Η πάλη του αιώνα: δημοσιογραφία v/s επικοινωνία

 Η πάλη του αιώνα: δημοσιογραφία v/s επικοινωνία Facebook Twitter
Yπάρχει η (αισιόδοξη) πεποίθηση ότι όσο αυξάνεται η παραγωγή του branded content από τις εταιρείες, δηλαδή, όσο οι εταιρείες παράγουν το δικό τους «δημοσιογραφικό» υλικό τόσο θ'αυξάνει και η ανάγκη για πραγματικούς δημοσιογράφους που θα ασκούν το επάγγελμα σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας, λειτουργώντας ως αυτό που είναι: ο τέταρτος πυλώνας της Δημοκρατίας
1

Ήταν λίγο μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα όταν η αυτοκινητοβιομηχανία Nissan αποφάσισε να στήσει ένα newsroom άρτια εξοπλισμένο σε τεχνολογικό επίπεδο αλλά κυρίως με καλούς επαγγελματίες δημοσιογράφους στο τιμόνι του. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που είχε προηγηθεί είχε οδηγήσει αρκετά διεθνή ΜΜΕ να κλείσουν τα γραφεία τους ανά τον κόσμο και η εταιρεία Nissan πολύ πριν το ατύχημα στη Φουκουσίμα, θεωρούσε ήδη ότι τα Μέσα παγκοσμίως δεν κάλυπταν σε ικανοποιητικό βαθμό τα νέα που την αφορούσαν. Το ατύχημα λοιπόν ήταν το «κερασάκι στην τούρτα» των ατυχών συμβάντων κι έτσι η εταιρεία πήρε την ιστορική απόφαση να δημιουργήσει η ίδια ένα Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης για να παράγει και να διανέμει δημοσιογραφικό υλικό που την αφορούσε.

Στην πραγματικότητα αυτή η απόφαση της Nissan που θεωρείται σταθμός στην επικοινωνία αλλά και τη δημοσιογραφία, υλοποίησε μια τάση που είχε διαφανεί νωρίτερα σ'ενα μάλλον νέο χώρο που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, αυτόν που τέμνει την επικοινωνία και ειδικά αυτό που λέμε PR και Publicity- με τη δημοσιογραφία. Αν έπρεπε να ορίσω ένα χρονικό σημείο από το οποίο ξεκινάει η αλλαγή των σχέσεων μεταξύ επικοινωνίας και δημοσιογραφίας τότε αυτό δεν θα μπορούσε να είναι παρά το 2007 όταν η εταιρεία Apple εισάγει το iPhone αλλάζοντας οριστικά τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες της τεχνολογίας καταναλώνουν προϊόντα και ειδήσεις αλλά η πραγματική επανάσταση βρίσκεται στο ότι για πρώτη φορά στην ιστορία οι χρήστες μπορούν να παράγουν τις δικές τους ειδήσεις και τις δικές τους ιστορίες την ώρα που αυτές τους συμβαίνουν δηλαδή, σε ενεστώτα χρόνο. Η διάδοση των social media που είχαν κάνει την εμφάνισή τους λίγα χρόνια νωρίτερα ήταν αναμενόμενο να εκτιναχθεί με την διάδοση των smart phones και μαζί να αλλάξει δραστικά το τοπίο τόσο της επικοινωνίας όσο και της παραγωγής των ειδήσεων.

Η λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών και ειδικά τα μπλογκ που ασχολούνται με το lifestyle δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά ν' αναπαράγουν την υπάρχουσα κουλτούρα Τύπου στη χώρα η οποία έχει πάρα πολλές παθογένειες. Είναι γνωστό στην αγορά της επικοινωνίας ότι με ένα εξευτελιστικό ποσό, μια μικρή και μεσαία επιχείρηση (το κάνουν πολύ συχνά και μεγάλες) μπορεί να εξασφαλίσει ένα δημοσίευμα σε κάποιο ψηφιακό Μέσο και ειδικά μπλογκ και προσωπικές ιστοσελίδες.

