τρελό στη τρέλα του και βρες τη γλώσα που σού ταιριάζει για να συνομιλείς με το αόρατο- υπάρχουν τόσες τέχνες όσοι και άνθρωποι.
