Ο Σεφέρης για τον Καζαντζάκη: «Ανυπόφορα αναίσθητος -ψεύτικη γλώσσα, ψεύτικες πόζες, απομιμήσεις αισθημάτων»

Ο Σεφέρης για τον Καζαντζάκη: «Ανυπόφορα αναίσθητος -ψεύτικη γλώσσα, ψεύτικες πόζες, απομιμήσεις αισθημάτων» Facebook Twitter
Νίκος Καζαντζάκης
13

Ημερολογιακή καταγραφή του Γιώργου Σεφέρη, 21 Μάρτη 1965:



«Χτες είδαμε το Ζορμπά, το φιλμ του Κακογιάννη - Καζαντζάκη. Με δηλητήριασε όλη νύχτα και σήμερα πρωί. 'Οχι από συναίσθημα εθνικής προσβολής, που ύστερα απο βροντερές τυμπανοκρουσίες και παρασημοφορίες για την πρεμιέρα του στο Παρίσι, ανακαλύπτουν τώρα οι Έλληνες χωρίς να ’χουν το θάρρος ν’ αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Αλλά για την ανυπόφορη αναισθησία αυτού του ανθρώπου, του Καζ., που νομίζει πως είναι ευαίσθητος, που νομίζει πως είναι ερευνητής της αλήθειας για να μην πω φιλόσοφος. 


Δε με πειράζει ο σκοτωμός της χήρας — ούτε το πλιάτσικο στο σπίτι της ετοιμοθάνατης Ορτάνς. 'Ολα μπορεί να τα πει κανείς. Αν ένα χωριό στην Κρήτη ήταν κάποτε βάρβαρο, ήταν βάρβαρο· ποιος δεν ήταν βάρβαρος κάποτε — όλα μπορεί να τα πει κανείς — αλλά σ' ένα έργο που διεκδικεί την ανθρωπιά το θέμα δεν είναι εκεί. 

Τό θέμα είναι πώς εξαγοράζει κανείς αυτά που γράφει κι αν δεν τα λέει στο βρόντο. Ψεύτικη γλώσσα, ψεύτικες πόζες, απομιμήσεις αισθημάτων μου φαίνεται είναι ο Καζαντζάκης. Και δε βρέθηκε άνθρωπος να τον κρίνει, τόσα χρόνια που αλωνίζει ανάμεσό μας. Έχω την εντύπωση πως είμαστε συνηθισμένοι στην ψευτιά χρόνια και αιώνες. Μας αρέσει. Δεν έχουμε δύναμη ν' αντιδράσουμε.»

 

 

_______________

Ημερολογιακή καταγραφή του Σεφέρη, Κυριακή, 21 Μάρτη 1965, από το «Μέρες Θ'», που κυκλοφόρησε πρόσφατα, εκδ. Ίκαρος

 

 

  

 

Βιβλίο
13

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έχασε το Νόμπελ ο Νίκος Καζαντζάκης

Βιβλίο / Πώς έχασε το Νόμπελ ο Νίκος Καζαντζάκης

Στο βιβλίο του Κώστα Αρκουδέα γίνεται μια συναρπαστική καταγραφή ιστορικών στοιχείων που καταδεικνύουν γιατί ένας από τους μεγαλύτερους έλληνες συγγραφείς δεν κατόρθωσε να πάρει το μεγάλο βραβείο.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μέρες Η': Πρώτη ματιά στον προτελευταίο τόμο των ημερολογίων του Γιώργου Σεφέρη

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Μέρες Η': Πρώτη ματιά στον προτελευταίο τόμο των ημερολογίων του Γιώργου Σεφέρη

Ύστερα από πολυετή αναμονή, οι εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορούν τα ημερολόγια που καλύπτουν μια σημαντική τριετία (1961-1963) για τη ζωή και την πορεία του κορυφαίου Έλληνα ποιητή
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Σαντορίνη σε βιβλία

Βιβλίο / Η Σαντορίνη των ποιητών, των φωτογράφων, των περιηγητών

Το φημισμένο νησί των Κυκλάδων ανέκαθεν κέντριζε τη συγγραφική φαντασία και κινητοποιούσε την επιστημονική έρευνα με πολλαπλούς τρόπους. Μια συλλογή από τις πιο σημαντικές εκδόσεις για τη Σαντορίνη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Χρήστος Τσιόλκας: «Μπαρακούντα»

