Ο επιχρωματισμός της ταινίας «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» ξυπνά ένα παλιό debate

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter
15

Η είδηση κυκλοφορεί πλέον σε όλο το διαδίκτυο με κάθε επισημότητα. Η κλασική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, Η γυνή να φοβήται τον άνδρα, θα κυκλοφορήσει ξανά στους κινηματογράφους, 51 χρόνια μετά την πρώτη της προβολή, μόνο που αυτή τη φορά θα έχει χρώμα. Η επεξεργασία έγινε με σύγχρονα μέσα σε studio των ΗΠΑ και η εταιρεία παραγωγής Καραγιάννης – Καρατζόπουλος μαζί με την Σπέντζος Φιλμ που θα είναι υπεύθυνη για την διανομή, υπόσχονται ένα μοναδικό θέαμα. Ενώ δεν αμφιβάλλει κανείς για το ότι η δουλειά του επιχρωματισμού έγινε με φροντίδα, το ερώτημα που έρχεται στην επιφάνεια είναι το αν υπάρχει το καλλιτεχνικό δικαίωμα της παρέμβασης σε ένα τόσο βασικό στοιχείο για το φιλμ, όπως είναι το χρώμα, από τη στιγμή μάλιστα που ο δημιουργός της ταινίας δεν βρίσκεται στη ζωή.

Ο επιχρωματισμός σε ασπρόμαυρα φιλμ με ψηφιακά μέσα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 80 και καλλιέργησε μια μεγάλη διαμάχη για την ηθική αυτού του εγχειρήματος, όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες, κριτικοί και παραγωγοί. Τα Hal Roach Studios ήταν αυτά που άνοιξαν τον χορό, μετατρέποντας σε έγχρωμο αρχικά το Topper με τον Κάρυ Γκραντ και το Way Out West των Laurel και Hardy, κάτι που έκαναν και σε αρκετές άλλες ταινίες του διδύμου στη συνέχεια. Το 1985 προβλήθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση ψηφιακά επιχρωματισμένο φιλμ (το Yankee Doodle Dandy του 1942) από το δίκτυο του Ted Turner, κίνηση που είχε επιτυχία και άνοιξε την όρεξη του αμερικανού μεγιστάνα καθώς κατείχε τα δικαιώματα των περισσότερων κλασικών ταινιών των αμερικανικών στούντιο. Έτσι, η τηλεόραση άρχισε να προβάλλει τις νέες εκδόσεις των ταινιών, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από καλλιτέχνες και κριτικούς, που αντιτίθονταν δημόσια σε αυτή τη διαδικασία όποτε έβρισκαν ευκαιρία. Οι Siskel και Ebert μάλιστα αφιέρωσαν ένα επεισόδιο της εκπομπής τους σε αυτό το θέμα (https://www.youtube.com/watch?v=YpT1DkBOnqo), περιγράφοντας τη διαδικασία ως βανδαλισμό για την τέχνη του κινηματογράφου. Εκεί όμως που η κόντρα πήρε πραγματικά πολεμικές διαστάσεις, ήταν το 1988 όταν ο Turner ανακοίνωσε την πρόθεση του να επεξεργαστεί το Citizen Kane, κίνηση που ανέστειλε οριστικά λίγους μήνες αργότερα, μετά από γενική κατακραυγή, με επίσημη ανακοίνωση που μιλούσε για νομικές περιπλοκές.

Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα.

