Jérôme Baschet
Η ζαπατίστικη εισβολή ξεκίνησε
lundimatin#285, 26 Απριλίου 2021
____
Είχε ανακοινωθεί πριν από έξι μήνες· τώρα είναι γεγονός.
Το ταξίδι των Ζαπατίστα προς την Ευρώπη μόλις ξεκίνησε.
Η "αντίστροφη κατάκτηση" έχει πράγματι αρχίσει.
Όταν, στις 5 Οκτωβρίου 2020, οι Ζαπατίστα εξέδωσαν την ανακοίνωσή τους "Ένα βουνό στην ανοικτή θάλασσα", η έκπληξη ήταν πολύ μεγάλη, καθώς γινόταν λόγος για μία περιοδεία του EZLN (Ejército Zapatista de Liberación Nacional) στις πέντε ηπείρους, ξεκινώντας από την Ευρώπη. Πρέπει να πούμε ότι οι Ζαπατίστα δεν φείδονταν πρωτοβουλιών, τόσο στην Τσιάπας όσο και γενικά στο Μεξικό (όπως για παράδειγμα, με την Πορεία στα Χρώματα της Γης, πριν από 20 χρόνια), αλλά είναι σχεδόν η πρώτη φορά (με μια μικρή εξαίρεση το 1997) που βγαίνουν από τα σύνορα της χώρας τους.
Στη συνέχεια, την 1η Ιανουαρίου, συνέταξαν και συνυπέγραψαν με εκατοντάδες ανθρώπους, συλλογικότητες και οργανώσεις μία Διακήρυξη για τη Ζωή, όπου εξηγούνται οι λόγοι αυτού του ταξιδιού: μία συμβολή στην προσπάθεια σύμπλευσης των αγώνων κατά του καπιταλισμού - που δεν διαχωρίζονται από τους αγώνες για τη ζωή - με πλήρη επίγνωση των διαφορών μεταξύ τους και χωρίς καμία πρόθεση ομογενοποίησης ή ηγεμονίας.
Τους τελευταίους αυτούς έξι μήνες, μια ευρεία οργανωτική διαδικασία έλαβε χώρα σε ευρωπαϊκή κλίμακα, αλλά και σε κάθε χώρα ή "γεωγραφία", σύμφωνα με την ζαπατίστικη ορολογία. Δημιουργήθηκε έτσι μία γαλλόφωνη συντονιστική επιτροπή, που χωρίστηκε στη συνέχεια σε οκτώ περιφερειακά συντονιστικά όργανα, συνασπίζοντας συλλογικότητες και τοπικές πρωτοβουλίες. Ταυτόχρονα, ο EZLN επιβεβαίωσε ότι ετοιμάζεται μία μεγάλη αντιπροσωπεία εκατό και πλέον μέλη του, από τα οποία τα τρία τέταρτα θα είναι γυναίκες, και ότι θα συνοδεύεται επίσης από μέλη του Εθνικού Ινδιάνικου Κογκρέσου-Ινδιάνικου Κυβερνητικού Συμβουλίου, το οποίο συσπειρώνει τους αγώνες των Ινδιάνων από όλο το Μεξικό, καθώς και από μια αντιπροσωπεία του Μετώπου των Χωριών που υπερασπίζονται το Νερό και τη Γη του Morelos, της Puebla και της Tlaxcala, ενάντια στη λειτουργία ενός διπλού θερμοηλεκτρικού σταθμού που απειλεί να εκτρέψει τους υδάτινους πόρους που είναι απαραίτητοι για τους αγρότες της περιοχής.