Το Πίσω Ράφι / Πώς αναμετριέται κανείς με την αποτυχία και την ντροπή που τον τυλίγει πατόκορφα;

Ο Χρήστος Τσιόλκας, ο συγγραφέας που μεσουράνησε με το «Χαστούκι» δεν σταμάτησε να μας δίνει λογοτεχνία για τα καυτά θέματα της εποχής μας. Και το «Μπαρακούντα» δεν αποτελεί εξαίρεση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Βιβλίο / Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Το έργο του Έρμαν Έσε, είτε ως λαμπρού εκφραστή της κεντροευρωπαϊκής παράδοσης, είτε ως σύγχρονου μελετητή της ενδοσκόπησης, αποδεικνύεται πολύ πιο επίκαιρο και επιδραστικό από οποιοδήποτε life coaching, δεσπόζοντας ακόμα στις κορυφές των παγκόσμιων μπεστ σέλερ. Οι εκδόσεις Διόπτρα επανεκδίδουν τα πιο γνωστά βιβλία του με μοντέρνα εξώφυλλα και νέες μεταφράσεις. 
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ο συγγραφέας του Fight Club πιστεύει ότι οι σέκτες και οι αιρέσεις είναι πια εκτός ελέγχου

Βιβλίο / Ο συγγραφέας του Fight Club πιστεύει ότι οι σέκτες και οι αιρέσεις είναι πια εκτός ελέγχου

«Ένα πράγμα μας σώζει», λέει ο Τσακ Πάλανιουκ για τον Ίλον Μασκ στη συνέντευξή του στον Telegraph. «Συνήθως, τέτοια άτομα είτε αποτυγχάνουν οικτρά είτε χάνουν την προσοχή μας».
THE LIFO TEAM
Μπιλ Γκέιτς: «Αν μεγάλωνα σήμερα, θα είχα διαγνωστεί στο φάσμα του αυτισμού»

Tech & Science / Μπιλ Γκέιτς: «Αν μεγάλωνα σήμερα, θα είχα διαγνωστεί στο φάσμα του αυτισμού»

Ο πρώτος τόμος των απομνημονευμάτων του μεγιστάνα της τεχνολογίας που μόλις κυκλοφόρησε φανερώνει πως γεννήθηκε στο σωστό μέρος, την κατάλληλη στιγμή, και φτάνει μέχρι την ίδρυση της Microsoft το 1975.
THE LIFO TEAM
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Συγγενής»

Το Πίσω Ράφι / «Συγγενής»: Ένα ταξίδι αυτογνωσίας με μια μεγάλη ανατροπή

Εκείνο που προσεγγίζει η Καρολίνα Μέρμηγκα στο βιβλίο της είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, όπως αυτές ορίζονται από τα δεσμά της οικογένειας, τις υπαρξιακές μας ανάγκες, τις κοινωνικές συμβάσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Σελίν Κιριόλ «Φωνή χωρίς ήχο»

Το πίσω ράφι / «Ένα από τα πιο ιδιοφυώς γραμμένα μυθιστορήματα της σύγχρονης λογοτεχνίας»

Έτσι είχε γράψει ο Πολ Όστερ εξαίροντας τη γραφή της Σελίν Κιριόλ στο «Φωνή χωρίς ήχο» για την οικονομία, τη συμπόνια και τις χιουμοριστικές πινελιές της, για τον τρόπο που προσεγγίζει μια γυναίκα αποξενωμένη σε μια απέραντη μεγαλούπολη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μαίρη Κουκουλέ

Οι Αθηναίοι / Μαίρη Κουκουλέ (1939-2025): Η αιρετική λαογράφος που κατέγραψε τη νεοελληνική αθυροστομία

Μοίρασε τη ζωή της ανάμεσα στην Αθήνα και το Παρίσι, υπήρξε σύντροφος ζωής του επίσης αιρετικού Ηλία Πετρόπουλου. Ο Μάης του ’68 ήταν ό,τι συγκλονιστικότερο έζησε. Πέθανε σε ηλικία 86 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Στρατής Τσίρκας και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες

