Η Paula στο σπίτι του φωτογράφου μόδας Willy Maywald
Μία συνάντηση στο Παρίσι το 1985. Από τον Σπύρο Στάβερη.
Γνώρισα την Paula - το πρώτο μου "μοντέλο" !- σε μία από τις "ανοιχτές" Πέμπτες που είχε καθιερώσει στο σπίτι του στο Παρίσι ο γερμανός φωτογράφος μόδας Willy Maywald. Δεν θα συζητήσω το θάρρος -θράσος !- μου. Πήγαινα να συναντήσω έναν άνθρωπο του οποίου αγνοούσα εντελώς τη δουλειά για να του δείξω κάτι δικές μου πρώτες φωτογραφίες. Με το που άνοιξε η πόρτα ζαλίστηκα, με περιέβαλε αμέσως μια ζεστή, χαλαρή ατμόσφαιρα, πιο πολύ μποέμ παρά σνομπ, κι ας ήταν φανερό πως πολλοί γνωρίζονταν μέσα από το χώρο της μόδας και των περιοδικών. Κόσμος πολύς πήγαινε κι ερχόταν, ανέβαινε και κατέβαινε μια σκάλα, όλοι ήταν φίλοι με όλους. Σαν υπνοβάτης πλησίασα τον Willy Maywald για να του πω ποιος με έστελνε σ' αυτόν και για τι. Με κάλεσε να τον ακολουθήσω σε ένα γραφείο που βρισκόταν στον πάνω όροφο. Δεν εκφράστηκε ιδιαίτερα πέρα από το ευγενικό ενδιαφέρον που μου έδειξε κι αυτό με απογοήτευσε λίγο. Τον ευχαρίστησα κι επειδή δεν είχα άλλο λόγο να παρατείνω την επίσκεψη κινήθηκα προς την έξοδο. Στα μισά της σκάλας με σταμάτησε όμως ένα κορίτσι για να με ρωτήσει πως πήγε η συνάντηση. 'Ηταν η Paula, μισή γερμανίδα και μισή γαλλίδα, με πολλά σχέδια για τη ζωή της στο Παρίσι. 'Ηταν πρόθυμη και για να τη φωτογραφίσω κι έτσι κανονίσαμε να βρεθούμε σύντομα στον Κήπο του Κεραμεικού (Jardin des Tuileries). Τη συνάντησα άλλη μια φορά τον Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς για μια βόλτα στο κανάλι. Ο Willy Maywald είχε στο μεταξύ χαθεί από τη ζωή (τον Μάιο), και μαζί του έπαψαν και οι "ανοιχτές" Πέμπτες, ένας "θεσμός" που πολύ φοβάμαι δεν θα καταφέρω ποτέ να εφαρμόσω, παρ' όλο που τόσο με εντυπωσίασε.
Willy Maywald, ένα κλικ σικ.
'Αρθρο της Brigitte Ollier στην εφημερίδα Libération (31.01.2003).
Δύο εκθέσει και ένα βιβλίο (1) αφιερώνονται στον διάσημο, αλλά και σεμνό, φωτογράφο μόδας.
Δύο εκθέσεις καθώς και ένα έξυπνο βιβλίο αποτίουν φόρο τιμής στον διάσημο για τα ρεπορτάζ μόδας του Willy Maywald (1907-1985), ο οποίος ήταν και ο επίσημος φωτογράφος του Christian Dior από την πρώτη κιόλας κολεξιόν του στις 12 Φεβρουαρίου του 1947. Η Sabine Weiss, βοηθός του επί τέσσερα χρόνια, από το 1946 ως το 1950, ακούει ακόμη "τις φωνές των γυναικών που τσακώνονταν για μία θέση, κάποιες εκ των οποίων προσπαθούσαν να σκαρφαλώσουν στα κιγκλιδώματα, στα όρια της εξέγερσης". Ο Willy Maywald έμενε τότε στην αποθήκη του αντικέρ Comoglio, στον πρώτο όροφο του 22, οδός Jacob, στο Παρίσι, χωρίς νερό ούτε τηλέφωνο. "'Εκανα τα πάντα, εξηγεί η Sabine Weiss, τους φωτισμούς, όπως και τις εμφανίσεις, και μία από τις αποστολές μου ήταν να βρίσκω φίλμ στους οπτικούς ή στην Kodak, και να ψάχνω για ταξί επειδή δεν είχε αυτοκίνητο". Θυμάται έναν ήσυχο άνθρωπο, μετρημένο και με φυσική ευγένεια, που του άρεσε να κάνει κομπλιμέντα. Είχε το Rolleiflex του μέσα σε μια τσάντα με παγοπέδιλα, και περνούσε ώρες στο μεγάλο τραπέζι εργασίας του ρετουσάροντας φωτογραφίες. Δεχόταν πολύ συχνά κόσμο και είχε πολλούς φίλους.
