«Όπως και να το υπολογίσει κανείς, ο Mark Lanegan θα έπρεπε λογικά να ήταν νεκρός προ πολλού, ακολουθώντας αγαπημένους του φίλους όπως ο Kurt Cobain των Nirvana, η Kristen Pfaff των Hole και ο Layne Staley των Alice in Chains. Είτε από θαύμα είτε λόγω κράσης ή σθένους όμως, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι ακόμα ζωντανός και μας προσφέρει αυτή την δριμύτατα ωμή αυτοπροσωπογραφία όχι μόνο ως ροκ σταρ παραδομένος στις καταχρήσεις, αλλά και ως θύμα της ίδιας του της ύβρεως. Είναι δύσκολο να θυμηθούμε στην εποχή των social media, του 'καθαρού' βίου και της νομιμοποιημένης μαριχουάνας, ότι το Σιάτλ γύρω στο 1990 έμοιαζε με εμπόλεμη ζώνη, που έφτασε όμως να εκπροσωπεί το πνεύμα των καιρών μετά την απροσδόκητη επιτυχία του grunge».
«Μεταξύ άλλων, ο Lanegan θυμάται στο βιβλίο του τον σχηματισμό του συγκροτήματός του, των Screaming Trees, και την πορεία τους σε μια διαδρομή γεμάτη πάθη και κακουχίες. Πρωταρχικό νήμα της αφήγησης όμως αποτελεί ο εθισμός, από τον αλκοολισμό μέχρι την εξάρτηση από την ηρωίνη και το κρακ. Θυμάται επίσης την έντονη επιθυμία του να δολοφονήσει την Courtney Love και να δείρει μέχρι θανάτου τον Liam Gallagher των Oasis. Αλλού, αναμετριέται με την τραγική ανάμνηση χαμένων ευκαιριών, όπως όταν δεν πήγε ποτέ σε προγραμματισμένη εμφάνιση στο Tonight Show ή όταν απέρριψε την πρόταση να συμμετάσχει στο θρυλικό Unplugged των Nirvana στο MTV. Πρόκειται για μια εξομολόγηση ενοχών γεμάτη blackouts και υπερβολικές δόσεις, και για μια λυρική απογραφή των θυσιών που απαιτούν το σεξ, τα ναρκωτικά και το rock 'n' roll από τα θνητά υποχείριά τους».
(Από την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Mark Lanegan, "Sing Backwards and Weep: A Memoir" στο λογοτεχνικό περιοδικό Kirkus Review)
Η λογική λέει ότι όταν ένας φίλος σου πεθάνει [όπως πέθανε ο Kurt Cobain], το γεγονός θα σε ταρακουνούσε: "Σκατά, ρε φίλε. Έτσι θέλω να καταλήξω κι εγώ;". Αντιθέτως όμως, κάνεις περισσότερα ναρκωτικά και κλαις στο ποτήρι της μπύρας σου... Ο θάνατος του Kurt με έστειλε ακόμα πιο βαθιά στη λήθη, στην επιθυμία να εξαφανιστώ.
Ο Mark Lanegan είναι από αυτές τις ιδιαίτερες περιπτώσεις που παρότι ο μύθος που τους συνοδεύει δεν γνωρίζει σύνορα, έχει κανείς την αίσθηση ότι στην Ελλάδα απολαμβάνει κατ΄ αναλογία υψηλότερη δημοτικότητα από οπουδήποτε αλλού ίσως. Και όχι μόνο λόγω της εκτίμησης και της λατρείας που έχαιραν εδώ στα μέσα των '90s οι Screaming Trees ή εξαιτίας των τακτικών του εμφανίσεων μέσα στις δεκαετίες (η πιο πρόσφατη ήταν στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη) με ποικίλα σχήματα και οχήματα.
Ποιος ξέρει, έχει να κάνει ίσως – εκτός από τα μεγάλα τραγούδια – και με τον νταλκά που έσταζε πάντα αυτή η τόσο χαρακτηριστική φωνή, αυτόν τον βαθύ, τραχύ, επικολυρικό αλλά και έντονα κλονισμένο βρυχηθμό. Μοιάζει απολύτως δίκαιο το γεγονός ότι ο Mark Lanegan κατέληξε να είναι ένας από τους κορυφαίους ερμηνευτές κλασικών κομματιών ευρύτατης γκάμας, ένας σύγχρονος ρομαντικός crooner που γνωρίζει καλά τα σκοτάδια για τα οποία τραγουδά. Θυμάμαι κάποτε ένας φίλος τον είχε αποκαλέσει «Καζαντζίδη του grunge» και αστειευόταν μόνο κατά το ήμισυ.