Βιβλίο / Ο Στρατής Τσίρκας και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες

Σε ποια εποχή γράφτηκε η φημισμένη τριλογία; Πώς διαβάζουμε σήμερα αυτό το σημαντικό μυθιστόρημα; Ποιοι είναι οι ήρωές του; Αυτά και πολλά ακόμα αναλύει με εξαιρετικό τρόπο η Κωνσταντίνα Βούλγαρη σε τρία ηχητικά ντοκιμαντέρ. 
THE LIFO TEAM
Θανάσης Σκρουμπέλος, συγγραφέας

Οι Αθηναίοι / «Δεν μπορεί να κερδίζει συνέχεια το δίκιο του ισχυρού»

Στο Λονδίνο, ο Θανάσης Σκρουμπέλος έλεγε ότι είναι «απ’ τον Κολωνό, γείτονας του Σοφοκλή». Έχοντας βγει από τα σπλάχνα της, ο συγγραφέας που έγραψε για την Αθήνα του περιθωρίου, για τη γειτονιά του και τον Ολυμπιακό, πιστεύει ότι η αριστερά που γνώρισε έχει πεθάνει, ενώ το «γελοίο που εκφράζει η ισχυρή άρχουσα τάξη» είναι ο μεγαλύτερός του φόβος.
M. HULOT

