Ενθουσιώδεις και με διάθεση να εξερευνήσουν την τέχνη του κινηματογράφου, τρεις ηθοποιοί, η Σοφία Γεωργοβασίλη, ο Μάκης Παπαδημητρίου και ο Θάνος Τοκάκης, αφού πήραν μέρος στο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ της Δράμας με τις μικρού μήκους ταινίες τους, ετοιμάζονται να συμμετάσχουν στο Διαγωνιστικό Τμήμα Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους του 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας (28 Σεπτεμβρίου - 9 Οκτωβρίου 2022), που για περισσότερο από δέκα χρόνια φροντίζει οι νέες ελληνικές μικρού μήκους ταινίες να βρουν τον δρόμο τους προς τη μεγάλη οθόνη και το ευρύτερο κοινό.
Οι «Αναμνήσεις μιας εφηβικής καταιγίδας» της Σοφίας Γεωργοβασίλη, η «Λίλα» του Μάκη Παπαδημητρίου και η ταινία του Θάνου Τοκάκη «Τokakis ή What’s my name» έχουν τη δική τους μικρή ιστορία, που οι τρεις δημιουργοί μάς διηγήθηκαν όταν τους συναντήσαμε.
Ο Μάκης Παπαδημητρίου αγαπά τον κινηματογράφο, έχει πάρει μέρος σε περισσότερες από τριάντα μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες και έχει αποσπάσει υποψηφιότητες και βραβεία Α' και Β' ανδρικού ρόλου. Η σχέση του με τον κινηματογράφο; Τον αγαπά, και το καλοκαίρι –περισσότερο απ' όσο τον χειμώνα–, βλέπει ταινίες στα θερινά σινεμά. Η επιθυμία να κάνει μια ταινία μικρού μήκους υπήρχε εδώ και πολύ καιρό και το 2021 άρχισε να γράφει το σενάριο της «Λίλας», όπως είναι ο τίτλος της ταινίας του. Τηλεφώνησε σε δυο-τρεις φίλους του, που θέλησαν να πάρουν μέρος στη διαδικασία, και στη Ρένη Πιττακή, που δέχτηκε να παίξει τον κεντρικό ρόλο. Η ιδέα ξεκίνησε όταν, πηγαίνοντας μια φορά για φαγητό στο Λαύριο, είδε μια γυναίκα που στεκόταν μπροστά σε ένα κτίριο και, μολονότι περιποιημένη, δεν ήταν σε πολύ καλή κατάσταση.
«Θα έλεγα πως ήταν μια γυναίκα που κάτι έκρυβε», λέει. «Τότε έφτιαξα μια ιστορία γύρω από αυτό, ότι μια γυναίκα ζει με έναν άντρα που την έχει περισσότερο για να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, δεν μοιράζονται τίποτα και εκείνη βρίσκει μια δικαιολογία κάθε μέρα, κάθεται έξω από το σπίτι ντυμένη με τα καλά της, για να νομίζει ο άντρας της ότι κάπου πάει, και όταν τπερνάει η ώρα, μπαίνει μέσα. Έτσι προσπαθεί να περάσει το χρόνο της».
Αυτή ήταν η αρχική ιδέα, που άλλαξε πολύ μέχρι να γίνει η ταινία. Προστέθηκαν στοιχεία και από το κοντινό οικογενειακό του περιβάλλον, δίνοντάς της μια αρκετά διαφορετική μορφή.
«Στην τρίτη ηλικία υπάρχουν ζευγάρια που έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο, έχουν ανείπωτα μυστικά. Η Λίλα, η ηρωίδα της ταινίας μου, που την υποδύεται με εξαιρετικά ευαίσθητο τρόπο η Ρένη Πιττακή, έχει σχέση με έναν ψυχοθεραπευτή (Χρήστος Μαλάκης). Προσπαθεί να ανοιχτεί, λέει ψέματα στην αρχή ότι ο άντρας της ζει. Όταν ανοίγεται και αρχίζει να του μιλάει για το παρελθόν της, λέει κάτι που δεν είναι πολύ μακρινό, το έχουν βιώσει πολλές γυναίκες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο, οι μεγαλύτερες γενιές, όταν έμεναν στο σπίτι, δεν δούλευαν εκτός αυτού και η μόνη αποστολή τους, χωρίς να είναι δική τους επιλογή, ήταν να φροντίζουν και να στέκονται στους άλλους, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ότι οι ανάγκες, οι επιθυμίες τους. Εκμυστηρεύεται στον γιατρό κάποια στιγμή πως νιώθει ότι την πέταξαν κάπου και την ξέχασαν, ότι ήταν για όλους εκεί, αλλά κουράστηκε. Και αυτό που την τρέφει είναι η ανάμνηση της συνύπαρξης με τον άντρα της. Επαναφέρει διάλογους, αναμνήσεις από διαλόγους, μιλώντας του στην πόρτα του άδειου δωματίου τους».
