H κρυμμένη αυτοπροσωπογραφία ενός Φλαμανδού ζωγράφου βρέθηκε σε πίνακα του 17ου αιώνα Facebook Twitter
Ο πίνακας A Vanitas, του Pieter Gerritsz. van Roestraten

H κρυμμένη αυτοπροσωπογραφία ενός Φλαμανδού ζωγράφου βρέθηκε σε πίνακα του 17ου αιώνα

0

Ένας πίνακας νεκρής φύσης του 17ου αιώνα που αποτελεί μέρος της Βασιλικής Συλλογής έκρυβε μια μεγάλη έκπληξη για τους υπεύθυνους της Πινακοθήκης της Βασίλισσας στα Ανάκτορα του Μπάκινγχαμ.

Εκ πρώτης όψεως επρόκειτο για άλλον ένα χαρακτηριστικό πίνακα Φλαμανδού ζωγράφου που απεικονίζει ένα σύνολο αντικειμένων και ανήκει στην κατηγορία των Vanitas. Πρόκειται για συμβολικά έργα των οποίων ο σκοπός ήταν να υπενθυμίζουν την της ζωής, την ματαιότητα των απολαύσεων και τη βεβαιότητα του θανάτου. Παρείχαν επίσης στους ζωγράφους του 16ου και του 17ου αώνα μια πρώτης τάξεως ηθική δικαιολογία για να ζωγραφίζουν ελκυστικά και πολύτελή αντικείμενα. 

Ωστόσο κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης του πίνακα A Vanitas, του Pieter Gerritsz. van Roestraten, αποκαλύφθηκε ένα νέο, εντυπωσιακό και μέχρι σήμερα κρυφό στοιχείο: την αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη. 

Κατά τις εργασίες αφαίρεσης του βερνικιού οι συντηρητές αποκάλυψαν την μεγέθους 3 εκατοστών εικόνα του ζωγράφου μπροστά στο καβαλέτο του, που έχει ενσωματωθεί στον πίνακα ως αντανάκλαση στην γυάλινα σφαίρα.

Οι εργασίες συντήρησης πραγματοποιούνταν ώστε να προετοιμαστούν τα έργα για την πρώτη έκθεση πορτραίτων καλλιτεχνών που ανήκουν στην Βασιλική Συλλογή και ο εν λόγω πίνακας του Roestraten είναι ένα από τα 150 έργα που θα εκτεθούν τον επόμενη μήνα στη Πινακοθήκη του Μπάκινγχαμ στην έκθεση Portrait of the Artist.  

H κρυμμένη αυτοπροσωπογραφία ενός Φλαμανδού ζωγράφου βρέθηκε σε πίνακα του 17ου αιώνα Facebook Twitter
Η γυάλινη σφαίρα πριν τις εργασίες συντήρησης

Οι πίνακες Vanitas αποτελούσαν αγαπημένο θέμα των Φλαμανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα που χρησιμοποιούσαν τις νεκρές φύσεις για να υπογραμμίσουν την ματαιότητα των φευγαλέων γήινων απολαύσεων. Ο συγκεκριμένος απεικονίζει διάφορα αντικείμενα πάνω σε ένα έπιπλο: τα νομίσματα και το ασημένιο ρολόι τσέπης πάνω σε μεταξωτή κορδέλα υποδεικνύουν την επιθυμία για υλικά αποκτήματα, η γυάλινη σφαίρα που κρέμεται συμβολίζει την ευθραυστότητα της ζωής ενώ το ανθρώπινο κρανίο δηλώνει με σαφήνεια το αναπόφευκτο τέλος όλων. Ένα βιβλίο στηρίζεται σε αναλόγιο και είναι ανοιγμένο σε μια σελίδα που είναι τυπωμένη μια εικόνα του φιλοσόφου Δημόκριτου ο οποίος γελάει, ενώ από κάτω υπάρχει η επιγραφή  "Όλοι είναι άρρωστοι εκ γενετής / η ματαιότητα καταστρέφει τον κόσμο." 

