Ταξιδεύοντας συχνά στο Παρίσι τα τελευταία 20 χρόνια, έχω αποκτήσει καλή εικόνα για τις τάσεις στις λίστες των bar à vin και των μπιστρό της αγαπημένης ευρωπαϊκής μητρόπολης. Αν κάτι μου κάνει περισσότερο εντύπωση, είναι ότι βρίσκω ολοένα και περισσότερες ελληνικές ετικέτες στα πιο αβανγκάρντ γαστρονομικά σημεία. Γνώρισα νέους σομελιέ με όραμα, μου μίλησαν με πάθος για Αηδάνι, Ρομπόλα και Λιάτικο, εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για το terroir της Σαντορίνης.
Όμορφα και αισιόδοξα όλα αυτά, αλλά όταν είδα στη λίστα του hip εστιατορίου Gare au Gorille (και δεν είναι το μόνο) να προτείνουν σε ποτήρι Sauvignon Blanc από την ορεινή Αιγιαλεία κατάλαβα ότι κάτι ισχυρό συμβαίνει. Μα, ελληνική εκδοχή στο Παρίσι της πιο διάσημης κοσμοπολίτικης λευκής ποικιλίας στον πλανήτη; Έτσι, αποφάσισα να σας συστήσω τον Γιώργο Ιωαννίδη, «ηθικό αυτουργό της ελληνικής εισβολής» ή αλλιώς έναν άνθρωπο που αγαπά αληθινά το κρασί και αποφάσισε να κάνει επάγγελμα την αγάπη του γι' αυτό. Πρόσφατα, μάλιστα, ξεκίνησε στην Ελλάδα τη θυγατρική της εταιρείας του στη Γαλλία, «OenosNature», με πίστη και συνεχή αναζήτηση σπουδαίων ελληνικών terroirs.
Το κρασί δεν είναι ένα απλό καταναλωτικό προϊόν. Η ιστορία του είνα άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη περιπέτεια, τις μετακινήσεις πολιτισμών, τη γεωγραφία, το εμπόριο, την ανάπτυξη επιστημών (οινολογία, αμπελουργία), τη γαστρονομία στην πλέον εκλεπτυσμένη της αναζήτηση, τις θρησκευτικές τελετές και τους συμβολισμούς, τα έθιμα και τις γιορτές, και τον ανθρώπινο πολιτισμό.
— Πώς αποφασίσατε να αφήσετε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού (παρότι διορισμένος) και να βιοποριστείτε από το κρασί;
Η απόφασή μου να ασχοληθώ επαγγελματικά με το κρασί επήλθε προοδευτικά και από αγάπη για τον οίνο, το αμπέλι, τους οινοποιούς και γενικότερα τον οινοπολιτισμό. Η θητεία μου ως εκπαιδευτικού στη Γαλλία μού επέτρεψε να γνωρίσω σε αυτην τη σπουδαία χώρα του κρασιού και της αμπέλου οινοποιούς και οινογεωγραφία που μου έδωσαν την πρώτη στέρεα βάση ενδιαφέροντος για τον κόσμο του κρασιού.
Στη συνέχεια, οι σπουδές μου στην Dijon της Βουργουνδίας και το δίπλωμά μου ως γευσιγνώστη του κρασιού μέσα από τη γνωση των terroirs μου επέτρεψε να διαμορφώσω τις πρώτες βάσεις οινογνωσίας της γαλλικής πραγματικότητας αλλά και να δημιουργήσω μια πυξίδας σκέψης κι έναν μοχλό έρευνας με βάση τα οποία ξεκίνησα την έρευνα του κρασιού και των terroirs της Ελλάδας από το 2005.
Οι σπουδές αυτές μου έδωσαν και τη σπάνια ευκαιρία να γνωρίσω σπουδαίους ανθρώπους του χώρου (Claude και Lydia Bourguignon, παγκόσμιας κλάσης γεωπόνους ερευνητές και εφαρμοστές της βιολογικής καλλιέργειας), τον Bruno Quenioux, υπεύθυνο αγορών κρασιού για 20 συναπτά έτη της Lafayette Gourmet κι έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους και ισχυρά πνεύματα του κρασιού στη Γαλλία, ο οποίος υπήρξε ο «υπαίτιος» της επαγγελματικής μου ενασχόλησης με τον χώρο και στενός συνεργάτης μου επι 11 έτη.