 

Η σχέση ανάμεσα στην επικοινωνία και τη δημοσιογραφία υπήρχε πάντα μάλιστα υπάρχει και ο σχετικός θρύλος στον κλάδο των δημοσίων σχέσεων ότι ο συγγραφέας Κουρτ Βόνεγκατ («Σφαγείο 55» κλπ) στα 40ies ήταν από τους πρώτους επαγγελματίες storytellers τριγυρνώντας ο ίδιος μέσα στο εργοστάσιο της General Electric αναζητώντας ιστορίες να αφηγηθεί για λογαριασμό της εταιρείας. Αυτό που άλλαξε όμως τα τελευταία χρόνια είναι το ότι για πρώτη φορά, άτομα και εταιρείες μπορούν να γίνουν οι ίδιοι πομποί ειδήσεων και ιστοριών επικοινωνώντας αδιαμεσολάβητα (δηλαδή, χωρίς την παρέμβαση του ρεπόρτερ-δημοσιογράφου) με το κοινό. Φυσικά αυτό γίνεται σε ποικίλες και διαφορετικές κλίμακες: από τη σελίδα στο facebook που διατηρεί η μικρή επιχείρηση της γειτονίας μας μέχρι το Global Newsroom της Nissan στη Γιοκοχάμα, όλοι προσπαθούν να παράγουν ένα μήνυμα και να το παραδώσουν οι ίδιοι (όπως λέμε στην επικοινωνία) στο κοινό.

  

Μέσα σ'αυτό το τοπίο τη μεγαλύτερη αμηχανία την αισθάνονται οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ. Η παραγωγή της αξιόπιστης είδησης παραμένει μια πολύ ακριβή υπόθεση που εκτός από χρήμα απαιτεί ικανότητες και επάρκεια. Την ίδια στιγμή και με τις περικοπές των θέσεων εργασίας στα ΜΜΕ οι ρεπόρτερ βρίσκονται όλο και πιο συχνά στη θέση να εξαρτώνται από τις ειδήσεις που παράγουν οι χρήστες στο διαδίκτυο και ειδικά στο τουίτερ.

Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά με την έννοια ότι τα μήντια λειτουργούν σε εντελώς διαφορετική βάση και οι μεγάλες εταιρείες που μπορούν να παράγουν δημοσιογραφικό υλικό είναι οι πολυεθνικές που τις περισσότερες φορές χρειάζονται απλώς να προσαρμόσουν το υλικό που παράγει γιαυτές η «μαμά-εταιρεία». Επίσης, η λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών και ειδικά τα μπλογκ που ασχολούνται με το lifestyle δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά ν'αναπαράγουν την υπάρχουσα κουλτούρα Τύπου στη χώρα η οποία έχει πάρα πολλές παθογένειες. Είναι γνωστό στην αγορά της επικοινωνίας ότι μ'ενα εξευτελιστικό ποσό μια μικρή και μεσαία επιχείρηση (το κάνουν πολύ συχνά και μεγάλες) μπορεί να εξασφαλίσει ένα δημοσίευμα σε κάποιο ψηφιακό Μέσο και ειδικά μπλογκ και προσωπικές ιστοσελίδες. Σ'αυτό το φαινόμενο βέβαια μεγαλύτερη ευθύνη έχουν οι άνθρωποι της επικοινωνίας οι οποίοι για να παρουσιάσουν στον πελάτη δημοσιεύματα απευθύνονται στα μπλογκ αφού εκεί δεν χρειάζεται να παρακάμψουν το τμήμα μάρκετινγκ των μεγάλων μήντια και με λίγα χρήματα μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Το πόσο καλά γίνεται η δουλειά που εν προκειμένω είναι η επιτυχής παράδοση του μηνύματος και η αύξηση των πωλήσεων είναι μια άλλη ιστορία.

Το ερώτημα που ανακύπτει συχνά είναι το κατά πόσο σ'αυτο το τοπίο θα επιβιώσει το επάγγελμα του δημοσιογράφου. Προσωπικά είμαι βέβαιη γιαυτό: όσο αυξάνεται η παραγωγή του branded content από τις εταιρείες, δηλαδή, όσο οι εταιρείες παράγουν το δικό τους «δημοσιογραφικό» υλικό τόσο θ'αυξάνει και η ανάγκη για πραγματικούς δημοσιογράφους που θα ασκούν το επάγγελμα σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας, λειτουργώντας ως αυτό που είναι: ο τέταρτος πυλώνας της Δημοκρατίας. Ακόμα κι όταν μεταφέρουν τις ειδήσεις από το τουίτερ το μάτι του έμπειρου δημοσιογράφου που θα μπορέσει να διακρίνει την ακρίβεια στην είδηση θα παραμείνει ανανατικατάστατο.

