Ο Αλέν Γκιροντί, τιμώμενος δημιουργός στο 54ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ήρθε στην Ελλάδα κουβαλώντας το Βραβείο Σκηνοθεσίας του 2013 στο παράλληλο πρόγραμμα του Φεστιβάλ των Καννών «Ένα κάποιο βλέμμα» με την ταινία Ο άγνωστος της λίμνης. Μεγαλωμένος στην επαρχία όπου και εξακολουθεί να ζει, ανοιχτά γκέι, κάνει ταινίες που, αν και χαρακτηρίζονται queer λόγω των ερωτικών σκηνών μεταξύ αντρών, δεν είναι στρατευμένες στον γκέι ακτιβισμό. Με απόλυτη φυσικότητα εντάσσει στις ιστορίες του γκέι χαρακτήρες, καθόλου εξιδανικευμένους, αλλά απολύτως συνηθισμένους και καθημερινούς – σαν να αποτελεί αυτή η ενέργεια πολιτική θέση. Στην τελευταία και βραβευμένη του ταινία η δράση τοποθετείται στην «κρυφή» μεριά μιας λίμνης παραθεριστών, όπου άντρες κάνουν ελεύθερα γυμνισμό, ενώ στο παρακείμενο δασάκι επιδίδονται σε ψωνιστήρι και ξέφρενο σεξ. Πρόκειται για έναν οριοθετημένο, «σκηνογραφημένο» χώρο, όπως τον αποκαλεί ο ίδιος ο Γκιροντί, όπου κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο κυριαρχεί ο ηδονισμός των γυμνών σωμάτων. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο δυο εραστές επιδίδονται σε ιδιαίτερα αποκαλυπτικές ερωτικές σκηνές, που σχεδόν αγγίζουν την πορνογραφία, στη σκιά του πνιγμού ενός τρίτου προσώπου. Στην πρεμιέρα της ταινίας στη Θεσσαλονίκη, μετά το τέλος της προβολής, ο σκηνοθέτης κλήθηκε να απαντήσει σε σχόλια όπως «δεν έχει ξαναγίνει ταινία με τόσο σεξ χωρίς ούτε μια γυναίκα» και σε ερωτήσεις τύπου «η ομοφυλοφιλία βοηθάει στον περιορισμό του υπερπληθυσμού της γης, οπότε αυτό προάγει η ταινία σας;».
Πώς αντιδράτε σε τέτοιου είδους ερωτήσεις, άλλοτε αφελείς και άλλοτε κρυπτοφασίζουσες;
Απαντάω σε όποια ερώτηση μου θέτουν και συνήθως όπως μου έρθει εκείνη τη στιγμή. Η αλήθεια είναι ότι χθες το βράδυ ήταν η πρώτη φορά που μου έγιναν τόσο ομοφοβικές ερωτήσεις. Αυτό δεν μου έχει συμβεί στη Γαλλία, όπου είναι συνήθως κεκαλυμμένα φασιστικές. Πρώτη φορά μου έτυχε να μην κρατιούνται καν τα προσχήματα.
Εξακολουθείτε να ζείτε στην επαρχία… Πώς και δεν προτιμάτε το Παρίσι, όπου θα ήταν πιο εύκολο να εργάζεστε ως κινηματογραφιστής;
Δεν με εμποδίζει τίποτα να σκηνοθετώ κινηματογράφο ζώντας μακριά από το Παρίσι, αλλά η αλήθεια είναι ότι αν ζούσα εκεί, θα είχα άλλη ενέργεια και ίσως να έκανα πιο πολλά πράγματα. Μακριά από το κινηματογραφικό κύκλωμα κάνω μια ταινία κάθε δύο χρόνια και, όντως, για το μοντάζ και το μιξάζ του Άγνωστου της Λίμνης έπρεπε να περάσω έξι μήνες σε εργαστήρια στο Παρίσι. Πάντως, όσο ενδιαφέρουσα και να βρίσκω τη ζωή στις μητροπόλεις, όπως η Νέα Υόρκη, όσο και να απολαμβάνω να περνάω κάποιο διάστημα στο Παρίσι, χαίρομαι πάρα πολύ και τη ζωή που κάνω στην επαρχία. Εξακολουθώ να ζω πολύ κοντά εκεί που μεγάλωσα, στη νότια Γαλλία, στο Αλμπί, έξω από την Τουλούζη.
Τελικά, ο Άγνωστος της Λίμνης μοιάζει περισσότερο από οτιδήποτε με θρίλερ. Έχει επηρεαστεί από τη Θηλιά του Χίτσκοκ; Δεν εννοώ, βέβαια, το περίφημο μονοπλάνο, αλλά τους δύο ομοφυλόφιλους που εμπλέκονται σε φόνο.
Α, όχι! Εκεί είναι δύο συνεργοί σε έναν φόνο, ενώ εδώ έχουμε έναν δολοφόνο. Πιο πολύ παραπέμπει ίσως στον Σιωπηλό Μάρτυρα, αλλά αν και έχω δει πολύ Χίτσκοκ, δεν είχα στο μυαλό μου να κάνω μια ταινία συγκεκριμένου είδους.