Κατά τις εργασίες αφαίρεσης του βερνικιού οι συντηρητές αποκάλυψαν την μεγέθους 3 εκατοστών εικόνα του ζωγράφου μπροστά στο καβαλέτο του, που έχει ενσωματωθεί στον πίνακα ως αντανάκλαση στην γυάλινα σφαίρα. Ο Roestraten διακρίνεται στο στούντιο του, να κοιτάζει απευθείας τον θεατή και προς το κρανίο και το ασημένιο δοχείο που βρίσκεται στο προσκήνιο του πίνακα.

H κρυμμένη αυτοπροσωπογραφία ενός Φλαμανδού ζωγράφου βρέθηκε σε πίνακα του 17ου αιώνα Facebook Twitter
Η γυάλινη σφαίρα μετά τις εργασίες συντήρησης, όπου αντικατοπτρίζεται η κρυμμένη αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου.

Ο Roestraten υπήρξε μαθητής του σπουδαίου ζωγράφου Frans Hals, παντρεύτηκε μάλιστα σε πρώτο γάμο την κόρη του δασκάλου του Adriaentje. Αρχικά έζησε με την σύζυγο του στο Άμστερνταμ αλλά σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο όπου και εδραιώθηκε ως ζωγράφος νεκρών φύσεων. Κατά τη Μεγάλη Πυρκαγιά του 1666 λέγεται πως τραυμάτισε σοβαρα το πόδι του και για τον λόγο αυτό χώλαινε στην υπόλοιπη ζωή του. Έγινε κυρίως γνωστός για την δεξιοτεχνία του στην αναπαράσταση πολυτελών αντικειμένων και αγαπούσε να παίζει με όσους έβλεπαν τους πίνακες του, κρύβοντας στοιχεία στα έργα του. Ως τα τώρα τουλάχιστον εννέα αυτοπροσωπογραφίες του κρυμμένες ως αντανακλάσεις έχουν ανακαλυφθεί στις νεκρές φύσεις του.

Η Anna Reynolds, Επιμελήτρια Ζωγραφικών Έργων της Βασιλικής Συλλογής αναφέρθηκε στην ανακάλυψη της αντανάκλασης του Roestraten ως ένα παιχνίδι που ενθαρρύνει το φιλότεχνο κοινό να εξερευνήσει με μεγαλύτερη προσοχή τα έργα.

Υπάρχει μια μακρά παράδοση καλλιτεχνώνπου ενσωματώνουν την εικόνα τους σε έργα τους με υπόγειους τρόπους, είτε ως αντανακλάσεις σε επιφάνειες είτε "ενδυόμενοι" βιβλικές και ιστορικές προσωπικότητες. Στο έργο του Sebastiano Ricci "Ο Ιησούς Ανάμεσα στους Ιατρούς στον Ναό", ο καλλιτέχνης εμφανίζεται ως γιατρός με μεγενθυντικό φακό ενώ ο Cristofano Allori στον πίνακα του "Η Ιουδήθ με το κεφάλι του Ολοφέρνη" (1613) κρατάει για τον εαυτό του πρωταγωνιστικό ρόλο δανείζοντας την μορφή του στον αποκεφαλισμένο Ολοφέρνη. 

Η έκθεση Portrait of the Artist εξετάζει την διαρκώς μεταβαλλόμενη εικόνα των δημιουργών σε περισσότερα από 150 έργα. Πρόκειται για ζωγραφικούς πίνακες, σχέδια, εκτυπώσεις, φωτογραφίες και εφαρμογές διακοσμητικών τεχνών που συμπεριλαμβάνονται στην Βασιλική Συλλογή. Ανάμεσα στα έργα που εκτίθενται είναι και αυτοπροσωπογραφίες της Αρτεμησίας Τζεντιλέσκι και του Σερ Πήτερ Πολ Ρούμπενς, καθώς και το σχέδιο με κιμωλία του Francesco Melzi που απεικονίζει τον δάσκαλο του Λεονάρντο ντα Βίντσι. 

* Η έκθεση Portrait of the Artist ανοίγει τις πόρτες της στις 4 Νοεμβρίου στην Queen's Gallery του Ανακτόρου του Μπάκινγχαμ και θα διαρκέσει ως τις 17 Απριλίου 2017. 

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