Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter

Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ

0

Ο Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, ο Γερμανός ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους εξπρεσιονιστές των αρχών του εικοστού αιώνα, που την περίοδο του Εθνικοσοσιαλισμού οι ναζί χαρακτήρισαν τα έργα του «εκφυλισμένη τέχνη», δεν αυτοκτόνησε, λένε σήμερα οι ειδικοί.

Αν και η ζωή του είχε εκτροχιαστεί τα τελευταία χρόνια, ο καλλιτέχνης δεν θα μπορούσε να αυτοπυροβοληθεί με το όπλο που τον σκότωσε το 1938 και υποστηρίζουν ότι είναι σχεδόν αδύνατον να πυροβόλησε ο ίδιος με το όπλο του δύο φορές.

«Αυτοκτονία χωρίς αμφιβολία» ήταν η ετυμηγορία της ελβετικής ιατρικής έκθεσης της 16ης Ιουνίου 1938, για τον θάνατο του Ερνστ Κίρχνερ από δύο πυροβολισμούς στο στήθος. Το όπλο, τύπου Μπράουνινγκ, είναι εξοπλισμένο με μια συσκευή ασφαλείας που σημαίνει ότι μπορεί να πυροδοτηθεί μόνο με ένα χέρι με μεγάλη δύναμη.

Δεδομένης της ανάκρουσης του όπλου από τον πρώτο πυροβολισμό και του τραυματισμού που θα είχε προκαλέσει η σφαίρα, είναι απίθανο ο Κίρχνερ να μπορούσε να πυροβολήσει για δεύτερη φορά, λέει ο Αντρέας Χαρτλ, ειδικός στα πυροβόλα όπλα. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι είναι συνηθισμένο για τους ανθρώπους που αυτοκτονούν να αυτοπυροβολούνται στο κεφάλι γιατί θα έπρεπε να κρατούν το όπλο πολύ περίεργα για να στοχεύσουν στο στήθος τους.

Ο Χαρτλ λέει επίσης ότι σε τόσο κοντινή απόσταση, η απελευθέρωση αερίου θα είχε κάψει δέρμα και ρούχα. Αλλά η ιατρική έκθεση -η οποία περιέχει και άλλες αντιφάσεις- περιέγραφε μόνο δύο μικρές τρύπες μεταξύ των πλευρών του ζωγράφου. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος τον πυροβόλησε από απόσταση, λέει ο Χαρτλ. Η ιατρική έκθεση ανέφερε επίσης ότι δύο μάρτυρες άκουσαν έναν πυροβολισμό (όχι δύο) και είδαν τον Κίρχνερ να πέφτει στο έδαφος, ενώ κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η «εσωτερική αναστάτωση του Κίρχνερ τον έφερε σε απόγνωση».

Γεννημένος το 1880 στο Ασάφενμπουργκ της Γερμανίας, ο Κίρχνερ σπούδασε αρχιτεκτονική στη Δρέσδη, αλλά αποφάσισε να αφιερωθεί στη ζωγραφική. Συμμετείχε ως εθελοντής στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά σύντομα κατέρρευσε και απολύθηκε από τον στρατό. Την περίοδο του πολέμου ζωγράφιζε πορτρέτα και λουόμενες γυναίκες.

Ο εθισμός του στα ναρκωτικά έγινε χειρότερος και τον Μάιο του 1938 ξαναχτυπήθηκε από κατάθλιψη. Ένας φίλος ανέφερε ότι είχε καταστρέψει γλυπτά και σχέδια και χρησιμοποίησε μερικούς από τους καλύτερους πίνακές του για να κάνει εξάσκηση στον στόχο.

Στις 7 Ιουνίου του 1905 ίδρυσε με τους Χέκελ, Μπλάιλ και Σμιντ Ρότλουφ την ομάδα Die Brucke (Η Γέφυρα). Σύμφωνα με τον Κίρχνερ, το όνομα υποδήλωνε μια «γέφυρα προς το μέλλον», παραπέμποντας στο έργο του Νίτσε. Όταν έκαναν την εμφάνισή τους στη Δρέσδη το φθινόπωρο του 1906, οι κριτικοί και το κοινό τους αντιμετώπισαν εχθρικά. Οι νέοι καλλιτέχνες δεν πτοήθηκαν και τα επόμενα χρόνια οργάνωσαν πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.