Μέχρι τότε από αυτό το μπρα ντε φερ μεταξύ δημοσιογραφίας και επικοινωνίας κερδισμένοι θα είναι οι καταναλωτές και δεν θα έχουν κερδίσει από την καλύτερη πληροφόρηση αλλα σίγουρα από το εντυπωσιακότερο θέαμα.

*Αφορμή για το άρθρο στάθηκε αυτό το δημοσίευμα των Financial Times.

Οπτική Γωνία
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πρακτικά Νομικά: Θα πάω φυλακή αν σκοτώσω τον θύτη μου; 

Οπτική Γωνία / Θα πάει φυλακή μια γυναίκα που θα σκοτώσει τον κακοποιητή της;

Μια συζήτηση με τη δικηγόρο Μαριάννα Βασιλείου για το «Σύνδρομο Κακοποιημένης Γυναίκας», τη δευτερογενή θυματοποίηση, και τη σημασία της άμυνας στο ελληνικό ποινικό δίκαιο.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ο γιατρός της Σερίφου που έδωσε τα πάντα, μέχρι που δεν άντεξε άλλο

Οπτική Γωνία / Ο γιατρός της Σερίφου που έδωσε τα πάντα, μέχρι που δεν άντεξε άλλο

Ο Θανάσης Κοντάρης ήρθε από τη Σουηδία για να συμβάλει στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας στις Κυκλάδες, μετέτρεψε την κλινική της Σερίφου σε μια πρότυπη μονάδα, αλλά αναγκάστηκε να φύγει ξανά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Οπτική Γωνία / Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και βλέπει την πλάτη της Ζωής Κωνσταντοπούλου, επαναφέρει τα σενάρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα. Πόσο ρεαλιστικά όμως είναι όλα αυτά; 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Πορνό

Οπτική Γωνία / «Δεν μου αρέσει να νιώθω ότι παίζω τον ρόλο που είδαν σε μια ταινία πορνό»

Τρεις γυναίκες μιλούν για το πώς αντιμετώπισαν το θέμα της συστηματικής παρακολούθησης πορνογραφίας από τον ή την σύντροφό τους και για τις επιπτώσεις που είχε στη σχέση τους.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Ρεπορτάζ / Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Η προκήρυξη διαγωνισμού για την εξόρυξη αντιμονίου στη Βόρεια Χίο έχει φέρει σε αντιπαράθεση την τοπική κοινωνία με την κυβέρνηση. Τι υποστηρίζει κάθε πλευρά και πόσο πιθανός είναι ο περιβαλλοντικός κίνδυνος;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τις επόμενες μέρες Θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη / «Τις επόμενες μέρες θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ερντογάν εναντίον Ιμάμογλου: Η αρχή ή το τέλος μιας σκληρής σύγκρουσης; O διευθυντής της Milliyet, ο ανταποκριτής της «Süddeutsche Zeitung» και πολίτες περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη και το χάος που απειλεί τη χώρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Eνηλικίωση, αυτή η αναπόφευκτη

Οπτική Γωνία / «Όταν, μεγάλος πια, χάνεις έναν γονιό, είσαι πολύ μεγάλος για να μεγαλώσεις»

Βγάζεις ταυτότητα στα 12, παίρνεις δίπλωμα οδήγησης μετά το λύκειο, έχεις δικαίωμα ψήφου στα 17. Όμως η αληθινή ενηλικίωση έρχεται όταν δεν είσαι πια το παιδί κάποιου.
ΛΙΝΑ ΙΝΤΖΕΓΙΑΝΝΗ
Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη» Ή «Δεν λείπει η άποψη αλλά η έρευνα και η νηφάλια σκέψη»

Συνέντευξη / Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη»

Ο διευθυντής σύνταξης της κυριακάτικης έκδοσης της «Καθημερινής» δίνει την πρώτη του συνέντευξη και μιλά για το μέλλον των εντύπων, την ποιοτική δημοσιογραφία, τα social media αλλά και την κριτική που έχει δεχθεί κατά καιρούς το μέσο στο οποίο εργάζεται. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια