Ο Τάσος Γεωργαντζής και η Μαρία Τσαφτάρη του γραφείου Urban Soul Project απολαμβάνουν υπεύθυνα τη ζωή. Με αφορμή το ADM Θεσσαλονίκη συζητάμε για τη «μικρή μεγάλη τους πόλη», όπου οι καλές προσπάθειες φαίνονται και ξεχωρίζουν πιο εύκολα· για τους αρχιτέκτονες που γνωρίζουν την επιχειρηματικότητα αλλά και την ιστορία, την κοινωνιολογία και την ψυχολογία· για τα νέα τους έργα, από τα γραφεία της Kaizen στο Μαρούσι μέχρι μια κατοικία στην Πύλο και τα διαμερίσματα στο Covent Garden. Και βγαίνουμε μαζί βόλτα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
— Στη λίστα με τα επιτυχημένα ελληνικά γραφεία, οι Urban Soul Project βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις. Πώς μπορείς από τη Θεσσαλονίκη να κάνεις συνεργασίες με διεθνή αντίκτυπο; Διατηρώντας πάντα τη Θεσσαλονίκη ως έδρα σας, πώς δικτυώνεστε με τον κόσμο;
Το γραφείο ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη πριν από δεκατρία χρόνια, ο πυρήνας του εξακολουθεί να είναι εδώ και σκοπός μας είναι να μείνουμε εδώ. Η Θεσσαλονίκη είναι το σπίτι μας, ακόμη και αν τον περισσότερο χρόνο μας τον περνάμε εκτός έδρας. Από το ξεκίνημά μας ήμασταν πάντα εξωστρεφείς, αναζητούμε και είμαστε πάντα ανοιχτοί σε συνεργασίες. Και βέβαια κινούμαστε πολύ, με τον τρόπο του τραγουδιού «Αin’t no mountain high enough». Το ζητούμενο του γραφείου είναι να κάνει ενδιαφέροντα έργα, όλα τα υπόλοιπα λύνονται. Έχω μάλιστα την αίσθηση πως τα τελευταία δύο χρόνια, μετά το αρχικό σοκ της πανδημίας, οι αποστάσεις ακυρώθηκαν τελείως. Μπορούμε να κάνουμε μέσα στην ίδια μέρα επαγγελματικά ραντεβού για ένα έργο στη Μύκονο, αμέσως μετά για ένα έργο στον Παναμά και στη συνέχεια για ένα έργο στην Ολλανδία.
Το επάγγελμα του αρχιτέκτονα είναι πολύπλευρο, απαιτεί οξεία αντίληψη και διαρκή εμπλοκή με άλλα αντικείμενα. Ο αρχιτέκτονας σήμερα δεν είναι μόνο σχεδιαστής, είναι και επιχειρηματίας.
— Πόλη-ψηφιδωτό από πολλές απόψεις θα χαρακτήριζα τη Θεσσαλονίκη. Στην ανθρωπογεωγραφία της, οι διακεκριμένοι creatives είναι ίσως οι πιο λαμπερές ψηφίδες. Ποιοι είναι οι άνθρωποι στη Θεσσαλονίκη και ποιες είναι τελικά αυτές οι ποιότητες που ευνοούν την ανάπτυξη της δημιουργικότητας;
Η Θεσσαλονίκη είναι μια ειδική περίπτωση μικρής «μεγάλης» πόλης. Είναι μεγάλη, έχει κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, πανεπιστήμια, εκατομμύρια επισκέπτες που δεν έρχονται μόνο για αναψυχή αλλά και για δουλειά, οι κάτοικοί της ταξιδεύουν και είναι ανήσυχοι, θέλουν να βλέπουν την πόλη τους να εξελίσσεται. Ταυτόχρονα, όμως, είναι μικρή σε μέγεθος, οπότε όλα είναι λίγο ευκολότερα: οι μετακινήσεις, η καθημερινότητα, η επικοινωνία, η δικτύωση. Η ιδιαίτερη δυναμική που έχουν τα δημιουργικά γραφεία της Θεσσαλονίκης προκύπτει ως συνδυασμός αυτών των δύο χαρακτηριστικών. Θα έλεγα δηλαδή ότι η Θεσσαλονίκη δίνει δυνατότητες και ευκαιρίες ως μεγάλη πόλη, αλλά, λόγω του μεγέθους της, είναι ευκολότερο για τις καλές προσπάθειες να φανούν και να ξεχωρίσουν.