Το 1911 ο Κίρχνερ πήγε στο Βερολίνο και ήρθε σε επαφή με τα μέλη της ομάδας «Μπλε Καβαλάρης». Εντυπωσιάστηκε από τον βερολινέζικο τρόπο ζωής, που ήταν πολύ διαφορετικός από αυτόν που είχε συνηθίσει. Στους πίνακες που φιλοτεχνήθηκαν στο Βερολίνο τις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου φαίνεται ο θαυμασμός του για τον τρόπο ζωής και τον φανταχτερό κόσμο, που όμως έκρυβε την υποκρισία, την προσποίηση και μια βαθιά ηθική κατάπτωση την οποία ο Κίρχνερ παρουσίασε στα έργα του.

Ο Κίρχνερ κατέφυγε στο ορεινό θέρετρο του Νταβός το 1917 για να ξεφύγει από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετανάστευσε εκεί το 1918 για να κάνει μια νέα αρχή. Είχε φτάσει άρρωστος και αδυνατισμένος και εξαρτημένος από ναρκωτικά και αλκοόλ.

Μέχρι το 1932, είχε καταφύγει και πάλι σε φάρμακα - αυτή τη φορά στο Eudokal, ένα παράγωγο μορφίνης που είχε συνταγογραφήσει ο γιατρός του. Η άνοδος των ναζί στην πατρίδα του πιθανότατα συνέβαλε στην κατάθλιψη και τις διαταραχές του ύπνου που τον ταλαιπωρούσαν: 32 από τα έργα του εμφανίστηκαν στην έκθεση Degenerate Art του 1937, με τα οποία οι ναζί προσπάθησαν να γελοιοποιήσουν και να υποτιμήσουν τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Επίσης, απομακρύνθηκε από την ακαδημία καλλιτεχνών του Βερολίνου. Από το 1935 ήδη, το έργο του κρίθηκε ως «εκφυλισμένο» από το ναζιστικό καθεστώς και το 1937 περισσότερα από 600 έργα του είτε πωλήθηκαν είτε καταστράφηκαν.

Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Με την Έρνα Σίλινγκ στο στούντιό του στο Βερολίνο, περ. 1912-14. Φωτο: © Kirchner Museum Davos

Ο εθισμός του στα ναρκωτικά έγινε χειρότερος και τον Μάιο του 1938 ξαναχτυπήθηκε από κατάθλιψη. Ένας φίλος ανέφερε ότι είχε καταστρέψει γλυπτά και σχέδια και χρησιμοποίησε μερικούς από τους καλύτερους πίνακές του για να κάνει εξάσκηση στον στόχο.

Στις 12 Ιουνίου, απέσυρε την πρόταση γάμου του στην Έρνα Σίλινγκ, η οποία είχε μετακομίσει από το Βερολίνο στο Νταβός για να ζήσει μαζί του. Παρά την κατάθλιψη, η κατάστασή του δεν ήταν αυτοκτονική. Πιθανώς θα μείνει για πάντα μυστήριο η ταυτότητα του δολοφόνου του. 

Η ζωγραφική του Κίρχνερ ξεχωρίζει για τα εκτυφλωτικά της χρώματα. Υπέγραφε πίνακες με το ψευδώνυμο Louis de Marsalle. Ο Κίρχνερ άλλοτε ζωγράφιζε με χρώμα, άλλοτε έκανε σκίτσα, άλλοτε πειραματιζόταν με τη γλυπτική. Ήταν ανοιχτός σε νέα ρεύματα.

Τα έργα του, στα οποία προσπαθούσε να αποτυπώσει την αυθόρμητη, απροσδιόριστη ελευθερία των σωμάτων, ξεχωρίζουν για την πλαστικότητα των γραμμών αλλά και τις επιρροές από την Αρτ Νουβό. Κατέφυγε στην αναζήτηση αισθητικών προτύπων στον ρομαντισμό του 19ου αιώνα. Το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα πρωτότυπο και σίγουρα κάτι εντελώς νέο. Ο παλιός ρομαντισμός «παντρεύτηκε» με τον εξπρεσιονισμό και τις νέες εικαστικές φόρμες.

Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Η κοιλάδα Sertig το φθινόπωρο, 1925-26 © Kirchner Museum Davos
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Δρόμος στο Taunus (Autostrasse im Taunus), 1916. Virginia Museum of Fine Arts
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Αυτοπροσωπογραφία, 1925. Kirchner Museum Davos
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Τοξότες, 1935–1937, Kirchner Museum Davos
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Όρθιο γυμνό με καπέλο, 1910, Φραγκφούρτη, Μουσείο Σταίντελ
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Nollendorfplatz, 1912, Stiftung Stadtmuseum, Bερολίνο.
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Τρεις λουόμενες, 1913, Σίδνεϋ, Art Gallery of New South Wales
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Η κοκότα με τα κόκκινα, μεταξύ 1914 και 1925, Μαδρίτη, Museo Thyssen-Bornemisza
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Καθιστή γυναίκα (ή Dodo), 1907, Μόναχο, Pinakothek der Moderne
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Μαρτσέλα, 1909–10. Moderna Museet, Στοκχόλμη
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Ημίγυμνη γυναίκα με καπέλο, 1911, Κολωνία, Museum Ludwig
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ernst Ludwig Kirchner, Ο Κόκκινος Πύργος στο Halle, 1915, Museum Folkwang
Δεν ήταν αυτοκτονία: Το μυστήριο με τον θάνατο του ζωγράφου Ερνστ Κίρχνερ έρχεται στο φως Facebook Twitter
Ο Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το φεμινιστικό και κουίρ βλέμμα μιας νεαρής εικαστικού

Σοφία Ροζάκη / Το φεμινιστικό και κουίρ βλέμμα μιας νεαρής εικαστικού

Η νεαρή εικαστικός Σοφία Ροζάκη μάς ξεναγεί στην έκθεσή της «that’s what she said», στην οποία διερευνά εναλλακτικές αφηγήσεις γύρω από το σώμα, το φύλο, τη μνήμη, το τραύμα και τη σεξουαλικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση με τον θεατρικό και σουρεαλιστικό κόσμο των ρούχων της Ελένης Καββάδα

Εικαστικά / Tα ρούχα που σχεδιάζει η Ελένη Καββάδα είναι σαν έργα τέχνης

Οι δημιουργίες της ελληνίδας σχεδιάστριας παρουσιάζονται ως εκθεσιακά γλυπτά στην Intermission. Ογκώδη, σουρεαλιστικά, ποιητικά, ξεπερνούν τα όρια της μόδας και αγγίζουν την τέχνη. Πρόκειται με διαφορά για ό,τι πιο ενδιαφέρον έχει να παρουσιάσει η Ελλάδα στον χώρο της μόδας και αξίζει μια βόλτα στον Πειραιά για να τα δείτε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο κόπος του καλλιτέχνη μέσα από το έργο του Γιάννη Παππά

Εικαστικά / Ο κόπος του καλλιτέχνη μέσα από το έργο του Γιάννη Παππά

Μια έκθεση εργαστηριακού χαρακτήρα με εκθέματα καλούπια, εργαλεία, προπλάσματα, ημιτελή έργα, σχέδια αλλά και ολοκληρωμένα έργα που για πρώτη φορά βγαίνουν από το εργαστήρι του γλύπτη Γιάννη Παππά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ψυχαναλύοντας το σινεμά του Ντέιβιντ Λιντς

Pulp Fiction / Ψυχαναλύοντας το σινεμά του Ντέιβιντ Λιντς

Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος μιλά με τον ψυχίατρο, δραματοθεραπευτή και σκηνοθέτη Στέλιο Κρασανάκη για το αθέατο σύμπαν του ασυνείδητου στο σινεμά, το οποίο υπηρέτησε και απογείωσε ο Λιντς μέσα από το απαράμιλλο έργο του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Θόδωρος, γλύπτης: Αντί αναδρομικής» στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Εικαστικά / Ο γλύπτης Θόδωρος παίρνει επιτέλους την αναδρομική έκθεση που του αξίζει

Ήταν ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της δημιουργίας ενός μουσείου σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Σήμερα, στον δεύτερο όροφο του ΕΜΣΤ, το ανατρεπτικό του έργο, που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της παραδοσιακής γλυπτικής, παρουσιάζεται μέσα από έντεκα ενότητες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ: Ο «μάγος του ρομαντισμού» κατακτά την Αμερική

Εικαστικά / Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ: Ο «μάγος του ρομαντισμού» κατακτά την Αμερική

Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Αμερική αφιερωμένη στο έργο του Γερμανού ζωγράφου που στους πολλούς είναι γνωστός για τον πίνακα «Περιπλανώμενος πάνω από τη θάλασσα της ομίχλης».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αφρική ανάμεσά μας*

Εικαστικά / «Χρησιμοποιούμε τα αντικείμενα για να ακουστούν ιστορίες ανθρώπων»

Στο Μουσείο Μπενάκη, η έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας» αποτελεί έναν ζωντανό διάλογο ανάμεσα σε αντικείμενα, φωνές και μνήμες της ελληνο-αφρικανικής κοινότητας στην Ελλάδα, φωτίζοντας ταυτότητες, κληρονομιές και διασταυρώσεις πολιτισμών.
M. HULOT
Στη Νέα Υόρκη με τον Γκόντφρεϊ Ρέτζιο

Εικαστικά / Το θρυλικό «Koyaanisqatsi» αναβιώνει στη Νέα Υόρκη μέσω της τεχνητής νοημοσύνης