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter

Το επιχείρημα για την αντίθεση πάνω στον επιχρωματισμό ταινιών μοιάζει προφανές. Η προετοιμασία και το γύρισμα του κάθε πλάνου γίνονται με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το χρώμα και τις αντιθέσεις του και οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτό το σχέδιο αλλάζει τη σύσταση του φιλμ. Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα. Όταν στις αρχές της δεκαετίας το 90 το κοινό σταμάτησε να εντυπωσιάζεται, τα κέρδη έγιναν ζημίες και ο επιχρωματισμός σταμάτησε. Αντίστοιχη παρέμβαση έγινε άλλωστε και πριν λίγα χρόνια, όταν η μετα-Avatar τρέλα για το 3D οδήγησε σε επανεκδόσεις ταινιών επεξεργασμένες στις τρεις διαστάσεις, όμως τα έσοδα δεν ήταν τα προσδοκώμενα και το εγχείρημα ματαιώθηκε άδοξα. Σε ό,τι αφορά τον επιχρωματισμό πάντως,  το επίσημο επιχείρημα ήταν πως έτσι δίνεται η ευκαιρία στη νέα γενιά, που πιθανά να ήταν προκατειλημμένη με το ασπρόμαυρο, να γνωρίσει κλασσικές ταινίες του Hollywood.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, το παραπάνω επιχείρημα ακόμη και αν όντως αποτελεί τον βασικό λόγο για αυτή την επανέκδοση, δε μοιάζει τόσο ισχυρό. Οι ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 60 (ειδικά αυτές της Φίνος Φιλμς και των Καραγιάννη-Καρατζόπουλου) αποτελούν ένα μόνιμο κομμάτι της ελεύθερης τηλεόρασης, δημόσιας και ιδιωτικής, όπου και προβάλλονται πολύ συχνά καθώς αποτελούν για τα κανάλια μια φθηνή και εγγυημένη λύση, καθώς υπάρχει σταθερή αποδοχή από το κοινό όλων των ηλικιών. Μιλάμε για ταινίες που δεν μπορούν να θεωρηθούν «ξεχασμένες», ούτε φυσικά απορρίπτονται από τον κόσμο λόγω της έλλειψης χρώματος. Παράλληλα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Γιώργος Τζαβέλλας είχε μια ξεχωριστή ματιά, ιδιαίτερα στα εξωτερικά πλάνα της ταινίας και στην απεικόνιση της Αθήνας, και η όποια παρέμβαση πάνω σε αυτή τη ματιά μπορεί πολύ εύκολα να σημαίνει και παρέμβαση περιεχομένου από τη στιγμή που δεν υπάρχουν κάπου οδηγίες από τον ίδιο για το πώς τα πλάνα του θα μπορούσαν να φαίνονται με χρώμα.

Όπως και να ‘χει ο τελικός κριτής θα είναι το κοινό. Η ταινία επανακυκλοφορεί στις 10 Μαρτίου και αν αυτή η προσπάθεια αγκαλιαστεί (και αποπληρωθεί) τότε είναι πιθανό να υπάρχει και συνέχεια. Σε διαφορετική περίπτωση θα το θυμόμαστε ως μια μοναδική και ατυχή έμπνευση για το εγχώριο σινεμά μας.

15

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Είδαμε το «Juror#2» του Κλιντ Ίστγουντ και είναι η καλύτερη αμερικανική ταινία της χρονιάς

Οθόνες / To «Juror#2» του Κλιντ Ίστγουντ είναι η καλύτερη αμερικανική ταινία της χρονιάς

Αλλά δυστυχώς δεν θα προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες, επειδή οι υπεύθυνοι του στούντιο θεωρούν ότι το ενήλικο σινεμά αυτού του τύπου ανήκει στις streaming πλατφόρμες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Say Nothing: Μια καθηλωτική σειρά με φόντο το βίαιο δράμα της Βόρειας Ιρλανδίας

Daily / Say Nothing: Μια καθηλωτική σειρά με φόντο το βίαιο δράμα της Βόρειας Ιρλανδίας

Η αυτοτελής σειρά κατορθώνει να λειτουργεί συγχρόνως ως ιστορική αναπαράσταση, ως συνταρακτικό δράμα, ως καθηλωτικό θρίλερ, ακόμα και ως δραματοποιημένο true crime, ειδικά για τους θεατές που δεν είναι εξοικειωμένοι με τις πολυσύνθετες πτυχές του ένοπλου αγώνα στη Βόρεια Ιρλανδία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό νέο ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Η φωνή του «τέρατος»: Ο Μάνσον με τα δικά του λόγια σ’ ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ

Ένα νέο ντοκιμαντέρ εξετάζει και αμφισβητεί όλα όσα νομίζουμε ότι γνωρίζουμε για τη διαβόητη φιγούρα, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά ηχογραφημένες συνομιλίες του σε διάστημα είκοσι ετών.
THE LIFO TEAM
Τα γεγονότα της ζωής

Οθόνες / Κασσαβέτης, Σκορσέζε, Ερίθε: 10 άχαστες προβολές στο φετινό Πανόραμα

Πρεμιέρες, παράλληλες εκδηλώσεις, αφιερώματα: Από τις 21 ως τις 27 Νοεμβρίου, οι κινηματογράφοι Τριανόν, Newman και Στούντιο φιλοξενούν το μακροβιότερο αθηναϊκό κινηματογραφικό φεστιβάλ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Οθόνες / Πάνος Χ. Κούτρας: Queer before it was cool, νυν και αεί

Ο αγαπημένος Έλληνας σκηνοθέτης ξεδίπλωσε σημαντικές στιγμές από τη ζωή και την πορεία του και αφηγήθηκε πολύτιμες ιστορίες που διαμόρφωσαν το queer σινεμά του στο φετινό Iconic Talks Powered by Mastercard που πραγματοποιήθηκε στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Τα δέκα αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

Μυθολογίες / Τα 10 αγαπημένα animation του Αλέξανδρου Βούλγαρη (aka The Boy)

«Κάθε φορά που το βλέπω προσπαθώ να καταλάβω πώς έχει οργανωθεί αυτό το χάος»: Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης μάς καλεί να ανακαλύψουμε δέκα animation διαφορετικών τεχνικών, που τον έχουν επηρεάσει βαθιά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Οθόνες / 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Όσα ξεχώρισαν κοινό και επιτροπές

Η Fischer, επίσημος χορηγός των Βραβείων Κοινού εδώ και μια δεκαετία, στήριξε για μία ακόμη χρονιά τον θεσμό, απονέμοντας πέντε βραβεία στις ταινίες που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους των θεατών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου «Game of Thrones» συνεχίζεται

Οθόνες / «Dune: Prophecy»: Το κυνήγι του επόμενου Game of Thrones συνεχίζεται

Η σειρά του HBO, που παίρνει τη σκυτάλη από το πραγματικά αξιόλογο «Penguin», προσπαθεί να επικαλεστεί τη συνταγή του μεγάλου hit του καναλιού και ξεστρατίζει από το ατμοσφαιρικό σύμπαν του Ντενί Βιλνέβ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι θρυλικοί boomers του 65ου φεστιβάλ θεσσαλονίκης

Pulp Fiction / Οι θρυλικοί boomers του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Ρέιφ Φάινς, Ζιλιέτ Μπινός, Ματ Ντίλον: Oι διάσημοι, σχεδόν συνομήλικοι ηθοποιοί που τιμήθηκαν με Χρυσό Αλέξανδρο και έδειξαν με τις διαφορετικές επιλογές τους ισάριθμα σίκουελ στην καριέρας τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Οθόνες / «Μονομάχος II»: Αν και λιγότερο brutal από τον Ράσελ Κρόου, ο Πολ Μέσκαλ υπόσχεται αίμα στην αρένα

Ένα έπος δράσης και χαρακτήρων που κυλά θεαματικά, ουσιαστικά, υπερβολικά, συγκινητικά, χορταστικά και εμφατικά, όπως όλοι οι υποψήφιοι θεατές αναμένουν εδώ και πολύ καιρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η πιο διάσημη υπόθεση «απαγωγής από εξωγήινους» αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Οθόνες / Η απαγωγή του αιώνα αναβιώνει στο Netflix εν μέσω μηνύσεων

Παρότι συμμετείχε στο σενάριο του ντοκιμαντέρ «The Manhattan Alien Abduction», η Λίντα Ναπολιτάνο που ισχυρίζεται ότι απήχθη από εξωγήινους στο κέντρο του Μανχάταν προ 35ετίας μηνύει την πλατφόρμα για αθέτηση της συμφωνίας τους.
THE LIFO TEAM