Δύο ποιήματα του Γιάννη Στίγκα
Από την εξαιρετική νέα συλλογή του «Sonderkommando» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα. Αυτός ο άνθρωπος είναι αληθινός ποιητής. Πράγμα σπανιότατο αυτή την εποχή, που πολλοί γράφουν σωστά, κολακευτικά στο πνεύμα και τις διεκδικήσεις της στιγμής, αλλά ελάχιστοι αληθινά. Και με ελληνικά πλούσια, που έχουν μέτρο και στερεότητα και μνήμη ― όχι πειράματα της πλάκας που έχουν ξεχαστεί το άλλο πρωί.
Sonderkommando: Ειδικές μονάδες εργασίας στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Αποτελούνταν από νεαρούς άνδρες, συνήθως εβραϊκής καταγωγής. Υπό την απειλή της εκτέλεσης, εξαναγκάζονταν να συμμετάσχουν στη θηριωδία των ναζί. Στα αποτρόπαια καθήκοντά τους συγκαταλέγονταν η εισαγωγή των θυμάτων στους θαλάμους αερίων, η εξαγωγή των πτωμάτων από τους θαλάμους, η καύση των νεκρών στα κρεματόρια και στους λάκκους αποτέφρωσης, η κοπή των γυναικείων μαλλιών, η εξόρυξη των χρυσών δοντιών, η σύνθλιψη των οστών, το σκόρπισμα της τέφρας.
Ήταν η μοναδική ομάδα αιχμαλώτων στην Ιστορία των λάγκερ του Άουσβιτς που έξεγέρθηκε, ανατινάσσοντας μάλιστα το κρεματόριο IV. Η διάρκεια ζωής των Sonderkommando ήταν τρεις με τέσσερις μήνες, μιας και ως φορείς του «μυστικού» της Τελικής Λύσης εξοντώνονταν από τα Ες Ες. Η επόμενη ομάδα Sonderkommando αναλάμβανε την καύση των προκατόχων της. Λιγότεροι από εκατό επιβίωσαν. Λιγότεροι από είκοσι θέλησαν/ μπόρεσαν να μιλήσουν για την κόλαση που έζησαν. ― Από το «αυτί» του βιβλίου
SONDERKOMMANDO
Δέν έχω αμφιβολίες πια
η γλώσσα μου θά γίνει βυσσινιά
θά βρούμε θαλπωρή στά χρώματα.
Δυο σαλαμάνδρες καταπράσινες
θά δικαιώσουν -έν άγνοια μου- το κρανίο μου
αργότερα θά ερωτευτούν
La vita nuova!
La vita nuova, μέσα στ’ ατάραχο μυαλό
του μαυρομπούμπουρα
Φέρνει πέντ’-έξι σβούρες
και σωριάζεται
σαν τιποτένιος στις καμέλιες
θα σας ξανάρθω
σύντομα
Εχθές στο συρματόπλεγμα
καθόταν κόκκινο υμενόπτερο,
πλησίασα δειλά
δειλά
-στιγμούλα δεν πετάρισε-
το φίλησα στο στόμα.
SONDERKOMMANDO
Κατά τ’ άλλα βαριόμαστε
εδώ κάτω
ο Χρόνος είναι χειροκίνητος
γυρνάμε τον τροχό για τον Τροχό
και συνθλίβουμε
τούτη την Άνοιξη
κλείνοντας το μάτι στην επόμενη
κατά τ’ άλλα
η εργασία απελευθερώνει
(μισή αλήθεια που σκουριάζει - την ίδια ώρα
που οι ολόκληρες γίνονται λίπασμα)
Υστερα πέφτει μια ψιλή βροχούλα
και ιδού
ο ασφόδελος Μιχαήλ
ιδού
η λυγαριά Μαρία
με τα μακριά ικετευτικά κλαριά
Αααχ
αγαπήσαμε τή φύση
για τους λάθος λόγους
στις τρεις διδαχές
οι δύο είναι κάτεργο
-αδυνατώ να το εξηγήσω αυτό-
Αλλά
για να δύει ο ήλιος
κάτι θα ξέρει.
(...)
Το ότι έχω χέρια ευγενικά
σχεδόν γυναικεία
δεν σημαίνει απολύτως τίποτα -
υπήρξαν χασάπηδες που ακούγανε Βάγκνερ
μαζεύανε (μαζί με τα παιδιά τους) φράουλες
γύρω απ’ τα κρεματόρια
τι ομορφη μέρα, Χάνς
τι όμορφη μέρα, Γκρέτελ
δεν ξέπλεναν καν τη στάχτη
(προσδίδει -λέει- μια ενδιαφέρουσα στυφάδα)
Γιάννης Στίγκας, Μικρό ψιλούλι φάντασμα,
από τη συλλογή «Sonderkommando»
που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα.