Από τα πέριξ του Σιάτλ ορμώμενος, υπήρξε αδελφικός φίλος τόσο με τον Kurt Cobain όσο και με τον τραγουδιστή των Alice in Chains, Layne Staley, ο οποίος πέθανε ακριβώς οχτώ χρόνια μετά τον ηγέτη των Nirvana, στις 8 Απριλίου του 2002, μετά από ένα φονικό κοκτέιλ ηρωίνης και κόκας (γνωστό ως 'speedball'). Παρά τις ακραίες καταχρήσεις του, ο ίδιος ο Lanegan συνέχισε να ζει, αν και για αρκετά χρόνια περίμενε απλά στο καθαρτήριο μέχρι να τον στείλει κάποια δόση να συναντήσει τους φίλους του. Κατάφερε όμως να επανέλθει στα εγκόσμια και να εξακολουθήσει την δημιουργική του πορεία τόσο με τις προσωπικές τους δουλειές όσο και με μια σειρά εκλεκτικές συνεργασίες, από τους Queens of the Stone Age και τους Soulsavers μέχρι τα ντουέτα του με την Isobel Campbell και με τον Greg Dulli στους Gutter Twins. Τον ερχόμενο μήνα κυκλοφορεί και το νέο του άλμπουμ με τίτλο "Straight Songs of Sorrow" με κομμάτια που εμπνεύστηκε γράφοντας το βιβλίο του.
Στα 55 του πλέον, δηλώνει καθαρός και νηφάλιος εδώ και δύο δεκαετίες σχεδόν, και αυτό εδώ το βιβλίο απομνημονευμάτων που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες, λειτουργεί μάλλον ως εξορκισμός μιας σκοτεινής περιόδου που φτάνει μέχρι πολύ παλιά, αν λάβουμε ως κριτήριο ένα απόσπασμα του βιβλίου που δημοσιεύεται στο μουσικό site Louder than War και αναφέρεται σε μια επίσκεψη μετά από πολλά χρόνια στο πατρικό του σπίτι:
Όλα τα παλιά επέστρεψαν ορμητικά στο μυαλό μου καθώς οδηγούσα σ΄ αυτά τα γδαρμένα από τον αέρα αγροτικά μέρη που μίσησα μεγαλώνοντας. Υπήρχαν δύο μεγάλες τρύπες στο εσωτερικό της εξώπορτας του παιδικού μου σπιτιού. Η μία από τότε που η μητέρα μου, μου πέταξε ένα βαρύ, μεταλλικό αγαλματίδιο στο κεφάλι καθώς έτρεχα έξω από το σπίτι για να ξεφύγω από την οργή της, και η δεύτερη, καναδυό χρόνια αργότερα, αυτή τη φορά από την ρίψη ενός μαρμάρινου βιβλιοστάτη.
Αυτός που τον έπεισε να προχωρήσει στην συγγραφή των οδυνηρών απομνημονευμάτων του, όπως λέει ο ίδιος στην μεγάλη συνέντευξη του στο Rolling Stone με αφορμή την έκδοση του βιβλίου, δεν ήταν άλλος από τον (επίσης) αείμνηστο φίλο του Anthony Bourdain, όταν του έδειξε κάποιες σημειώσεις αναμνήσεων που είχε κρατήσει όταν ο Lanegan ετοίμαζε τη συλλογή στίχων του που είχε τίτλο "I Am the Wolf" και κυκλοφόρησε το 2017. Μετά την αυτοκτονία του διάσημου σεφ, παρουσιαστή και συγγραφέα, αποφάσισε να προχωρήσει στην διαδικασία συγγραφής του βιβλίου.
«Το γράψιμο αυτού του βιβλίου ήταν πιθανότατα το πιο δυσάρεστο πράγμα που έχω κάνει ποτέ», λέει στη συνέντευξή του. «Δεν είχα φέρει στο μυαλό μου όλα αυτά τα πράγματα εδώ και 25 χρόνια. Είμαι κάποιος που του αρέσει να μένει στο εδώ και στο τώρα, καθότι υπάρχουν πολλά φαντάσματα εκεί πίσω».
Κάποια στιγμή, αναπόφευκτα, οι ερωτήσεις έχουν να κάνουν με τον τρόπο διαχείρισης του θανάτου του Kurt Cobain με τον οποίον ήταν μαζί (και έκαναν ηρωίνη) μέχρι και μια μέρα πριν από το μοιραίο.
«Όταν ένας ναρκομανής χάνει έναν φίλο, απλά κάνει ακόμα περισσότερα drugs», απαντά. «Συνέχισα με τους ίδιους κολλητούς να κάνω τα ίδια πράγματα, με τη διαφορά ότι πλέον είχαμε χάσει ένα τεράστιο κομμάτι από τη ζωή μας. Η λογική λέει ότι όταν ένας φίλος σου πεθάνει [όπως πέθανε ο Kurt Cobain], το γεγονός θα σε ταρακουνούσε: "Σκατά, ρε φίλε. Έτσι θέλω να καταλήξω κι εγώ;". Αντιθέτως όμως, κάνεις περισσότερα ναρκωτικά και κλαις στο ποτήρι της μπύρας σου... Ο θάνατος του Kurt με έστειλε ακόμα πιο βαθιά στη λήθη, στην επιθυμία να εξαφανιστώ».
