Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ Generation Act και το ερωτηματολόγιο που η ομάδα έτρεξε πιλοτικά μεταξύ 2023-24, τόσο διαδικτυακά όσο και στο πεδίο, σε ένα σύνολο 362 ατόμων, εστίασε στην ηλεκτρονική μουσική σκηνή. To δείγμα είναι χωρισμένο σχεδόν στη μέση (46,7% δήλωσαν άνδρες, 48,9% γυναίκες και 4,4% «άλλο»), με ένα 53,8% να ανήκει στις ηλικίες 18-29 και το υπόλοιπο ποσοστό να είναι άτομα άνω των 30 ετών.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πάνω από οκτώ στα δέκα άτομα του δείγματος (84,5%) κάνουν χρήση ουσιών κατά τις νυχτερινές τους εξορμήσεις. Από αυτά, ένα ποσοστό 39,2% αναφέρει περιστασιακή χρήση, ένα 25,7% «συχνή» και άλλο ένα 19,6% απαντά ότι καταφεύγει σε ψυχοδραστικές ουσίες κάθε φορά που βγαίνει για διασκέδαση. Το 42,8% των ερωτηθέντων αναφέρει, αντίστοιχα, ότι καταναλώνει αλκοόλ «κάθε φορά» −το μόνο νόμιμο «βοήθημα» από τα παραπάνω αλλά όχι απαραίτητα το πιο ακίνδυνο, ειδικά αν μιλάμε για νοθευμένα ποτά−, ενώ το 15,5% ισχυρίζεται ότι «ποτέ» δεν χρησιμοποιεί ουσίες στις εξόδους του.
«Το drug checking, η πολιτική harm reduction, καθώς και η ύπαρξη ομάδων υποστήριξης εντός των χώρων διασκέδασης αποτελούν βασικούς παράγοντες στην πρόληψη επικίνδυνων καταστάσεων».
Στην πρώτη θέση βρίσκεται το MDMA/Ecstasy (56,6%), που θεωρείται ότι αυξάνει τις αντοχές, δημιουργεί αισθήματα ευφορίας και ενισχύει την κοινωνικοποίηση, και στη δεύτερη η «πολυχρηστική» κάνναβη, σε ποσοστό 48,3%. Τρίτη στη σειρά έρχεται η πολύ ακριβότερη και κατά τεκμήριο βλαπτικότερη, πλην όμως ολοένα πιο δημοφιλής κοκαΐνη με 41,7%, ενώ στην τέταρτη και την πέμπτη θέση βρίσκουμε την κεταμίνη (παρότι είναι κατά βάση κατασταλτικό του ΚΝΣ) και το LSD αντίστοιχα. Υπάρχουν βέβαια και άτομα που συνδυάζουν δύο ή και περισσότερες ουσίες προκειμένου να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, αδιαφορώντας πολλές φορές για το πόσο συμβατές είναι μεταξύ τους.
Τα στοιχεία αυτά λήφθηκαν υπόψη στο workshop S.D.S. (Safer Dance Spaces), μια πρωτοβουλία του Resident Advisor (διεθνής οδηγός για τη rave κουλτούρα), της ανεξάρτητης μουσικής πλατφόρμας Fade Radio και της Generation Act, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2024 στο Ρομάντσο έχοντας ως στόχο τη δημιουργία ασφαλέστερων χώρων διασκέδασης, με τα αποτελέσματα να βλέπουν τώρα το φως της δημοσιότητας.
Στο workshop συμμετείχαν επαγγελματίες, θαμώνες αλλά και πλατφόρμες που επικεντρώνονται στη νυχτερινή διασκέδαση (clubber.gr), και κατά τη διάρκειά του άνοιξε ένας γόνιμος διάλογος σχετικά με τις προκλήσεις και τις βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση της βλάβης (harm reduction).
Πρωτοβουλίες και έρευνες όπως αυτή δεν έχουν βέβαια σκοπό να επικροτήσουν ή να ενθαρρύνουν τη χρήση ουσιών, ούτε πάλι να τη δαιμονοποιήσουν, καθώς ούτε αυτό θα οδηγούσε πουθενά. Καταγράφουν απλώς μια υπαρκτή πραγματικότητα συνυφασμένη με τις νεανικές, κυρίως, αλλά όχι μόνο, υποκουλτούρες, η οποία δεν εξαρτάται, ούτε και επηρεάζεται, από τις δικές μας αξιολογικές κρίσεις, με απώτερο στόχο τη σωστή ενημέρωση και τη μείωση της βλάβης – είναι γνωστό ότι στο παρελθόν, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα, έχουν σημειωθεί ακόμα και θάνατοι από υπερβολική δόση ή κατάχρηση ουσιών στη διάρκεια φεστιβάλ, πάρτι ή συναυλιών, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί αν, εκτός από τη σωστή ενημέρωση, υπήρχε η στοιχειώδης πρόληψη και αρωγή (σ.σ. η τελευταία σε περίπτωση ανάγκης φτάνει μέχρι το επίπεδο των πρώτων βοηθειών και της ΚΑΡΠΑ, συν βεβαίως τη φροντίδα για παροχή ιατρικής βοήθειας εφόσον χρειαστεί). Είναι σίγουρα ενθαρρυντικό ότι τόσο το ίδιο το κοινό όσο και αρκετοί επιχειρηματίες και διοργανωτές μουσικών events ανταποκρίνονται πλέον πολύ θετικά.
