Είναι γνωστό ότι η καρδιά της νεοελληνικής ποίησης και λογοτεχνίας χτυπάει τα τελευταία χρόνια σε ένα μικρό στενό στο Μοναστηράκι και πιο συγκεκριμένα στο καφέ μπαρ Ποίηματα & Εγκλήματα των εκδόσεων Γαβριηλίδης.
Αποφεύγω τις εξόδους κι εγώ τελευταία, πιθανώς ως αντίστοιξη με τις δεκάδες προσκλήσεις για πρεμιέρες και παρουσιάσεις που καταφτάνουν καθημερινά. Πόσο χρόνο να βρει κανείς πια και που να πρωτοσκορπιστεί;
Προ δύο ημερών μία συνάντηση στα Ποιήματα & Εγκλήματα με τον πολυγραφότατο ποιητή και σκηνοθέτη Λευτέρη Ξανθόπουλο είχε απρόσμενη έκβαση.
Ο Καραμανλής ανάθεσε στον Μιχάλη Κακογιάννη τη διάρθρωση της Κρατικής Τηλεόρασης αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, εκείνος αρνήθηκε, προτείνοντας τον Μανθούλη στη θέση του. Κι ο Μανθούλης με τη σειρά του κάλεσε ανθρώπους σαν τον Μπακογιαννόπουλο, την Μαρκετάκη και τον Μάρκαρη και έφτιαξε ένα πραγματικά ποιοτικό πρόγραμμα εκπομπών!
Ξαφνικά από τον πάνω όροφο κατέβηκε - άνετα και γρήγορα, παρ' ότι κρατούσε το μπαστούνι του - ένας Έλληνας καλλιτέχνης που εκτιμώ βαθύτατα. Νάτον κι ο δάσκαλος! αναφωνεί ο Ξανθόπουλος, αν κι είχα την ερώτηση στα χείλη μου: Ο Ροβήρος Μανθούλης δεν ειν' αυτός;
Τι παράξενο! Την προηγούμενη νύχτα είχα ξαναδεί σε DVD την ταινία του, Ψηλά τα χέρια Χίτλερ, με το φοβερό ντουέτο Θανάσης Βέγγος - Βασίλης Διαμαντόπουλος τα μαύρα χρόνια της Κατοχής!
Ο Μανθούλης κάθισε στο διπλανό τραπέζι παρέα με τον σκηνοθέτη Άγγελο Κοβότσο. Τον παρατηρούσα με τα λευκά του γένια και το ζωηρό του βλέμμα, κάτι μεταξύ σοφού Σωκράτη - αυτού που προτίμησε να πιεί το κώνειο απ' το να μεταφερθεί στη Λάρισα -, καλωσυνάτου μπαρμπα-Στρουμφ και δαιμόνιου Ηλία Πετρόπουλου.
Θυμήθηκα τις κουβέντες που κάναμε γι'αυτόν και το έργο του με τον συχωρεμένο Αντρέα Παγουλάτο. Πώς πρόκειται για έναν δημιουργό που η προσωπική του πορεία διαπερνά ολόκληρο τον 20ο αι. με έναν βίο αξιοζήλευτο σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική και, το κυριότερο, πάντοτε μέτοχο στις μεγάλες στιγμές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας.
Διότι ο Μανθούλης ποτέ δεν υπήρξε εστέτ, όπως λόγου χάριν ήταν ο άλλος σημαντικός Έλληνας και συντοπίτης του (αμφότεροι κατοικούν στο Παρίσι), Κώστας Γαβράς. Ο Μανθούλης διατήρησε στο ακέραιο την ελληνική κουλτούρα του, ακόμη μοιράζει το χρόνο του μεταξύ Αθηνών και Παρισίων, κρατάει επαφές με νεότερους Έλληνες συναδέλφους του και συμμετέχει στα κινηματογραφικά δρώμενα: Το Lilly's Story του που είδαμε το 2002 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν η ιστορία του καταποντισμού, ελέω πολιτικών συνθηκών, μίας παλιότερης ταινίας του με τη Μελίνα Μερκούρη και τον Ζιλ Ντασέν.