Στις 10 του περασμένου Απρίλη - στην επέτειο της δολοφονίας του Εμιλιάνο Ζαπάτα - ανακοινώθηκε η αναχώρηση του πρώτου κλιμακίου της αντιπροσωπείας των Ζαπατίστα, η οποία επρόκειτο να ακολουθήσει την θαλάσσια διαδρομή. Αναμενόταν να ξεκινήσει εκείνη την ημέρα από το caracol [σαλιγκάρι - όνομα που δόθηκε στα επαρχιακά κέντρα όπου εδρεύουν τα "συμβούλια καλής διακυβέρνησης" της ζαπατίστικης αυτονομίας - σ.σ.] της Morelia, του οποίου τα μέλη προετοιμάζονταν επί μήνες. Υπήρξε πράγματι μία κανονική τελετή, με παραδοσιακή μουσική, θυμιάματα και εξαγνιστικές χειρονομίες ("limpia"), πάνω στο αντίγραφο μιας πλώρης πλοίου· αλλά το βουνό δεν κινήθηκε παρά ταύτα. Όπως ανακοινώθηκε, αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι η αντιπροσωπεία θα έμπαινε σε καραντίνα για δεκαπέντε ημέρες, προκειμένου να σιγουρευτεί ότι δεν θα αφήσει τα εδάφη των Ζαπατίστα μεταφέροντας κάποιον άλλον ιό εκτός από εκείνο της εξέγερσης - μία επιλογή που συμβαδίζει με την προτροπή του EZLN να λαμβάνει ο καθένας (από μόνος του και μακριά από οποιαδήποτε κρατική διαταγή) όλα τα προληπτικά μέτρα υγείας που απαιτούνται για να αποφευχθεί η εξάπλωση του SARS-Cov-2, κάτι που τον οδήγησε να κηρύξει, ήδη από τις 15 Μαρτίου 2020, κατάσταση "κόκκινου συναγερμού" και να αποκλείσει την πρόσβαση σε όλα τα caracoles των Ζαπατίστα.
Μάθαμε επίσης ότι αυτή η "θαλασσινή" αντιπροσωπεία είχε βαφτιστεί "Esquadron 421", επειδή αποτελούνταν από τέσσερις γυναίκες, δύο άνδρες και μία τρανσέξουαλ ("unoa otroa", στο λεξιλόγιο των Ζαπατίστα), τους οποίους παρουσίασε ξεχωριστά σε μία ανακοίνωσή του ο υποδιοικητής Galeano. Μετά από μία νέα γιορτή αναχώρησης, την Κυριακή 25, με μία έκθεση πολλών έργων ζωγραφικής και γλυπτών, λόγια ενθάρρυνσης από το συμβούλιο της καλής διακυβέρνησης και μία λαϊκή χοροεσπερίδα, η πραγματική αναχώρησή τους από τη Morelia θα γίνει τελικά τη Δευτέρα 26 Απριλίου. Από εκεί, θα φτάσουν σε ένα λιμάνι του Μεξικού όπου τους περιμένει το πλοίο που ονομάζεται "Το βουνό", και, στις 3 Μαΐου, θα σαλπάρουν για να διασχίσουν τον Ατλαντικό. Στη συνέχεια, το Esquadron 421 θα υπόκειται στις ωκεάνιες απρόβλεπτες δυνάμεις, υπό την καθοδήγηση του πεπειραμένου πληρώματος του πλοίου. Θα πρέπει λογικά να αντικρίσει τις ευρωπαϊκές ακτές κατά το δεύτερο μισό του Ιουνίου (η χώρα θα γίνει γνωστή αργότερα).
Ταυτόχρονα, τις τελευταίες αυτές μέρες, οργανώθηκαν μικρές γιορτές υπό τον ήχο των ταμπούρλων, με ενθαρρύνσεις κάθε είδους για να συνοδεύσουν την αναχώρηση άλλων μελών της αντιπροσωπείας των Ζαπατίστα που άφησαν τα χωριά τους μέσα στο δάσος Lacandona, για να κατέβουν μερικές φορές με πιρόγες τα ποτάμια σε αυτήν την τροπική περιοχή, κοντά στα σύνορα με τη Γουατεμάλα. Θα αποτελέσαν ένα άλλο κλιμάκιο της αντιπροσωπείας των Ζαπατίστα, το οποίο, με αεροπλάνο αυτή τη φορά, θα μεταβεί στην γηραιά ήπειρο γύρω στις αρχές Ιουλίου.