Για τον Μάκη –που πήρε άδεια από τον σκηνοθέτη του Νικορέστη Χανιωτάκη, με τον οποίο ετοιμάζουν το έργο «Οικόπεδα με θέα» που θα ανέβει τον Οκτώβριο στο θέατρο Άνεσις, για να είναι στη Δράμα– η εμπειρία να βρίσκεται εκεί με τους μικρομηκάδες ως σκηνοθέτης ήταν καινούργια και μοναδική. Είδε εξαιρετικές ταινίες και χάρηκε για την ταινία του Θάνου Τοκάκη, που πήρε το βραβείο σεναρίου. Για την ταινία που έκανε μόνος του, χωρίς παραγωγό, δεν μπορεί να κάνει σχέδια –«δεν ξέρω τη δουλειά και δεν έχω και χρόνο να της αφιερώσω», λέει–, αλλά θεωρεί έτσι κι αλλιώς ήταν πολύ τιμητικό το ότι πήγε στη Δράμα και εδώ θα διαγωνιστεί στις Νύχτες Πρεμιέρας.
Ο Θάνος Τοκάκης, όπως πολλοί ηθοποιοί, αποφάσισε να ακολουθήσει την υποκριτική χάρη στις ταινίες που έβλεπε ως θεατής. «Κάπως έτσι ξεκίνησε η σχέση μου με τον κινηματογράφο και στην πορεία θεωρούσα πάντα ότι για να παίξεις έπρεπε να έχεις δει πολλές ταινίες. Πολύ αργότερα κατάλαβα και την ποίηση του κινηματογράφου και νομίζω ότι αυτή η σχέση αρχίζει τώρα να έχει κάποια αποτελέσματα», λέει και σημειώνει ότι δεν έχει παίξει σε πολλές ταινίες, θεωρώντας ότι δεν έχει ακόμα άνεση με την κάμερα.
Στο Φεστιβάλ Δράμας τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου για την ταινία «Τokakis ή What’s my name» που σκηνοθέτησε και στην οποία παίζει μαζί με τη Βίκυ Παπαδοπούλου και τον Σύλλα Τζουμέρκα. Άρχισε να γράφει το σενάριο με τη σκέψη να γίνει σειρά στην τηλεόραση. Στην πορεία αυτή η ανάγκη μετουσιώθηκε σε κάτι διαφορετικό και έγινε ουσιαστική η σχέση του με το σενάριο.
Στην ταινία του ο ήρωάς του, που φέρει το ίδιο όνομα –Θάνος Τοκάκης–, έχοντας κάνει μια μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία στο παρελθόν, ξεκινά μια περιοδεία stand up comedy στην επαρχία προκειμένου να αποδείξει σε όλους πόσο σπουδαίος ηθοποιός είναι. Στο ταξίδι του έρχεται αντιμέτωπος με το κοινό που δεν είναι σε θέση να αφήσει την τηλεοπτική του ερμηνεία, αλλά κυρίως με τον ίδιο του τον εαυτό που τον σπρώχνει στα όρια για να φτάσει στην επιτυχία.
«Το σενάριο το έγραψα στις αρχές του 2018 και είχε έναν χαρακτήρα υβριδικό, μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικού. Το υλικό μου για μια μικρού μήκους εξελισσόταν όπως εξελισσόμουν κι εγώ μέσα στα χρόνια, γιατί φυσικά δεν γίνεται να μη σε επηρεάζουν όσα συμβαίνουν στη ζωή σου», λέει. «Αυτή η ιστορία έχει να κάνει με τη ροπή που έχουμε στην επιτυχία, την επιθυμία της επιτυχίας με κάθε τρόπο, το πώς μας βλέπει ο κόσμος. Είναι ένα αυτοσαρκαστικό κείμενο σε σχέση με τον εαυτό μου και την κοινωνία στην οποία ζω».
Στη Δράμα είχε πάει άλλη μια φορά ως σεναριογράφος με τον «Καουμπόι» του Γιάννη Καρυπίδη. Μιλά για την καταπληκτική εμπειρία του φεστιβάλ, όπου είδε και γνώρισε πολλούς ανθρώπους, το πώς σκέφτονται, είδε πολλές ταινίες νέων σκηνοθετών. Θεωρεί πως όταν κάποιος θέλει να κάνει σινεμά, μία από τις πιο σημαντικές και ουσιαστικές εμπειρίες είναι να γνωρίσει τα πρόσωπα που κρύβονται πίσω από τις ταινίες.
«Δεν το περίμενα το βραβείο σεναρίου και είμαι πολύ χαρούμενος γιατί πραγματικά είχα ματώσει γι' αυτό το σενάριο», λέει. «Έχω παραγωγό ευτυχώς, ήταν πολύ δύσκολη διαδικασία. Οι μεγάλες εταιρείες δεν βοηθάνε αν δεν έχει η ταινία φεστιβαλική προοπτική. Γνώρισα τη Μαρίνα και τον Τάσο της Laika Productions και θα λέω πάντα πως αν δεν ήταν αυτοί, η ταινία δεν θα γινόταν, και θα τους ευχαριστώ διαρκώς. Θα προσπαθήσουμε να τη στείλουμε στο εξωτερικό, να δούμε ποια θα είναι η τύχη της», προσθέτει. Ο Θάνος έχει γράψει το σενάριο για μια μεγάλου μήκους με τον Δημήτρη Εμμανουηλίδη, την έχουν καταθέσει και, όπως όλα δείχνουν, το να γράφει σενάρια είναι κάτι που τον εκφράζει πολύ.