Παλιότερη ταινία του, ιστορικής σημσίας, ήταν και το ντοκιμαντέρ Ανεβαίνοντας τον Μισισιπή που εγκαινίασε στις 3 Ιανουαρίου 1973 το Τρίτο Κανάλι της Γαλλικής Τηλεόρασης για ν' ακολουθήσει το, γυρισμένο στο Χάρλεμ, Μπλουζ με σφιγμένα δόντια, το οποίο αναγνωρίστηκε απ' τους Βέλγους κριτικούς ως Καλύτερη Ταινία της χρονιάς εκείνης μαζί με το Κοπάδι του Γιλμάζ Γκιουνέι και τον Γάμο της Μαρίας Μπράουν του Ρ. Β. Φασμπίντερ! Κι ακόμη, η μεγάλη φιλία του Μανθούλη με τη Joan Baez και το ντοκιμαντέρ που επρόκειτο να γυρίσει για τον κουνιάδο της, τον ακτιβιστή συγγραφέα και τραγουδοποιό της folk, Richard Farina.
Διόλου τυχαίο που όταν ο Καραμανλής ανάθεσε στον Μιχάλη Κακογιάννη τη διάρθρωση της Κρατικής Τηλεόρασης αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, εκείνος αρνήθηκε, προτείνοντας τον Μανθούλη στη θέση του. Κι ο Μανθούλης με τη σειρά του κάλεσε ανθρώπους σαν τον Μπακογιαννόπουλο, την Μαρκετάκη και τον Μάρκαρη και έφτιαξε ένα πραγματικά ποιοτικό πρόγραμμα εκπομπών! Ποιος γνωρίζει, π.χ., στην εποχή του μαύρου της ΕΡΤ που λουστήκαμε, ότι η τότε αμερικανική πρεσβεία είχε διαμαρτυρηθεί, επειδή δινόταν βάρος σε ευρωπαϊκά ή και σε βαλκανικά τηλεοπτικά προγράμματα;
Όλες αυτές τις πληροφορίες συν πολλές - πολλές άλλες, γραμμένες σε α΄πρόσωπο από τον Ροβήρο Μανθούλη, θα βρείτε στο ογκωδέστατο (615 σελίδες) βιβλίο με τίτλο Ο κόσμος κατ' εμέ - Ο Βίος και τα Πάθη μου. Σίγουρα δεν πρόκειται για ακόμη μία αυτοβιογραφία. Πρόκειται για μία, συναρπαστική σαν μυθιστόρημα, απολαυστική καταγραφή της νεότερης πολιτιστικής Ιστορίας της Ελλάδας, η οποία - κατά τη γνώμη μου - σε μία άλλη ιδανική κοινωνία θα έμπαινε ως διδακτέα ύλη στα λύκεια της χώρας! Γιατί, ναι μεν γράφει ο Μανθούλης, από τις σελίδες του όμως παρελαύνουν πρόσωπα, έργα, συνθήκες και καταστάσεις, που άπτονται όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του διεθνούς ενδιαφέροντος!
Στα 85 του ο Ροβήρος Μανθούλης δικαιούται μιας τέτοιας αυτοβιογραφίας, τόσο πλήρους και τόσο εμπεριστατωμένης: 122 συνολικά ταινίες, 17 βιβλία που προηγήθηκαν και, σήμερα, οι αναμνήσεις του, δεν είναι καθόλου αμελητέα υπόθεση.
Όταν σηκώθηκα από το τραπέζι του, γιατί τελικά την κάναμε την κουβέντα μας, μου υπόγραψε ένα βιβλίο του με την εξής αφιέρωση: Αλό Αντώνη au revoir...Την επόμενη θα επέστρεφε στο Παρίσι. Εις το επανιδείν, λοιπόν, κύριε Μανθούλη, με μία μεγάλη συνέντευξη σας για το LIFO.gr, όπως μου υποσχεθήκατε!
σχόλια