Φτάνοντας στο Παρίσι το φθινόπωρο του 1931, ο Willy Maywald, γεννημένος στην γερμανική πόλη Clèves σε μια οικογένεια με μεγάλη κουλτούρα, ανακαλύπτει τον κόσμο της μόδας μέσω του Harry Meerson, του οποίου γίνεται βοηθός πριν ανοίξει το δικό του στούντιο. Σε αντίθεση όμως με τον πιο εξεζητημένο Harry Meerson, ο Maywald αναπτύσσει ένα στυλ τέλειας απλότητας, προτιμώντας το φυσικό φως. 'Οταν τα γεγονότα τον προλαβαίνουν, καθώς δεν έχει υπηρετήσει και είναι και ομοφυλόφιλος, καταφεύγει στην ελεύθερη ζώνη, τίθεται σε εγκλεισμό αρκετές φορές, κι έπειτα βρίσκει καταφύγιο στην Ελβετία όπου συνεχίζει τη δουλειά του. Επιστρέφει στο Παρίσι το 1946, συναντάει τον Dior και ... την Sabine Weiss. "Όταν πηγαίναμε στους οίκους μόδας, ήταν αρκετά απλά τα πράγματα. 'Εστηνε το τριποδό του, ενώ έβαζα κλωστές στα φορέματα των κυριών για να είναι πιο εντυπωσιακά. 'Ηταν αρκετά γρήγορος, τραβούσε δύο ή τρία φιλμ, όπως και για τα πορτρέτα των διασημοτήτων. Τον συνόδευσα για τον Chagall ή την Marie-Laure de Noailles ντυμένη με βραδυνή τουαλέτα, η οποία ήταν τότε ένα φαινόμενο από μόνη της. Θυμάμαι επίσης και τη φωτογράφιση με την Vivien Leigh σε ένα τεράστιο παγωμένο δωμάτιο όπου έμοιαζε με ένα μικρό κακόμοιρο πλάσμα".
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Maywald φωτογραφίζει μοντέλα με απογευματινά ταγιέρ, φορέματα κοκτέιλ, παλτά για την πόλη και πλουμιστά καπέλα, όλα με την υπογραφή του Dior φυσικά, αλλά και του Jacques Faith ή την Nina Ricci. Οι φωτογραφίες του διακρίνονται πάντα από την ντελικάτη σεμνοτητά του, και μια ιδιαίτερη σφραγίδα, την αρμονική σχέση μεταξύ του χώρου και του μοντέλου. Αυτός ο συσχετισμός δημιουργεί θαύματα, όπως το μοντέλο του Fath στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι το 1951, τη μούσα του Cardin που περιδιαβαίνει μία έκθεση πουλιών στο Quai de la Messagerie (με μια διαφήμιση για τα "γιαπωνέζικα άσπρα ποντίκια") ή την κομψή κοπέλα με ρούχα Dior που συλλαμβάνεται από τον φακό στο τέλος μιας επίδειξης μπροστά από ένα σωρό από καρέκλες σαν σε χάπενινγκ.
Η μόδα και τα πορτρέτα διασημοτήτων αποτελούν ένα μεγάλο μέρος από τα αρχεία του, κάπου 120.000 αρνητικά, σύμφωνα με την Jutta Niemann, υπεύθυνη του Συλλόγου φίλων του Willy Maywald, αλλά υπάρχουν και πολλές φωτογραφίες τοπίου ή αρχιτεκτονικές. "Στράφηκε στο χρώμα για τους εσωτερικούς χώρους, διευκρινίζει η Jutta Niemann, αλλά τα περισσότερα από τα αρχεία του είναι ασπρόμαυρα. Υπάρχουν και φωτογραφίες του από την Κυανή Ακτή, γιατί περνούσε τα καλοκαίρια του αρχικά στο Cagnes-sur Mer κι έπειτα στο Grasse. Ακόμη και σήμερα, η Jutta Niemann συγκινείται όταν μιλάει γι' αυτόν τον άνθρωπο που συνάντησε το 1961. Οργάνωσε μαζί του την πρώτη του έκθεση με φωτογραφίες μόδας στη Νέα Υόρκη το 1982, τρία χρόνια πριν από το θανατό του στις 21 Μαίου του 1985. Λίγο καιρό πριν, είχαν επισκεφθεί οι δυό τους στη Γερμανία τη γεννετειρά του, την πόλη Clèves, την οποία και είχε φωτογραφίσει μετά τον πόλεμο, το 1947. Από την κατοικία των γωνιών του, το ξενοδοχείο Maywald, δεν είχε απομείνει πια τίποτα : μονο ένα δέντρο. Στη βιογραφία του Die Splitter des Spiegels, είχε περιγράψει την πρώτη του φωτογραφία που είχε τραβήξει μια νύχτα από το παράθυρο του δωματίου του : "Φαινόταν το πεζοδρόμιο σκεπασμένο με ξερά φύλλα, πάνω στο οποίο ένας φανοστάτης προέβαλε μεγάλες σκιές από κλαδιά.".
(1) Εκδόσεις Schirmer/Mosel, Munich (1985).
Μετάφραση Σ.Σ.