Μετά, όλα ήρθαν με φυσικό ρυθμό και σταθερή πορεία: το χόμπι έγινε σπουδές, οι σπουδές γνώση, η γνώση concept και το concept επάγγελμα. Και όταν μπεις σ' αυτόν τον όμορφο και πλούσιο δρόμο είναι σαν τον παράφορο έρωτα, δεν έχει γυρισμό. Επιτρέψτε μου, λοιπόν, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης απέναντι στον σπουδαίο αυτόν δάσκαλο και μέντορά μου, να του αφιερώσω αυτή την πρώτη συνέντευξη σε ελληνικό μέσο.
— Όταν ακούμε τη λέξη «Γαλλία» συνειρμικά το μυαλό μας πηγαίνει στο κρασί και στη γαστρονομία. Πώς βιώνετε την επαγγελματική σας καθημερινότητα σε μια χώρα όπου υπάρχει οινική κουλτούρα αιώνων;
Είναι μια σταθερή και συνεχής πρόκληση εμπειριών, αναζητήσεων, επαφής με όλα τα νέα ρεύματα της διεθνούς γαστρονομίας και οινοποίησης. Το Παρίσι αποτελεί έναν παγκόσμιο, ενίοτε πρωτοποριακό πόλο στον χώρο αυτό και πολλές νέες τάσεις γεννήθηκαν εκεί από ανθρώπους με πλούσιο και πολυεπίπεδο πολιτισμικό background.
Εδώ και 12 χρόνια που βρίσκομαι επαγγελματικά στον χώρο του κρασιού στη Γαλλία, πρεσβεύοντας με την εταιρεία μου Oenos Fruit Pierre Lumière αυθεντικά κρασιά κυρίως ελληνικών terroirs, μαζί με τη νέα γενιά δυναμικών οινοποιών με τους οποίους αναπτύξαμε το λεγόμενο πρωτόκολλο ήπιας φυσικής οινοποίησης, έχω προτείνει στον εαυτό μου έναν ευαίσθητο και ιδιαίτερα προκλητικό ρόλο, αυτόν του πομπού και δέκτη.
Διττός ρόλος μεταφοράς μηνυμάτων και ιδεών που πατούν σε μια στέρεα βάση ποιοτικής εμπορικής λογικής: αυτό που αφουγκράζεται η γαλλική αγορά του κρασιού στην οποία προτείνουμε τα ελληνικά κρασιά γίνεται έμπνευση ραφιναρίσματος του concept της παραγωγής στην Ελλάδα. Η έμπνευση και ο πειραματισμός μας, πρόταση γαστρονομικής αξίας στη συνεχώς ανήσυχη γαλλική αγορά, μια αγορά-δοκιμαστήριο για το ποιοτικό ελληνικό κρασί.
Οι ελληνικοί οίνοι ήπιας φυσικής οινοποίησης ιστορικών terroirs μεγαλου δυναμικού πατούν σε μια απλή αλλά και δυσεύρετη συνταγή: τα κρασιά που φέρουν την υπογραφή της πιο έντονης προσωπικότητας από έναν τόπο, ενίοτε και από ενα αμπελοτόπι, έχουν δυναμικό γαστρονομικού, διεθνούς βεληνεκούς. Η νέα, παγκοσμιοποιημένη, fusion, οινογαστρονομική ευαισθησία αναζητά την ιδιαιτερότητα ως ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και ταξιδιού στις γεύσεις του κόσμου.
Η Ελλάδα που αγαπάμε, υποστηρίζουμε και συνδιαμορφώνουμε έχει ανεξάντλητες δυνατότητες παρουσίας σ' αυτόν!
— Ποια πιστεύετε ότι είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών ποικιλιών; Τι «τραβάει» τους Γάλλους καταναλωτές στα ελληνικά κρασιά;
Δεν είναι οι ελληνικές ποικιλίες που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα αλλά τα ελληνικά αμπελοτόπια και οι ποικιλίες που είναι ενσωματωμένες για αιώνες και ενίοτε χιλιετίες σε αυτά που μας προσφέρουν τη δυνατότητα να προτείνουμε οίνους ευγενείς, εύγεστους στους Γάλλους θιασώτες των κρασιών terroir. Το δε πρωτόκολλο ήπιας φυσικής οινοποίησης που διαμορφώθηκε και πραγματώθηκε προοδευτικά όλα αυτά τα χρόνια με τη συμμετοχή μου στον τρύγο, δίπλα στους πιο στενούς συνεργάτες μου, και τη διαρκή οργανοληπτική αναζήτηση και μελέτη των αμπελοτοπίων μάς πρόσφερε ένα δυναμικό πλεονέκτημα, να προτείνουμε οίνους που εκφράζουν στο μέγιστο δυνατό την αρωματική καθαρότητα του φρούτου και την ορυκτή φινέτσα του αμπελιού. Οίνοι με υψηλή γαστρονομική αξία.