Είστε σινεφίλ;
Δεν υπήρξα ποτέ ποντικός της Ταινιοθήκης, δεν έβλεπα μία ταινία την ημέρα. Αγαπώ τον κινηματογράφο, βλέπω ταινίες και είμαι σαν το σφουγγάρι. Αφομοιώνω τα πάντα...
Σας ενδιαφέρει σε κάθε νέα ταινία σας να πηδάτε από το ένα είδος σε άλλο;
Στην πραγματικότητα, αυτό που θέλω να κάνω είναι να αναμειγνύω τα διάφορα είδη και στυλ, ακόμα και μέσα στην ίδια ταινία. Στον Άγνωστο της Λίμνης μπορείς να πεις ότι υπήρχαν και στοιχεία από τα Σαγόνια του Καρχαρία του Σπίλμπεργκ. Αλλά, τελικά, το φιλμ μιλάει περισσότερο για τον πόθο, την αγάπη και το πάθος. Είναι περισσότερο ένα υπαρξιακό φιλμ παρά θρίλερ. Αν κάτι παραπέμπει στο θρίλερ, είναι ο επιθεωρητής που κάνει την έρευνα του φόνου, αλλά, από την άλλη, θα έλεγα ότι ο επιθεωρητής περισσότερο κοινωνιολογική έρευνα κάνει παρά αστυνομική.
Επίσης, είναι μια κωμική παρουσία.
Ναι, ναι. Σαν σε ταινία του Σαμπρόλ.
Στην πρεμιέρα είπατε ότι επιλέξατε τον χώρο του γκέι ψωνιστηριού γιατί είναι παντελώς άγνωστος, σχεδόν εξωτικός, για την πλειονότητα των θεατών.
Ναι, αλλά και γιατί είναι ένας οικείος χώρος για μένα. Επίσης, τον βρίσκω απείρως πιο ενδιαφέροντα από μια κρεβατοκάμαρα ή ένα εστιατόριο. Προσεγγίζοντας έναν ιδιαίτερο χώρο, αυτός αποκτάει μια μυθική διάσταση, όπως γίνεται και στο αρχαίο δράμα.
Κι όπως λέει ο ομότεχνός σας Ζουάου Πέντρου Ροντρίγκες σε μια συνομιλία που είχε μαζί σας για το περιοδικό «Cinema Scope», η ταινία διαθέτει τα χαρακτηριστικά ντοκιμαντέρ.
Είναι σαν ντοκιμαντέρ μέχρι ένα σημείο. Παύει όμως να είναι ντοκιμαντέρ μετά από αυτό το σημείο και γίνεται μια ρομαντική ταινία αγάπης και πάθους.
Ο κεντρικός σας χαρακτήρας, ο Φρανκ, μιλάει για τη συντροφικότητα, αλλά, ενώ είναι ο μοναδικός μάρτυρας ενός φόνου, τα φτιάχνει με τον δολοφόνο. Η σεξουαλική επιθυμία κυριαρχεί σε οποιοδήποτε στοιχείο ρομαντισμού…
Ναι, ο πόθος είναι πολύ πιο δυνατός. Όταν μιλάω για ρομαντισμό, εννοώ έναν γκέι έρωτα, που το πάθος του φτάνει και ξεπερνάει ακόμα και τα ακραία όρια, χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Πάντως, έχετε έναν πραγματικό έρωτα μέσα στην ταινία σας. Είναι ο μεσήλικας που έχει ερωτευτεί τον Φρανκ και ο οποίος θυσιάζεται γι’ αυτόν. Μου έκανε εντύπωση η ανάλυση του περί ομοφυλοφιλίας. Λέει ότι η πλειονότητα των αντρών κάνουν σεξ μεταξύ τους χωρίς να είναι γκέι. Αυτό πιστεύουν οι Γάλλοι;
Έχω συναντήσει αρκετούς ανθρώπους με ανάλογες απόψεις…
Πήρατε Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες τον περασμένο Μάιο που η κριτική επιτροπή απένειμε τον Χρυσό Φοίνικα στη Ζωή της Αντέλ. Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω καμία από τις δύο ταινίες, πιστεύετε ότι τα συγκεκριμένα βραβεία δόθηκαν ως απάντηση της κινηματογραφικής κοινότητας στις διαδηλώσεις που ξέσπασαν ενάντια στους γκέι γάμους;
Όχι, δεν νομίζω κάτι τέτοιο. Προσωπικά, δεν μου πολυάρεσε η Ζωή της Αντέλ, αλλά είναι μια εντυπωσιακή ταινία, της οποίας το θέμα δεν είναι η ομοφυλοφιλία. Ξεφεύγει από την ομοφυλοφιλία και μιλάει για την επιθυμία, τον έρωτα και το πάθος, όπως ακριβώς και ο Άγνωστος της Λίμνης. Νομίζω ότι η επιτροπή του Φεστιβάλ των Καννών εντυπωσιάστηκε ειλικρινά από αυτήν και δεν επηρεάστηκε από τις διαδηλώσεις ώστε να της απονείμει τον Χρυσό Φοίνικα.
Πάντως, ο Άγνωστος της Λίμνης είναι η πρώτη queer ταινία που βραβεύτηκε στο «Ένα κάποιο βλέμμα».
Δεν είμαι σίγουρος περί αυτού, αλλά είναι πολύ πιθανόν…
σχόλια