— Στο γραφείο σας βλέπετε την αρχιτεκτονική ως μια επιστήμη που συνδυάζεται και με άλλες. Ποιες είναι οι κυριότερες και ποια είναι η σύνδεση που βλέπετε;
Το επάγγελμα του αρχιτέκτονα είναι πολύπλευρο, απαιτεί οξεία αντίληψη και διαρκή εμπλοκή με άλλα αντικείμενα. Ο αρχιτέκτονας σήμερα δεν είναι μόνο σχεδιαστής, είναι και επιχειρηματίας. Πρέπει να έχει αντίληψη των οικονομικών μεγεθών, τόσο για τη δική του εξέλιξη όσο και για των έργων που αναλαμβάνει. Ο προϋπολογισμός ενός έργου, για παράδειγμα, είναι εξίσου σημαντικός με τον σχεδιασμό του: όσο καλό και αν είναι ένα σχέδιο, η κοστολόγησή του θα κρίνει αν θα πραγματοποιηθεί ή όχι. Επιπλέον, ο αρχιτέκτονας αναλαμβάνει συχνά συντονιστικό ρόλο στη διεκπεραίωση ενός έργου, πρέπει να μπορεί να επικοινωνήσει και να συντονίσει συνεργάτες, υπηρεσίες, προμηθευτές και συνεργεία, κι αυτό δεν ξέρω αν αποτελεί επιστήμη. Τέλος, θα λέγαμε ότι ο αρχιτέκτονας πρέπει να έχει καλή σχέση με το πεδίο των θεωρητικών επιστημών: Ιστορία, Κοινωνιολογία, ακόμη και Ψυχολογία. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά ο σχεδιασμός του χώρου, ιδιωτικού και δημόσιου, προκύπτει από ανθρώπινες ανάγκες και επιθυμίες, οπότε, όσο καλύτερη κατανόηση αυτών των στοιχείων έχουμε ως σχεδιαστές, τόσο καλύτερο είναι το αποτέλεσμα.
— Μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στον ιδιαίτερο χαρακτήρα πολύ φρέσκων έργων των Urban Soul Project, που τώρα ετοιμάζονται να διαβούν το κατώφλι της δημοσιότητας;
Ίσως η περίοδος που διανύουμε είναι από τις πιο παραγωγικές του γραφείου. Έχει μεγαλώσει πολύ, είμαστε πια σχεδόν εκατό άτομα, και δουλεύουμε πολλά έργα και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, σε μέγεθος, ύφος και λογική. Ως επί το πλείστον, τώρα δουλεύουμε ξενοδοχεία και γραφεία. Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα έχει ολοκληρωθεί το κτίριο γραφείων της Kaizen στη Νερατζιώτισσα, όπου σχεδιάσαμε όλους τους εσωτερικούς χώρους καθώς και τους χώρους f&b εσωτερικά και εξωτερικά. Είναι ένα εμβληματικό κτίριο, σχεδιασμένο με μεγάλη επιμέλεια σε κάθε του λεπτομέρεια. Είναι το μεγαλύτερο ολοκληρωμένο έργο του γραφείου μέχρι σήμερα και μια συνεργασία που χαρήκαμε ιδιαίτερα. Παράλληλα όμως, σε άλλη κλίμακα, μόλις ολοκληρώθηκαν δύο έργα κατοικίας στα οποία δουλέψαμε αρκετό καιρό: μια εξοχική κατοικία στην Πύλο και ένα συγκρότημα διαμερισμάτων στο Covent Garden του Λονδίνου. Η κατοικία στην Πύλο είναι ένα κτίσμα που σχεδιάσαμε, παρακολουθήσαμε σε όλη την πορεία της κατασκευής του και η ολοκλήρωσή του μας κάνει πολύ περήφανους, γιατί θεωρούμε ότι αποτελεί μια ουσιαστική πρόταση, μια διαφορετική ερμηνεία της οικείας ορθογώνιας κατοικίας με τετράριχτη κεραμοσκεπή. Εξίσου περήφανοι είμαστε για τα διαμερίσματα στο Covent Garden. Πρόκειται για οκτώ διαμερίσματα υψηλών προδιαγραφών και ο σχεδιασμός τους προϋπέθετε τη συνένωση δύο γειτονικών κτιρίων. Αυτή είναι μία ακόμη παράμετρος των έργων που υλοποιούνται στο εξωτερικό, ότι πρέπει να λειτουργήσεις σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που γνωρίζεις.
— Μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά και στο καινούργιο γραφείο των Urban Soul Project;
Το γραφείο της Urban Soul Project είναι ένα σύστημα σε διαρκή εξέλιξη! Οι χώροι που μας φιλοξενούν μεταβάλλονται διαρκώς για να καλύψουν νέες ανάγκες και λειτουργίες. Το γραφείο μας στη Θεσσαλονίκη, όπου βρισκόμαστε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, είναι το Καρίπειο Μέλαθρο, ένα μοναδικό διατηρητέο κτίριο, με το οποίο ταιριάξαμε από την πρώτη στιγμή. Είναι βέβαια πιθανό του χρόνου τέτοια εποχή να μετακινηθούμε σε κάποιον άλλον χώρο, περισσότερο ευέλικτο και ίσως λίγο μεγαλύτερο. Στην Αθήνα το γραφείο μας είναι στην οδό Λυκαβηττού, στο Κολωνάκι. Είναι ένα ισόγειο διαμέρισμα, το οποίο ανασχεδιάσαμε και αυτήν τη στιγμή δουλεύουν εκεί είκοσι άτομα. Είναι ένας χώρος ευέλικτος, σε αντίθεση με το γραφείο μας στη Θεσσαλονίκη, οι δυνατότητες που μας δίνει είναι απεριόριστες. Επιπλέον, είναι ισόγειο, γεγονός που δημιουργεί μια σχέση με την πόλη και τους περαστικούς. Κάθε μέρα είναι μία έκπληξη!
— Βγαίνουμε από το γραφείο μαζί με έναν σημαντικό ξένο πελάτη σας που πρώτη φορά φιλοξενείτε στη Θεσσαλονίκη. Πού θα πάμε οπωσδήποτε;
Μακάρι να μην είναι βροχερή η μέρα για να μπορέσουμε να κάνουμε βόλτα με τα πόδια! Η Θεσσαλονίκη είναι από αυτές τις πόλεις που τις αντιλαμβάνεσαι γρήγορα αν τις περπατήσεις, τόσο τον σύγχρονο χαρακτήρα της όσο και την ιστορία της, αφού ίχνη του παρελθόντος της υπάρχουν διάσπαρτα στην πόλη. Η πρώτη στάση μας θα ήταν η Αγορά Μοδιάνο. Η επαναλειτουργία της είναι ένα εμβληματικό έργο για την πόλη και είναι χαρά μας που εμπλεκόμαστε, σχεδιάζοντας δύο από τα καταστήματα που θα φιλοξενούνται εκεί. Στη συνέχεια, διασχίζοντας τα λεγόμενα Άνω Λαδάδικα, μια γειτονιά σε διαρκή μετασχηματισμό, θα κινούμασταν προς την Άνω Πόλη. Πέρα από την πανοραμική θέα, η μετάβαση από τη σύγχρονη πόλη στην παλιά είναι μια διαρκής υπενθύμιση της σχέσης του παρόντος με το παρελθόν, μια σχέση δυναμική που στη δουλειά της Urban Soul Project προκύπτει διαρκώς ως πρόκληση προς διαχείριση. Τελευταία στάση στη βόλτα μας θα ήταν μάλλον το Ergon Agora East. Καθένας από τους χώρους που έχουμε δημιουργήσει σε συνεργασία με το Ergon έχει τον δικό του χαρακτήρα, αλλά αυτός ίσως είναι από τους πιο δυναμικούς! Ουσιαστικά αναδιατυπώνει τη λογική του σούπερ-μάρκετ, συνδυάζοντας την αγορά με χώρους συνάντησης και ψυχαγωγίας. Σχεδιάζοντάς το βρεθήκαμε ξανά μπροστά στο ερώτημα πώς θα κάνουμε κάτι ολοκαίνουριο, χρησιμοποιώντας (και) παλιά υλικά.