— Έχετε περιηγηθεί σε οινοπέδια από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα. Πείτε μας τους τόπους που θεωρείτε ξεχωριστούς για τα κρασιά που παράγουν.
Η πατρίδα μας είναι μια σπουδαία αμπελόεσσα γη με χιλιετή παράδοση και σπάνιας οινολογικής αξίας ποικιλίες-terroirs. Φτάνει να παρατηρήσεις τους βορεινούς αγέρηδες και τα ορεινά της αμπέλια, που της χαρίζουν εντυπωσιακές φυσικές οξύτητες ισοδύναμες της Κεντρικής Ευρώπης, τις θαλασσινές αύρες που της προσδίδουν υφάλμυρες γεύσεις σπάνιας ομορφιάς, το πολυποίκιλο γεωλογικό της μωσαϊκό που της δωρίζει αρωματική πολυπλοκότητα και ορυκτή φινέτσα, σε συνδυασμό με τη γενναιόδωρη ηλιοφάνεια που της παρέχει πλούσια αρωματική και τανική παλέτα. Τέλος, το ακριβό κρυφό της διαμάντι που καμιά χώρα της Μεσογείου δεν είχε την τύχη να κληρονομήσει σε τέτοιο βαθμό, το πλήθος των αυτόρριζων αμπελιών που της χαρίζουν ένα πραγματικά συγκριτικό πλεονέκτημα, αυτό της ελαφρύτητας της γεύσης και της έντασης των αρωμάτων. Μια χώρα της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου που οινολόγοι και οινοχόοι του κόσμου έχουν την τύχη και την προφανή έκπληξη να δοκιμάζουν οίνους αυτόρριζων αμπελιών της και να την κατατάσσουν στις οινικές γεωγραφικές ζώνες της Κεντρικής Ευρώπης.
Πρεσβεύω και συγκινούμαι απο τη δύναμη και ομορφιά που δοκιμάζουμε στα κρασιά μας από Ασύρτικα, Αηδάνια, Μανδηλαριές και Μαυροτράγανα της Σαντορίνης, Ρομπόλες, Μαυροδάφνες, Βοστιλίδια, Τσαούσια και Μοσχάτα της Κεφαλονιάς, Ροδίτες, Αγιωργίτικα, Μοσχάτα και Μαύρα Καλαβρυτινά της Αιγιάλειας, Αυγουστιάτη, Γουστολίδι, Παύλο και Ρομπόλες της Ζακύνθου, Λιάτικα, Ασύρτικα, Θραψαθήρια, Βηλάνες και Βοϊδομάτες από την Κρήτη, Σαββατιανά της αττικής γης, Ξινόμαυρα και Νεγκόσκες της Νάουσας και της Γουμένισσας.
Με νοιάζουν και επιθυμώ να ανακαλύψω τις ομορφιές απο δεκάδες άλλες ποικιλίες, αυτές της Λήμνου, της Μαντινείας, της Κρήτης, της Ικαρίας, της Ηπείρου, των κυκλαδίτικων ξεχασμένων προαιώνιων αμπελιών, της Ρόδου και της Νεμέας.
Η Ελλάδα είναι μια πλούσια χώρα με πλούσιο ανάγλυφο και μικροκλίματα ιδανικά για την άμπελο. Η Ιστορία και η φύση τής χάρισε ανεκτίμητους θησαυρούς, όπως τα αυτόρριζα αμπέλια και οι εκατοντάδες ποικιλίες σταφυλιών.
Όσοι ασχολούνται με το κρασί και είναι ανήσυχα πνεύματα, στο χέρι τους είναι να περιφρουρήσουν τα διαμάντια αυτά, που πολλές ανεπτυγμένες χώρες θα επιθυμούσαν να διαθέτουν.
