Η στρατηγική του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι

Η στρατηγική του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι Facebook Twitter
Ο Μπερτολούτσι με τον Μάρλον Μπράντο στα γυρίσματα του «Τελευταίου τανγκό στο Παρίσι».
0

Τοσκάνη, 1996. Είμαι προσκεκλημένος στα γυρίσματα του Stealing Beauty. Το μέρος είναι μαγικό. Ένα κουκλίστικο σπιτάκι στην άκρη ενός αγρού, έξω από τη Σιένα, και στη συνέχεια ένας υπέροχος πύργος για τη δεξίωση της ταινίας, στο Castellο di Brollio.

 

Ο maestro κάθεται σκεπτικός σε μια καρέκλα. Κάτι δεν του πάει, αλλά δεν ξέρει τι ακριβώς. Μιλάει σιγά, με το χαρακτηριστικό του βορειοϊταλικό «γ» στη θέση του «ρ» στον σκηνογράφο του και μισή ώρα αφότου χωρίσουν ένας μπογιατζής μετατρέπει τους χωματόδρομους σε πολύχρωμα μονοπάτια, πασπαλίζοντας κόκκινες και κίτρινες σκόνες στα λευκά χαλίκια.

 

Επρόκειτο για λειτουργική απόφαση (που, τελικά, φαινόταν ελάχιστα στην ταινία) ή για μια μικρή arty επίδειξη μπροστά στους δημοσιογράφους που γνώριζε πως παρακολουθούσαν; Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι χαμογέλασε αμυδρά στον οπερατέρ του, τον Ντάριους Κόντζι. Σαν να ήξερε πως η ταινία με τη Λιβ Τάιλερ δεν σωζόταν με τίποτε, αλλά τουλάχιστον έδωσε λίγο θέαμα στο θέμα.

 

Το έκανε συχνά. Ενθουσίαζε, δίχαζε, θριάμβευε, αποτύγχανε, ζούσε για το σινεμά. Και, όπως έλεγε, μισάνοιγε πάντα το παράθυρο στα γυρίσματα για να μπει η πραγματικότητα. Και η φαντασία, θα πρόσθετα, βλέποντας τι έκανε στην Κλεμμένη Ομορφιά

 

Μαρξιστής κάποτε, άθεος, ναι, αλλά ερωτικός σκηνοθέτης οπωσδήποτε, και από τους πιο εμφατικούς.

 

Δεν είναι εύκολο να βγάλει συμπέρασμα ένας μελετητής ή θαυμαστής του έργου του για τις προθέσεις και τα οράματα του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι στη διάρκεια μιας μεγάλης καριέρας, που ξεκίνησε ταπεινά, αλλά φιλόδοξα στις παρυφές του νεορεαλισμού, το 1961, με το πολύ ενδιαφέρον, και εστετίστικο, Commare Secca, στα 21 μόλις χρόνια του και τελείωσε αθόρυβα το 2012 με το Εγώ κι εσύ, μια τρυφερή κατάθεση για τη νεότητα και τον έρωτα.

 

Γιος ποιητή, βοηθός του Πιερ Πάολο Παζολίνι (που ήταν φίλος του πατέρα του), ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι ήταν ενδεχομένως ο πρώτος μαρξιστής και άθεος σκηνοθέτης που, μέσω του επίμονου και αποτελεσματικού παραγωγού Τζέρεμι Τόμας, άλωσε τα Όσκαρ και, κατά κάποιον τρόπο, το Χόλιγουντ, με υπερπαραγωγές όπως ο πολυβραβευμένος Τελευταίος Αυτοκράτορας και το φιάσκο του Μικρού Βούδα.

Το αβαθές της Ιστορίας και το αχανές των μεγάλων εκτάσεων άρχισε να γοητεύει τον Ιταλό σκηνοθέτη από ένα σημείο κι έπειτα. Το Τσάι στη Σαχάρα, λουξ, στιλπνή αλλά και ευαίσθητη διασκευή του βιβλίου του Πολ Μπόουλς, είναι ίσως η ιδανικότερη έκφραση του σινεμασκόπ φλερτ του με τον απολωλότα άνθρωπο, μια ψυχή που περιπλανιέται ψάχνοντας ταυτότητα, σκοπό ή μια σοβαρή δικαιολογία. Με τον συμφωνικό καμβά του διευθυντή φωτογραφίας, Βιτόριο Σοράρο, εύγλωττο και κομβικό στο στυλ του.

 

Η στρατηγική του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι Facebook Twitter
Υπήρξε παντρεμένος από το 1978 με την παραγωγό Κλερ Πέπλοου, αλλά δεν απέκτησαν παιδιά.

 

Το ίδιο έκανε και με τον Αυτοκράτορα, και νωρίτερα, σε υπαρξιακή παραλλαγή, τρομερή μουσική του Γκάτο Μπαρμπιέρι και αξέχαστη ερμηνεία του Μάρλον Μπράντο, στο Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι.