«Η έλλειψη κατάλληλου πλαισίου μπορεί να οδηγήσει τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών σε αυξημένο κίνδυνο. Έχει λοιπόν σημασία η εφαρμογή διεθνών οδηγιών που ενισχύουν τις ασφαλείς πρακτικές», λέει ο Νίκος Φιτσιάλος από την Generation Act. Η εφαρμογή επιτυχημένων μοντέλων από χώρες όπως η Πορτογαλία (σ.σ. όπου σε συνδυασμό με άλλα μέτρα έχει αποποινικοποιηθεί πλήρως η κατοχή όλων των ουσιών από μια ποσότητα και κάτω) έχει δείξει σημαντικά αποτελέσματα στον περιορισμό των κινδύνων που συνδέονται με τη νυχτερινή ζωή και τη χρήση ουσιών, καθώς λέει: «Το drug checking, η πολιτική harm reduction, καθώς και η ύπαρξη ομάδων υποστήριξης εντός των χώρων διασκέδασης αποτελούν βασικούς παράγοντες στην πρόληψη επικίνδυνων καταστάσεων».
Η πρωτοβουλία S.D.S (Safer Dance Spaces) που αναπτύχθηκε μέσα από το εν λόγω workshop εστίασε στη μείωση της βλάβης μέσω ενημέρωσης και πρόληψης, στη σωστή ενημέρωση για θέματα σεξουαλικής υγείας και ασφαλέστερης χρήσης ουσιών, καθώς επίσης και στην εκπαίδευση επαγγελματιών και κοινού για τη δημιουργία ενός «φιλικού», ασφαλούς περιβάλλοντος διασκέδασης.
Στο πλαίσιο αυτό συζητήθηκαν διεθνή πρότυπα και καλές πρακτικές σε πόλεις όπως το Βερολίνο και το Άμστερνταμ όπου, όπως και στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η ανοχή συνδυάζεται με τη σωστή ενημέρωση και τη φροντίδα, αποδεικνύοντας και στην πράξη ότι η προσέγγιση μέσω της μείωσης της βλάβης μπορεί να μειώσει δραστικά τα ρίσκα και τους κινδύνους.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε ομάδες και ανέλαβαν ρόλους όπως ιδιοκτήτης μαγαζιού, προσωπικό ασφάλειας, DJ, προσωπικό μπαρ και διοργανωτής εκδηλώσεων. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία προέκυψαν αρκετές καινοτόμες ιδέες για τη διαμόρφωση πιο ασφαλών και συμπεριληπτικών χώρων. Μέσα στο 2025, εξάλλου, έχει προγραμματιστεί νέα, πιο εμπεριστατωμένη έρευνα πάνω στη χρήση ουσιών από την Generation Act σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ.
Μερικές από τις προτάσεις που συζητήθηκαν περιλαμβάνουν:
• Εκπαίδευση προσωπικού: Όχι μόνο θεωρητική, αλλά και πρακτική, σε θέματα παρενοχλήσεων, πρώτων βοηθειών και αναγνώρισης κρίσιμων καταστάσεων.
• Dance floor angels (awareness teams): Ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό που θα βρίσκεται στον χώρο για να παρέχει υποστήριξη και καθοδήγηση σε άτομα που τη χρειάζονται.
• Διαμόρφωση ασφαλών χώρων (chill space areas): Ειδικά διαμορφωμένοι χώροι ανάπαυσης όπου οι θαμώνες μπορούν να ηρεμήσουν, μακριά από τη δυνατή μουσική και τον συνωστισμό.
• Αποτελεσματική επικοινωνία: Ενημέρωση του κοινού για τις πολιτικές ασφάλειας και τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ διοργάνωσης και επισκεπτών.
• Drug checking: Παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών ελέγχου ουσιών, ώστε οι συμμετέχοντες να είναι ενημερωμένοι και ασφαλείς. Πρόκειται για μια καινοτόμο υπηρεσία της Generation Act που μέσω της χρήσης χημικών αντιδραστήρων πιστοποιεί τον τύπο μιας ουσίας και ανιχνεύει τυχόν επικίνδυνες προσμείξεις (η οργάνωση διευκρινίζει ότι το drug checking αυτό δεν υπολογίζει την καθαρότητα ή την ισχύ της εν λόγω ουσίας).
