— Πείτε μας δυο λόγια για την ιστορία πίσω από τους MAKI. Και, επιτέλους, τι σημαίνει το όνομά σας;
Καταρχάς, το 2002 οι Σεμπαστιάν Περού και Ζιλιέν Λομπντέζ του πολιτιστικού οργανισμού της Γκρενόμπλ «Culture Ailleurs» έκαναν σε τρεις κινηματογραφιστές του Atelier MTK μια τρελή πρόταση: να πάνε σε ένα χωριό στο Μάλι, που είναι χαμένο στο δάσος, για να κάνουν λήψεις σε φιλμ 8 και 16 χιλιοστών και να στήσουν ένα μικρό κινηματογραφικό εργαστήριο προκειμένου να εμφανίσουν τα φιλμ και να τα προβάλουν στους χωρικούς. Όταν επιστρέψαμε στην Γκρενόμπλ μετά το ταξίδι ξεκινήσαμε να επεξεργαζόμαστε ξανά τις ταινίες και αργότερα επιστρέψαμε στο ίδιο χωριό το 2003 και δημιουργήσαμε, μαζί με 3 μουσικούς του χωριού κι έναν... σιδηρουργό-κυνηγό, μια οπτικοακουστική περφόρμανς (με φιλμ, σκιές και μουσική). Στην πορεία κάναμε μια περιοδεία –με κάρο και γαϊδουράκι– στα γύρω χωριά για να παρουσιάσουμε μια περφόρμανς με τον τίτλο «Maki». Λίγους μήνες αργότερα, προσκαλέσαμε τους μουσικούς από το Μάλι για να παίξουν μαζί μας στην περφόρμανς στη Γαλλία. Με τον καιρό, οι MΑΚΙ εξελίχτηκαν. Ταξιδεύαμε στο Μάλι, στη Σενεγάλη και στη Γαλλία, πότε κάνοντας ποδήλατο μέσα στο δάσος και πότε ταξιδεύοντας στα χωριά, καμιά φορά μόνο με μοντέρ σκιές. Στην ουσία είμαστε μια ετερόκλητη ομάδα ανθρώπων που προερχόμαστε από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους. Η ιδέα πίσω από τους MAKI είναι συνδεδεμένη με μια ανταλλαγή που πραγματοποιήθηκε στη Δυτική Αφρική. Η δουλειά, όμως, δεν είναι προσανατολισμένη μόνο γύρω από εκείνη τη γεωγραφική ζώνη, επεκτείνεται και σε διαφορετικές περιοχές. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία ήρθαν μαζί μας η μουσικός Anne-Julie Rollet και η χορεύτρια Celine Perroud. Όσο για το όνομά μας, στο Μάλι η λέξη»Maki» παραπέμπει σ' έναν τύπο μικρού μπαρ που είναι σχετικά άγνωστο στον κόσμο, ανοίγει αργά και όπου μπορείς καμιά φορά να χορέψεις. Στα γαλλικά «Maquis» (ακούγεται σαν το Maki) είναι μια ζώνη με πυκνή και άγρια, θαμνώδη βλάστηση που βρίσκεται κυρίως στο νότιο τμήμα της Γαλλίας και της Κορσικής. Η έκφραση «prendre le maquis» σημαίνει αντίσταση σε μια κυρίαρχη δύναμη με ένα μυστικό τρόπο.
— H περφόρμανς που παρουσιάζετε απόψε στο Syros Film Festival θυμίζει ένα είδος «σινεμά πριμιτίφ», αφού συνδυάζει την προβολή φιλμ 16 χιλιοστών, το θέατρο σκιών, τη μουσική και τον χορό. Ποια είναι η ιδέα πίσω από την περφόρμανς;
Έχουμε εισέλθει στην ψηφιακή εποχή. Τα κομπιούτερ βασιλεύουν. Τα οπτικοακουστικά φεστιβάλ κυριαρχούνται από κομπιούτερ και βιντεοπροβολές. Εμείς, ως ομάδα, ελκόμαστε από την ποίηση που παράγεται από τα αναλογικά εργαλεία και τα ειδικά εφέ που δημιουργούνται από το παιχνίδι με τις σκιές και τον χορό. Όποια κι αν είναι η πηγή του φωτός στις παραστάσεις μας (φωτιά, λάμπα ή προβολέας), παθιαζόμαστε με αυτό που προκύπτει εκείνη ακριβώς τη στιγμή. Μέσω αυτής της διαδικασίας η κίνηση και ο χορός συμμετέχουν και διαμορφώνουν αυτή την πειραματική και αυτοσχεδιαστική διαδικασία. Όλοι μας έχουμε παίξει με τη σκιά του χεριού που δημιουργεί το φως των κεριών. Η σκιά έχει μια κάπως παιδική απλότητα, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί μια δύναμη που μας συναρπάζει ανεξάρτητα από την ηλικία, τη φυλή ή το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε. Μια ποιητική, ονειρική γλώσσα που σε μαγεύει αμέσως.
Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι η μάχη κόντρα σε κάθε είδος ομογενοποίησης, στην κανονικοποίηση της σκέψης.
