Ρεμπέκα Σόλομον: Η διαφορετικότητα στα έργα της προραφαηλίτισσας ζωγράφου

Ρεμπέκα Σόλομον: Μια προραφαηλίτισσα ζωγράφος, η διαφορετικότητα στα έργα της και το άδοξο τέλος της Facebook Twitter
"Η νεαρή δασκάλα" (1861) της Ρεμπέκα Σόλομον, με μοντέλο τη Φάνι Ίτον, Courtesy the Princeton Museum of Art, Princeton, New Jersey.
0

Ένα νεαρό κορίτσι διδάσκει σε μια γυναίκα που ανήκει στο υπηρετικό προσωπικό της οικογένειάς της πώς να διαβάζει, ενώ εκείνη κρατά στην αγκαλιά της ένα ακόμα μικρό κορίτσι της οικογένειας. Η νεαρή υπηρέτρια που απεικονίζεται στον πίνακα δεν είναι άλλη από την Φάνι Ίτον, μια μαύρη καλλονή που έκανε το μοντέλο για πολλούς σημαντικούς ζωγράφους της εποχής.

Ο πίνακας του 1861 είναι έργο μιας από τις ελάχιστες γυναίκες του κινήματος των προραφαηλιτών ζωγράφων, της Ρεμπέκα Σόλομον. Με τίτλο «A Young Teacher» («Η νεαρή δασκάλα») (1861), το έργο αποκτήθηκε από το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου Princeton.

Η Σόλομον ήταν μία από τις λίγες γυναίκες καλλιτέχνιδες της εποχής των οποίων το έργο παρουσιάστηκε στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών και θεωρείται η πρώτη επαγγελματίας Εβραία καλλιτέχνιδα της Αγγλίας. Ανήκε σε μια ομάδα γυναικών καλλιτεχνών που ζήτησας από τις σχολές της Βασιλικής Ακαδημίας να δεχτούν γυναίκες, κάτι που όντως συνέβη το 1860, μόλις έναν χρόνο πριν φιλοτεχνήσει αυτόν τον πίνακα.

Η Σόλομον ζωγράφισε μια άλλη γυναίκα και αυτό δείχνει ενσυναίσθηση για τις γυναίκες που δούλευαν χωρίς δικαιώματα στη βικτοριανή Αγγλία, αλλά ήταν πάντα και στο περιθώριο της κοινωνίας. Πιθανότατα είχε γνωρίσει την Ίτον από τον αδερφό της Σιμεόν Σόλομον, που ήταν επίσης ζωγράφος και ο οποίος την απασχολούσε ως μοντέλο.

Για την Ίτον, το μοντέλο του πίνακα, ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά. Γεννήθηκε στην Τζαμάικα το 1835, και μετακόμισε με τη μητέρα της, που ήταν πρώην σκλάβα, στην Αγγλία όταν ήταν έφηβη. Η Ίτον και ο σύζυγός της, που ήταν ταξιτζής, απέκτησαν μαζί δέκα παιδιά και εκείνη συμπλήρωνε το εισόδημά του με τη δουλειά της ως μοντέλο. Ήταν περιζήτητη στους κύκλους των προραφαηλιτών και πόζαρε για τον Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, τον Τζον Έβερετ Μιλέ, τον Άλμπερτ Μουρ.

Στα έργα της, που είναι στο  καλλιτεχνικό ύφος της ζωγραφικής του 19ου αιώνα, χρησιμοποιεί την οπτική της γλώσσα για να ασκήσει κριτική στις εθνοτικές, έμφυλες και ταξικές προκαταλήψεις της βικτοριανής Αγγλίας, με οξυδερκή και ευαίσθητη ματιά.

Η Ρεμπέκα Σόλομον γεννήθηκε το 1832 και ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά μιας εβραϊκής οικογένειας εμπόρων με καλλιτεχνική κλίση στο ανατολικό Λονδίνο. Εκτός από την ίδια, ζωγράφοι ήταν και τα αδέρφια της, Συμεών Σόλομον και Αβραάμ Σόλομον, από τους οποίους διδάχθηκε αρχικά ζωγραφική. Παρακολούθησε μαθήματα στο Spitalfields School of Design. Η Σόλομον εξέθεσε στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών μεταξύ 1852 και 1868, καθώς και στην γκαλερί Dudley και στη Γαλλική Γκαλερί Gambart.