— Τα κρασιά ήπιας, φυσικής οινοποίησης αρχίζουν και αποκτούν φίλους και στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι είναι τάση που γρήγορα θα παρέλθει ή υπάρχει κάτι βαθύτερο;
Χαίρομαι ιδιαίτερα που οι νέες ευαισθησίες και τύποι κρασιών γίνοντα ολοένα και πιο αισθητοί στην ελληνική αγορά, με πρωτοπόρο το νέο δυναμικό δίκτυο των wine bistrot και κάβες της Αθήνας και σιγά-σιγά και της υπόλοιπης Ελλάδας. Τα κρασιά ήπιας φυσικής οινοποίησης παράγονται από οινοποιούς που πειραματικά στην αρχή, αλλά σταθερά στη συνέχεια, με έρευνα, παρατήρηση και πεποίθηση, έχουν ενιαία έκφραση στην γκάμα των παραγόμενων οίνων.
Είναι οίνοι που έχουν δρομολόγιο ετών πίσω από τη σημερινή τους ταυτότητά, μακριά από ακρότητες και δογματισμούς, που μπορεί να χαρακτηρίζει ενίοτε τα λεγόμενα natural wines τα οποία ο μέσος οινόφιλος καταναλωτής έχει συνδέσει με κρασιά αποτυχημένα, με σοβαρά προβλήματα οινολογικής ισορροπίας.
Τα τελευταία χρόνια είναι αλήθεια πως, δεδομένης της συνεχούς ζήτησης τέτοιων οίνων, αρκετοί επιτυχημένοι και γνωστοί οινοποιοί προτείνουν στην κλασική, ενίοτε αρκετά έντονης οινολογικής παρέμβασης γκάμα τους και ένα ή περισσότερα natural wines για να ανταποκριθούν και στο νέο αυτό εμπορικό challenge. Μια επιλογή καθόλα σεβαστή, που ενίοτε μπορεί να παραγάγει και ενδιαφέροντα κρασιά, αλλά δεν εκφράζει το δικό μας πρωτόκολλο.
Η δική μας πρόταση στηρίζεται σε ένα ενιαίο concept παραγωγής ήπιας φυσικής παρέμβασης τόσο στην καλλιέργεια όσο και στην οινοποίηση. Θα μου επιτρέψετε να σας εκθέσω τους βασικούς πυλώνες αυτής:
• Βιολογική καλλιέργεια ή μετάβαση προς τη βιολογική καλλιέργεια στο αμπέλι. Ακόμα και σε αμπέλια που δεν μπορούν προς στιγμήν να έχουν, για διοικητικούς ή οικονομικούς λόγους, πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια, ακρογωνιαίος παράγοντας είναι η μη χρήση χημικών ουσιών στο αμπέλι.
• Αποκλειστική χρήση αυτόχθονων ζυμών του σταφυλιού για να εκφραστεί η αρωματική καθαρότητα του σταφυλιού και η ορυκτή φινέτσα του terroir.
• Σεβασμός της φυσικής οξύτητας και των ζαχάρεων του τρύγου χωρίς καμία πρόσθεση, αφαίρεση ή διόρθωσή τους. Οι φυσικές οξύτητες και σάκχαρα αποτελούν για μας τους πρεσβευτές της δύναμης και των εν γένει δυναμικών χαρακτηριστικών που το αμπέλι και ενίοτε το microterroir μάς παρέχουν. Όταν τα αμπέλια είναι ποιοτικής επιλογής και η φροντίδα τους φυσική και επιμελής, τότε η αρωματική λεπτότητα και το mineral πρωτοκαθρεδεύουν.
• Μεγάλης διάρκειας ζυμώσεις και ωριμάνσεις σε όλα τα χρησιμοποιούμενα δοχεία (με έμφαση στα πλέον ουδέτερα και μεγάλης χωρητικότητας βαρέλια, foudres, πειραματικοί αμφορείς, μπετονένιες δεξαμενές κ.λπ.). Η φυσική διαύγαση ειναι μεγάλης σημασίας για μας, διότι μας επιτρέπει να παρουσιάσουμε οίνους λευκούς και ροζέ (για να πάρω ως παράδειγμα τύπους κρασιών που παραδοσιακά στην πατρίδα μας βγαίνουν στην αγορά, εξαιρετικά πρόωρα κατά τη γνώμη μου) που έχουν ολοκληρώσει στο μέγιστο τη σχέση ισορροπίας, φυσικής οξύτητας και αλκοόλ, και έχει ως στόχο να παρουσιάσουμε οίνους ζωντανούς, ισορροπημένους, αρμονικούς και φιλικούς για οινοποσία.
• Τέλος, το σημαντικό στάδιο της αφιλτράριστης εμφιάλωσης και θειώσεων των οίνων.
