Ο Στάνισλαβ Λεμ (1921-2006) είναι μάλλον ο πιο διάσημος Πολωνός συγγραφέας όλων των εποχών μετά τον Τζόζεφ Κόνραντ και έχει κατοχυρωθεί τουλάχιστον ως ισάξιος γιγάντων της επιστημονικής φαντασίας όπως ο Άρθουρ Κλαρκ, ο Ισαάκ Ασίμοφ ή ο Φίλιπ Ντικ – παρόλο που ο θαυμασμός του Λεμ για τον τελευταίο όχι μόνο δεν βρήκε ανταπόκριση αλλά ο Ντικ ήταν κάποτε τόσο βαθιά πεπεισμένος ότι ο Λεμ ήταν η αιχμή μιας κομμουνιστικής συνομωσίας με στόχο τη διάβρωση της Δυτικής επιστημονικής φαντασίας που έσπευσε να ενημερώσει σχετικά το FBI.
Περιέργως ίσως, η ρετροσπεκτίβα που γίνεται αυτές τις μέρες στο Barbican του Λονδίνου με τίτλο Smart Robots, Mortal Engines: Stanisław Lem on Film (Έξυπνα ρομπότ, θανάσιμες μηχανές: Ο Στάνισλαβ Λεμ στον κινηματογράφο), δεν περιλαμβάνει τις δύο πιο γνωστές εκδοχές του πιο διάσημου βιβλίου του, του Σολάρις – τις ομώνυμες δηλαδή ταινίες του Αντρέι Ταρκόσφσκι (1972) και του Στίβεν Σόντερμπεργκ (2002). Ενδεχομένως ο αποκλεισμός τους έχει να κάνει και με την έντονα αρνητική αντίδραση του συγγραφέα και στις δύο εκδοχές.
Η ταινία παρότι ήταν πολύ χαμηλότερου προϋπολογισμού από τις άλλες, μεταδίδει μέσω της εμπνευσμένης χρήσης του φωτισμού και του ασπρόμαυρου φιλμ, μια έντονα υποβλητική και εξπρεσιονιστική ατμόσφαιρα.
Υπάρχει όμως στο πρόγραμμα η πρώτη εκδοχή του κινηματογραφικού «Σολάρις» που γυρίστηκε για την Σοβιετική τηλεόραση το 1968 από την Λιντία Ισιμπάγεβα και τον Μπόρις Νίρενμπουργκ. Η ταινία είναι πολύ πιο πιστή από τις δύο πολύ γνωστότερες ομότιτλές της στο πνεύμα αλλά και στο γράμμα του βιβλίου και παρότι ήταν πολύ χαμηλότερου προϋπολογισμού από τις άλλες, μεταδίδει μέσω της εμπνευσμένης χρήσης του φωτισμού και του ασπρόμαυρου φιλμ, μια έντονα υποβλητική και εξπρεσιονιστική ατμόσφαιρα.
Μεταξύ άλλων ταινιών βασισμένων στο έργο του Λεμ, στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται και μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτοποριακή του είδους ταινία που είχε γυρίσει το 1960 ο Κουρτ Μάετζιγκ, ένας από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς του ανατολικογερμανικού σινεμά.
Πρόκειται για το «Σιωπηλό Άστρο», το οποίο αποτελεί μεταφορά της πρώτης νουβέλας που εξέδωσε ο Λεμ και είχε τίτλο «Οι αστροναύτες», και θυμίζει έντονα την αμερικανική ταινία «Απαγορευμένος Πλανήτης» του 1956 ενώ μοιάζει να αποτελεί προάγγελο του «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» οχτώ χρόνια πριν την ταινία του Κιούμπρικ. Η πολυπολιτισμική σύνθεση του πληρώματος της ταινίας την κάνει επίσης να μοιάζει με ανατολικοευρωπαϊκή εκδοχή του Star Trek.
Με στοιχεία από το site του British Film Institute
σχόλια