Θα ξεκινήσουν τότε έντονες δραστηριότητες που θα κρατήσουν αρκετούς μήνες, με συναντήσεις και ανταλλαγές σε όλη την Ευρώπη, καθώς οι Ζαπατίστα ανακοίνωσαν ότι έχουν λάβει και αποδεχθεί προσκλήσεις από πάρα πολλές "γεωγραφίες": Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Καταλονία, Σαρδηνία, Κύπρος, Κροατία, Δανία, Σλοβενία, Ισπανικό κράτος, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Χώρα των Βάσκων, Πολωνία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία, Ρωσία, Σερβία, Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία, Ουκρανία.
Εκατοντάδες συναντήσεις και δραστηριότητες που προτάθηκαν στους Ζαπατίστας προετοιμάζονται από τώρα. Οι ενδιαφερόμενες ομάδες και οργανώσεις θα τις γνωστοποιήσουν όταν έρθει η ώρα. Είναι πιθανό να υπάρξουν και μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, που περιλαμβάνουν όλους τους αγώνες της τρέχουσας περιόδου, από τα Κίτρινα γιλέκα στις ZAD και τις επιτόπιες μορφές αντίστασης ενάντια σε μεγάλα καταστροφικά έργα, από τις φεμινιστικές συλλογικότητες στην πολύμορφη υποστήριξη των μεταναστών, από τους αγώνες κατά της αστυνομικής βίας σε εκείνους που στοχεύουν στην ανατροπή της αποικιακής κυριαρχίας, από τα δίκτυα αλληλοβοήθειας στις μητροπόλεις στις αγροτικές περιοχές όπου δοκιμάζονται άλλοι τρόποι διαβίωσης, χωρίς να ξεχνάμε τη βασική κινητοποίηση στην οποία μας υποχρεώνουν, όπως τονίζουν οι Ζαπατίστα, οι τραγικοί λυγμοί του πληγωμένου πλανήτη μας. Ο κατάλογος είναι μακρύς (και εδώ ατελής) στον γαλαξία των εξεγέρσεων ενάντια σε όλες τις πτυχές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και των αντιστάσεων που προσβλέπουν σε πιο επιθυμητούς κόσμους.
Αυτό που εξήγησαν κυρίως οι Ζαπατίστα ήταν ότι ήρθαν να ανταλλάξουν - δηλαδή να μιλήσουν και, ακόμη περισσότερο, να ακούσουν - με όλους εκείνους που τους προσκάλεσαν: "για να μιλήσουμε για τις αμοιβαίες ιστορίες μας, για τον πόνο μας, την οργή μας, και τις αποτυχίες μας". Μικρής κλίμακας συναντήσεις, για να υπάρχει χρόνος για να γνωριστούμε και να αρχίσουμε να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλον. Οι Ζαπατίστα επιμένουν εδώ και πολύ καιρό ότι οι αγώνες μας δεν μπορούν να παραμείνουν απομονωμένοι μεταξύ τους, τονίζοντας την ανάγκη οικοδόμησης πλανητικών δικτύων αντίστασης και εξέγερσης. Δεν είναι απαραίτητο να υπενθυμίσουμε εδώ όλες τις διεθνείς συναντήσεις που διοργάνωσαν στην Chiapas, από την Διηπειρωτική Συνάντηση για την Ανθρωπότητα και κατά του Νεοφιλελευθερισμού (γνωστή ως "Intergalactic), το 1996, μέχρι το σεμινάριο" Κριτική σκέψη κατά της καπιταλιστικής Λερναίας Ύδρας", το 2015. Αλλά μπορούμε να σημειώσουμε ότι τον Αύγουστο του 2019, όταν ανακοινώθηκε μια νέα