Το απαγορευμένο ντοκιμαντέρ
του Al-Jazeera
για το φιλοισραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ
*
Η Monde diplomatique δημοσίευσε τον Σεπτέμβρη ένα άρθρο για μια έρευνα που διεξήγαγε το κανάλι Al-Jazeera, ιδιοκτησίας Κατάρ, σχετικά με τη δράση του φιλοισραηλινού λόμπι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Orient XXI δημοσίευσε την αραβική και την αγγλική μετάφραση. Το ντοκιμαντέρ αυτό, που πραγματοποιήθηκε χάρη ιδίως σε έναν μυστικό δημοσιογράφο, αναμενόταν να κυκλοφορήσει στις αρχές του 2018. Τελικά ματαιώθηκε, κατόπιν μιας συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης του Κατάρ και ενός μέρους του φιλοισραηλινού λόμπι, που δέχτηκε, ως αντάλλαγμα, να υιοθετήσει μια ουδέτερη στάση στη σύγκρουση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του μικρού εμιράτου. Έχοντας αποκτήσει πρόσβαση στο ντοκιμαντέρ, η Monde diplomatique και το Orient XXI είχαν αποκαλύψει τα ουσιώδη στοιχεία.
Το Orient XXI αποφάσισε, με την Electronic Intifada στις Ηνωμένες Πολιτείες και την εφημερίδα Al-Akhbar στο Λίβανο, να δημοσιοποιήσει αυτό το ντοκιμαντέρ. Όπως το προστάζει το δικαίωμα στην ενημέρωση. Επειδή αυτή η έρευνα, μετά από μια άλλη που πραγματοποίησε το ίδιο κανάλι για το λόμπι στο Ηνωμένο Βασίλειο, εγείρει ουσιαστικά ερωτήματα: έχει κανείς σε μια δημοκρατία το δικαίωμα να κατασκοπεύει τους πολίτες βάσει των πεποιθήσεών τους; Είναι φυσικό να συμμετάσχει η ισραηλινή κυβέρνηση και να ενορχηστρώσει αυτές τις εκστρατείες στο έδαφος των λεγόμενων "συμμαχικών" χωρών;
Αυτή την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου, τα δύο πρώτα επεισόδια του ντοκιμαντέρ (επί τέσσερα συνολικά) είναι διαθέσιμα με γαλλικούς υπότιτλους. Τα υπόλοιπα επεισόδια θα ακολουθήσουν στις επόμενες εβδομάδες.
Orient XXI
Ισραηλινό λόμπι. Το απαγορευμένο ντοκιμαντέρ.
Του Alain Gresh
Διεθυντής της on-line εφημερίδας Orient XXI
Monde Diplomatique - Σεπτ. 2018
Στην οθόνη δείχνει τέλειος τζέντλεμαν. Παρά την φοιτητική του ανεμελιά, ο James Anthony Kleinfeld, ο νεαρός αυτός Βρετανός Εβραίος με το άψογο παρουσιαστικό, που μιλάει έξι γλώσσες, μεταξύ των οποίων τα ολλανδικά και τα γίντις, και προσανατολίζεται με άνεση στο δαίδαλο των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, θα έβρισκε εύκολα τη θέση του στα γραφεία ενός δυτικού Υπουργείου Εξωτερικών ή σε ένα φημισμένο think tank. Για την ώρα έχει άλλα σχέδια: να εισδύσει μέσα σε αμερικανικές οργανώσεις που υποστηρίζουν το Ισραήλ. Προσελήφθη από το The Israel Project (TIP) για να φροντίσει την εικόνα του Ισραήλ στα μέσα ενημέρωσης. Τον δέχτηκαν εκεί με ανοιχτές αγκάλες λόγω των προσόντων του, κι επί πέντε μήνες σύχναζε κοντά στην αφρόκρεμα των υπεύθυνων οργανισμών που τάσσονται υπέρ μιας άνευ όρων υποστήριξης του Ισραήλ, όπως το American Israel Public Affairs Committee (Aipac), το ισχυρό φιλοισραηλινό λόμπι. Τους συναντάει σε κοκτέιλ, σε συνέδρια, σε κλειστές συγκεντρώσεις, σε εκπαιδευτικά προγράμματα για ακτιβιστές, συνάπτοντας σχέσεις με τους μεν και τους δε. Ευχάριστος, εγκάρδιος, αποτελεσματικός, κερδίζει την εμπιστοσύνη των συνομιλητών του που του ανοίγονται, αφήνοντας στην άκρη την ξύλινη γλώσσα και τo έτοιμο λεξιλόγιο. Και οι εκμυστηρεύσεις τους είναι εκρηκτικές.