Συνεργάστηκε με δυο επιφανείς εκπροσώπους των προραφαηλιτών και ιδρυτές της ομώνυμης αδελφότητας, τον Τζον Έβερετ Μιλέ και τον Έντουαρντ Μπερν-Τζόουνς, καλλιτέχνη του δεύτερου κύματος των προραφαηλιτών.

Ανεξάρτητη και φεμινίστρια, υπήρξε ενεργή στα κοινωνικά μεταρρυθμιστικά κινήματα της εποχής της και το 1859 συμμετείχε σε μια ομάδα τριάντα οκτώ γυναικών καλλιτεχνών που ζητούσαν από τη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών να ανοίξει τις σχολές της στις γυναίκες, γεγονός που οδήγησε στην εισαγωγή της πρώτης γυναίκας, της Λόρα Χέρφορντ, στην Ακαδημία το 1860. 

Μετά τον θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού της, του Αβραάμ, το 1862, φρόντισε να βρει δουλειά εκτός του εργαστηρίου του και έτσι διεύρυνε τη χρήση των υλικών που χρησιμοποιούσε κατά την ανάπτυξη νέων έργων τέχνης, δημιουργώντας ακουαρέλες και εικονογραφήσεις.

Ρεμπέκα Σόλομον: Μια προραφαηλίτισσα ζωγράφος, η διαφορετικότητα στα έργα της και το άδοξο τέλος της Facebook Twitter
Ρεμπέκα Σόλομον, "Το αίτημα για καταφύγιο", γκραβούρα της Ρεμπέκα Σόλομον που δημοσιεύθηκε στο "The Art Journal", Ιούνιος 1869.

Στα έργα της, που είναι στο καλλιτεχνικό ύφος της ζωγραφικής του 19ου αιώνα, χρησιμοποιεί την οπτική της γλώσσα για να ασκήσει κριτική στις εθνοτικές, έμφυλες και ταξικές προκαταλήψεις της βικτοριανής Αγγλίας, με οξυδερκή και ευαίσθητη ματιά. Η δέσμευσή της σε ζητήματα κοινωνικής συνείδησης δεν υπάρχει στη ζωγραφική άλλων καλλιτεχνών του 19ου αιώνα.

Πιθανότατα, το γεγονός ότι ήταν Εβραία συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη της κριτικής της συνείδησης για τη διαφορετικότητα και την προκατάληψη. Τα επόμενα δέκα με δεκαπέντε χρόνια, τα έργα της διερευνούσαν τη δυσχερή θέση των γυναικών και των μειονοτήτων, καθώς και την κυριαρχία των ταξικών διακρίσεων στην αγγλική κοινωνία. Θεωρείται από τις πρώτες γυναίκες με εβραϊκή καταγωγή που έκαναν σημαντική καριέρα ζωγράφου στη Βρετανία.

Το έργο της «A Young Teacher» εκτέθηκε για πρώτη φορά το 1861 στη Γαλλική Γκαλερί στο Λονδίνο, επαινέθηκε αλλά δεν πουλήθηκε. Εκτέθηκε στο Λίβερπουλ τον επόμενο χρόνο με τιμή 64 λίρες. Σύμφωνα με τον οίκο Sotheby's, το ιστορικό της ιδιοκτησίας χάνεται από εκείνη τη στιγμή μέχρι το 1964, που βρέθηκε στην κατοχή της οικογένειας του πιο πρόσφατου ιδιοκτήτη. 

Η καριέρα της Σόλομον έληξε άδοξα όταν το 1873 ο αδελφός της συνελήφθη για «ομοφυλοφιλικά αδικήματα» και το σκάνδαλο που ξέσπασε κυριολεκτικά την εξαφάνισε από τον κόσμο της τέχνης. Πέθανε 13 χρόνια αργότερα, σε ηλικία 54 ετών, όταν παρασύρθηκε από μια ιππήλατη άμαξα.

Ρεμπέκα Σόλομον: Μια προραφαηλίτισσα ζωγράφος, η διαφορετικότητα στα έργα της και το άδοξο τέλος της Facebook Twitter
Ρεμπέκα Σόλομον, "Το ραντεβού" (1861), Museum of the Home.
Ρεμπέκα Σόλομον: Μια προραφαηλίτισσα ζωγράφος, η διαφορετικότητα στα έργα της και το άδοξο τέλος της Facebook Twitter
Η Φάνι Ίτον ποζάρει ως μητέρα του Μωυσή στο έργο του αδελφού της Ρεμπέκα Σόλομον, Συμεών, 1860, Delaware Art Museum.
Ρεμπέκα Σόλομον: Μια προραφαηλίτισσα ζωγράφος, η διαφορετικότητα στα έργα της και το άδοξο τέλος της Facebook Twitter
Ρεμπέκα Σόλομον, "Η γκουβερνάντα" (1851).
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι και οι γυναίκες ζωγράφοι της Ιταλίας από το 1500 έως το 1800