— Είναι η πρώτη σας επίσκεψη στην Ελλάδα και το νησί της Σύρου;
Κανείς από μας δεν έχει επισκεφτεί τη Σύρο, αλλά αρκετοί έχουμε επισκεφτεί την Ελλάδα. Αν σήμερα η Ελλάδα αποτελεί κομμάτι του δυτικού κόσμου (ή του λεγόμενου «ανεπτυγμένου κόσμου»), εγκατεστημένο στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη μας, στο παρελθόν η Ελλάδα είχε αναπτύξει έναν πολιτισμό με μεγάλα επιτεύγματα σε διάφορους τομείς, όπως η ιατρική, οι τέχνες, η φιλοσοφία, η πολιτική σκέψη, η κοινωνική ζωή, η πνευματικότητα κ.ά. Φυσικά, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να μελετήσουμε αυτά τα φαινόμενα, αλλά τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια πραγματική επίσκεψη π.χ. στους Δελφούς, όπου μπορούμε να φανταστούμε ότι ακούμε τους χρησμούς του μάντη, ή στην Αρχαία Επίδαυρο, όπου καθόμαστε στις κερκίδες του θεάτρου και φανταζόμαστε 20.000 ανθρώπους να παρακολουθούν μια παράσταση. Για μια ακόμη φορά η Ελλάδα βρίσκεται στην καρδιά των παγκόσμιων εξελίξεων χάρη στην τολμηρή και γενναία στάση της που είναι αδύνατον να αγνοήσει κανείς.
— Έρχεστε στην Ελλάδα σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο, κατά την οποία εν πολλοίς διακυβεύεται το μέλλον της χώρας. Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη σε αυτούς τους καιρούς;
Όταν ταξιδεύουμε στην Αφρική, το πλαίσιο είναι ήδη εξαιρετικά περίπλοκο. Επίσης, δεν υπάρχει ελπίδα ν' αλλάξει αυτό, τόσο στο οικονομικό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο ή στο επίπεδο διαβίωσης. Πολλές φορές μάς υποβάλλον ακριβώς το ίδιο ερώτημα – αν είναι η κατάλληλη στιγμή για κάποιο εγχείρημά μας, ειδικά τον τελευταίο καιρό. Το ότι δεν δίνουμε σαφή απάντηση δεν σημαίνει πως έχουμε παραιτηθεί από το ερώτημα αλλά πως πιστεύουμε ότι η τέχνη και οι ερωτήσεις που γεννά είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον καιρό τους και μόνο έτσι μπορεί να βρεθεί απάντηση. Ο καλλιτέχνης οφείλει να σημαίνει τον συναγερμό για την κινητικότητα αυτού του κόσμου. Μια κοινωνία χωρίς πολιτισμό και χωρίς τέχνη είναι καταδικασμένη να εξαφανιστεί. Όπως λέει ο Σενεγαλέζος ποιητής και πολιτικός Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ: «Όλα ξεκινούν με τον πολιτισμό και σταματούν στον πολιτισμό». Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι επίσης η μάχη κόντρα σε κάθε είδος ομογενοποίησης, στην κανονικοποίηση της σκέψης. Μπορούμε, λοιπόν, να μιλήσουμε για αντίσταση (όπως αναφέραμε παραπάνω για το «maquis»). Το σινεμά πριμιτίφ είναι μια μορφή αντίστασης στο High Definition, που αποτελεί πλέον τον κανόνα. Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα και παρουσιάζοντας τη δουλειά μας μπορούμε να υποδηλώσουμε πόσο περίπλοκη μπορεί να γίνει η αντίσταση στην Ελλάδα σήμερα, στην προσπάθεια αντίστασης στον νεοφιλελευθερισμό.
— Ποιες είναι οι βασικές επιρροές σας στην τέχνη και στο σινεμά;
Προτιμούμε να αναφερθούμε σε όσα στοιχεία μάς ενώνουν παρά να αναπτύξουμε λεπτομερώς τις ξεχωριστές αναφορές μας: η διαμόρφωση του προσωπικού μας γούστου βασίζεται στην πρακτική του αυτοσχεδιασμού και στους πειραματισμού στο πεδίο του ζωντανού προβλήματος.
— Μπορείτε να θυμηθείτε την πρώτη φορά που αγαπήσατε μια τανία;
Την πρώτη φορά που είδα το «Rétour á la raison» του Μαν Ρέι δεν ήξερα τίποτε για το πειραματικό σινεμά. Τον πρώτο καιρό ένιωθα απίστευτη έκπληξη και αποπροσανατολισμό, δεν μπορούσα ν' αποφασίσω αν μου άρεσε ή όχι. Ωστόσο, με τον καιρό το πνεύμα ελευθερίας που κυριαρχεί στον κόσμο του φιλμ αλλά και γενικότερα στον χώρο του πειραματικού κινηματογράφου υπερίσχυσε και με συνάρπασε. Από τότε είμαι αφοσιωμένος σε αυτή την κατεύθυνση.
— Έχετε την έδρα σας στην Γκρενόμπλ, μια όμορφη πόλη στη νοτιανατολική Γαλλία. Πώς είναι η ζωή εκεί; Τι κάνετε στον ελεύθερο χρόνο σας;
Η φύση και το ψηλό βουνό συνυπάρχουν, είναι δύο λεπτά από το κέντρο της πόλης, σ' ένα πλούσιο και πολυσύνθετο καλλιτεχνικό δίκτυο που, κατά τη γνώμη μας, καθιστά την πόλη ενδιαφέρουσα. Σίγουρα υπάρχουν ιδρύματα και επίσημοι φορείς πολιτισμού αλλά και μια φοβερή δυναμική και ανεξάρτητες κολεκτίβες που κάνουν πρωτότυπα τα πρότζεκτ.
Οι ΜAKI αποτελούνται από τους Xavier Quérel, Anne-Julie Rollet, Sébastien Perroud, Julien Lobbedez, Céline Perroud).
Το 3o Syros Film Festival θα διαρκέσει μέχρι τις 12/7. Το αναλυτικό πρόγραμμα του φεστιβάλ μπορείτε να δείτε εδώ.
σχόλια