Παραδόξως, σήμερα, και για λόγους ενίοτε marketing από τους δημιουργούς τους, τα φυσικά κρασιά εξισώνονται ως κρασιά χωρίς προσθήκη θειώδους, προκαλώντας ενίοτε το προβληματικό, κατά τη γνώμη μου, σχίσμα ανάμεσα σε κρασιά με ή χωρίς θειώδη. Το σχίσμα αυτό έχει οδηγήσει σε «καρικατούρα» και ενίοτε έχει στιγματίσει τους φυσικούς οίνους ως κρασιά με σοβαρά οινολογικά προβλήματα και αδυναμίες.
Δυστυχώς, σε κάθε νέο κίνημα ‒το γνωρίζουμε σε πολλές εκφράσεις του ανθρώπινου πολιτισμού‒ υπάρχουν ακραίες τάσεις ή δογματικές αγκυλώσεις. Η θείωση για το πρωτόκολλό μας δεν είναι φόβητρο, απεναντίας μια ελαφριά, σταδιακή ή μόνο στην εμφιάλωση χρήση θειώδους εξασφαλίζει και προστατεύει όλα τα ευεργετικά χαρακτηριστικά που κερδίσαμε με τις προαναφερόμενες τεχνικές. Σε αντιδιαστολή με τους ακραίους αθείωτους οίνους που δεν εκφράζουν τη διαφορετικότητα των terroirs αλλά τα σφάλματα των δογματισμών και, τελικά, ενώ προτίθενται να εκφράσουν το διαφορετικό συναντούν από το άλλο άκρο τα έντονα τεχνολογικά κρασιά στη μη έκφραση της διαφορετικότητας και του πλούτου ποικιλιών και terroirs.
Για εμάς, πρωταρχική και αδιαπραγμάτευτη αρχή είναι να παρουσιάζουμε σε όλο τον ποιοτικό εμπορικό κύκλο μας, από τους συνεργάτες μέχρι τους καταναλωτές, που είναι οι τελικοί κριτές, κρασιά ισορροπημένα, πλούσια, αρμονικά, γαστρονομικά, που σέβονται τον οινόφιλο καταναλωτή και εκφράζουν τη διαφορετικότητα και πολυπλοκότητα των terroirs της πατρίδας μας και του κόσμου.
— Αξίζει το κρασί τόσες συζητήσεις και μελάνι ή απλώς είναι ένα ακόμα καταναλωτικό προϊόν;
Το κρασί δεν είναι ένα απλό καταναλωτικό προϊόν. Η ιστορία του είνα άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη περιπέτεια, τις μετακινήσεις πολιτισμών, τη γεωγραφία, το εμπόριο, την ανάπτυξη επιστημών (οινολογία, αμπελουργία), τη γαστρονομία στην πλέον εκλεπτυσμένη της αναζήτηση, τις θρησκευτικές τελετές και τους συμβολισμούς, τα έθιμα και τις γιορτές, και τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Είναι ένα δημιούργημα του ανθρώπου που η σοφία του μετέτρεψε σε ποτό από χυμό φρούτου, σε ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται και ζει περίπου σαν τον άνθρωπο, απολαμβάνεται δε σε όλες τις φάσεις της ζωής του: νέο για την εκρηκτική και ενίοτε ατίθαση ζωντάνια του, ώριμο για τη μεστή ισορροπία του και γηραιό για τη σοφία και συγκίνηση που μας προτείνει ως νέκταρ της ζωής.
Οπως έχει πει και η Colette «Η άμπελος και το κρασί περιβάλλονται από μυστήρια. Απ' όλο το φυτικό βασίλειο μόνο το αμπέλι μάς δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθούμε τι πραγματικά είναι αυτό που ονομάζουμε γεύση της γης...».