Εικαστικά / Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι και οι γυναίκες ζωγράφοι της Ιταλίας από το 1500 έως το 1800

Οι γυναίκες ζωγράφοι δεν μπορούσαν ούτε να συμμετάσχουν μαζί με άνδρες σε μαθήματα ζωγραφικής ούτε να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή μαθητεία. Οι περισσότερες έμαθαν να ζωγραφίζουν από ένα μέλος της οικογένειάς τους ή σε κάποιο μοναστήρι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μουσείο Γκετί αποκτά έργο της Adélaïde Labille-Guiard μιας φεμινίστριας του 18ου αιώνα

Εικαστικά / Το μουσείο Γκετί απέκτησε έργο της Adélaïde Labille-Guiard, μιας φεμινίστριας του 18ου αιώνα

Στην εποχή της οι γυναίκες θεωρούνταν ανίκανες να ακολουθήσουν τις οδηγίες των δασκάλων ζωγραφικής μαζί με τους άνδρες, δεν είχαν πρόσβαση σε μοντέλα και φυσικά δεν μπορούσαν να μελετήσουν το σώμα ή το γυμνό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σημαντικές εικαστικές εκθέσεις - Χειμώνας 2025

Εικαστικά / 10 νέες εικαστικές εκθέσεις για το επόμενο τρίμηνο

Καθώς το επόμενο διάστημα αποτελεί μεταβατική περίοδο εν αναμονή σημαντικών εκθέσεων που θα δούμε την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2025, κάνουμε μια σύντομη επισκόπηση των επόμενων εβδομάδων, στις οποίες κυριαρχεί η ελληνική εικαστική σκηνή, με σημαντικούς ζωγράφους και γλύπτες, ενώ επιστρέφει στην Εθνική Πινακοθήκη η περίφημη σειρά χαρακτικών του Γκόγια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Τα χρήματα είναι δευτερεύον πράγμα»: Ο Τζεφ Κουνς στα 70

Εικαστικά / «Τα χρήματα είναι δευτερεύον πράγμα»: Ο πολυεκατομμυριούχος Τζεφ Κουνς στα 70

Λίγο πριν τα 70ά του γενέθλια, ο διάσημος και αμφιλεγόμενος εικαστικός συμμετέχει σ’ έναν «διάλογο» με το ίνδαλμά του, τον Πάμπλο Πικάσο. Υπάρχουν όμως κοινά στοιχεία ανάμεσά τους;
THE LIFO TEAM
Οι μεγάλες εκθέσεις του 2025

Εικαστικά / Οι μεγάλες διεθνείς εκθέσεις του 2025 που αξίζουν το ταξίδι

Τα σχέδια των Dolce & Gabbana και η εμβληματική τέχνη του Anselm Kiefer, οι περφόρμανς του Leigh Bowery, οι γυναίκες της Suzanne Valadon και ο ονειρικός κόσμος του Wes Anderson βρίσκονται ανάμεσα στις πιο σημαντικές εκθέσεις της νέας χρονιάς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τεό Τριανταφυλλίδης 

Portraits 2025 / Τεό Τριανταφυλλίδης: «Υπάρχει μια υπεροψία ότι οι καλλιτέχνες είμαστε το ανώτατο ανθρώπινο επίτευγμα»

Eκφράζοντας την ανησυχία ενός ανθρώπου της γενιάς του, ενός καλλιτέχνη που τον απασχολεί τόσο ό,τι χάνεται όσο και το άδηλο μέλλον, ο Τεό Τριανταφυλλίδης πιστεύει ότι τα είδη της νοημοσύνης -η ανθρώπινη, η τεχνητή και της φύσης- μπορούν να ευνοήσουν το ένα το άλλο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Όλα θα πάνε καλά» λένε τα νέα έργα τέχνης του Γιάννη Βαρελά στο Ωνάσειο

Εικαστικά / «Όλα θα πάνε καλά» λένε τα νέα έργα τέχνης του Γιάννη Βαρελά στο Ωνάσειο

Τρεις νέες δημιουργίες του Έλληνα εικαστικού μαζί με έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση βρίσκονται πλέον τοποθετημένα στους χώρους του Ωνάσειου Νοσοκομείου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