 

Η προσαρμοστικότητα ήταν βούτυρο στο ψωμί του Μπερτολούτσι, σε τέτοιο βαθμό που πολλοί σύγχρονοί του, όπως ο Γκοντάρ, τον κατηγόρησαν για ξεπούλημα ή, στην καλύτερη περίπτωση, αναρωτιούνταν ποιος πραγματικά είναι: πώς είναι δυνατόν, ρώτησαν προφανώς, ο σκηνοθέτης του Πριν την επανάσταση και του αξεπέραστου Κομφορμίστα να παραδίδεται στο ψυχο-bubble του La Luna, ακόμα και στη γενικευμένη ιστορική ταπετσαρία του 1900, αγνοώντας ωστόσο πως σε μία από τις καλύτερες ταινίες της πρώτης περιόδου, τη Στρατηγική της Αράχνης, ο Μπερτολούτσι, διά της θεματικής αλληγορίας του φιλμ, αμφισβήτησε τη μαρξιστική του εγκυρότητα. 

 

Βασικά, τον ενδιέφερε ο άνθρωπος μέσα στη δίνη της Ιστορίας και της πολιτικής, η ψυχή του και οι επιθυμίες του.

 

Μαρξιστής κάποτε, άθεος, ναι, αλλά ερωτικός σκηνοθέτης οπωσδήποτε, και από τους πιο εμφατικούς. Εκτός από τον «βιασμό», όπως κατήγγειλε η ίδια, της Σνάιντερ στο Τανγκό, αλλά και του έφηβου Αμερικανού, γιου της Τζιλ Κλέιμπουργκ, στο La Luna, το τρίο των ορμητικών Ονειροπόλων σπουδαστών στο Παρίσι του '68 συνδύαζε, με αμεσότητα και μια ευπρόσδεκτη δόση αφέλειας, τον ερωτισμό με την πολιτική, όπως τον ζουν πυρετωδώς και ακραίως οι υπέροχοι και απερίσκεπτοι, αιώνιοι Νέοι.

 

Η στύση του Μάικλ Πιτ, τα στήθη της Έβα Γκριν, οι λερωμένες ματιές του Λουί Γκαρέλ: ο Μπερτολούτσι μπάνιζε για τελευταία φορά το κορμί που τον εγκατέλειπε και εξακολουθούσε να είναι μέσα στο σεξ, όχι να το κοιτάζει με την απόσταση του διανοούμενου.

 

Η ταινία μοιάζει και αυτή με φαντασία, σεξουαλική ενηλικίωση με ένα splash of red, αλλά ο Μπερτολούτσι, ένας ήπιος προβοκάτορας και διακριτικός εστέτ, έχει πάρει απαλλαγή από τις κατηγορίες, έχοντας δηλώσει νωρίς πως γι' αυτόν το σινεμά ήταν μια καλή ευκαιρία να ονειρευτεί τον κομμουνισμό.

 

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

21 ντοκιμαντέρ του 21ου αιώνα που αξίζει να δείτε

Οθόνες / 21 ντοκιμαντέρ του 21ου αιώνα που αξίζει να δείτε

Από μια σπουδαία στιγμή του σκορσεζικού σινεμά ως την ψηφιακή επανάσταση της Ανιές Βαρντά κι από το συγκλονιστικό δίπτυχο του Τζόσουα Οπενχάιμερ ως τη μεγάλη φιλμική «σκανταλιά» του Banksy, αυτοί είναι 21 σταθμοί του σύγχρονου σινεμά τεκμηρίωσης που πρέπει να έχει δει κάθε σινεφίλ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Μπορεί να γίνει μια παραγωγή σαν το “Flow” στην Ελλάδα, αρκεί να το θέλουμε»

Οθόνες / «Μπορεί να γίνει μια παραγωγή σαν το “Flow” στην Ελλάδα, αρκεί να το θέλουμε»

Με αφορμή τη δεύτερη απονομή των βραβείων Stratos, που τιμούν το ελληνικό animation, o πρόεδρος της ASIFA HELLAS Κωνσταντίνος Κακαρούντας μιλά για την άνθηση της σκηνής, τις προκλήσεις και για το πώς η Ελλάδα μπορεί να πετύχει μια παραγωγή οσκαρικού επιπέδου.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
 «Εσύ, θείο, δεν θα φύγεις, θα μείνεις εδώ μαζί μου!» ή Γιάννα Δεληγιάννη: «Βρίσκω την ουσία μόνο στο να στηρίζει ο ένας τον άλλον». ή Η Γιάννα Δεληγιάννη προβάλλει ταινίες στους μαθητές της άγονης γραμμής.