σχόλια

8 σχόλια
Τα έχουν πει για το Καζαντζάκη ο Λιαντίνης και ο Ρένος Αποστολίδης (κάπως γραφική φιγούρα, αλλά λογοτεχνικά εξαιρετικά κοφτερός): λογοκλόπος, με υπερβολική γλώσσα, ανέραστος στον προσωπικό του βίο και -ίσως- για αυτό τόσο απεγνωσμένα ερωτικός στα έργα του, μεγαλομανής κλπΌπως και να έχει, ο μεγάλος κριτής είναι ο χρόνος. Πάντως είναι σίγουρα εντυπωσιακός για έναν νέο, αλλά σε κάποιον ωριμότερο επέρχεται κατ εμέ μία απομυθοποίηση όταν ανακαλύψεις πως τελικά δεν είπε κάτι το καινούργιο (μασουλάει τον Νίτσε, και έχει χρησιμοποιήσει ακόμα και την θεολογία περί αποκαταστάσεως των πάντων του Ωριγένη, δίχως παραπομπές, εννοείται). Ιδού, τί λέει με στοιχεία ο Λιαντίνης:https://www.youtube.com/watch?v=mduuzWvVyRcκαι ο Ρένος:https://www.youtube.com/watch?v=xVGGGmd2fZw
Συμφωνώ μόνο ως προς τις αλήθειες του Ρένου Αποστολίδη. Σε τίποτα άλλο.Ο Ρ. Αποστολίδης ήταν ένας πολύ ωραίος και συμπαθής άνθρωπος, εξαιρετικά εύστροφος. Ευθύς, ειλικρινής, πνευματικά σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός.Ήταν από τους ελάχιστούς που μπορούσε να εξουδετερώσει την βλακεία, που ως γνωστόν είναι αήττητη...Οι γιοι του, Ήρκος και Στάντης Αποστολίδης είναι σήμερα από τους σπουδαιότερους, εν εξελίξει, ιστορικούς μας, με αντικειμενικότατη, ιστορική μελέτη και γραφή.
Μα καλά, απ'όλο το βιβλίο, αυτό βρήκαν να σχολιάσουν. Πρέπει να τους αρέσει το σκάνδαλο.Για τον νομπελίστα μας, Γιώργο Σεφέρη, τα έχει πει όλα ο Τ.Κ. Παπατσώνης με το ποίημα "HABANERA".HABANERA του Γιώργου ΣεφέρηΠαίζοντας το ταμπουρίνο,σκιάζομαι, μην καμπουρήνω.Surgidero de Batabano Cuba, 1947
Αν το κείμενο είναι πράγματι σελίδα ημερολογίου, τοτε πρόκειται για κάτι το οποίο δεν προοριζόταν για το κοινό, είναι μια σκέψη που κρατούσε για τον εαυτό του και ενδεχομένως για τον στενό του κύκλο. Οπως το βλεπω εγώ, εξέφρασε μια άποψη, όχι μέσω δημόσιας δήλωσης αλλά γράφοντας την στο ημερολόγιο του. δεν καταλαβαινω που είναι η κατινιά εφόσον ήταν κάτι ιδιωτικό που υποτίθεται δεν θα βλέπαμε...
"Ψεύτικη γλώσσα, ψεύτικες πόζες, απομιμήσεις αισθημάτων..." Ω ναι, ποιητή μου, σε νιώθω και συμμερίζομαι την κρίση σου.Ειδικά για την ψεύτικη γλώσσα:"Βουτσί, που ντούγα χάνει για μεσάρι,δεν ξεχασκασκάει", σαν κειον που 'δα ανοιγμένοαπ' το πηγούνι ως τη σκισμή που κλάνει.......Συγκέφαλο και συστηθάτο αράζειστην πετροχτιά που ζώνει την αμμούδα.......Παρακατσεύει ο κάστορας την άγρη......και δέκα στο αφροχείλι ζάλα πάμετο ψακερό στρουφίζοντας δικράνι."
Ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη (όχι ο πραγματικός ή της ταινίας) είναι η απόλυτη καρικατούρα του Έλληνα. Με τα προτερήματα και κυρίως τα μειονεκτήματα του. Ψεύτης, καταχραστης, κωλοτουμπας, συγκαλύπτει φόνο για να εκβιάσει τον ηγούμενο και να του φάει τα κτήματα για ένα κομμάτι ψωμί ώστε να εξασφαλίσει ότι το αφεντικό του δε θα τον καταγγείλει ως καταχραστη. Περιφρονεί τα γράμματα και τα κάνει όλα μαντάρα. Δουλεύει σκληρά και κυρίως αναποτελεσματικά. Όταν τελειώνουν τα λεφτά των άλλων χορεύει στο Συντ... συγνώμη στο ακρογιάλι. Καλοπερασακιας εθισμένος στο ψέμα. Ε, δεν είναι να απορεις που έχει τόση πέραση!
Τοσα καταλαβε ο Σεφερης για το Ζορμπα, τοσα ειπε. Εκτος κι αν ηταν και αυτος ο ιδιος "συνηθισμενος στην ψευτια" που τοσο κοροϊδευει στο κειμενο της κριτικης του. Καποιοι βγαζουν νυχια οταν θιγονται ζητηματα που οι ιδιοι δεν εχουν το θαρρος να δουν καταματα.
Πρώτον, υποθέτω πως στο στενό, φιλικό κύκλο του, τα ίδια θα είπε και θα έλεγε, καθότι ως γνωστόν (από μαρτυρίες), όλοι οι διανοούμενοι στις κουβέντες μεταξύ τους γίνονται πολύ κατίνες σε επίπεδο καφρίλας που ούτε μπορούμε να φανταστούμε.Δεύτερον, - και να που δημοσιοποιήθηκε, θα κυκλοφορήσει και σε βιβλίο.(σ.σ.: Ποιός ξέρει τι άλλο θα αρχίσουν να εκδίδουν οι εκδοτικοί οίκοι, για να 'κονομήσουν...).Όμως θα πρέπει να σημειώσουμε και να τονίσουμε κάτι. Πως το ερέθισμα του Σεφέρη για αυτό το κριτικό του ξέσπασμα δεν ήταν το βιβλίο, αλλά η ταινία και μάλιστα, φανερά επηρεασμένος από το σφάξιμο της χήρας.Σίγουρα διακρίνεται και μία ζήλια, κάτι όμως που είναι ανθρώπινο.Υ.Γ.: Αν το γνώριζε αυτό ο Καζαντζάκης, θα έγραφε αντίστοιχα στο ημερολόγιο του, «τον έχω γραμμένο στα @@ μου.»!...
Θα ήθελα πολύ να ρωτήσω τον μεγάλο μας ποιητή, ποιούς εννοεί με το «μας» στο «Και δε βρέθηκε άνθρωπος να τον κρίνει, τόσα χρόνια που αλωνίζει ανάμεσό μας»...