— Σε ένα νέο παιδί που ξεκινάει την επαγγελματική του σταδιοδρομία στον χώρο του κρασιού και της εστίασης σε ποια χώρα θα προτείνατε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του: στην Ελλάδα ή στη Γαλλία;
Αναμφισβήτητα και στις δύο, αν αυτό είναι δυνατόν! Οι σπουδές στη Γαλλία είναι μια εμπειρία ικανή και αναγκαία ώστε να πάρουν οι νέοι και νέες τα γνωστικά, εμπειρικά και επαγγελματικά εφόδια για να ξεκινήσουν με τον καλύτερο τρόπο τη σταδιοδρομία τους. Ολες οι επαγγελματικές σχολές της Γαλλίας (Οινολογία, Αμπελουργία, ειδικά διπλώματα Οινοχόων, Εμπορικού, Management και πλήθος άλλα) βρίσκονται σε πανεπιστήμια ή σχολές σημαντικών πόλεων που ειναι πρωτεύουσες αμπελοοινικών ζωνών (Dijon-Βουργουνδία, Bordeaux-Acquitaine, Montpellier-Midi, Toulouse-Sud Ouest, Reims-Καμπανία, Beaune- Βουργουνδία). Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους νέους μελλοντικούς δημιουργούς και επαγγελματίες του κρασιού να έχουν καθημερινή, συνεχή και άμεση επαφή με το αμπέλι, τους αμπελουργούς, τα οινοποιεία, την τοπική γαστρονομία, τον οινοτουρισμό. Τι πιο φυσικό και λογικό για τη δυναμική σχέση μάθησης - εμπειρίας, θα μου πείτε! Αναρωτιέμαι γιατί αυτό δεν συμβαίνει στην πατρίδα μας, που όλες οι σχολές είναι στην Αθήνα, όπου δεν υπάρχουν αμπέλια και οι σπουδαστές είναι αποκομμένοι από την πηγή. Γιατί δεν έχουν δημιουργηθεί σχολές αμπελουργίας σε μια χώρα με τέτοιον πλούτο, ιστορική παρακαταθήκη και δυναμική αμπελοτοπίων;
Δεν θα πρέπει να συζητηθεί άμεσα η μεταφορά του ΤΕΙ Οινολογίας από την Αθήνα στη Σαντορίνη ή αλλού; Να δημιουργηθούν τμήματα Οινολογίας/Αμπελουργίας σε Νάουσα, Νεμέα, Κρήτη, Πελοπόννησο και όπου αλλού υπάρχει παράδοση, αμπέλια, οινοποιοί; Να συνδεθούν οι σχολές ξενοδοχειακών σπουδών με αυτές της Οινοχοΐας, του Management και του Οινοτουρισμού στις σημαντικές αμπελοοινικές, τουριστικές ζώνες, για παράδειγμα;
Έως τότε, εκτιμώ, αλλά και μετά οι νέοι μελλοντικοί Έλληνες και Ελληνίδες δημιουργοί και επαγγελματίες του οίνου έχουν τη θαυμάσια ευκαιρία να κάνουν πρακτικές εργασίες δίπλα στους οινοποιούς, γνωρίζοντας και μελετώντας το αμπέλι και τα terroirs, ακρογωνιαίος λίθος της αδιαρρηκτης σχέσης αμπελιού - κρασιού, αυτό που πολύ χαρακτηριστικά οι Γάλλοι ονομαζουν vigneron ‒ «αμπελο-οινοποιός» θα το μεταφράζαμε ελεύθερα στα ελληνικά.
Η νέα γενιά έχει τη θαυμάσια ευκαιρία να αλλάξει τα αντιδημιουργικά σχήματα του παρελθόντος στην πατρίδα μας όπου ανυψώθηκε υπερβολικά ο ρόλος του οινολόγου και υποτιμήθηκε, σχεδόν παραμελήθηκε, ο ρόλος του αμπελουργού. Τα αποτελέσματα αυτού του σχίσματος τα έχουμε δει στον αποπροσανατολισμένο, κατά τη γνώμη μου, χαρακτήρα του μέσου ελληνικού παραγόμενου κρασιού που επικράτησε τα τελευταία τριάντα χρόνια. Αρχής γενομένης από τη δεκαετία του '80, όπου η οινολογική παρεμβατικότητα ήταν ιδιαίτερα αισθητή στα κρασιά που ονομάστηκαν αργότερα «τεχνολογικά», σε αντιδιαστολή με τις νεές τάσεις οίνων πιο «φυσικών», πιο κοντά στην έκφραση του terroir, δημιουργήματα της νέας γενιάς «καλλιτεχνών»-δημιουργών ήπιας παρέμβασης, του αμπελιού και της οινοποίησης.
Δίπλα στη νέα γενιά πρέπει να στεκόμαστε συνεχώς και με όλες τις δυνάμεις και τις γνώσεις που η ενασχόληση με το κρασί μάς έχει δωρίσει, εμείς, οι άνθρωποι που αγαπάμε το ελληνικό κρασί και το εκπροσωπούμε αδιάκοπα, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.
Σας ευχαριστώ θερμά για τη σημαντική ευκαιρία που μου δώσατε να εκφράσω απόψεις και ευαισθησίες γύρω απο το κρασί για πρώτη φορά στη γενέτειρά μου.