Οθόνες / Η Γιάννα Δεληγιάννη προβάλλει ταινίες στους μαθητές της άγονης γραμμής

Η κινηματογραφίστρια και πρόεδρος της Cinemathesis μιλά για την πρωτοβουλία της να υλοποιεί κινηματογραφικά εργαστήρια για παιδιά σε απομακρυσμένα δημοτικά σχολεία της άγονης γραμμής, το όραμα και το αποτύπωμα της δράσης της, για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και για το τι λείπει από την τυπική εκπαίδευση.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το «Adolescence» έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο φαινόμενο;

Pulp Fiction / Γιατί το «Adolescence» έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο φαινόμενο;

Είναι η τεχνική αρτιότητα μιας αστυνομικής σειράς με επίκαιρο κοινωνικό θέμα που της χαρίζει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στο κοινό; Ή μήπως η πραγματική δύναμη πηγάζει από τον φόβο των γονιών για τις εγκληματικές παραλείψεις και, κυρίως, για την άγνοιά τους απέναντι στα κρυφά σημάδια του ψηφιακού κόσμου;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η μαμά μου, ο Μπαρτ Ρέινολντς κι ένας θάνατος που παραμένει μυστηριώδης εδώ και μισό αιώνα

Οθόνες / Η μαμά μου, ο Μπαρτ Ρέινολντς κι ένας θάνατος που παραμένει μυστηριώδης εδώ και μισό αιώνα

Ο γιος της ηθοποιού Σάρα Μάιλς ήταν τεσσάρων ετών όταν βρέθηκε νεκρός ο μάνατζερ και πρώην εραστής της μητέρας του. Οι υποψίες είχαν πέσει τότε πάνω στον συμπρωταγωνιστή της Μπαρτ Ρέινολντς. 51 χρόνια αργότερα, ο Μπολτ προσπαθεί να θυμηθεί τι συνέβη.
LIFO NEWSROOM
Το Παιδί Τραύμα επιλέγει τις 10 αγαπημένες του ταινίες

Μυθολογίες / «Το Festen έχει επηρεάσει τους στίχους μου»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Παιδιού Τραύματος

Χάνεκε αλλά και Αγγελόπουλος, «Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους» αλλά και «Aftersun», το Παιδί Τραύμα επιλέγει 10 ταινίες που κυμαίνονται από τον ωμό ρεαλισμό και τη βία μέχρι τον θρίαμβο της ποίησης και της τρυφερότητας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
10 εξαιρετικές ταινίες που μπορείτε να δείτε τώρα στο Netflix

Οθόνες / 10 εξαιρετικές ταινίες που μπορείτε να δείτε τώρα στο Netflix

Το Netflix έχει γίνει ο παράδεισος της εύκολης ψυχαγωγίας, αλλά για τους πραγματικούς σινεφίλ κρύβει και έναν άλλο κόσμο. Αυτή είναι μια λίστα με ταινίες που απαιτούν προσοχή και αφοσίωση, που αξίζουν τον κόπο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Movies

Οθόνες / Η Χιονάτη και 8 καλύτεροι λόγοι για να πάτε σινεμά

Ένα υποψήφιο για Όσκαρ animation για ενήλικες, το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Αριάν Λαμπέντ και μια τολμηρή ταινία για την προσφυγική εμπειρία, γυρισμένη στην Αθήνα, είναι μερικές από τις προτάσεις της εβδομάδας που θα σας αποζημιώσουν.
THE LIFO TEAM
Tο πρόβλημα με την «Εφηβεία»

Daily / Tο πρόβλημα με την «Εφηβεία»

Συμπονά κανείς όχι μόνο τους γονείς που μετά την παρακολούθηση της δραματικής μίνι σειράς του Netflix θα ψάχνουν μάταια απαντήσεις στα «ιερογλυφικά» μηνύματα που κρύβονται στα κινητά των παιδιών τους, αλλά και τα ίδια τα παιδιά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Σε μια άγνωστη χώρα»: Μια τολμηρή ταινία, γυρισμένη στην Αθήνα

Οθόνες / «Πιστεύει κανείς ότι οι Παλαιστίνιοι θα ξεχάσουν και θα συμβιβαστούν με την απώλεια;»

Ωμή, διεισδυτική, αφτιασίδωτη, η ταινία «To a land unknown» εστιάζει στο προσφυγικό και ιδιαίτερα στους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Ο σκηνοθέτης Μαντί Φλάιφελ μίλησε στη LifO για όλα τα ζητήματα που θίγει η εξαιρετική και με έντονο ελληνικό «χρώμα» ταινία του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Θα ήθελα να ήμουν στα γυρίσματα του Pulp Fiction»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Δημήτρη Νάκου

Μυθολογίες / «Θα ήθελα να ήμουν στα γυρίσματα του Pulp Fiction»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Δημήτρη Νάκου

Ο σκηνοθέτης που μόλις παρουσίασε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Κρέας», μοιράζεται μια λίστα που περιλαμβάνει από ρουμάνικο νέο κύμα μέχρι την ταινία με το πιο αταίριαστο ζευγάρι στην ιστορία του κινηματογράφου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Η Εύα Κοταμανίδου μιλά για τα γυρίσματα του «Θιάσου» και για το μεγαλείο του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Σαν Σήμερα / Εύα Κοταμανίδου: «Όλοι είχαμε μια έγνοια, ότι γυρίζοντας την ταινία αυτή κάναμε μια ουσιαστική αντίσταση»

Η ηθοποιός που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1936 είχε καταγράψει τις αναμνήσεις της από την ιστορική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου στην οποία πρωταγωνιστούσε.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