Μιλά επίσης για τον τρόπο με τον οποίον του έσωσε τη ζωή η χήρα του Kurt Cobain, Courtney Love, παρότι όσο ζούσε ακόμα εκείνος, ο Lanegan δεν ήθελε ούτε να την βλέπει μπροστά του. Όταν όμως ο ίδιος έφτασε στον πάτο, εκείνη ήταν που τον έπεισε να ακολουθήσει ένα σοβαρό πρόγραμμα αποτοξίνωσης μέσω του οργανισμού Musicians' Assistance Program (Πρόγραμμα Ενίσχυσης Μουσικών). Εκείνη ήταν επίσης που πλήρωσε για τη διαμονή του στο κέντρο θεραπείας.
«Δεν μπορούσα να εργαστώ καθώς ήμουν κουρέλι από την ζημιά που είχα κάνει τόσα χρόνια στον εαυτό μου», λέει. «Μια μέρα που ξύπνησα στην μονάδα απεξάρτησης, το δωμάτιό μου ήταν γεμάτο τσάντες με καινούρια ρούχα που είχε στείλει η Courtney για μένα. Θυμάμαι που μου άφησε κάποτε ένα γράμμα που έλεγε: "Ο Kurt σ' αγαπούσε σαν μεγάλο του αδελφό και θα ήθελε να ζήσεις. Ο κόσμος σε χρειάζεται ζωντανό"».
Ένας άλλος πολύτιμος φύλακας άγγελος του, ήταν για ένα μεγάλο διάστημα ο Duff McKagan, ο μπασίστας των Guns N' Roses:
«Μετά την θεραπεία έκανα διάφορες δουλειές στο Ανατολικό Λος Άντζελες και μια μέρα που γύρναγα σπίτι, ήταν εκεί και με περίμενε στον περίβολο ο Duff. Ήταν καθαρός για αρκετά χρόνια και κάποιος του είχε μιλήσει για μένα. Κρατήσαμε επαφή και κάποια στιγμή με ρώτησε αν θα με πείραζε να μετακομίσω στο σπίτι που είχε πάνω από τον περιφερειακό της λεωφόρου Μαλχόλαντ για να το προσέχω. Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Έμεινα τρία χρόνια εκεί, χωρίς ενοίκιο. Ακόμα κι όταν άρχισα να βγάζω λεφτά, δεν δέχτηκε ποτέ του να πληρώσω ενοίκιο. 'Χάρη μου κάνεις' μου έλεγε, την ώρα που οδηγούσα τα αυτοκίνητά του και έμενα στα σπίτια του».
Όσο για τον Layne Staley, τον άλλον αδικοχαμένο (ή μάλλον έναν από τους πολλούς εκείνης της πεισματικά αυτοκαταστροφικής φουρνιάς) αστέρα του grunge και κολλητό του φίλο, λέει μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Τον θυμάμαι να μου λέει κάποια στιγμή ότι εξακολουθεί πάντα να πιστεύει ότι με κάθε νέα δόση θα νιώσει ξανά το ίδιο πράγμα με την πρώτη φορά. Ποτέ όμως φίλε μου δε νιώθεις ξανά εκείνο το συναίσθημα της πρώτης φοράς. Εγώ ήξερα πάντα ότι πρέπει να κάνω πέντε φορές την ίδια ποσότητα μόνο για να πλησιάσω την ιδέα της πρώτης φοράς. Ήξερα ότι ήταν μάταιο, για εκείνον όμως ήταν μια διαρκής εμμονή».
Πώς νιώθει άραγε πλέον όταν τυχαίνει να ακούσει κάποιο τραγούδι των Nirvana ή των Alice in Chains;
«Ακόμα μου αρέσει να ακούω Alice in Chains. Όταν πετυχαίνω κομμάτι τους στο ραδιιφώνο, με κάνει να νιώθω καλά. Αντιθέτως, αν ακούσω ξαφνικά Nirvana στο ραδιόφωνο, με πλημμυρίζει ένα κύμα κατάθλιψης. Αν είμαι σε ταξί, ζητάω από τον ταξιτζή να αλλάξει επειγόντως σταθμό. Προφανώς έχει να κάνει με τη σχέση που είχα και με τους δύο μέχρι και την ημέρα του θανάτου τους. Ο Kurt ήταν σαν μικρός μου αδελφός και ο Layne σαν δίδυμος».
σχόλια