Η σχέση της Σοφίας Γεωργοβασίλη με το σινεμά ξεκινά από τότε που έβλεπε τα Γκούνις σε βιντεοκασέτες και στη συνέχεια τις ταινίες που έκαναν επιτυχία στα '90s.
«Μεγαλώνοντας, πήγαινα κι εγώ στις αίθουσες και βίωνα αυτό το ωραίο συναίσθημα και τη σχέση που δημιουργείται όταν βλέπεις μια ταινία», λέει. Πήγε στη Δράμα και θα είναι και στο διαγωνιστικό των Νυχτών Πρεμιέρας με την ταινία «Αναμνήσεις μιας εφηβικής καταιγίδας» που έκανε πολύ καλή εντύπωση στην προβολή της στη Δράμα και ενθουσίασε το κοινό που την παρακολούθησε.
«Η ιδέα να κάνω ταινία ήρθε πολύ φυσικά. Ως ηθοποιός είχα πολύ μεγάλη περιέργεια να δω τι συμβαίνει πίσω από την κάμερα. Πού με έχανες, πού με έβρισκες στο γύρισμα, ήμουν στο μόνιτορ. Μου άρεσε να γράφω από μικρή και πήγα σε ένα σεμινάριο του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Προσπάθησα να βάλω μια ιστορία σε κινηματογραφικό πλαίσιο και μου άρεσε αρκετά η ιδέα. Η Χριστίνα Μουμούρη με παρακίνησε να κάνω μια ταινία και δοκιμάστηκα το 2013. Ήταν κάτι σαν άσκηση και ήρθε πολύ φυσικά, ένιωσα πολύ καλά. Συνέχισα ως ηθοποιός και το 2016-17 έκανα άλλη μια μικρού μήκους».
Η τρίτη μικρού μήκους ταινία της Σοφίας, στην οποία πρωταγωνιστούν η Δάφνη Πηλ, ο Κωνσταντίνος Σιδέρης και η Στεφανία Σωτηροπούλου, είναι μια ιστορία ενηλικίωσης και αφορά μια άμβλωση. «Αυτό το θέμα το έχω βιώσει και προσωπικά. Όταν άκουσα την ιστορία ενός φίλου μου, μια κυκλική αφήγηση με μια δεκαπεντάχρονη και έναν δεκαπεντάχρονο, έγραψα μια ιστορία πάνω σε αυτό. Όταν ξεκίνησα να γράφω, δεν είχε αρχίσει να γίνεται αυτή η πολύ επείγουσα σήμερα συζήτηση για τις αμβλώσεις εδώ και στο εξωτερικό, έτσι άρχισε να δημιουργείται το κοινωνικό πλαίσιο», λέει.
Έφτιαξε μια ταινία παρατήρησης, χωρίς διδακτισμούς και ηθικά συμπεράσματα, με πρωταγωνίστρια μια έφηβη, έχοντας κάνει παράλληλα έρευνα, σύμφωνα με την οποία το 22% των αμβλώσεων γίνεται από ανήλικα κορίτσια και πολλές από αυτές τις επεμβάσεις είναι κρυφές – αυτό την απασχόλησε πολύ. Μιλά για ένα θέμα διαχρονικό, που σχετίζεται με τη γυναικεία φύση και, λόγω και των διεθνών εξελίξεων, συντονίστηκε με το κοινωνικό πλαίσιο.
«Η αποδοχή της ταινίας στη Δράμα ήταν συγκινητική. Είναι μοναδική η ατμόσφαιρα και όλοι όσοι κάνουμε ταινίες μικρού μήκους θέλουμε να πάρουμε ένα βραβείο όχι για τη "δόξα" αλλά επειδή τα βραβεία είναι χρηματικά, αποτελούν τη μόνη βοήθεια για να ξεκινήσει μια νέα δουλειά κάποιος. Στην περίπτωση των μικρομηκάδων είναι πολύ σημαντικό αυτό το ποσό». Ετοιμάζει μια μεγάλου μήκους ταινία – η σκηνοθεσία την ενδιαφέρει πολύ, αλλά δεν θα αφήσει το φορμάτ της μικρού μήκους. Αυτή την ταινία την ξεκίνησε μόνη της, χρηματοδοτώντας την η ίδια, καθώς δεν έβρισκε άλλη χρηματοδότηση, αλλά στη συνέχεια η Στέγη και ιδιωτικοί φορείς τη βοήθησαν να την ολοκληρώσει. Το θέατρο είναι πάντα μια μεγάλη της αγάπη, αλλά αυτή την περίοδο ασχολείται με τη μεγάλου μήκους, στην οποία έχει αφοσιωθεί αποκλειστικά, αφήνοντας για λίγο στην άκρη την υποκριτική.