Το ψηφιακό έργο του Τζον Φιτζέραλντ «The Vivid Unknown», μια από τις φετινές συμμετοχές του Ιδρύματος Ωνάση στο φεστιβάλ «Under the Radar», συνομιλεί εκ νέου με την εμβληματική ταινία του Γκόντφρεϊ Ρέτζιο.
ΒΑΡΒΑΡΑ ΔΟΥΚΑ
Ο υφασμάτινος κόσμος προσευχών της Ελένης Κρίκκη

Εικαστικά / Ο υφασμάτινος κόσμος προσευχών της Ελένης Κρίκκη

Στο εικαστικό της έργο τα τόπια γίνονται τοπία, οι κλωστές υφαίνουν τη μνήμη και η γεωγραφία ανάγεται σε κάτι βαθιά προσωπικό που αφορά τη συναισθηματική σχέση και οικειότητα της καλλιτέχνιδας με τον κόσμο του υφάσματος.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Μποκόρος, εικαστικός

Οι Αθηναίοι / Χρήστος Μποκόρος: «Η τέχνη δεν είναι θέαμα, πρέπει να σε αφορά και να σε πονάει»

Όταν βρέθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, ένιωσε ότι ναυάγησαν όλα του τα όνειρα και οι επιθυμίες. Αν και έχει ζωγραφίσει χιλιάδες κεράκια, ακόμα αισθάνεται αρχάριος, γιατί το καθένα είναι διαφορετικό, όπως και οι άνθρωποι. Για εκείνον, η τέχνη είναι ένα μνημείο, και κάθε φορά με τα έργα του ακουμπά εκεί που πονάει, για να παίρνει δύναμη.
M. HULOT
CHECK Έκθεση Ephemeral Party

Εικαστικά / Ephemeral Party: Μια έκθεση εικαστικών σε ένα πάρκινγκ στη Βασιλίσσης Σοφίας

Οι χώροι στάθμευσης αποτελούν μόνιμο θέμα συζήτησης για τους Αθηναίους. Και τώρα, ένας τέτοιος χώρος θα συζητηθεί έντονα για εντελώς άλλους λόγους από τους γνωστούς και συνηθισμένους.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ανεκτίμητα έργα ισλαμικής τέχνης απ’ τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου 

Αποστολή στην Τζέντα / Ταξίδι στην Μπιενάλε Ισλαμικών Τεχνών

Η LIFO ταξίδεψε στη Σαουδική Αραβία και επισκέφθηκε τη δεύτερη Μπιενάλε Ισλαμικών Τεχνών, μια έκθεση που γεφυρώνει το χθες με το σήμερα και αναδεικνύει την καλλιτεχνική έκφραση της ισλαμικής κληρονομιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ψυχοπαίδης

Εικαστικά / Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης έφτιαξε μια πόλη από αναγεννημένα ερείπια στην γκαλερί Ζουμπουλάκη

Από ένα μακρινό ή πρόσφατο παρελθόν ξεβρασμένα στο σήμερα, τα σπασμένα αυτά κομμάτια μάς κάνουν να ανακαλούμε με τη φαντασία μας την προϊστορία τους, μια αλλοτινή ζωή που κάποτε υπήρξε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το νέο μουσείο του Έντβαρντ Μουνκ στο Όσλο μαγνητίζει

Πέθανε Σαν Σήμερα / Έντβαρντ Μουνκ: Αυτό το μουσείο στο Όσλο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του

Ένα κάπως αμφιλεγόμενο αλλά σίγουρα εντυπωσιακό κτίριο-ορόσημο, δημιούργημα των Estudio Herreros, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή έργων ενός από τους σπουδαιότερους και πλέον επιδραστικούς καλλιτέχνες των μοντέρνων καιρών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Los Caprichos»: Ο σκωπτικός Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη

Εικαστικά / «Los Caprichos»: Ο σκωπτικός Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη

80 χαρακτικά που σατιρίζουν τη διαφθορά, τη θρησκευτική υποκρισία, την απληστία, την αμάθεια και τη δεισιδαιμονία. Έργα που μπορεί να αποτέλεσαν μια οικονομική καταστροφή για τον μεγάλο Ισπανό ζωγράφο, αλλά θεωρούνται πρόδρομοι της μοντέρνας τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αξίζει να τους προσέξετε: Νέα ονόματα στη σύγχρονη τέχνη

Εικαστικά / Αξίζει να τους προσέξετε: Νέα ονόματα στη σύγχρονη τέχνη που δείχνουν τη δουλειά τους τώρα

Οι αθηναϊκές γκαλερί και οι ανεξάρτητοι χώροι μοιάζουν αυτή την περίοδο να βρίσκονται σε μια διαρκή περίοδο δοκιμών, θέλοντας να προτείνουν και νεότερους καλλιτέχνες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