Είναι γνωστό ότι πρόκειται για έναν ιδιαίτερο δημιουργό, σκηνοθέτη, σεναριογράφο, κινηματογραφιστή, ενίοτε και φωτιστή, με σπουδαίες δουλειές στο θέατρο [Μορφές από το έργο του Βιζυηνού, Λίγο απ' όλα (Καραγκιόζης), Άσμα ασμάτων] αλλά και στο σινεμά (Το δέντρο που πληγώναμε και Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων). Τελευταία του δημιουργία είναι η θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του έργου του Θωμά Ψύρρα Μαράν Αθά στο θέατρο Μεταξουργείο, σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Βορείου Αιγαίου και με μοναδική ερμηνεύτρια τη Γιασεμή Κηλαηδόνη. Πρόκειται για την ιστορία ενός 90χρονου μοναχού, ο οποίος μετά από 65 χρόνια σιωπής εξομολογείται τη ζωή του. Ο θεατής, μέσα από αυτή την εξιστόρηση, παρακολουθεί κι άλλους χαρακτήρες να αναδύονται από τη μνήμη του. Συνολικά 19 πρόσωπα ερμηνεύει η Γιασεμή Κηλαηδόνη σε μια γλώσσα ιδιότυπη, μια μείξη διαλέκτων της Θεσσαλίας με τον λόγο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και του Γεώργιου Βιζυηνού.
Πώς έφτασε στα χέρια σας το βιβλίο του Θωμά Ψύρρα και πώς καταλήξατε να το διασκευάζετε για το θέατρο;
Ήτανε μια πρόταση που μου έγινε από τη Γιασεμή Κηλαηδόνη. Αυτή είχε και το βιβλίο και τη σκέψη να γίνει θεατρικό. Μόλις βρήκα χρόνο λοιπόν κάθισα και σε ένα διάστημα αρκετών μηνών έκανα αυτήν τη δουλειά.
Αυτό, πάντως, είναι κάτι που συνηθίζετε, δηλαδή να διασκευάζετε λογοτεχνικά έργα ή κείμενα που δεν είχαν προοριστεί για τη θεατρική σκηνή. Για ποιον λόγο;
Είναι μια ανάγκη που προκύπτει, διότι ενώ στη λογοτεχνία προσλαμβάνει κανείς με τη δική του φαντασία το κείμενο, το θέατρο μας δίνει τη δυνατότητα να αποκαλύπτονται οι πίσω πλευρές του κειμένου και έτσι να μας φανερώνεται κυρίως η ουσία του. Οι χαρακτήρες βγαίνουν πιο ανάγλυφοι και έτσι αυτή η αίσθηση που εισπράττει κανείς προσωπικά, στο θέατρο την εισπράττει συλλογικά μέσα σε έναν κοινό χώρο. Όταν αντιλαμβανόμαστε κάτι με κοινούς κώδικες επικοινωνίας η συγκίνηση πολλαπλασιάζεται. Ο καθένας ξεχωριστά μπορεί να ξεγελαστεί από τη συναισθηματική του φόρτιση ή από την προσωπική του κατάσταση, αλλά ο συλλογικός κώδικας που δημιουργείται μέσα σε έναν χώρο είναι αλάθητος.
Άλλη η διαδικασία της ανάγνωσης και άλλη αυτή της θέασης ενός θεατρικού έργου, υποθέτω.
Υπάρχουν λογοτεχνικά έργα που είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο να γίνουν παραστάσεις, ωστόσο υπάρχουν κείμενα που μας δίνουν τη δυνατότητα να το κάνουμε.
Ποιο είναι το νόημα της φράσης Μαράν Αθά, που σημαίνει ο Κύριος πλησιάζει;
Αρχικά μπορεί να το εκλάβει κανείς ως μια απειλή τιμωρίας - η τιμωρία του Θεού όταν απομακρύνεσαι από αυτόν. Στην ουσία, όμως, αυτό που προκύπτει μέσα από μια βαθύτερη ανάγνωση του έργου είναι ότι το «Μαράν Αθά» είναι μια προειδοποίηση για το γεγονός ότι κρίνεσαι όχι τόσο γι' αυτά που έπραξες, αλλά γι' αυτά που δεν τόλμησες να κάνεις. Είναι ουσιαστικά ένας καθρέφτης που σε βάζει απέναντι στο θέμα της βούλησης, που είναι πάρα πολύ παλιό αλλά και πάντα καινούργιο. Επίσης, θέτει το ζήτημα της προσωπικής ευθύνης. Με αυτή την έννοια το έργο ξεφεύγει από την ηθογραφία και μπαίνει σε θέματα τα οποία μας αφορούν καθημερινά.
Η ηθογραφία και η ελληνική παράδοση, βέβαια, είναι κάτι που σας απασχολεί και αυτό φαίνεται από όλες σας τις δουλειές.
Ασφαλώς, το θέμα της ηθογραφίας με απασχολεί και δεν είναι κάτι που γίνεται τυχαία. Ο τρόπος που προσπαθώ να αντιμετωπίσω όμως αυτό που ονομάζεται παράδοση στην πραγματικότητα δεν είναι αυτό που παράγει νοσταλγία. Η παράδοση με ενδιαφέρει ως ένα υπόβαθρο το οποίο είναι ένα δοχείο γνώσης όπου βρίσκεις στοιχεία για να τροχίσεις τη σκέψη σου και να επανατοποθετηθείς στην πραγματικότητα. Η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μια ανάγκη για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη λαίλαπα και το χάος της καθημερινότητας και της ζωής. Μας δίνει μέτρο, ουσία, περιεχόμενο και μέθοδο για να μπορούμε να δοκιμαζόμαστε. Επομένως είναι ένα εργαλείο η τέχνη.
Πόσο δύσκολο ήταν να δουλέψετε με τη Γιασεμή Κηλαηδόνη σε μια γλώσσα τόσο δύσκολη;
Ήμουν απόλυτα τυχερός που έκανα αυτήν τη δουλειά με τη Γιασεμή. Τη θεωρώ πολύ μεγάλη ηθοποιό. Ήταν όντως δύσκολη υπόθεση, αλλά η Γιασεμή το δούλεψε και έκανε πολλές προσωπικές υπερβάσεις. Όταν τέλειωσε αυτό που λέγεται συνεργασία και διδασκαλία, ξαφνικά είδα μια ηθοποιό να παίζει στο θέατρο και είχα την αίσθηση ότι με διδάσκει πλέον, δεν τη διδάσκω εγώ. Αυτός ο τρόπος δουλειάς είναι σπάνιος και προσωπικά με συγκινεί.
σχόλια