Πως επιδράς πάνω στο Κογκρέσο; "Τα μέλη του Κογκρέσου δεν κάνουν τίποτα αν δεν τους πιέζουμε, και ο μόνος τρόπος είναι το χρήμα". Πως πολεμάς στα πανεπιστημιακά campus τους αγωνιστές που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των Παλαιστινίων; "Με τους αντι-Ισραηλινούς, το πιο αποτελεσματικό είναι να διεξάγεις έρευνες γι' αυτούς, να τις δημοσιοποιείς σε ένα δικτυακό ανώνυμο σάιτ και να τις εμφανίζεις μετά στο Facebook με στοχοποιημένες ενημερώσεις". Οι συνομιλητές του Kleinfeld που εκφράζονται με τόση άνεση επειδή νομίζουν ότι τα λένε μ' έναν φίλο, παραδέχονται ότι πραγματοποιούν κατασκοπευτικές επιχειρήσεις σε βάρος αμερικανών πολιτών με τη βοήθεια του ισραηλινού Υπουργείου στρατηγικών υποθέσεων.
Το υπουργείο αυτό, που δημιουργήθηκε το 2006, υπόκειται στον άμεσο έλεγχο του Benyamin Netanyahou. Μία υπευθηνός του δήλωσε: "Είμαστε μια κυβέρνηση που δουλεύει σε ξένο έδαφος και πρέπει να είμαστε πολύ, πολύ προσεκτικοί." Πράγματι, επειδή κάποιες από τις δραστηριότητές του θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τα αμερικανικά δικαστήρια.
Στο τέλος της εκπαιδευτικής περιόδου, ο κ. Eric Gallagher, αρχηγός του "Tony" στο TIP, δείχνει τόσο ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες του που του προτείνει να τον προσλάβει: "Θα ήμουν πανευτυχής αν ερχόσουν να δουλέψεις για μένα. Χρειάζομαι κάποιον που να έχει ομαδικό πνεύμα, που να δουλεύει σκληρά, να είναι παθιασμένος, περίεργος, μορφωμένος, που να μιλάει ωραία, να έχει διαβάσει πολύ. Είσαι όλα αυτά." Ο προστατευόμενός του όμως αρνείται. Επειδή, όπως μαντέψαμε, δεν είναι ακριβώς αυτός που ισχυρίζεται ότι είναι, παρ' όλο που τα διπλωματά του και οι ικανοτητές του δεν αμφισβητούνται. Βρίσκεται σε μυστική αποστολή για το Al-Jazeera, που ανήκει στο εμιράτο του Κατάρ, για να πραγματοποιήσει ένα ντοκιμαντέρ για το φιλοισραηλινό λόμπι. 'Εχει καταγράψει με κρυφή κάμερα ένα μέρος από τις εκμυστηρεύσεις που συνέλεξε και έχει συγκεντρώσει με τη βοήθεια μερικών άλλων συνεργατών μιας ομάδας που διηύθυνε ο Phil Rees, μέσα από το ερευνητικό πυρήνα του καναλιού, όλα τα συστατικά μιας θεαματικής έρευνας. Αναμενόταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά και την προβολή το 2017 ενός άλλου ρεπορτάζ του Al-Jazeera για το φιλοισραηλινό λόμπι στο Ηνωμένο Βασίλειο που είχε δείξει την ανάμειξη του Ισραήλ στις υποθέσεις ενός ξένου κράτους, καθώς και τις προσπαθειές του για να ρίξει ένα υπουργείο που το θεωρούσε υπέρ των Παλαιστινίων -κάτι που είχε οδηγήσει σε μια δημόσια συγγνώμη του πρέσβη του Ισραήλ στο Λονδίνο και στην εσπευσμένη αναχώρηση ενός υψηλόβαθμου διπλωμάτη για το Τελ Αβίβ.