πρόοδος στην αυτονομία, με τη δημιουργία 4 νέων αυτόνομων κοινοτήτων και 7 νέων συμβουλίων καλής διακυβέρνησης, είχαν διευκρινίσει ότι δεν προτίθονταν πλέον να οργανώσουν μεγάλες συγκεντρώσεις, αλλά ότι θα προτιμούσαν να προωθούν "συναντήσεις με τις ομάδες, τις συλλογικότητες και τις οργανώσεις που δουλεύουν [αγωνίζονται] στις γεωγραφικές τους περιοχές". Τότε δεν υπήρχε ζήτημα ταξιδιού στις πέντε ηπείρους, αλλά αυτό θα μπορούσε - μαζί με άλλους λόγους που συνηγορούν για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου ταξιδιού - να βάλει μπρος μία τέτοια διαδικασία. Όμως, παρότι πολλοί αισθάνονται ότι μια τέτοια προοπτική μπορεί να ανταποκρίνεται στην ανάγκη ενός πιο ισχυρού δεσμού μεταξύ των αγώνων, είναι σαφές ότι έχει ως προϋπόθεση όχι μόνο την ανταλλαγή που μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε αυτά που μοιραζόμαστε χωρίς να αρνούμαστε τις διαφορές και τις διαφωνίες, αλλά επίσης και πάνω απ 'όλα τη συνάντηση που δημιουργεί μια πραγματική αλληλογνωσία. [...]
Ας επανέλθουμε όμως στο Esquadron 421. Από τότε που ανακοινώθηκε το ταξίδι στην Ευρώπη, οι Ζαπατίστα υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μία διαδικασία κατάκτησης από την ανάποδη. Διασκεδάζουν με την η ιδέα μιας αντίστροφης (και, αυτή τη φορά, αποδεκτής) εισβολής. Πρόκειται για χιούμορ, φυσικά (αλλά είμαστε σίγουροι;). Όπως και να ΄χει, δήλωσαν ότι θα βρίσκονται στις 13 Αυγούστου 2021,στη Μαδρίτη για να γιορτάσουν με τον δικό τους τρόπο τα 500 χρόνια της κατάκτησης του Μεξικού-Τενόχτιτλαν από τον στρατό του Hernan Cortés. Οι Ινδιάνοι της Τσιάπας, όπως και της υπόλοιπης αμερικανικής ηπείρου, βίωσαν στη σάρκα τους εδώ και πέντε αιώνες τι σημαίνει ο αποικισμός και όλες οι μορφές εσωτερικής αποικιοκρατίας και ρατσισμού που τον προεκτείνουν. Όμως οι Ζαπατίστα κατέστησαν σαφές ότι δεν πάνε στη Μαδρίτη για να απαιτήσουν από το ισπανικό κράτος ή την Καθολική Εκκλησία να ζητήσουν συγγνώμη. Απορρίπτουν την καταδίκη μιας δαιμονοποιημένης "Δύσης" που εξομοιώνεται εξ ολοκλήρου με τους αποικιστές όσο και τη στάση που καταδικάζει τους αποικισμένους να είναι εσαεί θύματα. Αντίθετα, σκοπεύουν να πουν στους Ισπανούς "ότι δεν μας έχουν κατακτήσει [και] ότι ακόμα αντιστεκόμαστε και εξεγειρόμαστε". Το να κάνουμε το ταξίδι αντίστροφα, σημαίνει ότι ανατρέπουμε την έτοιμη ιστορία, η οποία ορίζει παγιωμένες και μονοσήμαντες θέσεις στους νικητές και τους νικημένους. Σημαίνει ότι δημιουργούμε τις προϋποθέσεις μιας άλλης ιστορίας.
Όταν η "θαλασσινή" αντιπροσωπεία των Ζαπατίστα θα βγει στη στεριά σε ένα ακόμη άγνωστο σημείο της ευρωπαϊκής ηπείρου, η πρώτη που θα αποβιβαστεί θα είναι η Marijose, η "unoa otroa" του Esquadron 421. [...]