Μπορούσε επομένως κανείς να περιμένει ένα μηντιακό γεγονός, που θα συνοδευόταν με θιγμένες διαψεύσεις και βίαιες πολεμικές. Αλλά όχι. Η μετάδοση που είχε προγραμματιστεί για τις αρχές του 2018 αναβλήθηκε επ' αόριστον, χωρίς καμιά επίσημη εξήγηση. Μαθεύτηκε τελικά, από κάποια άρθρα στον εβραϊκό αμερικανικό Τύπο, πως το ντοκιμαντέρ δε θα προβαλλόταν, όπως το επιβεβαίωσε και ο Clayton Swisher, ο διευθυντής του ερευνητικού πυρήνα του καναλιού σε ένα άρθρο όπου λυπόταν για την επιλογή αυτή. Μερικές μέρες αργότερα, το κανάλι ενημέρωνε για τη σαββατική άδεια που θα λάμβανε ο συνεργάτης του. Η έρευνα θυσιάστηκε στο βωμό του ανελέητου πολέμου στον οποία επιδίδονται το Κατάρ από τη μια και η Σαουδική Αραβία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από την άλλη προκειμένου να κερδίσουν την εύνοια της Γουάσινγκτον στη διαμάχη που τους φέρνει αντιμέτωπους από τον Ιούνιο του 2017. Και ποιός θα μπορούσε να είναι ο καλύτερος τρόπος για να το επιτύχεις από το να προσεγγίσεις το ισχυρό φιλοισραηλινό λόμπι, του οποίου γνωρίζουμε την επιρροή πάνω στην αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή;
Για να ρίξει το βάρος του στη ζυγαριά, το Κατάρ "ανέβαλε" τη μετάδοση, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα την ανέλπιστη βοήθεια ενός τμήματος της δεξιάς πτέρυγας ενός λόμπι ήδη πολύ δεξιά τοποθετημένο. Ο κ. Morton Klein, πρόεδρος της Αμερικανικής Σιωνιστικής Οργάνωσης (ZOA), φίλος του πρώην συμβούλου του Donald Trum, Steve Bannon, επισκέφθηκε μάλιστα και την Ντόχα και δήλωσε ικανοποιημένος που θάφτηκε το ντοκιμαντέρ. Το ότι τέτοιες ομάδες που κατηγορούσαν πριν από λίγο καιρό το Κατάρ ότι χρηματοδοτούσε τη Χαμάς και την τρομοκρατία δέχτηκαν να αλλάξουν σκοπό με αντάλλαγμα την εξαφάνιση της έρευνας λέει πολλά για το ενοχλητικό χαρακτήρα των αποκαλύψεων που περιείχε.
Το θάψιμο μιας δουλειάς που χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο για να περατωθεί προκάλεσε αναστάτωση στο εσωτερικό του καναλιού. Κάποιοι ευχήθηκαν να μην βυθιστούν οι αποκαλύψεις στην κινούμενη άμμο των γεωπολιτικών συμβιβασμών. Είναι ο λόγος για τον οποίο μπορέσαμε να δούμε, χάρη σε έναν φίλο που μένει στο Κατάρ, τα τέσσερα επεισόδια του ντοκιμαντέρ, διάρκειας 50 λεπτών το καθένα, στην σχεδόν τελική τους εκδοχή.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση καθώς το παρακολουθούμε είναι η αγωνία που έχει κυριεύσει το λόμπι εδώ και μερικά χρόνια και που οφείλεται στον υπόκωφο φόβο μη χαθεί η επιρροή του. Πως εξηγείται αυτό, από τη στιγμή που η υποστήριξη του Ισραήλ είναι στις Ηνωμένες Πολιτείες τόσο πλατμαζική, δεδομένου ότι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των δύο κομμάτων, του ρεπουμπλικανικού και του δημοκρατικού, επιδοκιμάζουν χωρίς καμιά αντίρρηση οποιαδήποτε περιπέτεια του Ισραήλ; Μήπως και η εκλογή του κ. Trump δεν οδήγησε την Γουάσινγκτον να εγκαταλείψει κάθε διαμεσολαβητική προσπάθεια στην αραβο-ισραηλινή σύγκρουση, επιλέγοντας να βρίσκεται απροκάλυπτα στο πλευρό της δεξιότερης κυβέρνησης της ιστορίας του Ισραήλ; Χωρίς αμφιβολία. Αλλά μέσα σ' αυτό το φαινομενικά ευνοϊκό τοπίο, ένα φάντασμα στοιχειώνει το λόμπι: το φάντασμα του Boycott, Divestment and Sanctions(BDS). [...]
Alain Gresh
